Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt: WZ 9/14
POSTANOWIENIE
Dnia 5 czerwca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Wiesław Błuś (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Marian Buliński
SSN Andrzej Tomczyk
w sprawie J. C., oskarżonego z art. 231 § 1 i in. k.k., po rozpoznaniu w Izbie
Wojskowej na posiedzeniu w dniu 5 czerwca 2014 r. zażalenia prokuratora
Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w W. na
postanowienie Wojskowego Sądu Okręgowego w W. z dnia 5 marca 2014 r.
dotyczące zawieszenia postępowania w sprawie,
p o s t a n o w i ł
uchylić zaskarżone postanowienie i sprawę przekazać
Wojskowemu Sądowi Okręgowemu w W. celem kontynuowania
postępowania.
UZASADNIENIE
J. C., został oskarżony o popełnienie przestępstwa określonego w art. 231 §
1 k.k. i art. 189 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i art. 12 k.k. z 1997 r. w zw. z art. 2
ust. 1 i art. 3 ustawy z dnia 18 grudnia
1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko
Narodowi Polskiemu (Dz.U. z 2007 r., Nr 63, poz. 424 ze zm.).
2
Postanowieniem z dnia 22 lipca 2013 r. Wojskowy Sąd Okręgowy
w W. dopuścił dowód z opinii biegłego lekarza onkologa, między innymi, na
okoliczność czy aktualny stan zdrowia oskarżonego pozwala na udział
w postępowaniu przed sądem.
W dniu 10 września 2013 r. do Wojskowego Sądu Okręgowego w W.
wpłynęła opinia biegłego dr. hab. n. med. L. W. dotycząca stanu zdrowia J. C., z
której wynika, że oskarżony choruje na zaawansowanego raka dróg żółciowych w
stadium nieoperacyjnym, wymaga chemioterapii w rytmie 7-14 dni, ale może
uczestniczyć w składaniu wyjaśnień przed sądem, chociaż ze względu na obniżony
stopień sprawności
i przebywanie do kilku godzin w ciągu dnia w pozycji leżącej, w miarę możliwości
należałoby ograniczyć jego czas przebywania poza domem. Jednocześnie w opinii
zaznaczono, że możliwe jest nagłe trwałe pogorszenie stanu zdrowia wynikające
z relatywnie częstych w tej chorobie stanów zapalnych, co wówczas może
skutkować koniecznością pilnej hospitalizacji i leczenia szpitalnego (k. 3454-3455).
Na posiedzeniu Wojskowego Sądu Okręgowego w W. w dniu 25
października 2013 r. ten sam biegły potwierdzając wnioski przedstawione
w pisemnej opinii oświadczył, że uczestnictwo oskarżonego w postępowaniu
sądowym jest możliwe. Podkreślił jednak, że należałoby ograniczyć czas rozprawy,
ponieważ osoba z chorobą nowotworową wymaga częstszego odpoczynku (k. 3481
verte).
W dniu 28 stycznia 2014 r. do Wojskowego Sądu Okręgowego w W.
wpłynęła notatka lekarska pochodząca od lekarza prowadzącego J. C., z której
także wynika, że stan ogólny oskarżonego jest wystarczający do uczestniczenia w
posiedzeniach sądu (k. 3498).
Po zapoznaniu się z przedstawionymi w sprawie opiniami lekarskimi,
Wojskowy Sąd Okręgowy w W. w dniu 5 marca 2014 r. postanowił zawiesić
postępowanie karne w sprawie J. C., sygn. akt: So …/12.
Z uzasadnienia tego rozstrzygnięcia wynika, że Sąd nie podzielił stanowiska
biegłego – lekarza onkologa i lekarza prowadzącego, iż stosunkowo dobry stan
zdrowia J. C. pozwala w ich ocenie na jego udział
w postępowaniu sądowym. Zdaniem Wojskowego Sądu Okręgowego w W. ich
3
stanowiska nie są kategoryczne, a biegły nie wykluczył, że stres oraz emocje
związane ze stawiennictwem w sądzie w charakterze oskarżonego mogą wpłynąć
na pogorszenie stanu zdrowia pacjenta. Rozpoznający wniosek obrońcy
oskarżonego o zawieszenie postępowania Sąd, oparł się na wypowiedzi biegłego,
z której wynika, że stan pacjenta może zmieniać się dynamicznie, w kierunku
gwałtownego, dramatycznego pogorszenia stanu zdrowia skutkującego jeszcze
większym pogorszeniem stanu narządów wewnętrznych (niewydolność wątroby)
lub powikłaniami septycznymi, infekcyjnymi, prowadzącymi nawet do dramatycznie
przebiegającego, infekcyjnego zapalenia dróg żółciowych, wraz z tzw. sepsą
żółciopochodną. W związku z tym, Wojskowy Sąd Okręgowy w W. ocenił, że nie
ma wątpliwości, iż w przedmiotowej sprawie ma do czynienia z oskarżonym
nieuleczalnie i śmiertelnie chorym, którego stan się pogarsza, co uniemożliwia jego
udział w postępowaniu sądowym.
W dniu 2 kwietnia 2014 r. prokurator Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni
przeciwko Narodowi Polskiemu w W., zaskarżył opisane wyżej postanowienie na
niekorzyść oskarżonego zarzucając obrazę przepisów postępowania mającą wpływ
na treść orzeczenia, a w szczególności naruszenie dyspozycji art. 22 § 1 k.p.k.,
polegające na przyjęciu, że stan zdrowia oskarżonego z uwagi na charakter jego
choroby nowotworowej oraz potencjalną możliwość jego pogorszenia stanowi
długotrwałą przeszkodę uniemożliwiającą jego udział w postępowaniu sądowym i w
konsekwencji zawieszenie postępowania karnego w sytuacji, gdy w opiniach
biegłego lekarza onkologa i lekarza prowadzącego aktualny, relatywnie dobry stan
zdrowia oskarżonego, przeszkody takiej nie stanowi.
Podnosząc te zarzuty, skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego
postanowienia o zawieszeniu postępowania w sprawie So …/12.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Stosownie do treści art. 22 § 1 k.p.k., jedną z przeszkód uniemożliwiających
prowadzenie postępowania, w razie jej długotrwałego występowania, jest brak
możliwości udziału w postępowaniu przez oskarżonego z powodu „innej ciężkiej
choroby”.
Z treści opinii powołanego w toku postępowania biegłego oraz lekarza
prowadzącego wynika, że oskarżony był i jest leczony nadal, z powodu nowotworu
4
dróg żółciowych. Schorzenie to ma charakter przewlekły i jest nieuleczalne.
W ocenie końcowej biegłego wymienione dolegliwości oskarżonego nie stanowią
jednakże przeszkody do wzięcia przez niego udziału w postępowaniu sądowym.
Analiza opinii wyraźnie wskazuje na to, że oskarżony może brać udział
w postępowaniu przed sądem, a co za tym idzie: składać wyjaśnienia, wnioski,
zadawać pytania, brać po prostu czynny udział w rozprawie (w zależności od
własnej woli), bez uszczerbku w realizacji przysługujących oskarżonemu praw
zagwarantowanych przepisami prawa. Biegły podkreślił jedynie konieczność
zapewnienia odpowiednich warunków dla oskarżonego, zwłaszcza co do czasu
prowadzenia rozprawy z jego udziałem. Zdaniem Sądu Najwyższego brak jest
zatem w sprawie jakichkolwiek przesłanek do uznania, że wydający opinię biegły
lekarz, określając zdolność oskarżonego do uczestniczenia w postępowaniu przed
sądem, pominął okoliczności wyłączające taką możliwość.
Lektura akt omawianej sprawy wskazuje więc na to, że Wojskowy Sąd
Okręgowy w W. pominął wnioski przedstawione przez biegłego
i samodzielnie dokonał w sposób nieuprawniony okoliczności wymagających
wiedzy specjalnej. Z uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia nie wynika również by
Sąd ten powziął jakiekolwiek wątpliwości co do oceny pracy biegłego i w związku
z tym podjął próbę ich weryfikacji poprzez chociażby powołanie innego biegłego.
Mając powyższe na uwadze, należało orzec jak na wstępie.