Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III SW 39/14
POSTANOWIENIE
Dnia 30 czerwca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący)
SSN Beata Gudowska (sprawozdawca)
SSN Zbigniew Hajn
w sprawie z protestu wyborczego M. S.
przeciwko ważności wyborów do Parlamentu Europejskiego,
przy udziale:
1) Przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej,
2) Prokuratora Generalnego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 30 czerwca 2014 r.,
postanawia:
wyrazić opinię, że zarzuty protestu są zasadne, lecz
stwierdzone naruszenie przepisów kodeksu wyborczego nie
miało wpływu na wynik wyborów.
UZASADNIENIE
W dniu 1 czerwca 2014 r. M. S. złożył w protest przeciwko ważności
wyborów do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej odbytych w
dniu 25 maja 2014 r. Zarzucił naruszenie kodeksu wyborczego oraz uchwały
Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 24 lutego 2014 r. w sprawie wytycznych dla
obwodowych komisji wyborczych dotyczących zadań i trybu przygotowania oraz
przeprowadzenia głosowania w obwodach głosowania utworzonych w kraju w
wyborach do Parlamentu Europejskiego, zarządzonych na dzień 25 maja 2014 r.,
2
przepisów prawa wyborczego i niedopełnienie obowiązków funkcjonariusza
publicznego „przez działających wspólnie i w porozumieniu członków Obwodowej
Komisji Wyborczej nr […] i członków innych obwodowych komisji wyborczych,
zlokalizowanych na terenie RP oraz przez członków Rejonowej Komisji Wyborczej
przy ul. R. w W. i członków innych rejonowych komisji wyborczych zlokalizowanych
na terenie RP i/lub osób działających w ich imieniu lub na ich zlecenie, to jest
wszystkich tych osób, które dokonywały czynności związanych z procesem
wyborczym przez podżeganie do naruszenia przepisów prawa wyborczego”.
Przedstawił, że członkowie Obwodowej Komisji Wyborczej nr [...] opuścili lokal
wyborczy przed wywieszeniem komunikatu - kopii protokołu głosowania -
zawierającego wyniki głosowania w obwodzie i ze wszystkimi dokumentami
wyborczymi udali się do rejonowej komisji wyborczej zlokalizowanej pobliskim
budynku Urzędu Dzielnicy [...] i przekazali je właściwemu wójtowi w depozyt.
Przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej wyraził opinię, że wniesiony
protest powinien być pozostawiony bez dalszego biegu, gdyż nie spełnia wymagań
co do przedmiotu protestu określonego w art. 82 § 1 Kodeksu wyborczego; nie
dotyczy ważności wyborów, ważności wyborów w okręgu lub wyboru określonej
osoby. Jednocześnie podniósł, że wskazane w proteście postępowanie członków
Obwodowej Komisji Wyborczej Nr [...] naruszało wprawdzie wiążące komisje
obwodowe wytyczne, jednak naruszenie to nie miało wpływu na wynik wyborów.
Odnosząc się do zarzutu podobnych naruszeń przez inne obwodowe komisje
wyborcze, stwierdził, że wnoszący protest nie wskazał konkretnie takich komisji,
więc stwierdzenie naruszenia wytycznych w innych obwodowych komisjach
wyborczych nie jest możliwe.
Prokurator Generalny wyraził pogląd, że protest wyborcy jest bezzasadny. W
jego ocenie, przy ustalaniu wyników wyborów, których dotyczył, doszło do
naruszenia przepisów kodeksu wyborczego, lecz nie były to naruszenia prawa
wyborczego rzutujące na wynik wyborów w rozumieniu art. 82 § 1 pkt 2 Kodeksu
wyborczego. Zauważył, że składający protest wyborczy, opisując w sposób
szczegółowy działania podejmowane przez przewodniczącego i członków
Obwodowej Komisji Wyborczej nr [...], nie wskazał takich zachowań, które miałyby
wpływ na wynik głosowania w obwodzie oraz nie przedstawił okoliczności i
3
dowodów świadczących o zaistnieniu nieprawidłowości mających wpływ na wynik
wyborów.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W W. nie powołano Rejonowej Komisji Wyborczej, a jej funkcję na obszarze
między innymi miasta W. pełniła Okręgowa Komisja Wyborcza w W. I. Z treści
protestu można zatem wnosić, że jego zarzuty dotyczą Obwodowej Komisji
Wyborczej nr […] i rejonowego punktu odbioru protokołów oraz punktu
przyjmującego - z upoważnienia Prezydenta W. - dokumenty wyborcze w depozyt.
Na podstawie faktów potwierdzonych w postępowaniu wyjaśniającym
przeprowadzonym przez Państwową Komisję Wyborczą Sąd Najwyższy ustalił, że
członkowie Obwodowej Komisji Wyborczej Nr […] opuścili lokal wyborczy wraz z
dokumentami wyborczymi, bez uprzedniego podania do publicznej wiadomości –
przez wywieszenie kopii protokołu – ustalonych wyników głosowania w obwodzie. Z
wyjaśnień Obwodowej Komisji Wyborczej Nr […], nadesłanych do Państwowej
Komisji Wyborczej, wynika, że po sporządzeniu projektu protokołu głosowania w
obwodzie, czyli wstępnym ustaleniu wyników głosowania i odręcznym sporządzeniu
projektu protokołu, Komisja ta, o godz. 23.15, w pełnym składzie udała się do
rejonowego punktu odbioru protokołów, w którym dane z projektu protokołu zostały
wprowadzone do systemu informatycznego. Wydrukowany tam protokół członkowie
Komisji podpisali, po czym wrócili do swojej siedziby i opublikowali przez
wywieszenie w widocznym miejscu. Karty z przeprowadzonego głosowania
Przewodniczący Komisji przewiózł samochodem do punktu odbioru kart, a
wszystkie pozostałe materiały wyborcze komisja zdała po sporządzeniu i
podpisaniu protokołu głosowania.
W tym stanie rzeczy należało przyjąć, że wskazane w proteście wyborczym
M. S. fakty zostały wykazane, a opisane w nim postępowanie członków Obwodowej
Komisji Wyborczej nr […] było oczywiście nieprawidłowe. Opuszczenie siedziby
komisji przez jej członków bez podania do publicznej wiadomości ustalonych przez
komisję na podstawie zsumowania oddanych głosów wyników wyborów w
obwodzie, a upublicznienie tych wyników dopiero po zweryfikowaniu wyliczenia
4
przez system informatyczny, stanowi naruszenie art. 77 w związku z art. 185 pkt 3 i
art. 336 Kodeksu wyborczego oraz w związku z pkt. 58 wytycznych dla
obwodowych komisji wyborczych dotyczących zadań i trybu przygotowania oraz
przeprowadzenia głosowania w obwodach głosowania utworzonych w kraju w
wyborach do Parlamentu Europejskiego, zarządzonych na dzień 25 maja 2014 r.,
stanowiących załącznik do uchwały Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 24 lutego
2014 r. (M. P. z 2014 r. poz. 207). To zaś, że Przewodniczący Komisji, której
bezpośrednio dotyczy protest, nie czekając na sprawdzenie wyników głosowania,
przekazał dokumenty wyborcze przy okazji informatycznego korygowania protokołu
głosowania, stanowiło naruszenie art. 79 § 1 w związku z art. 336 Kodeksu
wyborczego w związku z pkt 58 wytycznych.
Popełnienia stwierdzonych uchybień nie usprawiedliwia chęć przyśpieszenia
przez członków Komisji zakończenia procesu wyborczego w obwodzie i uniknięcia
korygowania wyników po ewentualnym wykryciu przez system informatyczny
błędów i ostrzeżeń. Uwzględniając jednak, że przedmiotem zarzutu protestu
wyborczego może być dopuszczenie się przestępstwa przeciwko wyborom albo
naruszenie przepisów kodeksu dotyczących głosowania, ustalenia wyników
głosowania lub wyników wyborów, mające wpływ na wynik wyborów (art. 82 § 1
Kodeksu wyborczego), należało stwierdzić, że wskazane uchybienia są czynami
naruszającymi przepisy kodeksu wyborczego, które nie miały wpływu na wynik
głosowania.
Ustalenie wyników głosowania w obwodzie odzwierciedla się w danych
dotyczących liczby osób uprawnionych do głosowania, liczby wyborców, którym
wydano karty do głosowania, liczby głosów ważnych i nieważnych oddanych na
poszczególnych kandydatów albo na poszczególne listy kandydatów i każdego
kandydata z tych list i następuje przed sporządzeniem protokołu głosowania (art. 75
§ 2 w związku z art. 70 § 2 Kodeksu wyborczego). Proces ustalenia wyników
glosowania w obwodzie kończy się sporządzeniem protokołu, podpisaniem go
przez wszystkich członków komisji obecnych przy jego sporządzaniu i
opieczętowaniem pieczęcią komisji. Do protokołu mogą wnieść uwagi, z
wymienieniem konkretnych zarzutów, mężowie zaufania i członkowie komisji
(art. 75 § 5 i 6 Kodeksu wyborczego). W czasie określonym w art. 349 Kodeksu
5
wyborczego następuje publikacja ustalonych wyników głosowania (art. 77 Kodeksu
wyborczego), przekazanie protokołu pełnomocnikowi wyznaczonemu przez
właściwą komisję wyborczą wyższego stopnia (art. 76 § 1 Kodeksu wyborczego) i
sprawdzenie poprawności ustalenia wyników głosowania pod względem zgodności
arytmetycznej. Komisja zobowiązana jest upublicznić skorygowane wyniki
głosowania w sposób określony w art. 77 Kodeksu wyborczego.
Stwierdzenie naruszenia art. 77 w związku z art. 185 pkt 3 i art. 79 § 1
Kodeksu wyborczego przez członków obwodowej komisji wyborczej, którzy
opublikowali dane dotyczące ustalenia wyników wyborów dopiero po sprawdzeniu
wyliczeń, nie podważa wyników wyborów w obwodzie. Wnoszący protest nie
przytoczył zresztą okoliczności – innych poza ustalonymi – które wskazywałyby na
zachowania członków komisji prowadzące lub mogące prowadzić do ustalenia
wyników wyborów w Obwodzie Nr […] innych niż rzeczywiste, a tylko podnosił, że
sposób ogłoszenia wyniku wyborów podważył jego, jako wyborcy, zaufanie do
przebiegu procesu wyborczego, który stwarzał możliwość manipulacji i fałszerstw.
Skarżący nie wskazał na spełnienie się tych podejrzeń, a protokół zawierający dane
wymienione w art. 75 § 2 i 70 § 2 Kodeksu wyborczego został sporządzony bez
uwag któregokolwiek członka Komisji i męża zaufania.
Uzasadnia to opinię, że zarzuty protestu wyborczego są zasadne, jednak
stwierdzone naruszenie przepisów kodeksu wyborczego nie miało wpływu na wynik
wyborów (art. 242 § 2 w związku z art. 336 Kodeksu wyborczego).