Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KK 248/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 25 września 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Przemysław Kalinowski (przewodniczący)
SSN Andrzej Ryński (sprawozdawca)
SSN Dorota Rysińska
Protokolant Jolanta Włostowska
w sprawie K. L.
skazanego z art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 2 k.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
w dniu 25 września 2014 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego
od wyroku Sądu Rejonowego w W.
z dnia 24 listopada 2008 r.,
uchyla zaskarżony wyrok w stosunku do K. L. i sprawę w tym
zakresie przekazuje Sądowi Rejonowemu do ponownego
rozpoznania.
2
UZASADNIENIE
K. L. został oskarżony o to, że: w dniu 20 czerwca 2007 r. w W., w rejonie
jeziora Ł., działając wspólnie i w porozumieniu z dwiema innymi osobami i
nieustaloną osobą, dokonał rozboju na A. B. w ten sposób, że używając przemocy
poprzez zadawanie ciosów uderzanie pięścią w twarz, zabrał w celu
przywłaszczenia telefon komórkowy marki Sony Ericsson wartości 500 zł, oraz
plecak wojskowy koloru zielonego typu „polska kostka” wartości 50 zł, tj. mienie
łącznej wartości 550 zł na szkodę w/wym., przy czym czynu tego dopuścił się
przed upływem 5 lat od odbycia kary łącznej 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia
wolności orzeczonej wyrokiem łącznym przez Sąd Rejonowy w W. z dnia 17
czerwca 2003 r., za przestępstwa m. in. z art. 279 § 1 k.k. i art. 278 § 1 k.k., którą
odbywał częściowo w okresie od 19 maja 2004 r. do 24 marca 2005 r. oraz kary
łącznej 3 lat pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w W. z
dnia 18 kwietnia 2007 r., m. in. za przestępstwo z art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 29
lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 64 § 1
k.k., którą odbywał częściowo w okresie od 19 października 2006 r. do 18 kwietnia
2007 r., tj. o czyn z art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 2 k.k.
Sąd Rejonowy wyrokiem z dnia 24 listopada 2008 r., oskarżonego K. L.
uznał za winnego zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu, z tym ustaleniem, że
wartość telefonu komórkowego wynosiła 370 zł, tj. występku z art. 280 § 1 k.k. w
zw. z art. 64 § 2 k.k. i za to podstawie art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 2 k.k.
wymierzył mu karę 4 lat pozbawienia wolności. Na podstawie art. 415 § 4 k.p.k.
zasądził od oskarżonego na rzecz A. B. kwotę 12.50 zł wraz z ustawowymi
odsetkami od dnia 24 listopada 2008 r. do dnia zapłaty. Nadto zwolnił oskarżonego
od ponoszenia kosztów sądowych, wydatkami obciążając Skarb Państwa.
Wyrokiem tym został skazany również oskarżony R. G. za przestępstwo z
art. 292 § 1 k.k.
Powyższy wyrok uprawomocnił się w dniu 20 stycznia 2009 r., bez kontroli
instancyjnej (t. III, k. 392, 396).
Na podstawie art. 521 § 1 k.p.k. został on zaskarżony kasacją przez
Prokuratora Generalnego w części dotyczącej K. L. w całości na korzyść tego
oskarżonego
3
Na zasadzie art. 523 § 1 k.p.k., art. 526 § 1 k.p.k. oraz art. 537 § 1 i 2 k.p.k.
skarżący zarzucił orzeczeniu Sądu Rejonowego rażące i mające istotny wpływ na
treść wyroku naruszenie przepisu prawa materialnego - art. 64 § 2 k.k., polegające
na bezpodstawnym przyjęciu, że K. L. popełnił przypisane mu przestępstwo w
warunkach określonych w tym przepisie, podczas gdy prawidłowa ocena uprzedniej
karalności oskarżonego wskazywała, że działał on w warunkach art. 64 § 1 k.k.
Powołując się na powyższe Prokurator Generalny wniósł o uchylenie
zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego
rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja Prokuratora Generalnego okazała się zasadna w stopniu
oczywistym, co umożliwiło jej uwzględnienie w całości na posiedzeniu bez udziału
stron w trybie art. 535 § 5 k.p.k. Rację ma skarżący, że przy prawidłowych
ustaleniach co do uprzedniej karalności K. L. zaskarżony wyrok został wydany z
rażącym naruszeniem art. 64 § 2 k.k. określającego przesłanki skazania w
warunkach recydywy specjalnej wielokrotnej. Odpowiedzialności karnej na
warunkach określonych w tym przepisie podlega sprawca uprzednio skazany w
warunkach recydywy określonej w art. 64 § 1 k.k., który odbył łącznie co najmniej
rok kary pozbawienia wolności i w ciągu 5 lat po odbyciu w całości lub części
ostatniej kary popełnił ponownie umyślne przestępstwo przeciwko życiu lub
zdrowiu, przestępstwo zgwałcenia, rozboju, kradzieży z włamaniem lub inne
przestępstwo przeciwko mieniu popełnione z użyciem przemocy lub groźbą jej
użycia. Zatem, do skazania w warunkach art. 64 § 2 k.k. koniecznie jest, aby
sprawca popełnił co najmniej trzecie przestępstwo umyślne określonego w tym
przepisie rodzaju, po uprzednim skazaniu go w warunkach art. 64 § 1 k.k. i po
odbyciu łącznie co najmniej roku pozbawienia wolności (zob. wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 4 czerwca 2003 r. ,V KK 393/02, OSNwSK 2003, z.1
poz.1225). W orzecznictwie Sądu Najwyższego, aprobowanym przez doktrynę,
utrwalone jest stanowisko, iż użyte w art. 64 § 2 k.k. określenie „ponownie”
oznacza, że dla zastosowania tego przepisu konieczne jest aby uprzednie skazanie
sprawcy w warunkach art. 64 § 1 k.k. stanowiące podstawę przyjęcia recydywy
specjalnej wielokrotnej w odniesieniu do czynu aktualnie zarzuconego, obejmowało
4
przestępstwo należące do kategorii tych, które zostały enumeratywnie wymienione
w art. 64 § 2 k.k. (zob. uchwały Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 1996 r., I
KZP 3/96, OSNKW 1996, z. 5-6, poz. 23, wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 1
kwietnia 2003 r., sygn. IV KK 51/03, LEX nr 77455, z dnia 17 września 2003 r.,
sygn. II K 162/03, Lex Nr 80711, z dnia 17 listopada 2004 r., sygn. V KK 321/04,
Lex Nr 141342, z dnia 20 kwietnia 2006 r., sygn. III KK 364/05, Lex Nr 182996, z
dnia 29 czerwca 2010 r., sygn. V KK 104/10, Lex 84394, z dnia 17 stycznia 2012 r.,
V KK 388/11, OSN P i Pr 2012, Nr 4, poz. 1, z dnia 19 kwietnia 2012 r., V KK 41/12,
LEX nr 1163968, postanowienie SN z dnia11 grudnia 2013 r., IV KO 67/13 Prok.i
Pr.- wkł. 2014/3/2 ).
Analizując sprawę niniejszą w kontekście zaprezentowanej interpretacji art.
64 § 2 k.k. należy stwierdzić, że nie wystąpiły przesłanki dopuszczające możliwość
skazania K. L. w warunkach recydywy określonej w art. 64 § 2 k.k. albowiem
podstawą do jej przyjęcia był przede wszystkim fakt uprzedniego prawomocnego
skazania oskarżonego za przestępstwo z art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005
r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.
wyrokiem Sądu Rejonowego z dnia 18 kwietnia 2007 r., na karę 2 lat i 6 miesięcy
pozbawienia wolności, które weszła w skład orzeczonej tym wyrokiem kary łącznej
3 lat pozbawienia wolności (t. I., k. 159-162), podczas gdy czyn ten nie
wyczerpywał znamion żadnego z przestępstw opisanych w art. 64 § 2 k.k., jak
również nie stanowił przestępstwa przeciwko mieniu popełnionego z użyciem
przemocy lub groźbą jej użycia, albowiem termin ten odnosi się do każdego
przestępstwa, w którym przedmiotem ochrony jest mienie - popełnionego przez
fizyczne oddziaływanie na osobę bezpośrednio lub pośrednio - tzn. poprzez
postępowanie z osobą trzecią lub oddziaływanie na rzecz (zob. uchwała Sądu
Najwyższego z dnia 18 listopada 1997 r., I KZP 31/97, OSNKW 1998, z.1-2, poz.2).
Natomiast wskazany w zaskarżonym wyroku dla wykazania multirecydywy, wyrok
łączny Sądu Rejonowego z dnia 17 czerwca 2003 r., obejmował wprawdzie trzy
prawomocne skazania za czyny z art. 279 § 1 k.k., jednak żadne z tych przestępstw
nie zostało popełnione przez K. L. w warunkach art. 64 § 1 k.k. (t. 1, k. 158).
Należy podkreślić, że wydanie przez Sąd Rejonowy wyroku z dnia 24
listopada 2008 r., z rażącym uchybieniem art. 64 § 2 k.p.k. miało istotny wpływ na
5
treść wyroku, zważywszy chociażby na obostrzenia w zakresie wymiaru kary
wynikające z dyspozycji tego przepisu.
Z tych względów na podstawie art. 537 § 2 k.p.k. Sąd Najwyższy uchylił
zaskarżony wyrok w stosunku do K. L. i sprawę w odniesieniu do tego oskarżonego
przekazał do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. W postępowaniu
ponownym Sąd Rejonowy stosownie do dyspozycji art. 442 § 3 k.p.k. w zw. z art.
518 k.p.k. uwzględni przedstawione wyżej zapatrywania prawne pamiętając, że
kasacja została wniesiona na korzyść skazanego, a zatem spowodowała
uaktywnienie pośredniego zakazu reformationis in peius (art. 443 k.p.k.).
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13