II KK 272/14
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:18-11-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II KK 272/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 16 października 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Andrzej Stępka (przewodniczący)
SSN Jacek Sobczak (sprawozdawca)
SSN Włodzimierz Wróbel
Protokolant Ewa Oziębła
w sprawie M. F.
skazanego z art. 157 § 2 k.k. i inne
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 kpk
w dniu 16 października 2014 r.
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego
od wyroku nakazowego Sądu Rejonowego w W.
z dnia 18 kwietnia 2014 r.,
1. uchyla zaskarżony wyrok nakazowy Sądu Rejonowego
i przekazuje sprawę M. F. do ponownego rozpoznania temu
Sądowi;
2. kosztami sądowymi postępowania kasacyjnego obciąża Skarb
Państwa.
UZASADNIENIE
2
Do Sądu Rejonowego wpłynął akt oskarżenia z dnia 26 lutego 2014 r.
przeciwko M. F. oskarżonemu o czyny z art. 288 § 1 k.k. oraz art. 157 § 2 k.k.
Wyrokiem nakazowym z dnia 18 kwietnia 2014 r., Sąd Rejonowy uznał
oskarżonego za winnego popełnienia zarzucanych mu czynów i skazał go na karę
łączną roku i 6 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania
nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin w
stosunku miesięcznym. Na poczet orzeczonej kary ograniczenia wolności zaliczył
oskarżonemu okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie, orzekł o
obowiązku naprawienia szkody (art. 46 § 1 k.k.), dowodach rzeczowych oraz
kosztach sądowych.
Wyrok ten uprawomocnił się 3 lipca 2014 r. (k.117).
Kasację od tego orzeczenia, na korzyść, skazanego wywiódł Prokurator
Generalny zarzucając rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie
przepisu prawa karnego procesowego, tj. art. 501 pkt 1 k.p.k., polegające na
wydaniu na posiedzeniu wyroku nakazowego w stosunku do oskarżonego M. F.,
pozbawionego wolności w innej sprawie, zamiast rozpoznania sprawy na zasadach
ogólnych na rozprawie.
Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy
Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja Prokuratora Generalnego jest oczywiście zasadna w rozumieniu art.
535 § 5 k.p.k., dlatego podlegała uwzględnieniu.
Rację ma Prokurator Generalny wywodząc w nadzwyczajnym środku
zaskarżenia, że orzeczenie Sądu Rejonowego zapadło z rażącą i mającą istotny
wpływ na jego treść obrazą prawa procesowego, tj. art. 501 pkt 1 k.p.k.
Akt oskarżenia przeciwko M. F. wpłynął do Sądu Rejonowego w dniu 26 lutego
2014 r. (k.103). Zarządzeniem z dnia 18 marca 2014 r. (k. 108) skierowano
przedmiotową sprawę na posiedzenie przedmiocie wydania wyroku nakazowego.
Sąd Rejonowy wydał wobec oskarżonego wyrok nakazowy w dniu 18 kwietnia 2014
r. (k. 117).
3
Tymczasem z akt przedmiotowej sprawy wynika, iż oskarżony M. F. został
pozbawiony wolności na skutek zastosowania wobec niego tymczasowego
aresztowania w sprawie o sygn. akt III Kp …/14, przez Sąd Rejonowy w W. Środek
zapobiegawczy został wobec ww. zastosowany na okres 3 miesięcy od dnia 15
kwietnia 2014 r. do 14 lipca 2014 r. i w tym czasie M. F. przebywał w Areszcie
Śledczym W. (k. 115, 131). Nadto ze znajdującej się na k. 5, akt Sądu Najwyższego
informacji z Aresztu Śledczego z dnia 12 września 2014 r. wynika, że M. F. w dniu
15 kwietnia 2014 r. został zatrzymany, zaś od dnia 17 kwietnia 2014 r. do dnia 14
października 2014 r. przebywał w jednostce penitencjarnej jako tymczasowo
aresztowany.
Słusznie zatem Prokurator Generalny zauważa, że w okolicznościach
przedmiotowej sprawy ziściła się negatywna przesłanka wydania wyroku
nakazowego określona w art. 501 pkt 1 k.p.k. Wydanie wyroku nakazowego w
sytuacji pozbawienia oskarżonego wolności jest bowiem - z uwagi na treść tego
przepisu - niedopuszczalne.
Jako sytuację pozbawienia wolności rozumieć należy każde, wynikające z
decyzji właściwego organu, uniemożliwienie osobie swobodnego poruszania się.
Pozbawieniem wolności jest zatrzymanie, tymczasowe aresztowanie, odbywanie
zasadniczej lub zastępczej kary pozbawienia wolności. Nie ma znaczenia podstawa
prawna pozbawienia wolności, a istotny jest sam fakt, że osoba jest pozbawiona
wolności.
Wykładnia funkcjonalna art. 501 pkt 1 k.p.k. wskazuje, że celem zawartej w nim
regulacji jest zagwarantowanie oskarżonemu odpowiednich warunków do obrony w
związku z rozstrzygnięciem wydanym bez jego udziału (art. 500 § 4 k.p.k.). Chodzi
tu o uprawnienie do wniesienia sprzeciwu od wyroku nakazowego. W tym aspekcie
art. 501 pkt 1 k.p.k. pełni funkcję gwarancyjną.
Zauważyć bowiem należy, że w art. 501 pkt 1 k.p.k. mowa jest nie tylko o
pozbawieniu wolności w tej sprawie, ale też w „innej sprawie”. Jeżeli więc
oskarżony był pozbawiony wolności w „innej sprawie”, zaś w rozpoznawanej
sprawie był już na wolności, to należałoby przyjąć, że zachodzi negatywna
przesłanka do wydania wyroku nakazowego, choć w tym postępowaniu fakt
pozbawienia wolności w innej sprawie w niczym nie ograniczył jego prawa do
4
obrony (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 października 2013 r., sygn. akt II
KK 257/13, Lex nr 1385830).
Nadto, co także należy mieć na uwadze, szczególnie podczas ponownego
rozpoznania przedmiotowej sprawy, że zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd
Najwyższy w wyroku z dnia 22 października 2013 r., sygn. akt V KK 240/13, Prok. i
Pr.- wkł. 2014/1/23, zakaz wynikający z przepisu art. 501 pkt 1 k.p.k. interpretowany
szeroko jako ważna norma gwarancyjna, tj. ma zastosowanie również do osoby,
która była pozbawiona wolności tylko na jakimś etapie postępowania
prowadzonego w tej sprawie, w której sąd rozważa wydanie wyroku nakazowego -
niezależnie od długości okresu tego pozbawienia wolności.
Z protokołu zatrzymania osoby (k. 8) wynika, że M. F. został zatrzymany w
dniu 20 stycznia 2014 r., w związku z prowadzonym przeciwko niemu
postępowaniem, a następnie po przesłuchaniu, przedstawieniu zarzutów i
zastosowaniu środka zapobiegawczego w postaci dozoru policji, został zwolniony
22 stycznia 2014 r. (k. 54).
W toku ponownego rozpoznania sprawy Sąd Rejonowy uwzględni wskazane
wyżej uwagi i po przeprowadzeniu wnikliwej analizy rozstrzyganego problemu
procesowego, szczególnie w oparciu o dostępne w tej mierze orzecznictwo, wyda
zgodne z obowiązują procedurą rozstrzygniecie.
Mając na uwadze powyższe, Sąd Najwyższy orzekł, jak w sentencji
wyroku.
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 16 października 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Andrzej Stępka (przewodniczący)
SSN Jacek Sobczak (sprawozdawca)
SSN Włodzimierz Wróbel
Protokolant Ewa Oziębła
w sprawie M. F.
skazanego z art. 157 § 2 k.k. i inne
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 kpk
w dniu 16 października 2014 r.
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego
od wyroku nakazowego Sądu Rejonowego w W.
z dnia 18 kwietnia 2014 r.,
1. uchyla zaskarżony wyrok nakazowy Sądu Rejonowego
i przekazuje sprawę M. F. do ponownego rozpoznania temu
Sądowi;
2. kosztami sądowymi postępowania kasacyjnego obciąża Skarb
Państwa.
UZASADNIENIE
2
Do Sądu Rejonowego wpłynął akt oskarżenia z dnia 26 lutego 2014 r.
przeciwko M. F. oskarżonemu o czyny z art. 288 § 1 k.k. oraz art. 157 § 2 k.k.
Wyrokiem nakazowym z dnia 18 kwietnia 2014 r., Sąd Rejonowy uznał
oskarżonego za winnego popełnienia zarzucanych mu czynów i skazał go na karę
łączną roku i 6 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania
nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin w
stosunku miesięcznym. Na poczet orzeczonej kary ograniczenia wolności zaliczył
oskarżonemu okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie, orzekł o
obowiązku naprawienia szkody (art. 46 § 1 k.k.), dowodach rzeczowych oraz
kosztach sądowych.
Wyrok ten uprawomocnił się 3 lipca 2014 r. (k.117).
Kasację od tego orzeczenia, na korzyść, skazanego wywiódł Prokurator
Generalny zarzucając rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie
przepisu prawa karnego procesowego, tj. art. 501 pkt 1 k.p.k., polegające na
wydaniu na posiedzeniu wyroku nakazowego w stosunku do oskarżonego M. F.,
pozbawionego wolności w innej sprawie, zamiast rozpoznania sprawy na zasadach
ogólnych na rozprawie.
Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy
Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja Prokuratora Generalnego jest oczywiście zasadna w rozumieniu art.
535 § 5 k.p.k., dlatego podlegała uwzględnieniu.
Rację ma Prokurator Generalny wywodząc w nadzwyczajnym środku
zaskarżenia, że orzeczenie Sądu Rejonowego zapadło z rażącą i mającą istotny
wpływ na jego treść obrazą prawa procesowego, tj. art. 501 pkt 1 k.p.k.
Akt oskarżenia przeciwko M. F. wpłynął do Sądu Rejonowego w dniu 26 lutego
2014 r. (k.103). Zarządzeniem z dnia 18 marca 2014 r. (k. 108) skierowano
przedmiotową sprawę na posiedzenie przedmiocie wydania wyroku nakazowego.
Sąd Rejonowy wydał wobec oskarżonego wyrok nakazowy w dniu 18 kwietnia 2014
r. (k. 117).
3
Tymczasem z akt przedmiotowej sprawy wynika, iż oskarżony M. F. został
pozbawiony wolności na skutek zastosowania wobec niego tymczasowego
aresztowania w sprawie o sygn. akt III Kp …/14, przez Sąd Rejonowy w W. Środek
zapobiegawczy został wobec ww. zastosowany na okres 3 miesięcy od dnia 15
kwietnia 2014 r. do 14 lipca 2014 r. i w tym czasie M. F. przebywał w Areszcie
Śledczym W. (k. 115, 131). Nadto ze znajdującej się na k. 5, akt Sądu Najwyższego
informacji z Aresztu Śledczego z dnia 12 września 2014 r. wynika, że M. F. w dniu
15 kwietnia 2014 r. został zatrzymany, zaś od dnia 17 kwietnia 2014 r. do dnia 14
października 2014 r. przebywał w jednostce penitencjarnej jako tymczasowo
aresztowany.
Słusznie zatem Prokurator Generalny zauważa, że w okolicznościach
przedmiotowej sprawy ziściła się negatywna przesłanka wydania wyroku
nakazowego określona w art. 501 pkt 1 k.p.k. Wydanie wyroku nakazowego w
sytuacji pozbawienia oskarżonego wolności jest bowiem - z uwagi na treść tego
przepisu - niedopuszczalne.
Jako sytuację pozbawienia wolności rozumieć należy każde, wynikające z
decyzji właściwego organu, uniemożliwienie osobie swobodnego poruszania się.
Pozbawieniem wolności jest zatrzymanie, tymczasowe aresztowanie, odbywanie
zasadniczej lub zastępczej kary pozbawienia wolności. Nie ma znaczenia podstawa
prawna pozbawienia wolności, a istotny jest sam fakt, że osoba jest pozbawiona
wolności.
Wykładnia funkcjonalna art. 501 pkt 1 k.p.k. wskazuje, że celem zawartej w nim
regulacji jest zagwarantowanie oskarżonemu odpowiednich warunków do obrony w
związku z rozstrzygnięciem wydanym bez jego udziału (art. 500 § 4 k.p.k.). Chodzi
tu o uprawnienie do wniesienia sprzeciwu od wyroku nakazowego. W tym aspekcie
art. 501 pkt 1 k.p.k. pełni funkcję gwarancyjną.
Zauważyć bowiem należy, że w art. 501 pkt 1 k.p.k. mowa jest nie tylko o
pozbawieniu wolności w tej sprawie, ale też w „innej sprawie”. Jeżeli więc
oskarżony był pozbawiony wolności w „innej sprawie”, zaś w rozpoznawanej
sprawie był już na wolności, to należałoby przyjąć, że zachodzi negatywna
przesłanka do wydania wyroku nakazowego, choć w tym postępowaniu fakt
pozbawienia wolności w innej sprawie w niczym nie ograniczył jego prawa do
4
obrony (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 października 2013 r., sygn. akt II
KK 257/13, Lex nr 1385830).
Nadto, co także należy mieć na uwadze, szczególnie podczas ponownego
rozpoznania przedmiotowej sprawy, że zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd
Najwyższy w wyroku z dnia 22 października 2013 r., sygn. akt V KK 240/13, Prok. i
Pr.- wkł. 2014/1/23, zakaz wynikający z przepisu art. 501 pkt 1 k.p.k. interpretowany
szeroko jako ważna norma gwarancyjna, tj. ma zastosowanie również do osoby,
która była pozbawiona wolności tylko na jakimś etapie postępowania
prowadzonego w tej sprawie, w której sąd rozważa wydanie wyroku nakazowego -
niezależnie od długości okresu tego pozbawienia wolności.
Z protokołu zatrzymania osoby (k. 8) wynika, że M. F. został zatrzymany w
dniu 20 stycznia 2014 r., w związku z prowadzonym przeciwko niemu
postępowaniem, a następnie po przesłuchaniu, przedstawieniu zarzutów i
zastosowaniu środka zapobiegawczego w postaci dozoru policji, został zwolniony
22 stycznia 2014 r. (k. 54).
W toku ponownego rozpoznania sprawy Sąd Rejonowy uwzględni wskazane
wyżej uwagi i po przeprowadzeniu wnikliwej analizy rozstrzyganego problemu
procesowego, szczególnie w oparciu o dostępne w tej mierze orzecznictwo, wyda
zgodne z obowiązują procedurą rozstrzygniecie.
Mając na uwadze powyższe, Sąd Najwyższy orzekł, jak w sentencji
wyroku.