Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UZ 37/14
POSTANOWIENIE
Dnia 29 października 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Korzeniowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Roman Kuczyński
SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec
w sprawie z wniosku Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Usługowo-Handlowego A.
spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
z udziałem zainteresowanych: […]
o wysokość podstawy wymiaru składek,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 29 października 2014 r.,
zażalenia wnioskodawcy na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 19 grudnia 2013 r.,
1. uchyla zaskarżone postanowienie w odniesieniu do
zainteresowanego Z. B. i przekazuje sprawę w tym zakresie
Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania;
2. dalej idące zażalenie oddala.
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny wyrokiem z 10 października 2012 r. oddalił apelację
skarżącej spółki od wyroku Sądu Okręgowego w W. z 10 grudnia 2010 r.
Przedmiotem sporu była wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia
społeczne zainteresowanych (ubezpieczonych). Spółka wniosła skargę kasacyjną i
wartość przedmiotu zaskarżenia określiła na 55.709 zł. Sąd weryfikował tę wartość
biorąc za podstawę wysokość należnych składek obliczoną od przychodów
2
ubezpieczonych osobno do każdego z nich. Spółka w takiej sytuacji wskazała, że
wartość przedmiotu zaskarżenia wynosi w sprawach zainteresowanych: P. P. –
3.165 zł, S. S. – 6.833 zł, M. P. – 2.787 zł, Z. B. – 10.418 zł i M. S. - 300 zł. Sąd z
urzędu sprawdził wpz podaną przez spółkę w odniesieniu do Z. B. Zwrócił się do
pozwanego ZUS o podanie różnicy pomiędzy wysokością należnych składek a
wysokością składek zapłaconych. Pozwany poinformował, że różnica ta wynosi
9.733,81 zł, po czym w kolejnym piśmie podał, że wynosi 9.445,46 zł.
Zaskarżonym postanowieniem z 19 grudnia 2013 r. Sąd Apelacyjny ustalił
wartość przedmiotu zaskarżenia w sprawach zainteresowanych: P. P. na 3.165 zł,
S. S. na 6.833 zł, M. P. na 2.787 zł, Z. B. na 9.446 zł i M. S. na 300 zł. W
konsekwencji odrzucił skargę kasacyjną w stosunku do zainteresowanych jako
niedopuszczalną ze względu na wartość przedmiotu zaskarżenia (art. 3982
§ 1
k.p.c.), której nie aprobował jako sumy odrębnych wartości przedmiotów
zaskarżenia.
W zażaleniu skarżąca spółka zarzuciła naruszenie: 1) art. 233 § 1 k.p.c. w
związku z art. 328 § 2 k.p.c. przez dowolne przyjęcie za pozwanym, iż wartość
przedmiotu zaskarżenia w sprawie zainteresowanego Z. B. stanowi kwota 9.446 zł
wobec braku podstaw do takich ustaleń, w sytuacji gdy pozwany przedstawił
rozbieżne wyliczenia w pismach z 26 i 29 listopada 2013 r., w żadnym z tych pism
nie wskazał jaki zastosował sposób wyliczenia wymienionej w nim kwoty. W piśmie
z 29 listopada 2013 r. nie wyjaśnił zasadności i prawidłowości weryfikacji kwoty
pierwszorazowej, pozostałe kwoty wartości przedmiotu zaskarżenia wskazywane
przez powoda w odniesieniu do pozostałych zainteresowanych nie były
kwestionowane, a Sąd Apelacyjny nie podał zgodnie z regułami zawartymi w art.
328 § 2 k.p.c. przyczyn, dla których w tych okolicznościach odmówił wiarygodności
twierdzeniom powoda dotyczącym wskazanej kwoty; 2) art. 21 i 25 § 1 k.p.c. w
związku z art. 39821
§ 2 k.p.c. przez ich niezastosowanie i błędne przyjęcie za
pozwanym, bez sprawdzenia prawidłowości zastosowanego sposobu obliczenia, iż
wartość przedmiotu zaskarżenia w złożonej skardze kasacyjnej wynosi w stosunku
do zainteresowanego Z. B. 9.446 zł oraz błędne przyjęcie, iż wartość przedmiotu
zaskarżenia w stosunku do zainteresowanych: P. P. wynosi 3.165 zł, S. S. 6.833 zł,
M. P. 2.787 zł oraz M. S. 300 zł. W uzasadnieniu podano, że spór toczył się
3
pomiędzy powodem (skarżącą) a organem rentowym, co wykluczało przyjmowanie
jakiegokolwiek współuczestnictwa zainteresowanych w znaczeniu art. 72 § 1 pkt 2
k.p.c. i jednostkowe wyliczenie wartości przedmiotu zaskarżenia, czyli
indywidualnie w stosunku do poszczególnych zainteresowanych. Roszczenia
powinny być więc zsumowane i tak określać wartość przedmiotu zaskarżenia.
Występowanie w sprawie wielu zainteresowanych nie świadczy o
współuczestnictwie formalnym prowadzącym do ustalenia wartości przedmiotu
zaskarżenia odrębnie dla każdego z nich. Skarżąca odwołała się do postanowień
Sądu Najwyższego z 17 kwietnia 2009 r., II UZ 12/09 i z 11 maja 2012 r., I UZ
17/12. W odniesieniu zaś do zainteresowanego Z. B. zarzucono, że różnica w
składkach (indywidualna wpz) wynosi 9.446 zł, gdy prawidłowa wartość to kwota
podana przez skarżącą, czyli 10.418 zł. Kwotę 9.446 zł przyjęto na podstawie pism
pozwanego, które mają wadliwości metodyczne i merytoryczne.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie błędnie neguje znaczenie odrębnej wartości przedmiotu
zaskarżenia w odniesieniu do każdego z zainteresowanych.
W podobnej sprawie z udziałem skarżącej spółki kwestia ta wywołała
zagadnienie prawne – „Czy objęcie jednym wyrokiem wielu decyzji ustalających
płatnikowi składek (pracodawcy) i wskazanym w tych decyzjach pracownikom
podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oznacza, że w
skardze kasacyjnej płatnika roszczenia z nich wynikające podlegają zsumowaniu
przy ustalaniu wartości przedmiotu zaskarżenia (art. 21 k.p.c. w związku z art. 3984
§ 3 k.p.c.), czy też wartość przedmiotu zaskarżenia należy liczyć odrębnie
względem każdego ubezpieczonego pracownika?”
Skład powiększony Sądu Najwyższego w uchwale z 12 czerwca 2014 r.,
sygn. II UZP 1/14, stwierdził, że „W razie objęcia jednym wyrokiem wielu decyzji
ustalających płatnikowi składek (pracodawcy) i wskazanym w tych decyzjach
pracownikom podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne
wartość przedmiotu zaskarżenia skargą kasacyjną oznacza się odrębnie względem
każdego ubezpieczonego pracownika (art. 19 § 2 w związku z art. 3984
§ 3 k.p.c.)”.
4
Zarzuty zażalenia naruszenia art. 21 k.p.c. i art. 72 § 1 pkt 2 k.p.c. okazały
się zatem niezasadne, jako że decyduje indywidualny pracowniczy stosunek
podlegania ubezpieczeniom społecznym. Na wartość przedmiotu zaskarżenia w
sprawie nie składa się więc suma wartości przedmiotów zaskarżenia w sprawach
zainteresowanych. Zażalenie nie jest więc zasadne w twierdzeniu, że o wartości
przedmiotu zaskarżenia i dopuszczalności skargi kasacyjnej decyduje suma
należnych składek (różnicy) od wszystkich zainteresowanych w sprawie.
Rozstrzygające znaczenie ma współuczestnictwo formalne, stąd o
dopuszczalności skargi kasacyjnej decyduje wartość przedmiotu zaskarżenia w
sprawie każdego zainteresowanego indywidulanie.
Otwiera to kwestię zasadności zażalenia w odniesieniu do orzeczenia
dotyczącego zainteresowanego Z. B. Sąd Apelacyjny nie przyjął wartości
przedmiotu zaskarżenia podanej przez spółkę dla tego zainteresowanego (10.418
zł), lecz ustalił tę wartość w niższej kwocie (9.446 zł). Rzecz jednak w tym, że
uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia nie przestawiono wykładni wyliczenia
tej kwoty, zwłaszcza wobec różnych stanowisk skarżącej i pozwanego. Zarzut
naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. jest zasadny. Sąd Najwyższy nie powinien wyręczać
w tej materii Sądu powszechnego, zwłaszcza że wymagałoby to weryfikowania
metody i zasad wyliczenia tej różnicy. W zażaleniu skarżąca wskazuje na
odmiennie reguły wyliczenia przedmiotu sporu niż przyjęte przez pozwanego, a
także na kwestie szczegółowe (przykładowo, że w złożonych przez pozwanego
wyliczeniach – tabelach, luty ma 31 dni, a marzec 29 lub 28 dni). Z urzędu nie
można nie zauważyć, że ustalenie podstawy składek zdecydowało o uwzględnieniu
w innej sprawie skargi kasacyjnej skarżącej spółki od wyroku Sądu Apelacyjnego z
25 września 2012 r., III AUa …/12 i przekazaniu sprawy do ponownego
rozpoznania (wyrok Sądu Najwyższego z 14 listopada 2013 r., II UK 204/13, OSNP
2014 nr 8, poz. 121).
Z tych motywów orzeczono jak w sentencji, stosownie do art. 39814
i
art. 39815
§ 1 zdanie pierwsze k.p.c. w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.
5