Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 czerwca 2013 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 24 czerwca 2013 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa małoletniego N. D. reprezentowanego przez przedstawiciela ustawowego S. D.

przeciwko A. D.

o alimenty

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim z dnia 26 kwietnia 2013 roku, sygn. akt III RC 142/13

zmienia zaskarżony wyrok w punktach: pierwszym i drugim sentencji w ten sposób, że zasądzone od pozwanej A. D. na rzecz małoletniego powoda N. D. alimenty w kwocie po 100 złotych miesięcznie podwyższa do kwoty po 200 (dwieście) złotych miesięcznie a w pozostałej części apelację oddala, znosząc wzajemnie koszty procesu między stronami za instancję odwoławczą.

Na oryginale właściwe podpisy

Sygn. akt II Ca 399/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 26 kwietnia 2013 r. Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim zasądził od pozwanej A. D. na rzecz małoletniego powoda N. D. alimenty w kwocie po 100 złotych miesięcznie poczynając od 1 marca 2013 roku, płatne z góry do 15-go każdego miesiąca do rąk ojca małoletniego S. D. z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminu płatności którejkolwiek z rat; oddalił powództwo w pozostałej części; zwolnił pozwaną od nieuiszczonej opłaty stosunkowej i wyrokowi w punkcie pierwszym nadał rygor natychmiastowej wykonalności.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego:

S.i A. D.zawarli dnia (...)r. związek małżeński. Ze związku tego urodził się dnia (...)r. N. D.. Obecnie strony żyją oddzielnie. Pomimo tego nie toczy się miedzy nimi sprawa o rozwód czy separację. Miejscem pobytu małoletniego N.ustanowione zostało każdorazowe miejsce zamieszkania ojca.

S. D. ma 42 lata i z wykształcenia jest technikiem telekomunikacji. Nie jest zatrudniony na stałe. Utrzymuje się z prac dorywczych. Dzwonią do niego znajomi pracodawcy i podejmuje prace w charakterze kierowcy. Nie jest zarejestrowany w PUP i nie pobiera zasiłku na dziecko ponieważ planuje podjąć pracę. Twierdzi, że jest w stanie zarobić nie więcej niż 1.500 zł miesięcznie.

S. D.mieszka z rodzicami, ale w połowie też u swojej przyjaciółki. Na koszty utrzymania domu rodziców daje około 500 zł miesięcznie, natomiast przyjaciółce około 100 zł miesięcznie. Wspólnie z rodzicami prowadzi gospodarstwo domowe. Robi zakupy do domu, opłaca rachunki. Płaci również alimenty na dziecko z poprzedniego związku w kwocie po 500 zł miesięcznie. Ponieważ małoletni mieszka poza T. (...). musi dojeżdżać do szkoły co kosztuje około 400 zł miesięcznie. Dziecko codziennie przywozi i odwozi powód lub jego ojciec. W bieżącym roku N. D.raz po lekcjach poszedł w odwiedziny do matki.

W czasie nieobecności S. D. małoletni mieszka z dziadkami i to oni się nim zajmują.

A. D. ma 32 lat i z wykształcenia jest technikiem ekonomii. Od 21 roku życia jest osobą poważnie chorą. Orzeczeniem z dnia 9 grudnia 2012 r. została zaliczona do znacznego stopnia niepełnosprawności. Nie jest w stanie wykonywać żadnej pracy. Wymaga stałego leczenia i długotrwałej opieki osoby drugiej. Zdolna jest jedynie do pracy w warunkach pracy chronionej. Orzeczenie to wydane zostało na czas określony to jest do dnia 8 grudnia 2013 r. Powodem jej obecnego stanu zdrowia był wypadek samochodowy z 2002 roku, w wyniku którego doznała stłuczenia mózgu, krwiaków. Przez 14 dni była nieprzytomna i od tego czasu nie jest w stanie wrócić do normalnego życia. Jej jedynym źródłem utrzymania jest renta ZUS z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w wysokości po 693 zł miesięcznie netto. Próbowała podjąć normalną pracę, ale po kilku dniach została zwolniona. Pozwana wymaga stałej rehabilitacji i kuracji lekami.

A. D. mieszka w C. z konkubentem. On również utrzymuje się z renty. Wspólnie wynajmują mieszkanie, za które płacą około 400 zł miesięcznie plus media około 150-200 zł miesięcznie. W utrzymaniu pomagają im rodzice konkubenta na przykład w ten sposób, że chodzą do nich na obiady. Konkubent pozwanej płaci alimenty na dziecko z poprzedniego związku w wysokości po 400 zł miesięcznie.

Pozwana rzadko przyjeżdża do T. (...). Ostatnio była w styczniu 2013 r. Równie rzadko widuje się z małoletnim. Utrzymuje z nim kontakt telefoniczny. Matka pozwanej ma kontakt z wnukiem raz w tygodniu. Małoletni ma korepetycje z matematyki za które płaci około 200 zł miesięcznie.

A. D. daje synowi prezenty. Ostatnio kupiła mu pasek do spodni, czasami kupuje coś z odzieży. Kupuje również książki.

Sąd dokonując ustaleń faktycznych oparł się w całości na zebranym w sprawie materiale dowodowym, który uznał za bezsporny i obiektywny. Nie dał jednak wiary zeznaniom S. D. w zakresie jakim dotyczą one jego możliwości dochodowych. Nie sposób zgodzić się z twierdzeniami powoda, że jest on obecnie w stanie zarobić do 1.500 zł miesięcznie. Uznać należy, że możliwości zarobkowe są zdecydowanie większe. S. D. wykonuje pracę kierowcy, która jest stosunkowo dobrze opłacaną profesją. Mając na uwadze okoliczność, że jego rodzice w czasie nieobecności zajmują się małoletnim, stwierdzić należy, że jest on dyspozycyjny i ma możliwość podjęcia się w zasadzie każdego zlecenia przewozu. Z tych względów uznać należy, że możliwości dochodowe pozwanego są wyższe od tych, które przedstawił w toku przesłuchania.

Sąd Rejonowy zważył, iż zgodnie z art. 133 kro rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba, że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

W ocenie sądu bezspornym jest fakt, że powyżej cytowany przepis znajduje zastosowanie do toczącego się postępowania. Nie ulega bowiem wątpliwości, że małoletni jest synem A. i S. D. oraz że nie jest ona w stanie utrzymać się samodzielnie. Małoletni pozostaje obecnie pod wyłączną opieką ojca który z pomocą swoich rodziców na co dzień zajmuje się jego wychowaniem i sprawuje nad nim bieżącą pieczę. Kwestią wymagającą oceny pozostaje zatem wysokość obowiązku alimentacyjnego. Należy zaznaczyć, że zgodnie z art. 135 kro zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego.

Przez „usprawiedliwione potrzeby" należy rozumieć bieżące potrzeby uprawnionego do alimentów w zakresie jego utrzymania a także w miarę potrzeby jego wychowania. Usprawiedliwione potrzeby nie mogą być rozumiane jako najbardziej elementarne potrzeby, sprowadzające się do zapewnienia uprawnionemu minimum egzystencji. N. D. ma 11 lat i chodzi do szkoły. Koszty, zakupu wyżywienia, ubrań, środków czystości, podręczników, przyborów szkolnych czy chociażby kieszonkowe na drobne przyjemności sprawiają, że koszty utrzymania małoletniego uznać należy za stosunkowo znaczne.

Nie mniej jednak dla celów niniejszego postępowania przesłanką istotniejszą i decydującą o zasadności żądań strony powodowej oraz ich zakresu są przewidziane w drugiej części przepisu art. 135 kro możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. Zgodnie z orzeczeniem SN z dn. 16.12.1987 r. przez „możliwości zarobkowe i majątkowe" należy rozumieć nie tylko zarobki i dochody rzeczywiście uzyskane z majątku zobowiązanego, ale i te zarobki i dochody, które osoba zobowiązana może i powinna uzyskać przy dołożeniu należytej staranności i przestrzeganiu zasad prawidłowej gospodarki oraz stosownie do swoich sil umysłowych i fizycznych.

Jak wynika z zebranego w sprawie materiału dowodowego A. D. jest osobą poważnie chorą. Od wypadku samochodowego któremu uległa w 2002 r. jest ona całkowicie niezdolna do pracy. Została zaliczona do znacznego stopnia niepełnosprawności. Wymaga stałego leczenia i długotrwałej opieki osoby drugiej. Zdolna jest jedynie do wykonywania pracy w warunkach chronionych. Faktem jest, że orzeczenie to wydane zostało na czas określony to jest do dnia 8 grudnia 2013 r. jednak nie należy się spodziewać, aby stan zdrowia pozwanej w najbliższym czasie uległ zdecydowanej zmianie. Jej jedynym źródłem utrzymania jest renta ZUS w wysokości 693 zł miesięcznie netto. Mając na uwadze taki stan rzeczy uznać należy, że aktualne dochody pozwanej odpowiadają w pełni jej możliwościom zarobkowym. W tym stanie nie można wymagać od niej większej aktywności zawodowej. Renta, którą A. D. otrzymuje pozwala jej na zaspokojenie swoich codziennych potrzeb związanych z utrzymaniem, wyżywieniem i leczeniem, choć zakres zaspokojenia tych potrzeb w całości nasuwać może wątpliwości. Faktem jest również, że pozwana nie uczestniczy w wykonywaniu bierzącej pieczy nad małoletnim ani w żaden inny sposób nie przyczynia się do jego wychowania. Co prawda niekiedy daje dziecku prezenty w postaci ubrań czy książek. Nie sposób uznać jednak, ze okazjonalne podarunki w istotny sposób wypełniają jej dotychczasowy obowiązek alimentacyjny.

Obecny stan zdrowia A. D. usprawiedliwia ograniczony zakres przyczyniania się do wychowania syna i łożenia na jego utrzymanie. Nie mniej jednak zgodnie z zasadą wyrażoną w cytowanym przepisie art. 133 kro niezależnie od okoliczności każdy rodzic powinien chociażby w minimalnym stopniu starać się aby zapewnić swojemu dziecku możliwie najlepsze warunki życia. Dlatego też uznać należy, że zasądzona kwota 100 zł miesięcznie z jednej strony daje wyraz obowiązkowi każdego rodzica do troski o zapewnienie dzieciom odpowiednich środków utrzymania z drugiej strony odzwierciedla trudne położenie i możliwości zarobkowe pozwanej.

Ponieważ usprawiedliwione potrzeby małoletniego nie mogą być w całości pokryte przez matkę w pozostałej części powinny być uzupełnione przez ojca. S. D. znajduje się dobrej sytuacji. Mieszka z rodzicami, którzy pomagają mu. W czasie nieobecności zajmują się wnukiem, przywożą go i odbierają ze szkoły. Sprawia to, iż małoletni ma zapewnioną prawidłową opieką, a ojcu dziecka umożliwia wykonywanie pracy zarobkowej bez obawy bezpieczeństwo syna. Z tych względów uznać należy, że możliwości zarobkowe S. D. są stosunkowo duże. Przy dołożeniu staranności byłby on w stanie otrzymywać wynagrodzenie w wysokości zdecydowanie wyższej aniżeli deklarował to w toku przesłuchania.

Biorąc pod uwagę stan zdrowia pozwanej, całkowitą niezdolność do pracy i wysokość renty ZUS, która jest jej jedynym źródłem utrzymania, wiek i potrzeby powoda orzeczenie przez sąd alimentów w wysokości po 100 zł. miesięcznie na syna jest odpowiednie. Wysokość obowiązku alimentacyjnego co prawda nie odpowiada usprawiedliwionym potrzebom N. D., nie mniej jednak jest optymalna z uwagi na możliwości zarobkowe i dochodowe matki. W pozostałym zakresie obowiązek alimentacyjny obciążać powinien ojca.

Z powyższych względów Sąd Rejonowy orzekł jak w sentencji o alimentach z mocy art. 133 w związku z art. 135 §1 i 2. kro. Rygor natychmiastowej wykonalności wydano w oparciu o przepis art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c. O kosztach orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. Z uwagi na stan zdrowia i dochody pozwanej sąd zwolnił ją od kosztów postępowania za pierwszą instancję.

Apelację od powyższego wyroku wniósł przedstawiciel ustawowy małoletniego powoda. Zaskarżył powyższy wyrok w części oddalającej powództwo o zasadzenie alimentów na rzecz powoda N. D. do kwoty 500 zł miesięcznie i wnosił o jego zmianę w zaskarżonym zakresie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest w części uzasadniona. Trafnie bowiem zarzuca apelujący, iż zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy przyznał należne powodowi od pozwanej alimenty w stopniu nieodpowiednim do usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, co nastąpiło z obrazą art. 133 § 1 kro w związku z art. 135 §§ 1 i 2 kro.

Małoletni N. D. ukończył 11. rok życia, a ten fakt już spowodował wzrost kosztów jego utrzymania. Pobiera w chwili obecnej naukę w szkole podstawowej, co wpływa na jakościową zmianę wzrostu jego potrzeb. Jednak pamiętać należy, że o wysokości alimentów decyduje także poziom stopy życiowej osób zobowiązanych do alimentacji, tj. rodziców uprawnionego dziecka. Wprawdzie możliwości zarobkowe pozwanej ograniczone zostały poprzez treść orzeczenia o czasowym zaliczeniu jej do grupy osób o znacznym stopniu niepełnosprawności, a w związku z tym jej jedynym źródłem utrzymania jest świadczenie rentowe w wysokości 693,64 złotych, to jednak matka dziecka musi partycypować w kosztach jego utrzymania. Kierując się zatem usprawiedliwionymi potrzebami uprawnionego, tj. kosztami zaspokojenia jego potrzeb związanych z zapewnieniem mu adekwatnych warunków bytowych oraz zaspokojenia mu potrzeb związanych z edukacją i rozwojem psychofizycznym, to w ocenie Sądu Okręgowego wysokość alimentów ustalonych przez Sąd Rejonowy jest zdecydowanie zbyt niska.

Dlatego też, mając na względzie powyższe rozważania należało na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienić zaskarżony wyrok i podwyższyć zasądzone nim alimenty do kwoty po 200,00 złotych miesięcznie.

Na oryginale właściwe podpisy