Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II PZ 16/14
POSTANOWIENIE
Dnia 12 listopada 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący)
SSN Zbigniew Hajn
SSN Halina Kiryło (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa W. S.
przeciwko Urzędowi Wojewódzkiemu w O.
o przywrócenie do pracy,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 12 listopada 2014 r.,
zażalenia powoda na postanowienie Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w E.
z dnia 17 lutego 2014 r.,
oddala zażalenie.
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 17 lutego 2014 r. odrzucił skargę
kasacyjną powoda W. S. od postanowienia tego Sądu z dnia 31 października 2013
r.
W uzasadnieniu orzeczenia wskazano, że postanowieniem z dnia 24 maja
2013 r. Sąd Rejonowy odrzucił zażalenie powoda na postanowienie tego Sądu z
dnia 26 kwietnia 2013 r. jako niedopuszczalne oraz odrzucił apelację powoda od
wyroku tego Sądu z dnia 22 stycznia 2013 r. jako nieopłaconą. Zaskarżonym
postanowieniem z dnia 31 października 2013 r. Sąd Okręgowy oddalił zażalenie
powoda na powyższe postanowienie. Odpis postanowienia Sądu drugiej instancji
2
wraz z uzasadnieniem pełnomocnik powoda otrzymał w dniu 6 listopada 2013 r. i w
dniu 4 stycznia 2014 r. złożył skargę kasacyjną od tegoż orzeczenia.
Analizując kwestię dopuszczalności przedmiotowego środka zaskarżenia
Sąd Okręgowy zważył, że w świetle art. 3981
§ 1 k.p.c. - poza prawomocnymi
wyrokami sądu drugiej instancji - skarga kasacyjna przysługuje tylko w stosunku do
kończących postępowanie w sprawie prawomocnych postanowień w przedmiocie
odrzucenia pozwu lub umorzenia postępowania. Natomiast od postanowienia sądu
drugiej instancji oddalającego zażalenie na postanowienie o odrzuceniu apelacji
skarga kasacyjna nie przysługuje. Skarga kasacyjna nie przysługuje również od
postanowienia sądu drugiej instancji oddalającego zażalenie na postanowienie
sądu pierwszej instancji o odrzuceniu zażalenia na postanowienie tego sądu
utrzymujące w mocy postanowienie referendarza sądowego w przedmiocie
oddalenia wniosku o zwolnienie od opłaty sądowej od apelacji gdyż nie jest to z
pewnością postanowienie kończące postępowanie w sprawie, a jego przedmiotem
nie jest ani odrzucenie pozwu, ani też umorzenie postępowania. Skoro zatem
niniejszej sprawie skarga kasacyjna dotyczy postanowienia niemieszczącego się w
katalogu postanowień wymienionych w art 3981
§ 1 k.p.c., podlega – jako
niedopuszczalna – odrzuceniu z mocy art. 3986
§ 2 k.p.c.
Na powyższe postanowienie powód złożył zażalenie. Postanowieniu zarzucił
naruszenia art. 378 § 1 k.p.c., polegające na uznaniu, że w sprawie w
postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji nie zaistniała przesłanka
nieważności postępowania. Uchybienie to miało istotny wpływ na dalsze
postępowanie, albowiem Sąd drugiej instancji oddalił zażalenie powoda na
postanowienie Sądu pierwszej instancji, który nie rozpoznał zarzutu nieważności,
tym samym uniemożliwiając powodowi skuteczne wniesienia apelacji. Żalący się
wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu, a także o zasądzenie od
pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania w niniejszym postępowaniu w
wysokości przepisanej prawem.
Żalący się wniósł o przyjęcie zażalenia do rozpoznania, albowiem - w jego
ocenie - w niniejszej sprawie doszło do naruszenia przepisów postępowania przed
Sądem pierwszej instancji skutkujące nieważnością części postępowania.
3
Postanowienie dotyczące wniosku o zwolnienie powoda od kosztów sądowych,
tj. opłaty od apelacji, wydał referendarz sądowy Sądu Rejonowego V Wydziału
Gospodarczego. Rozpoznanie sprawy przez Sąd Gospodarczy a nie przez Sąd
Pracy powoduje nieważność postępowania w tej części, co stanowi przesłankę do
przyjęcia zażalenie do rozpoznania. Zdaniem powoda, Sąd Okręgowy w żaden
sposób nie odniósł się do zarzutu nieważności postępowania, czym naruszył art.
380 k.p.c., albowiem pomimo wniosku strony, zarzut nieważności także przez ten
Sąd nie został rozpoznany.
W ocenie powoda, stanowisko Sądu Okręgowego co do niedopuszczalności
skargi kasacyjnej jest nieuzasadnione. Art. 3941
§ 2 k.p.c. dopuszcza składanie
skargi kasacyjnej do Sądu Najwyższego od postanowień sądu drugiej instancji
kończących postępowanie w sprawie, a także od postanowień wydanych w wyniku
rozpoznania zażalenia na postanowienia sądu pierwszej instancji. Art. 3981
§ 1
k.p.c. dopuszcza wniesienie skargi kasacyjne od wydanego przez sąd drugiej
instancji prawomocnego wyroku lub postanowienia w przedmiocie odrzucenia
pozwu albo umorzenia postępowania kończących postępowanie w sprawie, chyba
że przepis szczególny stanowi inaczej. Zdaniem powoda, takim przepisem jest art.
3941
§ 2 k.p.c., który dopuszcza złożenie skargi kasacyjnej od postanowień sądu
drugiej instancji kończących postępowanie w sprawie, a także od postanowień
wydanych w wyniku rozpoznania zażalenia na postanowienie sądu pierwszej
instancji. W niniejszej sprawie Sąd drugiej instancji wydał postanowienie w wyniku
rozpoznania zażalenia na postanowienie Sądu pierwszej instancji. Postanowienie
to kończyło postępowanie w sprawie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest oczywiście bezzasadne, w związku z czym nie zasługuje na
uwzględnienie.
Istota niniejszego sporu sprowadza się do pytania o dopuszczalność skargi
kasacyjnej na postanowienie Sądu drugiej instancji, mocą którego oddalono
zażalenie powoda na postanowienie Sądu pierwszej instancji w przedmiocie
odrzucenia apelacji oraz odrzucenia zażalenia na postanowienie tego Sądu
4
utrzymujące w mocy postanowienie referendarza sądowego o oddaleniu wniosku o
zwolnienie od opłaty sądowej od apelacji.
Zgodnie z treścią art. 3981
§ 1 k.p.c. skarga kasacyjna przysługuje od
wydanego przez sąd drugiej instancji prawomocnego wyroku (postanowienia, co do
istoty sprawy w postępowaniu nieprocesowym - art. 5191
§ 1 k.p.c.) lub
postanowienia w przedmiocie odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania
kończących postępowanie w sprawie.
Postanowienie o odrzuceniu apelacji jest niewątpliwie kończącym
postępowanie w sprawie, albowiem zamyka ono drogę do merytorycznego
rozpoznania sprawy przez sąd drugiej instancji. Rzecz jednak w tym, że art. 3981
§
1 k.p.c. posługuje się terminem "kończących postępowanie w sprawie" tylko w
odniesieniu do wymienionych w tym przepisie dwóch rodzajów postanowień sądu
drugiej instancji, a mianowicie postanowień w przedmiocie odrzucenia pozwu oraz
umorzenia postępowania. W drugiej z wymienionych kategorii orzeczeń, jakimi są
postanowienia o odrzuceniu pozwu lub umorzeniu postępowania, zwrot
„kończących postępowanie w sprawie” oznacza zaś, że skarga kasacyjna może być
wniesiona tylko w razie umorzenia postanowieniem całego postępowania.
W konsekwencji takiego ograniczenia katalogu orzeczeń zaskarżalnych
skargą kasacyjną tenże nadzwyczajny środek zaskarżenia (podobnie jak jego
wcześniejszy odpowiednik w postaci kasacji) nie przysługuje od wszelkich innych -
poza wyraźnie wymienionymi w komentowanym przepisie - postanowień sądu
drugiej instancji, nawet jeśli mają one charakter kończących postępowanie w
sprawie, w tym także postanowień o odrzuceniu apelacji.
Możliwość zaskarżenia postanowienia sądu drugiej instancji o oddaleniu
zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji o odrzuceniu apelacji nie jest
więc objęta zakresem przedmiotowym art. 3981
§ 1 k.p.c., odnoszącego się do
skargi kasacyjnej. Dopuszczalności skargi kasacyjnej w niniejszym przypadku nie
można też wywodzić - jak sugeruje skarżący - z treści art. 3941
§ 2 k.p.c.
znajdującego się w rozdziale poświęconym zażaleniu, a stanowiącego, że w
sprawach, w których przysługuje skarga kasacyjna, zażalenie przysługuje także na
postanowienie sądu drugiej instancji kończące postępowanie w sprawie, z
wyjątkiem postanowień, o których mowa w art. 3981
, a także postanowień
5
wydanych w wyniku rozpoznania zażalenia na postanowienie sądu pierwszej
instancji. Z zestawienia przepisów art. 3941
§ 2 k.p.c. oraz art. 3981
§ 1 k.p.c.
bynajmniej nie wynika dopuszczalność skargi kasacyjnej od postanowienia sądu
drugiej instancji oddalającego zażalenie na postanowienie sądu pierwszej instancji
o odrzuceniu apelacji. Natomiast prawidłowe odczytanie tego pierwszego przepisu
oznacza, że w sprawach, w których przysługuje skarga kasacyjna, przewidziane
jest zażalenie do Sądu Najwyższego na postanowienie sądu drugiej instancji o
odrzuceniu apelacji, jako kończące postępowanie w sprawie, jednak zażalenie to
nie przysługuje na postanowienie sądu drugiej instancji oddalające zażalenie na
postanowienie sądu pierwszej instancji o odrzuceniu apelacji. W konsekwencji
takiej regulacji prawnej należy przyjąć, że na postanowienie sądu drugiej instancji
oddalające zażalenie na postawienie sądu pierwszej instancji w przedmiocie
odrzucenia apelacji nie przysługuje ani skarga kasacyjna ani zażalenie do Sądu
Najwyższego. Tym bardziej środki te - jako nieprzewidziane w żadnym z
powołanych wyżej przepisów - nie przysługują na postanowienie sądu drugiej
instancji oddalające zażalenie na postanowienie sądu pierwszej instancji
odrzucające zażalenie na postanowienie tego sądu utrzymujące w mocy
postanowienie referendarza sądowego o oddaleniu wniosku o zwolnienie od opłaty
sądowej od apelacji.
Mając na względzie niezaskarżalność skargą kasacyjną przedmiotowego
postanowienia, z mocy art. 39814
k.p.c. w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. orzeczono
zatem jak w sentencji.