Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CSK 733/13
POSTANOWIENIE
Dnia 28 listopada 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Marta Romańska (przewodniczący)
SSN Dariusz Dończyk (sprawozdawca)
SSN Bogumiła Ustjanicz
w sprawie z powództwa A. Spółki jawnej w W.
przeciwko G. M. C. z siedzibą w Detroit, USA
o odszkodowanie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 28 listopada 2014 r.,
skargi kasacyjnej strony powodowej
od postanowienia Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 9 lipca 2013 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie oraz postanowienie Sądu
Okręgowego w W. z dnia 25 kwietnia 2013 r., i pozostawia
rozstrzygnięcie o kosztach postępowania kasacyjnego Sądowi
pierwszej instancji.
UZASADNIENIE
2
Sąd Okręgowy w W. postanowieniem z dnia 25 kwietnia 2013 r. umorzył
postępowanie w sprawie z powództwa A. spółki jawnej z siedzibą w W. przeciwko
G. M. C. z siedzibą w Detroit w USA o zapłatę odszkodowania. Podstawę
umorzenia postępowania stanowił art. 182 § 1 k.p.c. w sytuacji, w której w ciągu
roku od daty zawieszenia postępowania na podstawie art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c.
strona powodowa nie złożyła skutecznego wniosku o podjęcie postępowania.
Ocenę tę podzielił Sąd Apelacyjny, który postanowieniem z dnia 9 lipca
2013 r. oddalił zażalenie powódki wniesione od orzeczenia Sądu pierwszej instancji.
Samo złożenie wniosku o podjęcie postępowania nie jest negatywną przesłanką
umorzenia postępowania. Koniecznym było złożenie wniosku o podjęcie
postępowania wraz z dokonaniem czynności umożliwiającej nadanie sprawie
dalszego biegu, do której dokonania powódka była wzywana pod rygorem
zawieszenia postępowania. Zasadność oddalenia wniosku o podjęcie
postępowania przez Sąd Okręgowy wobec niewykonania przez skarżącego
zarządzenia polegającego na wskazaniu adresu pozwanego w sposób
umożliwiający nadanie sprawie dalszego biegu, była poddana kontroli Sądu
Apelacyjnego, który postanowieniem z dnia 11 marca 2013 r. oddalił zażalenie
w tym zakresie.
Od postanowienia Sądu Apelacyjnego skargę kasacyjną, opartą na
podstawie z art. 3983
§ 1 pkt 2 k.p.c., wniosła powódka. Zarzucając naruszenie art.
182 § 1 k.p.c., wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia oraz
postanowienia Sądu Okręgowego w W. z dnia 25 kwietnia 2013 r.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 182 § 1 k.p.c., sąd umarza postępowanie zawieszone m.in.
na podstawie art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c., jeżeli wniosek o podjęcie postępowania nie
został zgłoszony w ciągu roku od daty postanowienia o zawieszeniu. Sądy obu
instancji przyjęły, powołując m.in. na jeden z poglądów wyrażony w piśmiennictwie
prawniczym, że skuteczność zgłoszonego wniosku o podjęcie zawieszonego
postępowania jest przesłanką, która uniemożliwia umorzenie postępowania
w sprawie na podstawie art. 182 § 1 k.p.c. W konsekwencji złożenie wniosku
o podjęcie postępowania, który okazał się nieskuteczny ze względu na przyczynę
3
zawieszenia postępowania nie stanowi przeszkody do umorzenia postępowania na
wskazanej wyżej podstawie prawnej.
Odnosząc się do powyższej wykładni art. 182 § 1 k.p.c., należy zwrócić
uwagę na to, że jego wykładnia zaprezentowana w piśmiennictwie prawniczym
opiera się na założeniu, iż umorzenie postępowania jest swego rodzaju negatywną
sankcją, z którą powinna spotkać się pasywna postawa strony inicjującej spór
sądowy, która mimo zawieszenia postępowania z powodu przeszkód do
prowadzenia postępowania nie podjęła w ciągu roku od daty wydania
postanowienia o zawieszeniu postępowania czynności pozwalającej na jego
podjęcie. Okoliczności sprawy, w której wniesiono skargę kasacyjną, wskazują
jednak na to, że niekiedy nawet aktywna postawa strony powodowej zmierzająca
do usunięcia przeszkód będących przyczyną zawieszenia postępowania sądowego
kończy się niepowodzeniem z przyczyn obiektywnych, niezależnych od strony.
Przeszkodą w podjęciu postępowania w sprawie jest bowiem brak adresu siedziby
strony pozwanej, pod który można skutecznie doręczyć pozew, mimo wskazania go
przez stronę powodową na podstawie informacji zawartych w aktach postępowania
toczącego się przed sądem polskim (przed Sądem Rejonowym w W., pod sygn. akt
III K …/11) z oskarżenia prywatnego podmiotu, będącego pozwanym w sprawie,
przeciwko W. W. i K. W., a następnie wskazania przez stronę powodową adresu na
podstawie informacji uzyskanych za pośrednictwem Ministerstwa Spraw
Zagranicznych. Okoliczności sprawy uzasadniają także wniosek, że niekiedy
charakter przeszkody, która stała się przyczyną zawieszenia postępowania,
wymaga dłuższego czasu na jej usunięcie niż rok od daty wydania postanowienia o
zawieszeniu postępowania. Z tych przyczyn należy podzielić jednolite dotychczas
stanowisko wyrażane w orzecznictwie Sądu Najwyższego dotyczące wykładni art.
180 § 1 k.p.c. - opierające na wykładni językowej i celowościowej - że przyczyną
umorzenia postępowania na tej podstawie prawnej jest tylko niezgłoszenie w
określonym terminie wniosku o podjęcie postępowania. Jeżeli wniosek taki został
zgłoszony, to niezależnie od jego skuteczności, nie ma podstaw do umorzenia
postępowania (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 1998 r., III
CKN 921/97, Glosa 1998, nr 12, s. 30, z dnia 5 marca 2002 r., I CKN 446/2001, nie
publ., z dnia 3 grudnia 2003 r., I CK 273/03, nie publ. oraz z dnia 6 października
4
2010 r., II CSK 170/10, nie publ.). Dopiero więc brak jakiejkolwiek aktywności
strony powodowej i jej zainteresowania losem zawieszonego postępowania
uzasadnia umorzenie postępowania na podstawie art. 180 § 1 k.p.c.
Z tych względów orzeczono na podstawie art. 39815
k.p.c. oraz art. 108 § 2
w zw. z art. 391 § 1 i art. 39821
k.p.c., jak w sentencji.
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13