II CSK 376/14
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:06-02-2015
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CSK 376/14
POSTANOWIENIE
Dnia 2 grudnia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Henryk Pietrzkowski
w sprawie z powództwa Skarbu Państwa - Wojewody […]
przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej "B." w Ł.
o zapłatę,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 2 grudnia 2014 r.,
na skutek skargi kasacyjnej strony pozwanej
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 13 grudnia 2013 r.,
odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania
i zasądza od strony pozwanej na rzecz Skarbu Państwa
- Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 1 800 (jeden
tysiąc osiemset) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania
kasacyjnego.
2
UZASADNIENIE
Skarga kasacyjna ukształtowana została w przepisach kodeksu
postępowania cywilnego jako nadzwyczajny środek zaskarżenia, nakierowany na
ochronę interesu publicznego przez zapewnienie rozwoju prawa i jednolitości
wykładni oraz usunięcie z obrotu prawnego orzeczeń wydanych w postępowaniu
dotkniętym nieważnością lub oczywiście wadliwych, nie zaś jako ogólnie dostępny
środek zaskarżenia orzeczeń nie satysfakcjonujących stron. Koniecznej selekcji
skarg pod kątem realizacji tego celu służy instytucja tzw. przedsądu, ustanowiona
w art. 3989
k.p.c., w ramach której Sąd Najwyższy dokonuje wstępnej oceny
sprawy przedstawionej mu ze skargą kasacyjną. Zakres przeprowadzanego
badania jest ograniczony do kontroli, czy w sprawie ujawniły się przewidziane w art.
3989
§ 1 pkt 1 - 4 k.p.c. okoliczności przemawiające za przyjęciem skargi do
rozpoznania.
Pełnomocnik pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej „B.” w Ł. w skardze
kasacyjnej wniesionej od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 13 grudnia 2013 r.
wniosek o przyjęcie jej do rozpoznania oparł na przesłance wskazanej w art. 3989
§
1 pkt 2 k.p.c., uznając, że istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych
budzących poważne wątpliwości. Wskazał ponadto występowanie istotnego
zagadnienia prawnego „dotyczącego prawa właściwego dla oceny wymagalności
roszczenia spadkobiercy o zapłatę części wkładu mieszkaniowego”.
Zgodnie z ugruntowanym w orzecznictwie Sądu Najwyższego poglądem, za
istotne zagadnienie prawne w rozumieniu art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c. uznaje się
zagadnienie nowe i dotychczas niewyjaśnione. Zagadnienie to musi mieć charakter
istotny i być zagadnieniem ściśle jurydycznym, dającym się przedstawić w sposób
syntetyczny i oderwany od kontrowersji dotyczących ustaleń faktycznych lub oceny
dowodów (zob. postanowienie SN z dnia 22 grudnia 2008 r., III CSK 285/08, ICBSN
2009, nr 4, s. 48). Chodzi przy tym o zagadnienie o charakterze abstrakcyjnym,
którego wyjaśnienie przyczyni się do rozwoju jurysprudencji, a jego rozstrzygnięcie
będzie miało znaczenie nie tylko dla oceny konkretnej, jednostkowej sprawy, ale
także dla innych podobnych spraw. Przedstawienie istotnego zagadnienia
prawnego wymaga jego precyzyjnego sformułowania poprzez wskazanie przepisu
prawa materialnego lub procesowego, z którym jest związane, i wskazania
3
argumentów prawnych, które prowadzą do rozbieżnych ocen (zob. m. in.
postanowienie SN z dnia 10 maja 2001 r., II CZ 35/01, OSNC 2002, nr 1, poz. 11).
Argumentacja uzasadniająca wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania
powinna nawiązywać do przesłanek „przedsądu”, a ponadto stanowić odrębny,
pogłębiony wywód prawny wskazujący na zaistnienie powołanych okoliczności
uzasadniających przyjęcie skargi kasacyjnej do merytorycznego rozpatrzenia (zob.:
postanowienie SN z dnia 9 maja 2008 r., sygn. akt II PK 3/08, nie publ.;
postanowienie SN z dnia 19 października 2006 r., sygn. akt IV CSK 246/06, nie
publ.; postanowienie SN z dnia 9 czerwca 2008 r., sygn. akt II UK 37/08, nie publ.;
postanowienie SN z dnia 19 grudnia 2001 r., sygn. akt IV CZ 200/01, nie publ.).
Dopiero wówczas Sąd Najwyższy ma podstawę do rozważenia, czy przedstawione
zagadnienie jest rzeczywiście zagadnieniem „prawnym” oraz czy jest
to zagadnienie „istotne”.
Pełnomocnik pozwanej Spółdzielni wprawdzie w starannie opracowanym
wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania - konstruując zagadnienie
prawne - przyjął jednak błędne założenie, sprzeczne z trafnym poglądem
wyrażonym w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, zgodnie z którym „wymaganie
odnoszące się do opróżnienia lokalu, warunkujące możliwość ubiegania się o zwrot
wkładu mieszkaniowego po dokonaniu przetargu, odnosi się do osób wobec
których wygasło lokatorskie prawo do lokalu, czy też do osób wspólnie
zamieszkujących z byłym członkiem, nie dotyczy natomiast innych
podmiotów….,które swoje prawo do wkładu przykładowo wywodziły z tytułu
dziedziczenia” (passus z uzasadnienia zaskarżonego wyroku). Spowodowało to,
że wywód w uzasadnieniu skargi kasacyjnej zawiera – jak trafnie podkreślono
w odpowiedzi na skargę kasacyjną – „logiczną sprzeczność, pozwana twierdzi
bowiem, że roszczenie Skarbu Państwa jest przedwczesne i jednocześnie
przedawnione”.
Z tych przyczyn należało odmówić przyjęcia skargi kasacyjnej do
merytorycznego rozpoznania (art. 3989
§ 2 k.p.c.).
Na wniosek Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa zawarty w odpowiedzi
na skargę kasacyjną Sąd Najwyższy orzekł o kosztach postępowania kasacyjnego
na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., art. 99 k.p.c., art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 391
4
§ 1 k.p.c. i art. 39821
k.p.c. oraz § 6 pkt 6 w zw. z § 13 ust. 4 pkt 2 Rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. z 2013 r., poz. 461).
POSTANOWIENIE
Dnia 2 grudnia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Henryk Pietrzkowski
w sprawie z powództwa Skarbu Państwa - Wojewody […]
przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej "B." w Ł.
o zapłatę,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 2 grudnia 2014 r.,
na skutek skargi kasacyjnej strony pozwanej
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 13 grudnia 2013 r.,
odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania
i zasądza od strony pozwanej na rzecz Skarbu Państwa
- Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 1 800 (jeden
tysiąc osiemset) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania
kasacyjnego.
2
UZASADNIENIE
Skarga kasacyjna ukształtowana została w przepisach kodeksu
postępowania cywilnego jako nadzwyczajny środek zaskarżenia, nakierowany na
ochronę interesu publicznego przez zapewnienie rozwoju prawa i jednolitości
wykładni oraz usunięcie z obrotu prawnego orzeczeń wydanych w postępowaniu
dotkniętym nieważnością lub oczywiście wadliwych, nie zaś jako ogólnie dostępny
środek zaskarżenia orzeczeń nie satysfakcjonujących stron. Koniecznej selekcji
skarg pod kątem realizacji tego celu służy instytucja tzw. przedsądu, ustanowiona
w art. 3989
k.p.c., w ramach której Sąd Najwyższy dokonuje wstępnej oceny
sprawy przedstawionej mu ze skargą kasacyjną. Zakres przeprowadzanego
badania jest ograniczony do kontroli, czy w sprawie ujawniły się przewidziane w art.
3989
§ 1 pkt 1 - 4 k.p.c. okoliczności przemawiające za przyjęciem skargi do
rozpoznania.
Pełnomocnik pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej „B.” w Ł. w skardze
kasacyjnej wniesionej od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 13 grudnia 2013 r.
wniosek o przyjęcie jej do rozpoznania oparł na przesłance wskazanej w art. 3989
§
1 pkt 2 k.p.c., uznając, że istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych
budzących poważne wątpliwości. Wskazał ponadto występowanie istotnego
zagadnienia prawnego „dotyczącego prawa właściwego dla oceny wymagalności
roszczenia spadkobiercy o zapłatę części wkładu mieszkaniowego”.
Zgodnie z ugruntowanym w orzecznictwie Sądu Najwyższego poglądem, za
istotne zagadnienie prawne w rozumieniu art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c. uznaje się
zagadnienie nowe i dotychczas niewyjaśnione. Zagadnienie to musi mieć charakter
istotny i być zagadnieniem ściśle jurydycznym, dającym się przedstawić w sposób
syntetyczny i oderwany od kontrowersji dotyczących ustaleń faktycznych lub oceny
dowodów (zob. postanowienie SN z dnia 22 grudnia 2008 r., III CSK 285/08, ICBSN
2009, nr 4, s. 48). Chodzi przy tym o zagadnienie o charakterze abstrakcyjnym,
którego wyjaśnienie przyczyni się do rozwoju jurysprudencji, a jego rozstrzygnięcie
będzie miało znaczenie nie tylko dla oceny konkretnej, jednostkowej sprawy, ale
także dla innych podobnych spraw. Przedstawienie istotnego zagadnienia
prawnego wymaga jego precyzyjnego sformułowania poprzez wskazanie przepisu
prawa materialnego lub procesowego, z którym jest związane, i wskazania
3
argumentów prawnych, które prowadzą do rozbieżnych ocen (zob. m. in.
postanowienie SN z dnia 10 maja 2001 r., II CZ 35/01, OSNC 2002, nr 1, poz. 11).
Argumentacja uzasadniająca wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania
powinna nawiązywać do przesłanek „przedsądu”, a ponadto stanowić odrębny,
pogłębiony wywód prawny wskazujący na zaistnienie powołanych okoliczności
uzasadniających przyjęcie skargi kasacyjnej do merytorycznego rozpatrzenia (zob.:
postanowienie SN z dnia 9 maja 2008 r., sygn. akt II PK 3/08, nie publ.;
postanowienie SN z dnia 19 października 2006 r., sygn. akt IV CSK 246/06, nie
publ.; postanowienie SN z dnia 9 czerwca 2008 r., sygn. akt II UK 37/08, nie publ.;
postanowienie SN z dnia 19 grudnia 2001 r., sygn. akt IV CZ 200/01, nie publ.).
Dopiero wówczas Sąd Najwyższy ma podstawę do rozważenia, czy przedstawione
zagadnienie jest rzeczywiście zagadnieniem „prawnym” oraz czy jest
to zagadnienie „istotne”.
Pełnomocnik pozwanej Spółdzielni wprawdzie w starannie opracowanym
wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania - konstruując zagadnienie
prawne - przyjął jednak błędne założenie, sprzeczne z trafnym poglądem
wyrażonym w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, zgodnie z którym „wymaganie
odnoszące się do opróżnienia lokalu, warunkujące możliwość ubiegania się o zwrot
wkładu mieszkaniowego po dokonaniu przetargu, odnosi się do osób wobec
których wygasło lokatorskie prawo do lokalu, czy też do osób wspólnie
zamieszkujących z byłym członkiem, nie dotyczy natomiast innych
podmiotów….,które swoje prawo do wkładu przykładowo wywodziły z tytułu
dziedziczenia” (passus z uzasadnienia zaskarżonego wyroku). Spowodowało to,
że wywód w uzasadnieniu skargi kasacyjnej zawiera – jak trafnie podkreślono
w odpowiedzi na skargę kasacyjną – „logiczną sprzeczność, pozwana twierdzi
bowiem, że roszczenie Skarbu Państwa jest przedwczesne i jednocześnie
przedawnione”.
Z tych przyczyn należało odmówić przyjęcia skargi kasacyjnej do
merytorycznego rozpoznania (art. 3989
§ 2 k.p.c.).
Na wniosek Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa zawarty w odpowiedzi
na skargę kasacyjną Sąd Najwyższy orzekł o kosztach postępowania kasacyjnego
na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., art. 99 k.p.c., art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 391
4
§ 1 k.p.c. i art. 39821
k.p.c. oraz § 6 pkt 6 w zw. z § 13 ust. 4 pkt 2 Rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. z 2013 r., poz. 461).