Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V KK 372/14
.WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 16 grudnia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Roman Sądej (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Kazimierz Klugiewicz
SSN Andrzej Stępka
Protokolant Katarzyna Wełpa
w sprawie J. U.,
o wydanie wyroku łącznego,
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
w dniu 16 grudnia 2014r.,
kasacji wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego,
od wyroku łącznego Sądu Okręgowego w Z.
z dnia 27 września 2013r.
uchyla zaskarżony wyrok w części orzekającej kary łączne 2
lat pozbawienia wolności oraz 600 zł grzywny w miejsce kar
jednostkowych orzeczonych wyrokami Sądu Rejonowego w Ś. z
dnia 17 stycznia 1997r., sygn. … 481/96 oraz z dnia 16 czerwca
1997r., sygn. … 734/96 (pkt IV), a także w części zaliczającej na
poczet kary łącznej pozbawienia wolności okresy odbycia kar w
tych sprawach (pkt V) i na podstawie art. 572 k.p.k. w zw. z art. 46
§ 1 k.w. postępowanie w tym zakresie umarza; wydatkami
postępowania kasacyjnego obciąża Skarb Państwa.
2
UZASADNIENIE
Wyrok łączny Sądu Okręgowego w Z. z dnia 27 września 2013r., sygn. …
28/13, dotyczył w sumie 15 wyroków skazujących J. U. Sąd Okręgowy orzekł kary
łączne dotyczące dwóch realnych zbiegów przestępstw określonych w art. 85 k.k.
Pierwszy obejmował skazania trzema wyrokami: Sądu Rejonowego w Ś. w
sprawie … 1101/07; Sądu Rejonowego w Ś. w sprawie … 583/10 oraz Sądu
Okręgowego w Z. w sprawie … 277/08 i w miejsce kar jednostkowych orzeczono
karę łączną w wysokości 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności (pkt II).
W drugiej grupie orzeczono kary łączne w wysokości 2 lat pozbawienia
wolności oraz 600 zł grzywny, obejmujące jednostkowe kary wymierzone dwoma
wyrokami Sądu Rejonowego w Ś. – z dnia 17 stycznia 1997r., sygn. … 481/96,
którym wymierzono kary 2 lat pozbawienia wolności oraz 600 zł grzywny oraz z
dnia 16 czerwca 1997r., sygn. … 734/96, którym wymierzono kary 2 lat
pozbawienia wolności oraz 600 zł grzywny (pkt IV).
Na poczet drugiej kary łącznej pozbawienia wolności zaliczono skazanemu
okresy pozbawienia wolności w sprawach … 481/96 oraz .. 734/96 (pkt V).
W odniesieniu do pozostałych jednostkowych skazań J. U. umorzono
postępowanie o wydanie wyroku łącznego.
Wyrok łączny uprawomocnił się bez zaskarżenia.
Kasację od powyższego wyroku łącznego, na korzyść J. U., wniósł
Prokurator Generalny. Zaskarżył on wyrok w części rozstrzygnięcia zawartego w
punkcie IV części dyspozytywnej, dotyczącego orzeczenia kary łącznej obejmującej
wyroki Sądu Rejonowego w Ś. w sprawach … 481/96 oraz … 734/96.
Prokurator Generalny podniósł zarzut rażącego i mającego istotny wpływ na
treść zaskarżonego wyroku naruszenia przepisów prawa procesowego, to jest art.
410 k.p.k., polegającego na pominięciu ujawnionych w toku rozprawy głównej
okoliczności związanych z zatarciem skazań wynikających z orzeczeń Sądu
Rejonowego w Ś. z dnia 17 stycznia 1997r., sygn. … 481/96 oraz z dnia 16
czerwca 1997r., sygn. … 734/96, w wyniku czego doszło do rażącego naruszenia
przepisów prawa karnego materialnego – art. 85 k.k., polegającego na orzeczeniu
kary łącznej 2 lat pozbawienia wolności pomimo braku ku temu przesłanek, bowiem
3
skazania na kary jednostkowe objęte karą łączną uległy zatarciu z mocy art. 46 § 1
k.w.
Prokurator Generalny wniósł o uchylenie wyroku w części dotyczącej
rozstrzygnięcia zawartego w punkcie IV i umorzenie postępowania w tym zakresie
oraz o uchylenie akcesoryjnego rozstrzygnięcia zawartego w punkcie V,
odnoszącym się do zaliczenia okresów pozbawienia wolności na poczet kary
łącznej.
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje.
Kasacja Prokuratora Generalnego była zasadna w stopniu oczywistym,
zasługującym na jej uwzględnienie w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
Zakres zaskarżenia wyroku łącznego Sądu Okręgowego powoduje, że
przedmiotem kontroli kasacyjnej pozostawać mogą wyłącznie rozstrzygnięcia
zawarte w jego punktach IV i V, jako że ustawowe podstawy do przekroczenia
granic kasacji nie wystąpiły – art. 536 k.p.k.
Niewątpliwie zasadnie autor kasacji podniósł zarzut rażącego naruszenia
przez Sąd Okręgowy dyspozycji art. 410 k.p.k. Rzeczywiście skazania wyrokami
Sądu Rejonowego w Ś. w sprawach … 481/96 i … 734/96 uległy wiele lat temu
zatarciu, co wynikało z dokumentacji zawartej w aktach tych spraw, ale również z
adnotacji naniesionych na odpisach wyroków znajdujących się w aktach głównych
sprawy o wydanie wyroku łącznego (k.48v i k. 50v). W informacjach tych
stwierdzono, że orzeczone tymi wyrokami kary 2 lat pozbawienia wolności zostały
zamienione na kary po 30 dni aresztu na podstawie art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 28
sierpnia 1998r. o zmianie ustawy – Kodeks wykroczeń, ustawy – Kodeks
postępowania w sprawach o wykroczenia ... (Dz.U. Nr 113, poz.717 ze zm.).
Adnotacje powyższe obligowały Sąd a quo do uważnej lektury akt w tych
sprawach, z których dowód wszak przeprowadzono na rozprawie głównej (k.97).
W aktach sprawy … 481/96 znajdowały się postanowienia Sądu Rejonowego
z dnia 26 października 1998r. o zamianie J. U. kary 2 lat pozbawienia wolności na
karę 30 dni aresztu (k.286) oraz z dnia 22 grudnia 1998r., o umorzeniu kary
grzywny (k.298).
W aktach sprawy … 734/96 znajdowały się postanowienia Sądu Rejonowego
z dnia 28 grudnia 1998r. o zamianie wobec J. U. kary 2 lat pozbawienia wolności na
4
karę 30 dni aresztu (k.272), a także z dnia 30 września 1999r. o uznaniu za odbytą
karę zastępczą za orzeczoną grzywnę (k.372).
Przepis art. 12 ust. 4 powyżej wskazanej ustawy z dnia 28 sierpnia 1998r.
przewidywał, że w przypadku kontrawencjonalizacji, do czynu jej podlegającemu
stosuje się przepisy Kodeksu wykroczeń dotyczące przedawnienia wykonania kary
oraz zatarcia skazania. Z kolei art. 46 § 1 k.w. stanowi, że ukaranie uważa się za
niebyłe po upływie 2 lat od wykonania, darowania lub przedawnienia wykonania
kary.
W świetle powyższych regulacji nie ulega wątpliwości, że w okresie
orzekania o wyroku łącznym przez Sąd Okręgowy nastąpiło już dawno zatarcie tych
skazań, czego – rzecz jasna – nie mogą zmienić adnotacje Krajowego Rejestru
Karnego, w którym nie odnotowano przedstawionych postanowień Sądu
Rejonowego w Ś.
Wobec zatarcia skazań w sprawach … 481/96 i … 734/96 oczywiście nie
wystąpiły też przesłanki przewidziane w art. 85 k.k., który to przepis – jak zasadnie
wskazał skarżący – również w tej sytuacji został rażąco naruszony.
Wymagana dyspozycją art. 523 § 1 k.p.k. istotność wpływu naruszeń na
treść wyroku Sądu Okręgowego była także zupełnie oczywista.
W konsekwencji wyrok łączny Sądu Okręgowego w Z. w zaskarżonej części
podlegał uchyleniu. Dotyczy to również orzeczenia zawartego w punkcie V tego
wyroku, a dotyczącego zaliczenia na poczet orzeczonej w punkcie IV kary łącznej
pozbawienia wolności okresów odbywania kar w tych sprawach. Wprawdzie w
punkcie V wyroku wskazano, że te okresy odbywania kar zaliczono na poczet kary
„opisanej w punkcie III”, ale postanowieniem Sądu Okręgowego w Z. z dnia 20
grudnia 2013r. sprostowano omyłkę pisarską w tym zakresie, wskazując, że
zaliczenie dotyczy kary łącznej „orzeczonej w punkcie IV” (k.181 akt głównych).
Wobec faktu, że w odniesieniu do skazań J. U. w sprawach Sądu
Rejonowego w Ś. … 481/96 oraz .. 734/96 warunki do orzeczenia kary łącznej nie
wystąpiły, postępowanie w tym zakresie należało umorzyć, przy zastosowaniu
przepisów art. 572 k.p.k. w zw. z art. 46 k.w.
Wydatki postępowania kasacyjnego obciążają Skarb Państwa – art. 638
k.p.k.
5