Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KK 335/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 15 stycznia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Puszkarski (przewodniczący)
SSN Tomasz Grzegorczyk
SSN Eugeniusz Wildowicz (sprawozdawca)
Protokolant Anna Korzeniecka-Plewka
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Małgorzata Wilkosz - Śliwy
w sprawie P. L.
skazanego z art. 226 § 1 kk w zw. z art. 57a § 1 kk
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 15 stycznia 2015 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na niekorzyść
od wyroku Sądu Rejonowego w K.
z dnia 24 lipca 2014 r.,
I. uchyla zaskarżony wyrok w zakresie rozstrzygnięcia o
nawiązce (pkt.3) i sprawę w tej części przekazuje Sądowi
Rejonowemu w K. do ponownego rozpoznania;
II. wydatkami związanymi z rozpoznaniem kasacji obciąża
Skarb Państwa.
2
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy w K., wyrokiem z dnia 24 lipca 2014 r., uznał P.L. za winnego
tego, że w dniu 1 maja 2014 r. w K., znieważył funkcjonariuszy KPP w K. st. asp. A.
L. i sierż. sztab. R. S. w ten sposób, że pod ich adresem używał słów wulgarnych i
powszechnie uznawanych za obelżywe podczas i w związku z pełnieniem przez
nich obowiązków służbowych, a nadto zarzucanego czynu dopuścił się działając w
sposób umyślny, publicznie i bez powodu okazując rażące lekceważenie porządku
prawnego tj. czynu z art. 226 § 1 k.k. w zw. z art. 57a § 1 k.k. i za to wymierzył mu
karę 3 miesięcy pozbawienia wolności. Na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 2
k.k. wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności
warunkowo zawiesił na okres próby 3 lat, a na mocy art. 73 § 2 k.k. oddał
oskarżonego w okresie próby pod dozór kuratora. Na podstawie art. 57a § 2 k.k.
orzekł od oskarżonego nawiązkę w kwocie 200 zł na rzecz Stowarzyszenia Pomocy
Ofiarom Przestępstw oraz zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa
kwotę 60 zł tytułem opłaty oraz kwotę 380 zł tytułem pozostałych kosztów
sądowych.
Wyrok ten uprawomocnił się w dniu 1 sierpnia 2014 r. wobec nie zaskarżenia
go przez strony postępowania.
Od powyższego wyroku kasację na niekorzyść skazanego P. L., w zakresie
orzeczonego w pkt. 3 wyroku Sądu Rejonowego w K. środka karnego w postaci
nawiązki, złożył Prokurator Generalny i zarzucając rażące i mające wpływ na treść
wyroku naruszenie przepisu prawa materialnego, a mianowicie art. 57a § 2 k.k.
polegające na orzeczeniu na podstawie tego przepisu za występek o charakterze
chuligańskim nawiązki na rzecz Stowarzyszenia Pomocy Ofiarom Przestępstw w
sytuacji, gdy ustalono osoby pokrzywdzone, a nadto w przypadku nieustalenia osób
pokrzywdzonych Sąd mógł orzec nawiązkę jedynie na rzecz Funduszu Pomocy
Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej, wniósł o uchylenie wyroku w
zaskarżonej części i przekazanie sprawy w tym zakresie do ponownego
rozpoznania Sądowi Rejonowemu w K.
Sąd Najwyższy zważył co następuje;
Kasacja jest oczywiście zasadna.
3
Nie ulega wątpliwości, że wyrok Sądu Rejonowego, w zaskarżonej kasacją
części, nie może się ostać, ponieważ zapadł z rażącym naruszeniem art. 57a § 2
k.k. co miało istotny wpływ na jego treść.
Art. 57a w § 1 k.k. stanowi: „skazując za występek o charakterze
chuligańskim, sąd wymierza karę przewidzianą za przypisane sprawcy
przestępstwo w wysokości nie niższej od dolnej granicy ustawowego zagrożenia
zwiększonego o połowę”. Zgodnie zaś z § 2 ww. przepisu „w wypadku określonym
w § 1 sąd orzeka nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego, chyba że orzeka obowiązek
naprawienia szkody, obowiązek zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub
nawiązkę na podstawie art. 46. Jeżeli pokrzywdzony nie został ustalony, sąd może
orzec nawiązkę na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy
Postpenitencjarnej”.
Tym samym, w myśl postanowień zawartych w art. 57a § 2 k.k., w przypadku
skazywania za występek o charakterze chuligańskim, orzeczenie nawiązki ma
charakter obligatoryjny, z tym zastrzeżeniem, że nie orzeka się jej, jeżeli sąd orzekł
obowiązek naprawienia szkody, zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub
nawiązkę na podstawie art. 46 kk. Nawiązka na podstawie art. 57a § 2 k.k., co do
zasady, orzekana jest na rzecz pokrzywdzonego. Jedynie w przypadku, gdy
pokrzywdzony nie został ustalony, traci ona ów obligatoryjny charakter i jej
orzekanie przez Sąd staje się fakultatywne. Nawiązka wówczas może zostać
orzeczona na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy
Postpenitencjarnej.
Trafnie więc skarżący podnosi, iż Sąd Rejonowy w K. orzekając w stosunku
do oskarżonego P. L. za przypisany mu występek o charakterze chuligańskim,
wyczerpujący dyspozycję art. 226 § 1 k.k. w zw. z art. 57a § 1 k.k., w pkt. 3 wyroku,
nawiązkę w kwocie 200 zł na rzecz Stowarzyszenia Pomocy Ofiarom Przestępstw,
naruszył art. 57a § 2 k.k. Skoro bowiem ustalił personalia funkcjonariuszy Policji
pokrzywdzonych czynem skazanego P. L., miał obowiązek orzec nawiązki na
podstawie art. 57a § 2 zd. 1 k.k. na rzecz pokrzywdzonych. Dopiero w wypadku
nieustalenia osób pokrzywdzonych, Sąd mógł skorzystać z dyspozycji art. 57a § 2
zd. 2 k.k. i orzec nawiązkę na rzecz Funduszu - wskazanego ściśle w dyspozycji
4
tego przepisu – tj. Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy
Postpenitencjarnej, nie zaś jak uczynił, na rzecz innej instytucji.
W świetle powyższego zaskarżony wyrok ostać się nie może, jako że doszło
w tej sprawie do rażącej obrazy prawa materialnego, która miała istotny wpływ na
treść zaskarżonego orzeczenia. Mając to na uwadze, Sąd Najwyższy uchylił
zaskarżony wyrok w części dotyczącej orzeczonego wobec oskarżonego na
podstawie art. 57a § 2 k.k. środka karnego w postaci nawiązki i przekazał sprawę w
tym zakresie do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu. Ponownie
rozpoznając sprawę sąd właściwy będzie procedował z poszanowaniem przepisów
Kodeksu karnego i uniknie stwierdzonych powyżej uchybień.
Z tych wszystkich względów orzeczono, jak w wyroku.