Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 98/14
POSTANOWIENIE
Dnia 13 lutego 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Marta Romańska (przewodniczący)
SSN Józef Frąckowiak
SSN Karol Weitz (sprawozdawca)
w sprawie ze skargi J. P.
z udziałem Skarbu Państwa - Naczelnika Urzędu Skarbowego w O., Starostwa
Powiatowego w O. i B. S.
o wznowienie postępowań:
- w sprawie zakończonej prawomocnym postanowieniem Sądu Okręgowego
w P. z dnia 31 stycznia 2002r., sygn. akt … 13/02,
- w sprawie zakończonej prawomocnym postanowieniem Sądu Okręgowego
w P. z dnia 19 września 2006r., sygn. akt … 510/06,
- oraz w sprawie zakończonej prawomocnym postanowieniem Sądu Okręgowego
w P. z dnia 13 grudnia 2011r., sygn. akt … 691/11,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 13 lutego 2015 r.,
zażalenia J. P.
na postanowienie Sądu Okręgowego w P.
z dnia 14 lutego 2014 r.,
1. oddala zażalenie,
2. zasądza od J. P. na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii
Generalnej Skarbu Państwa kwotę 120 zł (sto dwadzieścia
złotych) tytułem kosztów postępowania zażaleniowego.
UZASADNIENIE
2
Postanowieniem z dnia 14 lutego 2014 r. Sąd Okręgowy w P. odrzucił
skargi o wznowienie postępowania wniesione przez J. P. w dniu 24 maja 2013 r.,
uzupełnione pismem z dnia 17 czerwca 2013 r., od prawomocnego postanowienia
Sądu Okręgowego w P. z dnia 31 stycznia 2002 r., sygn. akt … 13/02, w sprawie o
zmianę prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, od
prawomocnego postanowienia Sądu Okręgowego w P. z dnia 19 września 2006 r.,
sygn. akt … 510/06 oraz od prawomocnego postanowienia Sądu Okręgowego w P.
z dnia 13 grudnia 2011 r., sygn. akt … 691/11. Sąd uznał, że skarga o wznowienie
od prawomocnego postanowienia z dnia 31 stycznia 2002 r. w sprawie … 13/02
nie została oparta na żadnej z ustawowych podstaw i że wniesiona została po
upływie terminu określonego w art. 408 k.p.c. Odrzucenie skarg o wznowienie
skierowanych przeciwko prawomocnym postanowieniom z dnia 19 września 2006 r.
w sprawie … 510/06 oraz z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie … 691/11 zostało
uzasadnione tym, że były to postanowienia o odrzuceniu skarg o wznowienie
postępowania, w stosunku do których skarga o wznowienie jest - w myśl art. 399 §
1 i 2 w zw. z art. 524 § 1 k.p.c. - niedopuszczalna.
W zażaleniu na postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 14 lutego 2014 r.
zarzucono naruszenie art. 401 pkt 2, art. 403 § 1 pkt w zw. z art. 404, art. 403 § 2
i art. 410 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Sąd Okręgowy prawidłowo stwierdził, że skarga o wznowienie postępowania
skierowana przeciwko prawomocnemu postanowieniu z dnia 31 stycznia 2002 r.
w sprawie … 13/02 wniesiona została po upływie terminu pięcioletniego
wskazanego w art. 408 k.p.c., liczonego od dnia uprawomocnienia się tego
postanowienia, i z tego już powodu podlegała odrzuceniu (art. 410 § 1 w zw. z art.
13 § 2 k.p.c.). Upływ terminu pięcioletniego wykluczał skargę o wznowienie również
w zakresie podstawy polegającej na uzyskaniu orzeczenia za pomocą
przestępstwa (art. 403 § 1 pkt 2 k.p.c.), jeśli uznać, że zawarte w skardze
twierdzenie o składaniu fałszywych zeznań przez uczestniczkę B. S. oznaczało
oparcie jej na tej podstawie. Bez znaczenia byłoby spełnienie przesłanki określonej
3
w art. 404 k.p.c., dotyczącej tej podstawy, po upływie terminu wskazanego w art.
408 k.p.c., ponieważ nie zmienia to faktu, że na skutek upływu tego terminu skarga
o wznowienie jest niedopuszczalna. Niemożność wniesienia skargi o wznowienie w
tej sytuacji nie stanowi pozbawienia możności działania, które uzasadniałoby
dopuszczalność skargi o wznowienie po upływie terminu pięcioletniego (art. 401
pkt 2 w zw. z art. 408 k.p.c., por. uchwałę SN z dnia 18 lipca 1968 r., III CZP 59/68,
OSNCP 1969, nr 7-8, poz. 124).
Termin pięcioletni określony w art. 408 k.p.c. ma charakter bezwzględny
i wyklucza wniesienie skargi o wznowienie, z wyjątkiem wskazanych w nim
wyjątków. Nie podlega on przywróceniu, a skutki jego upływu występują bez
względu na to, czy strona ponosi winę w jego uchybieniu. Funkcją tego terminu jest
ustanowienie bezwzględnej granicy czasowej, po upływie której skarga
o wznowienie nie może być wniesiona (por. postanowienie Sądu Najwyższego
z dnia 28 sierpnia 2013 r., V CO 59/13, OSNC 2014, nr 5, poz. 51).
Skargi nie oparto na podstawie w postaci braku należytej reprezentacji lub
pozbawienia możności działania (art. 401 pkt 2 k.p.c.), co wyłączałoby działanie
terminu określonego w art. 408 k.p.c. Podstaw tych nie można bowiem dopatrzeć
się w twierdzeniach co do dopuszczenia do nieuprawnionego udziału
w postępowaniu w sprawie … 13/02 jako uczestnika B. S. oraz w twierdzeniach w
piśmie z dnia 12 listopada 2012 r. do Prokuratora Generalnego, przekazanego
Sądowi Okręgowemu w dniu 18 listopada 2012 r., co do pozbawienia możności
działania na skutek nieustanowienia adwokata albo radcy prawnego celem
wniesienia skargi kasacyjnej w sprawie … 13/02 albo skargi o wznowienie w tej
sprawie. Nie rozważając, czy udział B. S. w charakterze uczestnika postępowania
w sprawie … 13/02 był uzasadniony, podnieść należy, że nawet negatywna ocena
w tym zakresie nie umożliwiałaby zakwalifikowania tej sytuacji jako mieszczącej się
w którejkolwiek z podstaw wznowienia, w tym również podstaw wskazanych w art.
401 pkt 2 k.p.c. Odmowa ustanowienia przez sąd adwokata albo radcy prawnego
po uprawomocnieniu się orzeczenia objętego skargą o wznowienie, choćby była
nieuzasadniona - jako okoliczność zaistniała po tym uprawomocnieniu się - także
nie stanowi podstawy wznowienia postępowania zakończonego tym orzeczeniem
określonej w art. 401 pkt 2 k.p.c.
4
W świetle treści art. 524 § 1 k.p.c., skarga o wznowienie nie przysługuje na
prawomocne postanowienie o odrzuceniu skargi o wznowienie postępowania, o ile
nie zachodzi wyjątek określony w art. 399 § 2 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. W niniejszej
sprawie wyjątek taki nie zachodzi, w związku z czym skarga o wznowienie
przeciwko prawomocnym postanowieniom z dnia 19 września 2006 r. w sprawie …
510/06 oraz z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie … 691/11 była niedopuszczalna.
Z tych względów Sąd Najwyższy, na podstawie art. 39814
w zw. z art. 3941
§ 3 i art. 13 § 2 k.p.c. oraz art. 520 § 3 w zw. z art. 108 § 1, art. 391 § 1, art. 39821
,
art. 3941
§ 3, art. 406 i art. 13 § 2 k.p.c., orzekł jak w sentencji.