II KK 110/15
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:25-05-2015
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II KK 110/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 6 maja 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Włodzimierz Wróbel (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Zbigniew Puszkarski
SSN Andrzej Stępka
Protokolant Marta Brylińska
w sprawie Ł. K.,
skazanego z art. 286 § 1 k.k.,
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 6 maja 2015 r.,
kasacji, wniesionej przez Rzecznika Praw Obywatelskich na korzyść skazanego
od wyroku Sądu Rejonowego w P.
z dnia 25 października 2010 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i uniewinnia Ł.
K. od popełnienia zarzuconego przestępstwa z
art. 286 § 1 k.k., zaś kosztami procesu obciąża Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
Wyrokiem zaocznym Sądu Rejonowego w P. z dnia 25 października 2010 r.
Ł. K. został uznany winnym czynu z art. 286 § 1 k.k., za który wymierzono mu karę
jednego roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na
okres próby pięciu lat. Opis czynu, za który oskarżony został skazany,
2
sformułowano w następujący sposób: „w okresie od 5 grudnia 2009 r. do dnia 16
grudnia 2009 r. w miejscowości O., działając w z góry powziętym zamiarze
doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci kabli i
przewodów elektrycznych o łącznej wartości strat 42.476 zł na szkodę A. O.”
Wyrok ten nie został zaskarżony i uprawomocnił się 10 listopada 2010 r.
Od tego prawomocnego rozstrzygnięcia kasację w trybie art. 521 k.p.k.
wniósł Rzecznik Praw Obywatelskich, zarzucając przedmiotowemu orzeczeniu
rażące naruszenie prawa karnego materialnego, to jest art. 286 § 1 k.k., polegające
na uznaniu Ł. K. za winnego popełnienia przestępstwa oszustwa, mimo braku w
opisie czynu zarzucanego i przypisanego oskarżonemu znamienia kierunkowego,
tj. działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej oraz ustawowego zwrotu
określającego znamię czynności wykonawczej, tj. wprowadzenia w błąd albo
wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego
działania, co miało istotny wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia .
Podnosząc powyższy zarzut, Rzecznik Praw Obywatelskich wniósł o
uchylenie zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od popełnienia
przypisanego mu czynu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest zasadna w stopniu oczywistym, co umożliwia jej rozpoznanie na
posiedzeniu.
Zestawienie opisu czynu przypisanego skazanemu ze znamionami
zawartymi w art. 286 § 1 k.k. ukazuje, że opis ten nie wskazuje na spełnienie
wszystkich znamion przedmiotowych i podmiotowych przestępstwa oszustwa.
Realizacja tego typu czynu zabronionego wymaga ustalenia, że:
- doprowadzono inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem,
- przez wprowadzenie jej w błąd albo wyzyskania błędu, lub wyzyskania
niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania,
- a sprawca działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.
W niniejszej sprawie, zachowanie ujęte w opisie czynu odpowiada jedynie
przedmiotowej czynności doprowadzenia innej osoby do niekorzystnego
rozporządzenia mieniem. Nie ustalono natomiast, czy oskarżony działał z zamiarem
kierunkowym, ani też nie wskazano modus operandi, które w przypadku realizacji
3
znamion z art. 286 § 1 k.k. musi polegać albo na wprowadzeniu w błąd albo
wyzyskaniu błędu innej osoby.
Tak skonstruowany opis czynu odzwierciedla jedynie fakt zaistnienia w
obrocie gospodarczym zdarzenia niekorzystnego dla jednej ze stron stosunku
cywilno-prawnego. Nie można nawet na gruncie prawa cywilnego ocenić, czy
doszło w tej sytuacji do deliktu, czy jedynie do niewykonania zobowiązania przez Ł.
K., co oczywiście w niniejszej sprawie jest irrelewantne, ale ukazuje istotne braki w
opisie czynu.
Sąd Najwyższy podziela przytoczone przez Rzecznika Praw Obywatelskich,
a podparte wcześniejszymi judykatami tegoż Sądu poglądy na temat wykładni art.
413 § 2 pkt 1 k.p.k. Istotnie, w opisie czynu nie trzeba bezwzględnie posługiwać się
zwrotami ustawowymi, proces karny nie jest bowiem procesem formułkowym, ale
opis ten musi odzwierciedlać komplet znamion zarzucanego i finalnie przypisanego
przestępstwa.
Wobec powyższego, z uwagi na brak wykazania realizacji znamion typu
czynu zabronionego z art. 286 § 1 k.k. i przypisanie Ł. K. czynu, który nie stanowi
przestępstwa, należało orzec, jak w sentencji.
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 6 maja 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Włodzimierz Wróbel (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Zbigniew Puszkarski
SSN Andrzej Stępka
Protokolant Marta Brylińska
w sprawie Ł. K.,
skazanego z art. 286 § 1 k.k.,
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 6 maja 2015 r.,
kasacji, wniesionej przez Rzecznika Praw Obywatelskich na korzyść skazanego
od wyroku Sądu Rejonowego w P.
z dnia 25 października 2010 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i uniewinnia Ł.
K. od popełnienia zarzuconego przestępstwa z
art. 286 § 1 k.k., zaś kosztami procesu obciąża Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
Wyrokiem zaocznym Sądu Rejonowego w P. z dnia 25 października 2010 r.
Ł. K. został uznany winnym czynu z art. 286 § 1 k.k., za który wymierzono mu karę
jednego roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na
okres próby pięciu lat. Opis czynu, za który oskarżony został skazany,
2
sformułowano w następujący sposób: „w okresie od 5 grudnia 2009 r. do dnia 16
grudnia 2009 r. w miejscowości O., działając w z góry powziętym zamiarze
doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci kabli i
przewodów elektrycznych o łącznej wartości strat 42.476 zł na szkodę A. O.”
Wyrok ten nie został zaskarżony i uprawomocnił się 10 listopada 2010 r.
Od tego prawomocnego rozstrzygnięcia kasację w trybie art. 521 k.p.k.
wniósł Rzecznik Praw Obywatelskich, zarzucając przedmiotowemu orzeczeniu
rażące naruszenie prawa karnego materialnego, to jest art. 286 § 1 k.k., polegające
na uznaniu Ł. K. za winnego popełnienia przestępstwa oszustwa, mimo braku w
opisie czynu zarzucanego i przypisanego oskarżonemu znamienia kierunkowego,
tj. działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej oraz ustawowego zwrotu
określającego znamię czynności wykonawczej, tj. wprowadzenia w błąd albo
wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego
działania, co miało istotny wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia .
Podnosząc powyższy zarzut, Rzecznik Praw Obywatelskich wniósł o
uchylenie zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od popełnienia
przypisanego mu czynu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest zasadna w stopniu oczywistym, co umożliwia jej rozpoznanie na
posiedzeniu.
Zestawienie opisu czynu przypisanego skazanemu ze znamionami
zawartymi w art. 286 § 1 k.k. ukazuje, że opis ten nie wskazuje na spełnienie
wszystkich znamion przedmiotowych i podmiotowych przestępstwa oszustwa.
Realizacja tego typu czynu zabronionego wymaga ustalenia, że:
- doprowadzono inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem,
- przez wprowadzenie jej w błąd albo wyzyskania błędu, lub wyzyskania
niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania,
- a sprawca działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.
W niniejszej sprawie, zachowanie ujęte w opisie czynu odpowiada jedynie
przedmiotowej czynności doprowadzenia innej osoby do niekorzystnego
rozporządzenia mieniem. Nie ustalono natomiast, czy oskarżony działał z zamiarem
kierunkowym, ani też nie wskazano modus operandi, które w przypadku realizacji
3
znamion z art. 286 § 1 k.k. musi polegać albo na wprowadzeniu w błąd albo
wyzyskaniu błędu innej osoby.
Tak skonstruowany opis czynu odzwierciedla jedynie fakt zaistnienia w
obrocie gospodarczym zdarzenia niekorzystnego dla jednej ze stron stosunku
cywilno-prawnego. Nie można nawet na gruncie prawa cywilnego ocenić, czy
doszło w tej sytuacji do deliktu, czy jedynie do niewykonania zobowiązania przez Ł.
K., co oczywiście w niniejszej sprawie jest irrelewantne, ale ukazuje istotne braki w
opisie czynu.
Sąd Najwyższy podziela przytoczone przez Rzecznika Praw Obywatelskich,
a podparte wcześniejszymi judykatami tegoż Sądu poglądy na temat wykładni art.
413 § 2 pkt 1 k.p.k. Istotnie, w opisie czynu nie trzeba bezwzględnie posługiwać się
zwrotami ustawowymi, proces karny nie jest bowiem procesem formułkowym, ale
opis ten musi odzwierciedlać komplet znamion zarzucanego i finalnie przypisanego
przestępstwa.
Wobec powyższego, z uwagi na brak wykazania realizacji znamion typu
czynu zabronionego z art. 286 § 1 k.k. i przypisanie Ł. K. czynu, który nie stanowi
przestępstwa, należało orzec, jak w sentencji.