Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 maja 2012 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu Wydział III

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 30 maja 2012 r. we Wrocławiu

sprawy z wniosku B. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W.

o emeryturę

na skutek apelacji B. K.

od wyroku Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Świdnicy

z dnia 11 stycznia 2012 r. sygn. akt VII U 1627/11

I.  oddala apelację,

II.  zasądza od wnioskodawcy na rzecz strony pozwanej kwotę 120,- zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

UZASADNIENIE

Wnioskodawca B. K. odwołał się od decyzji ZUS Oddział w W. z 14 września 2011 r., odmawiającej mu przyznania prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Wnioskodawca wniósł o zaliczenie okresu pracy od 18 kwietnia 1977 r. do 30 czerwca 1994 r. w (...) w W. jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach.

Wyrokiem z dnia 11 stycznia 2012 r. Sąd Okręgowy Świdnicy odwołanie to oddalił.

Sąd ten ustalił, że wnioskodawca B. K., urodzony (...), z zawodu tokarz, w trakcie aktywności zawodowej pracował w następujących okresach:

-

od 5 maja 1970 r. do 21 października 1972 r. w Kopalni (...) w W. jako stażysta tokarz i młodszy tokarz;

-

od 21 listopada 1972 r. do 28 marca 1977 r. w Zakładzie (...) przy (...) W. jako ślusarz tokarz;

-

od 18 kwietnia 1977 r. do 30 czerwca 1994 r. w Przedsiębiorstwie (...) w W. jako mechanik napraw pojazdów samochodowych - tokarz.;

-

od 1 lipca 1994 r. do 22 czerwca 1998 r. w Przedsiębiorstwie Handlowo - Usługowym (...) w W. jako tokarz.

W dniu 12 października 1998 r. ubezpieczony złożył wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Decyzją z dnia 8 grudnia 1998 r. organ rentowy przyznał wnioskodawcy prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

Decyzją z dnia 13 grudnia 2000 r. organ rentowy rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy przyznał na stałe.

W okresie od 17 lutego 1999 r. do 30 czerwca 2000 r. wnioskodawca był zatrudniony w (...) S.A. w Ś..

W okresie od 19 marca 2001 r. do 8 października 2011r. wnioskodawca pracował w (...) Z. K. s.j. w D.. Świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 30 czerwca 1994 r. wskazywało, że wnioskodawca podczas zatrudnienia w (...) w okresie 18 kwietnia 1977 r. - 30 czerwca 1994 r. pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku mechanika napraw pojazdów samochodowych – tokarz wymienionym w wykazie A Dział XIV poz. 16 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

W dniu 17 sierpnia 2011 r. B. K. nie będący członkiem otwartego funduszu emerytalnego złożył wniosek o emeryturę. Na dzień 1 stycznia 1999 r. udokumentował staż ubezpieczeniowy wymiarze 28 lat 6 miesięcy 1 dzień.

Decyzją z dnia 14 września 2011 r. organ rentowy odmówił wnioskodawcy przyznania emerytury, ponieważ nie udokumentował rozwiązania stosunku pracy z każdym pracodawcą, na rzecz którego praca ta była wykonywana bezpośrednio przed dniem ustalenia prawa do emerytury oraz na dzień 1 stycznia 1999 r. nie został udokumentowany wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Do okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach Zakład nie zaliczył wnioskodawcy okresu pracy od 18 kwietnia 1977 r. do 30 czerwca 1994 r. w (...) na stanowisku: mechanik napraw pojazdów samochodowych - tokarz z uwagi na fakt, iż pracodawca wykazał stanowisko łączone. W tym zakresie organ rentowy wskazał, że wykonywanie pracy na różnych stanowiskach i w tym samym czasie, chociażby w obszarze tego samego działu wyklucza możliwość spełnienia wymogu wykonywania pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przewidzianym dla danego stanowiska pracy. Ponadto Zakład wskazał, iż zachodzą rozbieżności co do faktycznie zajmowanego przez wnioskodawcę stanowiska pracy, bowiem ze świadectwa pracy, jak również z legitymacji ubezpieczeniowej wynika, iż w w/w okresie wnioskodawca wykonywał pracę na stanowisku tokarza.

Z dniem 8 października 2011 r. została rozwiązana umowa o pracę łącząca B. K. z (...) spółka jawna w D., która obowiązywała w czasie występowania przez wnioskodawcę z wnioskiem o emeryturę.

W okresie od 18 kwietnia 1977 r. do 30 czerwca 1994 r. wnioskodawca pracował w Przedsiębiorstwie (...) w W., do którego przeszedł na podstawie porozumienia między zakładami z (...) Kombinatu Budowlanego w W., w którym pracował na stanowisku tokarza. Do zakładu został przyjęty na stanowisko tokarza, gdyż poprzedni tokarz był na wypowiedzeniu.

W zakładzie nie było oddzielnego wydziału tokarni. W warsztacie w miejscu oddzielonym siatką znajdowała się wytaczarka i podręczna tokarka. Na wytaczarce wnioskodawca wykonywał wytaczanie okładzin, na których znajdował się azbest, a na tokarce głównie toczył szczęki niezbędne w mechanice samochodowej, sporadycznie toczył również śruby. Praca na tokarni zajmowała mu ok. 2-3 godzin dziennie. Wykonywał prace tokarskie na polecenie brygadzisty i gdy zachodziła taka konieczność w związku z wykonywanymi naprawami pojazdów. Pracami tokarskimi w warsztacie zajmował się głównie wnioskodawca.

Z uwagi na niewielką ilość pracy na stanowisku tokarza wnioskodawca został skierowany do pomocy przy pracach naprawczych (mechanicznych) pojazdów, gdyż nie posiadał kwalifikacji i umiejętności do pracy na stanowisku mechanika samochodowego. Początkowo przyuczał się do tej pracy i był pomocnikiem przy wymianach piast i szczęk, a następnie samodzielnie wykonywał prace naprawcze i konserwacyjne najczęściej przy naprawie i regeneracji układów hamulcowych i zawieszenia przy naczepach samochodów. Nie wykonywał prac przy silnikach.

Wnioskodawca wykonywał prace w brygadzie pod nadzorem kierownika warsztatu mechanicznego. Równocześnie obok prac z zakresu mechaniki samochodowej wykonywał przez cały okres zatrudnienia prace tokarskie. Przy tym nie był przenoszony na inne stanowiska ani do innych wydziałów. Prace te wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy i głównie w systemie zmianowym. Szkodliwość warunków pracy polegała na kontakcie z olejami i spalinami.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie; wnioskodawcy nie zasługuje na uwzględnienie. Zebrany w sprawie materiał dowodowy - w szczególności zeznania świadków, jak i samego wnioskodawcy, nie pozwalają na uznanie, iż wnioskodawca w spornym okresie wykonywał czynności mechaniczne przy naprawie pojazdów samochodowych stele i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. W tym samym czasie wnioskodawca wykonywał bowiem również prace tokarskie. Ponadto wnioskodawca nie miał kwalifikacji mechanika samochodowego. Do pracy tej przyuczał się, w spornym okresie pomagając, a później pracując przy mniej skomplikowanych pracach mechanicznych. Wnioskodawca nie wykonywał prac mechanicznych w kanałach remontowych. Praca w okresie od 18 kwietnia 1977 r. do 30 czerwca 1994 r. nie może zatem zostać uznana za pracę w szczególnych warunkach. Zaskarżona decyzja jest prawidłowa.

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego złożył wnioskodawca, zarzucając rażące naruszenie prawa materialnego, tj. art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez błędną wykładnię pojęcia pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze i uznania, że o takim charakterze pracy decyduje nazewnictwo stanowiska pracy, jak również, że stanowisko pracy o nazewnictwie łączonym pozbawia możliwości uznania takiej pracy za pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, podczas gdy sprzeczne to jest z wykładnią funkcjonalną powyższego pojęcia, albowiem o pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze świadczy jej charakter i narażenie w środowisku pracy na warunki szkodliwe wymienione w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zmian.).

Wnioskodawca zarzucił nadto rażące naruszenie prawa procesowego, tj. art. 233 kpc, mające istotny wpływ na wynik sprawy poprzez dowolne ustalenie, że praca wykonywana przez niego polegała jedynie na wykonywaniu prostych czynności przy naprawie pojazdów samochodowych, które połączone były z pracą tokarza, podczas gdy z zebranego materiału dowodowego bezspornie wynikało, że wnioskodawca świadczył pracę przy przetwórstwie azbestu oraz przy wymianie piast oraz szczęk, przy naprawie i regeneracji układów hamulcowych i zawieszenia, które wymagają ich wykonania w kanałach remontowych i które to zgodnie z wykazem A i wykazem B do w/w rozporządzenia stanowią pracę w szczególnych warunkach i w szczególnym charakterze, oraz rażące naruszenie prawa procesowego, tj. art. 278 kpc, mające istotny wpływ na wynik sprawy, poprzez zaniechanie przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego w dziedzinie techniki samochodowej na okoliczność oceny charakteru i specyfiki wykonywanej przez wnioskodawcę pracy w spornym okresie w kanałach remontowych, podczas gdy wymagało to wiadomości specjalnych, skoro Sąd nie uznał wyjaśnień wnioskodawcy i zeznań świadków w tym zakresie za wiarygodne.

Wskazując na powyższe zarzuty B. K.wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie jego odwołania oraz zasądzenie zwrotu kosztów postępowania, ewentualnie o uchylenie zaskarżanego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania z uwzględnieniem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył:

Apelacja wnioskodawcy nie jest zasadna.

Wnioskodawca urodził się (...).

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem (ust. 2).

Wnioskodawca ubiegał się o przyznanie świadczenia po osiągnięciu wieku określonego w art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS - tj. wynoszącego 60 lat. Warunkiem uzyskania prawa do emerytury w tym wieku jest nadto wykazanie przez ubezpieczonego, w myśl § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. 8, poz. 43), iż ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach wymienionej w Wykazie A, stanowiącym załącznik do powołanego rozporządzenia. Praca w szczególnych warunkach musi być wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Spór w niniejszej sprawie dotyczył wykazania przez wnioskodawcę wymaganego powołanym przepisem stażu pracy w warunkach szczególnych. Sąd Okręgowy po przeprowadzeniu postępowania dowodowego uznał, iż brak podstaw do doliczenia do stażu pracy uprawniającego do uzyskania świadczenia w obniżonym wieku emerytalnym okresu od 18 kwietnia 1977 r. do 30 czerwca 1994 r. w Przedsiębiorstwie (...), wskazywanego przez wnioskodawcę jako okres pracy w warunkach szczególnych.

Stanowisko Sądu Okręgowego należy uznać za trafne.

Wnioskodawca podnosił, że praca wykonywana przez niego w wymienionym okresie stanowi pracę wymienioną w załączniku do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w wykazie A dziale XIV poz. 16 – pracę wykonywaną w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych.

Ze świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 30 czerwca 1994 r. wynika, że wnioskodawca w spornym okresie zatrudniony był na stanowisku mechanika napraw pojazdów samochodowych - tokarza.

Praca na stanowisku tokarza, jak również praca na stanowisku mechanika pojazdów samochodowych nie stanowi pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Wnioskodawca domagał się zaliczenia tego okresu w oparciu o zeznania świadków podnosząc, iż pracował w warunkach zagrożenia azbestozą, a ponadto wykonywał głównie pracę mechanika samochodowego, jedynie sporadycznie wykonując prace tokarskie.

W ocenie Sądu Apelacyjnego trafnie przyjął Sąd Okręgowy, iż zeznania świadków, jak również wyjaśnienia samego wnioskodawcy, nie stanowią wystarczającej podstawy do uznania, iż praca wykonywana przez wnioskodawcę stanowiła pracę mechanika wykonywaną w kanałach remontowych. Sam wnioskodawca na rozprawie w dniu 11 stycznia 2012 r. zeznał, że część pracy wykonywał w kanałach remontowych, a część na powierzchni. Świadek K. R. wyjaśnił, że widział wnioskodawcę przy naprawach - w kanałach lub w samochodzie. Podobnie świadek T. G. wskazał, że wnioskodawca wykonywał część pracy w kanale, a część na zewnątrz. Ponadto świadkowie zeznali, że wnioskodawca wykonywał również innego rodzaju prace - tj. prace tokarskie.

Oznacza to, iż praca w kanale nie była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Również akta osobowe nie pozwalają na zaliczenie spornego okresu zatrudnienia do stażu pracy w warunkach szczególnych. W aktach tych znajduje się zwykłe świadectwo pracy z dnia 30 czerwca 1994 r. wydane przez Przedsiębiorstwo (...), z którego wynika, że wnioskodawca w okresie pracy od 18 kwietnia1977 r. do 30 czerwca 1994 r. był zatrudniony na stanowisku tokarza. Angaż z akt osobowych wnioskodawcy z w/w zakładu również wskazuje, że pracwował on na stanowisku tokarza.

Wnioskodawca nie przedstawił innych dowodów na okoliczność wykonywania w spornym okresie pracy mechanika samochodowego wyłącznie w kanałach remontowych. Reguły dowodzenia w procesie cywilnym (art. 232 kpc) zobowiązują strony do wskazywania dowodów, z których wywodzą one skutki prawne. Zasada ta znajduje zastosowanie również w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, których przedmiotem są odwołania ubezpieczonych od decyzji organów rentowych. Oznacza to, że w rozpoznawanej sprawie to wnioskodawca winien wykazać, iż w spornym okresie wykonywał pracę wymienioną w załączniku do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w wykazie A dziale XIV poz. 16, czego nie uczynił.

W związku z powyższym nie można uznać, iż wnioskodawca w okresie pracy od 18 kwietnia 1977 r. do 30 czerwca 1994 r. w Przedsiębiorstwie (...) wykonywał pracę w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, uprawniającą do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym.

Nie zaliczenie wnioskodawcy wymienionego okresu do prac wykonywanych w szczególnych warunkach uniemożliwia przyznanie wnioskodawcy świadczenia emerytalnego na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Zaskarżona decyzja jest prawidłowa, a wyrok Sądu Okręgowego oddalający odwołanie wnioskodawcy od tej decyzji - trafny.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 § 1 kpc oddalił apelację jako bezzasadną.

Orzeczenie o kosztach postępowania znajduje uzasadnienie w treści art. 98 kpc oraz § 11 ust. 2 i § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1429).