Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 marca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 20 marca 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na posiedzeniu niejawnym w postępowaniu uproszczonym

sprawy z powództwa (...) (...) (...) z siedzibą w W.

przeciwko K. M.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb.

z dnia 2 grudnia 2014 roku, sygn. akt I C 1569/14upr

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Piotrkowie Tryb. pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach procesu za instancje odwoławczą.

Sygn. akt II Ca 193/15

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 2 grudnia 2014 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. oddalił powództwo (...) (...) (...)w W. skierowane przeciwko K. M. o zapłatę kwoty 4.717,36 złotych.

Sąd Rejonowy ustalił i zważył, następujący stan faktyczny:

Powód reprezentowany przez adwokata załączył do akt sprawy niepotwierdzone za zgodność z oryginałem ksero umowy pożyczki pozwanej z bankiem (...) S.A., które nie może stanowić dowodu w sprawie.

Twierdzona przez Bank (...) S.A. wierzytelność z tytułu tej umowy została sprzedana 24.03.2014 roku na rzecz (...) (...) w W..

Wydając wyrok zaoczny, Sąd nie jest bynajmniej związany twierdzeniami powoda, lecz ocenia je pod kątem tego, czy budzą one wątpliwości (art. 339 § 2 k.p.c).

Twierdzenia powoda budzą uzasadnione wątpliwości. Jest rzeczą powoda, zwłaszcza reprezentowanego przez zawodowego pełnomocnika, sporządzić pozew wraz z niezbędnymi załącznikami tak, by materiały te nie budziły wątpliwości na wypadek wydawania wyroku zaocznego. Jednoznacznie wynika to z procesowego obowiązku dokonywania czynności procesowych zgodnie z dobrymi obyczajami, dawania wyjaśnień zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiania dowodów, w tym w szczególności wskazywania dowodów na poparcie faktów, z których wywodzą skutki prawne. Uchybienie tym obowiązkom skutkuje - jak w niniejszej sprawie - przegraniem procesu, skoro nie można było oprzeć się na samych twierdzeniach pozwu, a zgłoszone dowody nie pozwalają na poczynienie jakichkolwiek przedmiotowo istotnych ustaleń.

Powód nie wykazał po pierwsze, iż rzeczywiście strony zawarły umowę pożyczki, bowiem skoro powód zakupił wierzytelność winien otrzymać oryginał umowy. Jeżeli takowego oryginału umowy nie posiada, to nie powinien w ogóle występować o zapłatę z tytułu tej umowy, ponieważ tak naprawdę powód nie wie czy ta umowa w ogóle była zawarta. Jeżeli była - nic nie stało na przeszkodzie aby pełnomocnik powoda poświadczył za zgodność z oryginałem ksero załączone do pozwu.

Po wtóre, powód w ogóle nie wykazał dokładnej treści stosunku prawnego łączącego strony, w tym stawek prowizji i opłat, nie wspominając o tym, że nie przedstawił treści regulaminu (stanowiącego integralną część umowy), ani tym bardziej wysokości dochodzonej kwoty. Na tą ostatnią okoliczność powód zgłosił dowód z umowy cesji wierzytelności, co nie może być skuteczne. To, że bank twierdził, że przysługuje mu wierzytelność wobec pozwanej, nie oznacza w żadnym razie, że taka wierzytelność rzeczywiście mu służyła. Nie sposób zaś na podstawie pozostałych zaoferowanych przez powoda dowodów ustalić, jaka jest rzeczywista wysokość wierzytelności, o ile rzeczywiście takowa istnieje. Wszelkie wnioski dowodowe obecnie składane na tą okoliczność, są rażąco spóźnione.

Nie wiadomo wszak z czego składa się kwota dochodzona pozwem, nie wiadomo również czy wierzytelność była w ogóle wymagalna, bowiem nie załączono nawet wypowiedzenia umowy pożyczki. Bez wskazania dokładnie ile pozwana zapłaciła i na co składa się kwota dochodzona pozwem oraz czy jest wymagalna - nie sposób poczynić ustaleń w niniejszej sprawie, które skutkowałyby udowodnieniem wysokości roszczenia.

Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości; pożyczka może być umową odpłatną, jeżeli strony tak postanowią w ramach zasady swobody umów (art. 720 i art. 353 ¹ k.c).

Powód dochodzi roszczenia jako nabywca wierzytelności. Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania (art. 509 § 1 k.c). Jednakże w takiej sytuacji dłużnikowi przysługują przeciwko nabywcy wierzytelności wszelkie zarzuty, które miał przeciwko zbywcy w chwili powzięcia wiadomości o przelewie (art. 513 § 1 k.c).

Jak wyżej zaznaczono, powód nie wykazał wysokości roszczenia.

Powód nie wykazał żadnych faktów pozwalających na ustalenie, że pozwany jest mu rzeczywiście dłużna dochodzona pozwem kwotę. Całość materiału przedstawionego Sądowi -niezależnie od wyżej wskazanych wątpliwości - stanowi w istocie własne twierdzenia powoda, że jakieś roszczenia mu przysługują, co w okolicznościach niniejszej sprawy nie pozwala na wydanie wyroku zasądzającego, ponieważ nie sposób wyliczyć kwotę ewentualnie należną powodowi.

Z tych wszystkich względów Sąd Rejonowy, uznając iż powód nie wykazał wysokości dochodzonego roszczenia, powództwo oddalono w całości.

Powód przegrał sprawę w całości.

Pozwana nie wykazała jednak poniesienia żadnych kosztów, które podlegałyby zwrotowi jako koszty procesu (art. 98 § 1 i 2 k.p.c).

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wniósł powód, zaskarżył go w części oddalającej powództwo i zarzucił naruszenie:

I. art. 233 § 1 kpc w związku z art. 227 kpc, polegająca na dowolnej, sprzecznej z zasadami doświadczenia życiowego i wskazaniami wiedzy, ocenie materiału dowodowego przejawiającej się w uznaniu, że:

a) powód nie udowodnił, by przysługiwała mu względem pozwanej wierzytelność dochodzona pozwem, jak też powód nie przedstawił dowodów, z których wynikałaby wysokość należności dochodzonej pozwem, oraz termin jej płatności, podczas gdy z przedstawionych przez powoda dokumentów tj.: umowy pożyczki z dnia 08.12.2008 roku oraz umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 24 marca 2014 wynika istnienie, wysokość oraz wymagalność dochodzonego przez powoda roszczenia,

b) twierdzenia powoda o okolicznościach faktycznych przytoczone w pozwie budzą uzasadnione wątpliwości, podczas gdy z przedstawionych przez powoda dowodów wynika istnienie, wysokość oraz wymagalność dochodzonego przez powoda roszczenia, wobec powyższego twierdzenia powoda o okolicznościach faktycznych przytoczone w pozwie nie budzą uzasadnionej wątpliwości i jako takie winny być przez sąd uznane za prawdziwe, w szczególności, Iż pozwana nie stawiła się na rozprawie,

II art. 339 § 2 kpc, poprzez nie przyjęcie przez Sąd Rejonowy za prawdziwe twierdzeń powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie podczas gdy okoliczności te zostały poparte dowodami w postaci umowy pożyczki z dnia 08.12.2008 roku oraz umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 24 marca 2014 roku.

III. art. 227 kpc w zw. z art. 129 § 1 kpc w zw. z art. 233 § 1 kpc poprzez błędne uznanie, że dokumenty złożone przez powoda są niewystarczające do udowodnienia roszczenia, gdyż zostały złożone w kopiach, w sytuacji, gdy przed rozprawą powód nie był zobowiązany do przedłożenia oryginałów, a złożone dokumenty nie były kwestionowane przez pozwaną;

Na postawie art. 368 § 1 pkt 2 kpc zaskarżanemu orzeczeniu zarzucił obrazę przepisów prawa materialnego, która miała wpływ na treść rozstrzygnięcia tj.:

IV. art. 6 kc w związku z art. 720 § 1 kc poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na uznaniu, iż to powoda obciąża obowiązek udowodnienia, iż pozwana dokonywała spłat zadłużenia określonego umową pożyczki z dnia 08.12.2008 roku, w sytuacji gdy to na stronie pozwanej ciążył obowiązek przedstawienia dowodów na okoliczność spłaty zadłużenia zaciągniętej pożyczki.

Na podstawie art. 368 § 1 pkt 5 kpc w zw. z art. 386 § 1 kpc wnosił o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku w całości przez zasądzenie od pozwanej K. M. na rzecz powoda (...) (...)z siedzibą w W. kwoty 4717,36 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 24.07.2014 roku do dnia zapłaty,

2. zasądzenie od pozwanej K. M. na rzecz powoda (...) (...) z siedzibą w W., zwrotu kosztów procesu wraz z kosztami zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych za postępowanie przed Sądem I instancji,

3. zasądzenie od pozwanej K. M. na rzecz powoda (...) (...) z siedzibą w W., zwrotu kosztów procesu wraz z kosztami zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych za postępowanie apelacyjne,

Ewentualnie wnosił o:

4. uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji,

5. pozostawienie Sądowi I instancji rozstrzygnięcie o kosztach procesu, wraz z kosztami zastępstwa adwokackiego, według norm przepisanych, za postępowanie przed Sądem I instancji,

6. pozostawienie Sądowi I instancji rozstrzygnięcia o kosztach procesu, wraz z kosztami zastępstwa adwokackiego, według norm przepisanych, za postępowanie apelacyjne, o zasądzenie których niniejszym wnosił,

wnosił ponadto na podstawie art. 368 § 1 pkt 4 kpc oraz 382 kpc o:

7. dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z wniosku o udzielenie pożyczki pozwanej z 20.06.2007 r. wraz z składanymi wraz z nim pisemnymi oświadczeniami na okoliczność zawarcia umowy pożyczki z dnia 08.12.2008 roku,

8. dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z harmonogramu spłat do umowy pożyczki z dnia 08.12.2008 roku na okoliczność zawarcia umowy pożyczki, wysokości roszczenia powoda,

9. dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z dokumentu informacji o wysokości kosztów sądowych i postępowania egzekucyjnego, będącego załącznikiem nr 4 do umowy pożyczki z dnia 08.12.2008 roku, na okoliczność zawarcia umowy pożyczki, wysokości roszczenia powoda,

10. dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z oświadczenia pozwanej o poddaniu się egzekucji, będącego załącznikiem nr 5 do umowy pożyczki z dnia 08.12.2008 roku, na okoliczność zawarcia umowy pożyczki, wysokości roszczenia powoda,

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Wniesiona apelacja skutkuje uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.

Rozumowanie Sądu, które legło u podstaw zaskarżonego wyroku sprowadza się do stwierdzenia, że powód nie wykazał należytej inicjatywy dowodowej (por. art. 6 kc) przez co przytoczone przez niego okoliczności faktyczne budzą uzasadnione wątpliwości. Takie stanowisko jest wadliwe i nie znajduje oparcia w dokumentacji załączonej do pozwu oraz w toku postępowania. Odpada możliwość wydania wyroku zaocznego, jeżeli jego wydanie nie jest dopuszczalne (por. np. sytuacje wskazane w przepisach: art. 199 § 1 pkt 1 – 3, art. 1099 kpc, art. 193 § 3 i art. 444 kpc, art. 214 i 215 kpc, art. 2 kpc, art. 201 kpc, art. 355 kpc, art. 445 § 3 kpc, art. 446 kpc, art. 450 § 2 kpc, art. 456 § 1 i 2 kpc).

Warunkiem wydania wyroku zaocznego jest spełnienie przesłanek z art. 339 § 1 kpc, w szczególności jeżeli pozwany nie wdał się w spór, nie składając odpowiedzi na pozew.

Przepis paragrafu 2 art. 339 kpc ustanawia domniemanie prawdziwości twierdzeń powoda, a dotyczących okoliczności faktycznych w przypadku bezczynności strony przeciwnej. Domniemanie to zastępuje postępowanie dowodowe. Te okoliczności w zasadniczy sposób odróżniają postępowanie uwieńczone wyrokiem zaocznym od postępowania kontradyktoryjnego zakończonego wyrokiem ocznym.

Domniemanie to nie ma charakteru bezwzględnego w tym znaczeniu, że w każdym przypadku niewdanie się w spór przez pozwanego istnieje podstawa do wydania wyroku zaocznego.

Domniemanie to bowiem nie obowiązuje jeżeli twierdzenia powoda budzą poważne wątpliwości lub zostały przytoczone w celu obejścia prawa.

Stwierdzić w tym miejscu należy, że nie chodzi o wątpliwości w ogóle lecz o wątpliwości, które mają postać kwalifikowaną. W przeciwnym wypadku praktycznie w większości spraw przepis art, 339 § 1 kpc nie miałby w ogóle zastosowania.

Pozew wniesiony w niniejszej sprawie jest należycie i wyczerpująco uzasadniony tak od strony faktycznej jak też jurydycznej. Został on bardziej uszczegółowiony na urzędowym formularzu. Załączono do niego szereg dokumentów dotyczących zawarcia umowy pożyczki, przelewu a w tym ostatnim przypadku kwot objętych przelewem i zestawienia dłużników.

Sąd Rejonowy dokonał oceny tychże dokumentów uniemożliwiając powodowi zaoferowanie innych dokumentów lub przytoczenie okoliczności, które dodatkowo by je udowadniały.

Stwierdzenia Sądu, że umowa kredytu jest nie w oryginale a jedynie kserokopią do odmiennych wniosków nie prowadzą, skoro dokument ten nie był jedyny i należało go oceniać w całokształcie okoliczności sprawy.

Trudno się także zgodzić z Sądem Rejonowym, że kolejne dokumenty złożone zostały ze znacznym opóźnieniem. Do takiej konkluzji nie prowadzi lektura akt oraz przepis art. 217 kpc.

Sąd Odwoławczy nie jest uprawniony do wydania wyroku zaocznego (art. 376 kpc). Zmiana merytoryczna zaskarżonego orzeczenia nie jest możliwa. W przeciwnym wypadku zarówno powód jak i pozwany pozbawieni byliby jednej instancji, co uniemożliwiłoby poddanie kontroli instancyjnej przez Sąd odwoławczy.

Nie przesądzając zatem o trafności rozstrzygnięcia zawartego w zaskarżonym wyroku należało orzec jak w sentencji (art. 386 § 4 kpc).

Ponownie rozpoznając sprawę Sąd Rejonowy podejmie czynności w celu wydania wyroku, którego charakter uzależniony będzie od spełnienia przesłanek z art. 339 § 1 kpc.