Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 czerwca 2015 r.

Sąd Okręgowy w Zamościu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący : SSO Elżbieta Koszel

Protokolant : st. sekr. sądowy Urszula Wójtowicz

po rozpoznaniu w dniu 28 maja 2015 roku w Zamościu

na rozprawie

sprawy z powództwa A. S. (1)

przeciwko S. S. (1)

o ochronę dóbr osobistych

I.  oddala powództwo;

II.  nie zasądza od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu.

I C 112/15

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 26 listopada 2014 r. określonym jako „o ochronę dóbr osobistych z wnioskiem o usunięcie skutków naruszenia” skierowanym do Sądu Rejonowego w Biłgoraju A. S. (1) wnosił o:

1/ zasądzenie od pozwanej S. S. jako zadośćuczynienia za naruszenie jego dóbr osobistych kwoty 2 605,57 zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 9 kwietnia 2013 r. do dnia zapłaty;

2/ pobranie od matki dzieci oświadczenia o gotowości przeprowadzenia badań genetycznych DNA przez wyspecjalizowaną placówkę medyczną w warunkach zgodnych ze wskazaniami wiedzy;

3/ zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu (k. 1).

Postanowieniem z dnia 30 grudnia 2014 r. sprawa została przekazana według właściwości Sądowi Okręgowemu w Zamościu (postanowienie – k. 17).

W piśmie precyzującym żądanie pozwu z dnia 24 lutego 2015 r. A. S. (1) wskazał, że zostało naruszone jego dobro osobiste poprzez szkodliwe zachowanie matki dzieci i lekceważenie jego praw, w związku z czym domagał się ochrony:

a/ więzi rodzica biologicznego z dziećmi i styczności dzieci z obojgiem rodziców;

b/ stanu cywilnego, a zwłaszcza prawidłowego ustalenia pochodzenia dzieci od określonych rodziców;

c/ zdrowia.

W zakresie usunięcia skutków dokonanego naruszenia dobra domagał się rzetelnej informacji o dzieciach złożonej w formie oświadczenia, zobowiązania matki dzieci do odpowiedzi na pytanie: „ Kto jest ojcem A., M., W. ?” (k. 26). Wobec częściowego tylko wykonania zobowiązania do uzupełnienia braków, zarządzeniem z dnia 9 marca 2015 r. pozew został zwrócony w zakresie pkt 2, tj. żądania ochrony dóbr osobistych (zarządzenie – k. 27), jednak kolejne pismo powoda z dnia 20 marca 2015 r., nazwane jako wniosek o przywrócenie terminu do uzupełnienia braków formalnych, zostało potraktowane jako uzupełnienie żądań pozwu (rozszerzenie powództwa). W piśmie tym A. S. (1) domagał się ochrony dóbr osobistych podnosząc, że „naruszone zostało jego dobro osobiste jakim jest znajomość biologicznych dzieci kategorycznie zabraniana przez matkę. Po pierwsze – ukrywanie dzieci (nie zna ich adresów), po drugie pozwana nie korzysta z możliwości usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych”. Taki stan daje podstawę do zadania pytania: kto jest ojcem biologicznym dzieci A., M., W.?

Na rozprawie w dniu 28 maja 2015 r. powód podtrzymywał takie żądanie wnosząc o złożenie przez pozwaną oświadczenia o treści, w której powinny znaleźć się aktualne adresy dzieci: A. M., M. N. i W. S.. Oprócz tego w oświadczeniu winna być zgoda matki dzieci na przeprowadzenie badań genetycznych dzieci: A. M., M. N. i W. S.. Oświadczenie winno być przesłane w terminie 7 dni od daty uprawomocnienia się orzeczenia i zawierać zobowiązanie, że pozwana nie naruszy tego dobra osobistego w przyszłości. Powód podtrzymywał również żądanie zasądzenia na jego rzecz od pozwanej zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych w kwocie 2 605,67 zł z odsetkami od dnia 10 kwietnia 2013 r., za pobranie nadpłaty alimentów ściągniętych przez Komornika w sprawie Kmp 84/89 (k. 42 – 42v.).

Pozwana S. S. (1) wnosiła o oddalenie powództwa podnosząc, że pozwany miał prawo kontaktów z dziećmi, kiedy były one małe, ale nie korzystał z tego prawa. Obecnie dzieci są dorosłe. Jedna z córek mieszka w B., a druga w P.. Przyznała, że zna adresy córek, ale nie życzą sobie one kontaktu z ojcem (k. 42).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje.

Wyrokiem z dnia 21 maja 1999 r. w sprawie I C 616/98 Sąd Okręgowy w Zamościu rozwiązał przez rozwód małżeństwo S. S. i A. S. (1), wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi stron A. S. (2), M. S. i W. S. powierzył matce dzieci S. S. (1), zastrzegając dla ojca A. S. (1) prawo utrzymywania kontaktów osobistych z dziećmi, w szczególności prawo odwiedzania dzieci w każdą niedzielę w godzinach od 14 do 18 w miejscu ich zamieszkania w obecności matki lub innego członka rodziny. Sąd zobowiązał również A. S. (1) tytułem uczestnictwa w kosztach utrzymania małoletnich dzieci A. S. (2), M. S. i W. S. do łożenia na ich rzecz kwoty 45 % jego wynagrodzenia wraz z dodatkami miesięcznie, nie mniej jednak jak po 150 zł miesięcznie na każde dziecko, płatne z góry do dnia 10 każdego miesiąca do rąk matki dzieci S. S. z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia w terminie płatności (odpis wyroku – k. 85 akt I C 616/98 Sądu Okręgowego w Zamościu). Alimenty na rzecz dzieci były potrącane z wynagrodzenia za pracę powoda.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Biłgoraju z dnia 21 maja 2009 r. w sprawie III RC 281/08 powództwo A. S. (1) o zaprzeczenie ojcostwa w stosunku do dzieci: A. S. (2), M. S. i W. S. zostało oddalone, a apelacja od tego wyroku również została oddalona wyrokiem Sądu Okręgowego w Zamościu (uzasadnienie wyroku w sprawie III RC 255/12 – k. 13v.).

Wyrokiem z dnia 9 kwietnia 2013 r. Sąd Rejonowy w Biłgoraju w sprawie III RC 255/12 ustalił wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego powoda A. S. (1) wobec A. S. (2) i M. N. z dniem 9 kwietnia 2013 r., natomiast alimenty na rzecz W. S. podwyższył do kwoty po 600 zł miesięcznie, od dnia 9 kwietnia 2013 r. poczynając (odpis wyroku wraz z uzasadnieniem – k. 12 – 16). Po uprawomocnieniu się wyroku powód zawiadomił o jego treści Komornika Sądowego, w związku z czym postanowieniem z dnia 22 maja 2013 r. organ egzekucyjny na podstawie art. 825 pkt 2 k.p.c. umorzył postępowanie w sprawie Kmp 84/89 z wniosku A. S. (2) i M. N.. Powód przekazywał na rzecz syna po 600 zł alimentów miesięcznie, jednocześnie domagał się od córek zwrotu nienależnie, jego zdaniem, pobranej kwoty 2 605,57 zł., ale córki telefonicznie odmawiały.

Pozwem z dnia 13 sierpnia 2013 r. w sprawie III RC 172/13 Sądu Rejonowego w Biłgoraju A. S. (1) domagał się zasądzenia od pozwanych córek: A. M. i M. N. oraz byłej żony S. S. na swoją rzecz kwoty 2 605,57 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 9 kwietnia 2013 r, do dnia zapłaty tytułem zwrotu nienależnie pobranych świadczeń alimentacyjnych w toku postępowania egzekucyjnego w sprawie Kmp 84/89. Wobec nieuzupełnienia braków formalnych (brak wskazania w zakreślonym terminie adresów córek), pozew został zwrócony w stosunku do A. M. i M. N., zaś powód wnosił o zasądzenie całej dochodzonej kwoty od S. S.. Wyrokiem z dnia 15 października 2013 r. Sąd oddalił powództwo. Z uzasadnienia orzeczenia wynika, że świadczenia alimentacyjne przesyłane przez Komornika Sądowego pobierały wyłącznie pełnoletnie już córki stron, również w zakresie świadczeń na rzecz W. S., którego pozwana utrzymywała z własnych dochodów. Skoro S. S. (1) nie otrzymała kwoty dochodzonej pozwem w tamtej sprawie, to nie była bezpodstawnie wzbogacona. Powód nie wykazał, aby pozwana S. S. (1) uzyskała tytułem świadczenia nienależnego kwotę 2 605,57 zł (zarządzenie i wyrok z uzasadnieniem ze sprawy III RC 172/13 Sądu Rejonowego w Biłgoraju – k. 36 – 40v.). Pomimo ustalenia w wyroku rozwodowym kontaktów powoda z dziećmi, takich kontaktów powód nie utrzymywał (ustalenie Sądu w sprawie III RC 255/12 – k. 14). Obecnie wszystkie dzieci stron są pełnoletnie i nie chcą utrzymywać kontaktów z ojcem, zaś córki nie chcą ujawnić przed nim swojego miejsca zamieszkania (zeznania stron – k. 42 – 43, 44).

Taki stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów złożonych do niniejszej sprawy oraz zebranych w sprawie III RC 616/98 Sądu Okręgowego w Zamościu, a także wyjaśnień stron. Wiarygodność i moc dowodowa dokumentów nie była przez strony kwestionowana, natomiast zeznania stron są dopełnieniem faktów wynikających z dokumentów, dlatego zasadniczo zasługują na wiarę.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 23 k.c. dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. Ten czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonania naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności żeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie – art. 24 § 1 k.c. W razie naruszenia dobra osobistego Sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę – art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 zd. 3 k.c.

Katalog dób osobistych wskazany w art. 23 k.c. jest katalogiem otwartym, jednak to powód powinien wskazać jakie jego dobro osobiste zostało naruszone oraz, iż naruszenia dopuścił się pozwany a nadto, że naruszenie było bezprawne. W świetle wskazania przez powoda rzekomo naruszonych przez pozwaną jego dóbr osobistych (k. 31) i sposobu tego naruszenia należy uznać, że w okolicznościach sprawy nie można zarzucić pozwanej naruszenia dóbr osobistych powoda. Nie jest prawdą, że S. S. (1) zabraniała powodowi wiedzy o jego biologicznym ojcostwie w stosunku do dzieci A., M. i W.. W czasie trwania małżeństwa powód nie negował faktu ojcostwa względem tych dzieci, w sprawie rozwodowej domagał się ustalenia kontaktów z dziećmi i Sąd częstotliwość kontaktów określił w wyroku. Nadto A. S. (1) wytoczył powództwo o zaprzeczenie ojcostwa w stosunku do dzieci A. S. (2), M. S. i W. S., które zostało prawomocnym wyrokiem Sądu oddalone. Obecnie wszystkie dzieci stron są pełnoletnie i zgodnie z art. 92 k.r.o. ustała władza rodzicielska pozwanej, jak też powoda nad nimi. Dlatego od woli samych pełnoletnich dzieci zależy, czy chcą one utrzymywać kontakt z ojcem, czy nie, a także nikt nie może zobowiązać ich do poddania się jakimkolwiek badaniom. Odmowa pozwanej wykonania żądań powoda w tych kwestiach jest uzasadniona i zgodna z prawem. Przy ocenie, czy w konkretnym przypadku działanie naruszające dobro osobiste miało charakter bezprawny, należy uwzględnić szereg czynników, w tym kontekst sytuacyjny. Wobec tego, że powódka nie ma żadnego wpływu na wolę pełnoletnich dzieci, a wręcz przeciwnie szanuje tę wolę w kontekście uprzednich, krzywdzących dzieci zaniedbań wychowawczych powoda, jej działaniom nie można przypisać cechy bezprawności.

Jeżeli nie doszło do bezprawnego naruszenia dobra osobistego powoda, to nie jest zasadne żądanie przez niego zadośćuczynienia, jak też żądanie usunięcia skutków naruszenia. Należy dodać, że pozwana w żaden sposób nie naruszyła dobra osobistego powoda, które uzasadniałoby zasądzenie od niej na rzecz A. S. (1) kwoty 2 605,57 zł. Taka kwota pieniężna była przedmiotem postępowania w sprawie III RC 172/13 z powództwa A. S. (1) przeciwko S. S. (1) o zapłatę i pomimo, iż nie ma powagi rzeczy osądzonej, gdyż powództwo w niniejszej sprawie jest oparte na innej podstawie prawnej, ustalenia Sądu dokonane w tamtej sprawie są wiążące dla Sądu w sprawie niniejszej. Istotnym jest, że przedmiotowa kwota nie była pobrana z wynagrodzenia za pracę w ramach egzekucji komorniczej przez pozwaną, ale przez pełnoletnie córki stron. Pozwana nie naruszyła więc żadnego dobra osobistego (a nawet interesu majątkowego powoda) w tym względzie.

Wobec powyższego, przy braku przesłanek z art. 23 k.c., art. 24 k.c. i art. 448 k.c. Sąd Okręgowy oddalił powództwo, jako bezzasadne.

Orzeczenie o kosztach procesu ma podstawę prawną w art. 102 k.p.c., gdyż pozwana nie żądała zwrotu kosztów od powoda.

Z tych względów na mocy powołanych przepisów Sąd Okręgowy orzekł, jak w sentencji.