Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 maja 2015 r.

Sąd Okręgowy w Elblągu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Aleksandra Ratkowska (spr.)

Sędziowie: SO Teresa Zawistowska

SO Krzysztof Nowaczyński

Protokolant: st. sekr. sąd. Danuta Gołębiewska

po rozpoznaniu w dniu 6 maja 2015 r. w Elblągu

na rozprawie

sprawy z powództwa E. K.

przeciwko B. (...) Niestandaryzowanemu Sekurytyzacyjnemu Funduszowi Inwestycyjnemu Zamkniętemu w G.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Elblągu

z dnia 15 grudnia 2014 r. sygn. akt I C 2191/14

1.  zmienia zaskarżony wyrok w części oddalającej powództwo (pkt II) i zasądza od pozwanego B. (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w G. na rzecz powódki E. K. dodatkowo kwotę 205,72 zł (dwieście pięć złotych siedemdziesiąt dwa grosze) z ustawowymi odsetkami od dnia 7 kwietnia 2012 r. oraz w części dotyczącej kosztów procesu (pkt III) i ustala, że powódka wygrała proces w 71%;

2.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 52,50 zł (pięćdziesiąt dwa złote pięćdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu za drugą instancję.

Sygn. akt I Ca 131/15

UZASADNIENIE

E. K. domagała się zasądzenia od B. (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Zamkniętego w W. kwoty 1.610 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 03 grudnia 2012 r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu.

Uzasadniając żądanie powódka wskazała, że kwota 1.610 zł została wyegzekwowana przez pozwanego na podstawie nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy w Elblągu w sprawie I Nc (...), który wobec sprzeciwu wniesionego przez powódkę utracił moc, a powództwo zostało oddalono prawomocnym wyrokiem.

W odpowiedzi na pozew pozwany uznał powództwo co do kwoty 942,42 zł., a w pozostałym zakresie wniósł o jego oddalenie i zasądzenie kosztów procesu.

Sąd Rejonowy w Elblągu wyrokiem z dnia 15 grudnia 2014r. zasądził od B. (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w G. na rzecz E. K. kwotę 942,42 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 7 grudnia do dnia zapłaty i oddalił powództwo w pozostałym zakresie. W wyroku zawarto ponadto ustalenie, iż koszty procesu zostaną wyliczone przez referendarza sądowego zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu przy założeniu, że powódka wygrała proces w 58%. Wyrokowi w punkcie I zasadzającym świadczenie nadano rygor natychmiastowej wykonalności.

Wyrok zapadł na podstawie następujących ustaleń, wniosków i przepisów prawa:

W dniu 26 kwietnia 2004 r. E. K. zawarła z (...) Bankiem SA umowę kredytu konsumpcyjnego. Pismem z dnia 07 stycznia 2005 r. wierzyciel (...) Bank SA wezwał powódkę do zapłaty zaległości z tytułu tej umowy w wysokości 248,94 zł. według stanu na dzień 14 stycznia 2005 r. Na to zadłużenie miały się składać następujące pozycje: 179,80 zł. kwota przeterminowanej raty kapitałowo-odsetkowej, 16,64 zł. kwota odsetek od zadłużenia przeterminowanego, 17,25 zł kwota wysyłki wezwania, 35,25 zł. zaległe koszty korespondencji. Następnie pismem z dnia 11 marca 2005 r. (...) Bank SA wezwał E. K. do zapłaty zaległości w wysokości 374,25 zł. Na to zadłużenie miały się składać następujące pozycje: 269,70 zł. kwota kapitału, 29,80 zł. kwota odsetek od zadłużenia przeterminowanego, 69,75 zł koszty korespondencji upominawczej, 5 zł. koszty niniejszego rozliczenia. W dniu 30 marca 2005 r. E. K. wpłaciła na rzecz wierzyciela kwotę 269,70 zł.

B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Zamknięty w W. w sprawie I Nc (...) pozwał E. K. o zapłatę kwoty 557,41 zł. z ustawowymi odsetkami od dnia 03 września 2010 r. do dnia zapłaty. Na kwotę tę miało składać się między innymi 269,70 zł. tytułem zaległego kapitału. Z wyciągu z ksiąg rachunkowych powoda wynikało, że nabył on wierzytelność (...) Banku SA przysługującą względem pozwanej na podstawie umowy kredytu konsumpcyjnego z dnia 26 kwietnia 2004 r. Sąd Rejonowy w Elblągu w dniu 22 września 2010 r. uwzględnił powództwo w całości. Pozwanej wysłano nakaz zapłaty na adres wskazany w pozwie – K. ul. (...) i przesyłka wróciła do Sądu z adnotacją podwójnego awizowania. Nakaz zapłaty został uprawomocniony i w dniu 22 kwietnia 2011 r. tytuł wykonawczy został wydany stronie powodowej.

E. K. zamieszkała w K. przy ulicy (...) w październiku 2004 r.

Na podstawie tytułu wykonawczego wydanego w sprawie I Nc (...) Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w(...) K. W. wszczął postępowanie egzekucyjne. W dniu 27 lipca 2011 r. komornik wszczął egzekucję ze świadczenia emerytalno-rentowego, a w piśmie z 30 sierpnia 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował komornika, że dłużniczka zamieszkuje pod adresem: ul. (...) w K.. W dniu 2 września 2011 r. wierzyciel przesłał faksem wniosek o zawieszenie postępowania egzekucyjnego, a w dniu 22 września 2011 r. także faksem złożył wniosek o podjęcie postępowania. W dniu 09 stycznia 2012 r. komornik wydał postanowienie o kosztach postępowania egzekucyjnego, którymi w wysokości 205,72 zł obciążył dłużniczkę. Postanowienie zostało podpisane przez asesora M. Ł. (1). Zlecenie przeprowadzenie egzekucji udzielone asesorowi M. Ł. (2) nie zostało podpisane przez komornika. W toku postępowania egzekucyjnego w sprawie Km(...) wierzycielowi przekazano kwotę 942,42 zł.

W dniu 09 marca 2012 r. w sprawie I Nc (...) zostało wydane zarządzenie o doręczeniu pozwanej nakazu zapłaty na adres przy ul. (...) w K.. Pozwana złożyła skutecznie sprzeciw i po przeprowadzeniu rozprawy Sąd prawomocnie oddalił powództwo. W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał, że E. K. przedstawiła dowody przelewów na rzecz kredytodawcy, z których wynika, że należność została spłacona.

Ustalenia w zakresie stanu faktycznego zostały poczynione na podstawie dokumentów przedłożonych przez powódkę, a także dokumentów zawartych w aktach I C (...) i aktach egzekucyjnych Km (...), którym Sąd w całości dał wiarę, ponieważ nie budziły one wątpliwości co do ich prawdziwości i nie były kwestionowane przez żadną ze stron.

Za wiarygodne Sąd również uznał zeznania powódki, w których wskazywała, że od października 2004 r. mieszkała w K. przy ul. (...). Wynika to przede wszystkim z faktu, że zeznania powódki w tym zakresie uzupełnia potwierdzenie zameldowania na pobyt stały. /k. 89/

Powódka w przedsądowym wezwaniu do zapłaty i w samym pozwie domagała się zapłaty kwoty 1.610 zł. tytułem zwrotu nienależnie wyegzekwowanej kwoty; w pozwie wskazano nawet wprost na treść art. 410 kc. Po złożeniu odpowiedzi na pozew, w której zostało uznane powództwo co do kwoty 942,42 zł przekazanej wierzycielowi przez komornika powódka wskazała, że na kwotę dochodzoną pozwem, oprócz kwoty 942,42 zł., wchodzi także kwota 667,58 zł. tytułem kosztów, które poniosła powódka „w związku z niesłusznie dochodzonym roszczeniem, w tym koszty komornicze, adwokata i przesyłek.” W dalszej części postępowania powódka przedstawiła tabelę /k. 91/, w której szczegółowo opisała jakie pozycje składają się na „koszty.” Te okoliczności mają znaczenie z punktu widzenia znowelizowanego art. 217 kpc. § 2 tegoż artykułu stanowi, że Sąd pomija spóźnione twierdzenia, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich we właściwym czasie bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności. Zdaniem Sądu twierdzenia powódki mające uzasadnić odpowiedzialność odszkodowawczą pozwanej są w oczywisty sposób spóźnione i Sąd je pominął przy wydawaniu wyroku. Koszty, które oprócz kwoty wyegzekwowanej, miały wchodzić w skład kwoty dochodzonej pozwem, miały zostać poniesione przez powódkę przed wszczęciem tego postępowania, zatem twierdzenia dotyczące kosztów mogły i powinny zostać zaprezentowane już w pozwie.

W konsekwencji Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 942,42 zł. czyli kwotę wyegzekwowaną przez komornika i przekazaną wierzycielowi, ponieważ tylko w tym zakresie pozwana bezpodstawnie wzbogaciła się kosztem powódki. Wysokość kwoty przekazanej wierzycielowi przez komornika było bezsporne, a nadto wynika z karty rozliczeniowej dołączonej do akt Km (...).

Sąd zasądził odsetki ustawowe na podstawie art. 481 kc od dnia 07 grudnia 2012 r., gdyż w wezwaniu do zapłaty wysłanym 3 grudnia 2012 r. zakreślono termin do zapłaty do dnia 6 grudnia 2012 r.

W pkt. II wyroku Sąd oddalił zatem powództwo nie tylko w zakresie zasądzenia kwoty powyżej 942,42 zł., ale także w zakresie odsetek żądanych za okres przed 07 grudnia 2012 r.

Wskazano dalej, że nawet gdyby przyjąć, że powódka nie spóźniła się w zakresie twierdzeń dotyczących odpowiedzialności odszkodowawczej, to i tak jej powództwo podlegałoby oddaleniu ponad kwotę 942,42 zł. Wynika to z faktu, ze powódka nie wykazała, że poniosła szkodę w większym wymiarze, przy czym należało wskazać wprost, że pozwany ponosi winę w bezpodstawnym wszczęciu postępowania przeciwko E. K.. Z uzasadnienia wyroku oddalającego powództwa wynika bowiem, że powódka spłaciła w całości zadłużenie powstałe na podstawie umowy kredytu konsumpcyjnego zawartej z cedentem. Skoro tak to B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Zamknięty w W. nie powinien w ogóle występować przeciwko E. K. z pozwem o zapłatę. Dodatkowo wezwania do zapłaty wystawione przez (...) Bank SA w dniu 07 stycznia 2005 r. i w dniu 11 marca 2005 r. / pozwalały E. K. sądzić, że jej ewentualne zadłużenie jest wątpliwie, jeśli nie co do zasady, to z pewnością co do wysokości. E. K. po ostatnim wezwaniu do zapłaty wpłaciła na rachunek (...) Banku SA cały kapitał w wysokości 269,70 zł, natomiast z wyciągu ksiąg rachunkowych pozwanego dołączonego do pozwu w sprawie I C (...)wynika, że na zadłużenie E. K. składa się właśnie niespłacony kapitał dokładnie w wysokości 269,70 zł. Pozwanemu jako profesjonalnemu podmiotowi można zatem przypisać winę chociażby w postaci niedbalstwa w analizie wykonania umowy wiążącej E. K. z (...) Bankiem SA. Poza tym pozwany winien przed złożeniem pozwu ustalić, chociażby poprzez zwrócenie się do centralnego biura adresowego, miejsce zamieszkania E. K., tym bardzie, że pomiędzy zawarciem umowy kredytowej a złożeniem pozwu minęło ponad 6 lat.

Te oczywiste zaniedbania pozwanego pozwalają uznać, że samo pozwanie E. K. ze wskazaniem niewłaściwego adresu było zdarzeniem zawinionym i jako takim rodzącym odpowiedzialność odszkodowawczą.

Niemniej jednak, jak Sąd już wcześniej wskazał, powódka nie udowodniła, że poniosła szkodę w większym zakresie niż zasądzona kwota 942,42 zł. Twierdzenia powódki były bardzo chwiejne w tym zakresie. Początkowo – w pozwie - powódka w ogóle nie wskazywała, że poniosła szkodę. Następnie na rozprawie w dniu 30 października 2014 r. wskazywała, że na kwotę dochodzoną pozwem składa się kwota wyegzekwowana przez komornika 1159,95 zł, kwota 360 zł. zapłacona adwokatowi za porady prawne i 92,50 zł. tytułem bliżej niesprecyzowanej korespondencji. Co w ogóle budzi zdziwienie na następnej rozprawie powódka przedstawiła tabelę, w której podała jeszcze inną kwotę „kosztów”, które miały wynieść łącznie 458,15 zł. i nie wyjaśniła czy w skład kwoty dochodzonej pozwem wchodzą poniesione koszty postępowania egzekucyjnego. Suma tych kosztów i kwoty przekazanej wierzycielowi nie daje natomiast kwoty dochodzonej pozwem. Taka postawa powódki, a także brak dowodów poniesienia tych kosztów, skutkowało uznaniem, że powódka nie wykazała ich poniesienia, a ponadto kwoty wskazane w tabeli w dużej części są kwotami, które miały być uiszczone w związku z toczącymi się procesami i jako takie stanowią koszty procesu. Koszty procesu podlegają rozliczeniu tylko w tym postępowaniu, w którym zostały poniesione. Z wyroku Sądu Najwyższego z 21 września 2005 r. /V CK 139/05/ wynika wprost, że koszty postępowania sądowego są definitywnie rozliczane w tym postępowaniu i nie mogą być dochodzone w odrębnym procesie.

Dodatkowo wyjasnion powódce, że zgodnie z art. 354 kc dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje - także w sposób odpowiadający tym zwyczajom. A § 2 tego przepisu stanowi, że w taki sam sposób powinien współdziałać przy wykonaniu zobowiązania wierzyciel. Zatem przy zobowiązaniu wywołanym czynem niedozwolonym rolą wierzyciela czyli powódki było takie postępowanie, które ma na celu ograniczenie wysokości szkody. Dotyczy to kosztów postępowania egzekucyjnego, które być może, zdaniem powódki, wchodzą w skład dochodzonej kwoty. Mianowicie powódka winna zaskarżyć postanowienie komornika w przedmiocie kosztów postępowania egzekucyjnego w celu ograniczenia tych kosztów, bądź do ich wyeliminowania poprzez wykazania, że egzekucja była wszczęta w sposób niecelowy.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 kpc i art. 100 kpc. Koszty procesu będą szczegółowo wyliczone przez referendarza sądowego przy założeniu, że powódka wygrała proces w 58 %. Wniosek pozwanego co do obciążenia powódki kosztami procesu w całości jest niezasadny, zresztą pozwany nie zaprezentował argumentacji w tym zakresie.

W pkt. IV Sąd nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności co do kwoty uznanej na podstawie art. 333§1 pkt 3 kpc.

Apelację od tego wyroku wywiodła powódka, zaskarżając go w punktach II,III i IV.

Skarżąca wskazała, iż w dalszym ciągu domaga się zasądzenia całej dochodzonej kwoty 1.610 zł według jej rozbicia na szczegółowo wymienione kwoty cząstkowe odpowiadające poniesionym przez nią wskutek niesłusznej egzekucji kosztom. Powódka nie zgodziła się ze stanowiskiem sądu, jakoby miała spóźnić się ze zgłoszeniem i sprecyzowaniem dochodzonych składowych kwoty 1.610 zł , a jej działania w tym zakresie nie spowodowały zwłoki w postępowaniu, o której mowa w art.217§2 kpc. Skarżąca podniosła, iż pozwany przyznał, że w toku egzekucji niezasadnie wyegzekwowano kwotę 1.265,70 zł.

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów procesu za drugą instancję.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powódki okazała się usprawiedliwiona w części, tj. co do zasadności żądania zasądzenia od pozwanego na rzecz powódki kwoty 205,72 zł z odsetkami od dnia 7 kwietnia 2012r. oraz w części ustalającej proporcje wygrania procesu przez strony, które będą miały znaczenia dla rozstrzygnięcia o kosztach procesu.

Stwierdzić należy w pierwszej kolejności, iż Sąd Rejonowy dokonał w sprawie trafnych ustaleń w zakresie stanu faktycznego, które znajdują potwierdzenia w prawidłowo w tym zakresie ocenionym materiale dowodowym, w związku z czym ustalenia te należało przyjąć za własne i oprzeć na nich orzeczenie reformatoryjne.

Aprobaty wymagało ponadto stanowisko Sądu pierwszej instancji w odniesieniu do oceny wszczęcia przez pozwanego postępowania egzekucyjnego przeciwko E. K. jako bezpodstawnego i rodzącego odpowiedzialność odszkodowawczą. Zaprezentowane w tym przedmiocie wywody są trafne i logiczne ; uwypuklają one zasady lojalnego postępowania strony stosunku zobowiązaniowego i nie ma potrzeby ich ponownego przytaczania w tym miejscu, zwłaszcza, iż nie było kwestionowane przez pozwanego. Sporna pozostawała w sprawie wysokość należnego powódce odszkodowania. W tym miejscu wskazać należy, iż Sąd Okręgowy nie podzielił stanowiska Sądu pierwszej instancji, co do tego, iż twierdzenia powódki co do istnienia przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej były spóźnione z punktu widzenia przepisu art.217 §2 kpc, wobec czego zgłoszone przez nią roszczenie rozpatrywać należało w kontekście podstawy przytoczonej przez E. K. w pozwie, tj. w ramach instytucji bezpodstawnego wzbogacenia. Zgodnie z art. 217 §2 kpc, sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich we właściwym czasie bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności. Doprecyzowanie przez powódkę zgłoszonych żądań i ich ocena prawna przy oczywistym i bezspornym stanie faktycznym nie spowodowałaby zwłoki w rozpoznaniu sprawy. Aktualizują się w związku z tym argumenty przedstawione przez Sąd Rejonowy „hipotetycznie” co do wysokości szkody powódki w takim właśnie kontekście. Stwierdzić należy, iż zasadniczo są one trafne, gdyż istotnie powódka nie wykazała, jakie koszty i wydatki poniosła w związku z bezzasadnym wszczęciem postępowania egzekucyjnego Km (...) , poza obciążającymi ją kosztami egzekucji w kwocie 205,72 zł . Wskazywane przez powódkę kwoty dotyczące porad prawnych i korespondencji nie zostały powiązane ze wskazanym postępowaniem egzekucyjnym ani nie wykazano ich poniesienia, a były kwestionowane przeciwnika. Powódka nie podołała zatem obowiązkowi wykazania swych twierdzeń stosownie do art.6 kc, poprzestając na ich gołosłownym i zmiennym wskazywaniu. Co znamienne, w apelacji powódka powraca do twierdzenia, iż przedmiotem jej żądania było uzyskanie zwrotu w s z y s t k i c h w y e g z e k w o w a n y c h w toku egzekucji, a do tej kategorii wymienione przez nią w odnośnej tabeli koszty w ogóle nie należały.

Za uzasadnione należało uznać dodatkowo jedynie żądanie zasądzenia kwoty 205,72 zł ściągniętej od powódki tytułem kosztów egzekucyjnych w sprawie I (...). Ponieważ wszczęcie wskazanego postępowania nie było usprawiedliwione to nie było również podstawy do poniesienia przez powódkę wynikłych z niego kosztów. W tym zakresie za chybione uznać należało powołanie się przez pozwanego na przytaczane w doktrynie i orzecznictwie wypadki zaliczane do niecelowego wszczęcia egzekucji, o czym stanowi art.49 ust.4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. o komornika sadowych i egzekucji (t.j.Dz.U. 2011.231.1376 ze zm.) , gdyż przewidują one sytuacje dobrowolnego wykonania przez dłużnika obowiązku objętego tytułem wykonawczym , natomiast w sprawie niniejszej odpowiedzialność pozwanego wynika z tego, że wszczął postępowanie egzekucyjne w zakresie nieistniejącego obowiązku dłużniczki i na tym polegało jego zawinione działanie. W świetle art.363§2 kc odpowiedzialność pozwanego obejmowała zatem również kwotę 205,72 zł.

Zmiana wyroku w zakresie częściowego dosądzenia świadczenia skutkowała koniecznością zamiany w zakresie zaskarżonego przez powódkę rozstrzygnięcia z punktu III i ustaleniu, że powódka wygrała proces w 71%.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy orzekł jak w wyroku na podstawie art.385 kpc i art.386§1 kpc, rozstrzygając o kosztach postępowania odwoławczego stosownie do jego wyniku na podstawie art.98§1 kpc w zw. z art.108§1 kpc.