Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód J. D., pełnomocnika będącego radcą prawnym, w dniu 13 listopada 2013r. wniósł do Sądu Rejonowego w Inowrocławiu VII Zamiejscowego Wydziału Cywilnego z siedzibą w Mogilnie pozew przeciwko Powiatowi (...) o zapłatę kwoty 1.508,50 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 1.500,00 zł od dnia 23 października 2013r. do dnia zapłaty i od kwoty 8,50 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i zasądzenie kosztów procesu.

Sąd Rejonowy w Mogilnie wyrokiem z dnia 18 lipca 2014r. zasądził od pozwanego Powiatu (...) na rzecz powoda J. D.
kwotę 4.035,00 zł (cztery tysiące trzydzieści pięć złotych 00/100) z ustawowymi
odsetkami liczonymi od następujących kwot:

- 3.000,00 zł (trzy tysiące złotych 00/100) od dnia 8 listopada 2013 roku do dnia zapłaty

- 1.000,00 zł (tysiąc złotych 00/100) od dnia 12 grudnia 2013 roku do dnia zapłaty,

- 17,00 zł (siedemnaście złotych 00/100) od dnia 13 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

- 18,00 zł (osiemnaście złotych 00/100) od dnia 16 grudnia 2013 roku do dnia zapłaty.

Oddalił powództwo w pozostałej części. Zasądził od pozwanego Powiatu (...) na rzecz powoda J. D. kwotę 1.840,00 zł z tytułu zwrotu kosztów procesu.

Z motywów rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego wynikało, co następuje:

powód J. D. po dacie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej złożył w Wydziale (...) Starostwa Powiatowego w M. wnioski o rejestrację zakupionych pojazdów marki: V. (...), O. (...). F. (...) V. (...), O. (...) C., S. (...), V. (...) i S. (...) pochodzących z kraju Unii Europejskiej. Pozwany wydał decyzje o rejestracji powyższych pojazdów i nadał im numery rejestracyjne odpowiednio: (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...) I (...). Pozwany dla powyższych aut wydał powodowi karty pojazdu i na podstawie §1ust.1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 lipca 2003 roku w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu (Dz. U. Nr 137 z 2003 r., poz. 1310 ze zm.) pobrał od powoda opłatę w kwocie 500,00 zł za każdą kartę.

Wyrokiem z dnia 17 stycznia 2006r., w sprawie o sygn. akt U 6/04, OTK-A z 2006 roku, Nr 1, poz. 3, Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności przepisów § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 lipca 2003 roku w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu z art. 77 ust. 4 pkt. 2 i ust. 5 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. Nr 108 z 2005 r., poz. 908) oraz art. 92 ust. 1 i art. 217 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej. Przepis ten, zgodnie z wyrokiem Trybunału utracił moc obowiązującą z dniem 1 maja 2006r. W celu wykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego Minister Transportu i Budownictwa w drodze rozporządzenia z dnia 28 marca 2006 roku w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu (Dz. U. Nr 59 z 2006 r., poz. 421) ustalił wysokość opłaty za kartę pojazdu na kwotę 75,00 zł. Rozporządzenie weszło w życie z dniem 15 kwietnia 2006r., uchylając poprzednie rozporządzenie. (okoliczność bezsporna). Postanowieniem z dnia 10 grudnia 2007r. w sprawie C-l 34/07, Dz. U. UE. C 2008.64.15/1, Trybunał Sprawiedliwości wskazał, że art. 90 akapit pierwszy Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwia się on opłacie, którą należy zapłacić w danym państwie członkowskim za wydanie pierwszej karty pojazdu, która to opłata jest w praktyce nakładana w związku z pierwszą rejestracją używanego pojazdu samochodowego przywiezionego z innego państwa członkowskiego, lecz nie jest nakładana w związku z nabyciem w państwie pobierającym opłatę używanego pojazdu samochodowego, jeśli jest on tam już zarejestrowany.

W ocenie Sądu nie budzi wątpliwości to, że dla przedmiotowej sprawy istnieje dopuszczalność drogi sądowej. Z uwagi na podstawy faktyczne i prawne żądania, sprawa stanowi sprawę cywilną w rozumieniu art. 1 i 2 k.p.c. Zgodnie bowiem z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2007r., w sprawie o sygn. akt III CZP 35/07, dopuszczalna jest droga sądowa dla dochodzenia roszczenia o zapłatę, którego podstawę stanowi nienależne pobranie opłaty za wydanie karty pojazdu, określonej w § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 lipca 2003 roku w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu. Podobne stanowisko Sąd Najwyższy prezentuje w uchwale z dnia 06 czerwca 2012r., wydanej w sprawie o sygn. akt III CZP 24/12.

W ocenie Sądu w sprawie zastosowanie znajdzie art. 410 § 2 k.c., zgodnie z którym świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia. Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd uznał, że opłata za wydanie karty pojazdu w wysokości 500,00 zł stanowiła w istocie nieuprawnioną nową daninę publiczną. Opłata winna mieć charakter ekwiwalentny, uwzględniać koszty druku i dystrybucji karty pojazdu. Pozwany w żaden sposób nie wykazał, jaki był faktyczny koszt wydania powodowi kart pojazdów stanowiących przedmiot sprawy. Co prawda opłata za kartę pojazdu przewidziana w aktualnie obowiązującym rozporządzeniu ministra transportu i budownictwa z 28 marca 2006r. w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu (Dz. U. Nr 59 z 2006r., poz. 421) wynosi 75,00 zł, jednakże nie stanowi to podstawy do przyjęcia, iż taki właśnie był koszt każdej z kart pojazdu w momencie wydawania ich powodowi. Rację ma powód twierdząc, iż powołane wyżej orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej odnosi się do pełnej wysokości opłaty za kartę pojazdu, tj. 500,00 zł a nie jedynie do kwoty 425,00 zł stanowiącej różnicę pomiędzy kwotami określonymi w rozporządzeniach z 2003 i 2006r. Podstawa świadczenia stanowiącego przedmiot sprawy, mimo iż obowiązywała w chwili jego spełnienia, następnie odpadła, bowiem przepis rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 lipca 2003 roku w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu utracił moc na skutek orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Organ, który opłatę pobrał, zobowiązany jest zatem do jej zwrotu w pełnej wysokości jako nienależnego świadczenia.

Powód domagał się zasądzenia łącznie kwoty 4.000,00 zł (za osiem kart pojazdu) z dalszymi ustawowymi odsetkami liczonymi od kwot i dat wskazanych w pozwie do dnia zapłaty a także w pozwie dokonał skapitalizowania odsetek od kwoty należności głównych za okres od 23.10.2013r. (upływ terminu z wezwania do zapłaty) do 07.11.2013r. i 11.12.2013r. Od tak wyliczonych odsetek w łącznej kwocie 35,00 zł powód zażądał dalszych odsetek od dnia wniesienia każdego z powództw (art 482 kc).

W ocenie Sądu powód w oparciu o art. 455 kc miał uprawnienie do domagania się odsetek od dnia 23.10.2013r., tj. od upływu terminu określonego w wezwaniu do zapłaty skierowanym do pozwanego.

W tym stanie rzeczy Sąd na podstawie przepisów art. 410 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 405 k.c. oraz - w zakresie odsetek - na podstawie art. 359 § 1 i 2 k.c, i 481 § 1 k.c. i art. 482 § 1 kc zasądził od pozwanego Powiatu (...) na rzecz powoda H. D. kwotę 4.035,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 3.000,00 zł od dnia 08 listopada 2013r. do dnia zapłaty, od kwoty 1.000,00 zł od dnia 12 grudnia 2013r. do dnia zapłaty, od kwoty 17,00 zł od dnia 13 listopada 2013r. (dzień wytoczenia powództw w sprawach C 29/14 i 34/14) do dnia zapłaty i od kwoty 18,00 zł od dnia 16 grudnia 2013r. (dzień wytoczenia powództw C 80/14 i 81/14) do dnia zapłaty.

Sąd oddalił powództwo jedynie w części, w jakiej powód domaga się ustawowych odsetek od kwoty 3.000,00 zł za okres od dnia 23.10.2013r. do 07.11.2013r., bowiem w tej części powód dokonał kapitalizacji odsetek i wyliczył je na łączną kwotę 17,00 zł (8,50 i 8,50 w sprawach C 29/14 i 34/14). Powód w związku z tym może dochodzić odsetek od kwoty. W dniu 08 listopada 2013r., tj. od dnia następnego po dokonanej kapitalizacji. O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 kpc.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany.

Zarzucał naruszenie przepisów prawa materialnego tj.:

a)  art. 410 § 1 w zw. z art. 405 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny (Dz. U. z 2014, poz. 121) poprzez ich niezastosowanie wobec bezspornego faktu wydania kart pojazdu stronie powodowej zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym i osiągnięcia korzyści równej co najmniej wartości owej karty, co czyni aktualnym żądanie pozwanego w przedmiocie zakresu apelacji.

b)  art. 77 ust 3, 4 i 5 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2014 r. poz. 312, 486, 529, 768, 822, 970.) poprzez ich niezastosowanie, gdy tym czasem zgodnie z brzmieniem w/w przepisów, kartę pojazdów w przedmiotowej sprawie wydaje się za opłatą oraz po uiszczeniu opłaty ewidencyjnej, a jak wynika z analizy orzecznictwa, koszty druku, dystrybucji przy uwzględnieniu znaczenia owych dokumentów dla wymagań rejestracyjnych wynoszą 75 zł.

Jednocześnie na podstawie art. 386 § 1 i 4 wnosił o:

2.  zmianę zaskarżonego wyroku w pkt 1 i oddalenie powództwa co do kwoty ponad 3435 zł,

3.  zmianę pkt 3 zaskarżonego wyroku i rozstrzygniecie o kosztach procesu stosunkowo do wyniku procesu,

4.  zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych w tym kosztów zastępstwa prawnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego nie zasługiwała na uwzględnienie.

Słusznie ocenił Sąd I instancji, wskazując na postanowienie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 10 grudnia 2007 roku wydane w sprawie C 134/07, iż §1 ust .1 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 2003 roku w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu jest niezgodne z prawem wspólnotowym i że to stwierdzenie niezgodności miało charakter retroaktywny. Oznacza to, że ten właśnie przepis, na podstawie którego powód uiścił opłaty, od samego początku obowiązywania był niezgodny z prawem unijnym. Zatem kupujący pojazd i rejestrujący go po raz pierwszy w Polsce byli w ogóle zobowiązani do uiszczenia opłaty za kartę pojazdu. Trzeba podkreślić to, na co zresztą w swoim uzasadnieniu zwrócił uwagę Sąd Rejonowy, że powyższe postanowienie Trybunału odnosiło się do pełnej wysokości opłaty pobieranej za kartę pojazdów w kwocie 500 złotych, nie zaś do różnicy kwot pobieranych z tego tytułu według Rozporządzenia z 2003 roku i 2006 roku. Uznano, bowiem za sprzeczne z prawem wspólnotowym opłatę nakładaną w związku z pierwszą rejestracją używanego pojazdu samochodowego, przywiezionego z innego państwa członkowskiego w sytuacji, w której opłata taka nie jest nakładana w związku z nabyciem w Polsce używanego pojazdu samochodowego, jeśli jest on tam już zarejestrowany. Skoro zatem ten właśnie kardynalny dla sprawy przepis § 1 ust. 1 Rozporządzenia z 2003 roku nie mógł być stosowany, to w momencie uiszczenia tych opłat przez powoda w pełnej wysokości nie było w ogóle skutecznego przepisu, który ustalałby wysokość jakiejkolwiek opłaty za tę czynność rejestracyjną.

Apelacja pozwanego nie zasługiwała na uwzględnienie. Słusznie ocenił Sąd I Instancji, wskazując na postanowienie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 10 grudnia 2007 roku wydane w sprawie C 134/07, iż § 1 ust. 1 Rozporządzenia Ministra, Infrastruktury z 2003 roku w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu jest niezgodne z prawem wspólnotowym i że to stwierdzenie niezgodności miało charakter retroaktywny. Oznacza to, że ten właśnie przepis, na podstawie którego powód uiścił opłaty, od samego początku obowiązywania był niezgodny z prawem unijnym. Zatem kupujący pojazd, rejestrujący go po raz pierwszy w Polsce byli w ogóle zobowiązani do uiszczenia opłaty za kartę pojazdu. Trzeba podkreślić to, na co zresztą w swoim uzasadnieniu zwrócił uwagę Sąd Rejonowy, że powyższe postanowienie Trybunału odnosiło się do pełnej wysokości opłaty pobieranej za kartę pojazdów w kwocie 500 złotych, nie zaś do różnicy kwot pobieranych z tego tytułu według Rozporządzenia z 2003 roku i 2006 roku. Uznano, bowiem za sprzeczne z prawem wspólnotowym opłatę nakładaną w związku z pierwszą rejestracją używanego pojazdu samochodowego, przywiezionego z innego państwa członkowskiego w sytuacji, w której opłata taka nie jest nakładana w związku z nabyciem w Polsce używanego pojazdu samochodowego, jeśli jest on tam już zarejestrowany. Skoro zatem ten właśnie kardynalny dla sprawy przepis § 1 ust. 1 Rozporządzenia z 2003 roku nie mógł być stosowany, to w momencie uiszczenia tych opłat przez powoda w pełnej wysokości nie było w ogóle skutecznego przepisu, który ustalałby wysokość jakiejkolwiek opłaty za tę czynność rejestracyjną. A zatem w całości spełnione przez powoda świadczenie było nienależne w rozumieniu artykułu 410 k.c. Odrębnym zagadnieniem jest poniesienie rzeczywistych kosztów związanych z wydaniem karty pojazdu. Słusznie ocenił Sąd I Instancji, że pozwany w tej sprawie absolutnie nie wykazał, jakie te koszty rzeczywiście były, posiłkując się jedynie ewentualną, wysokością kosztów, które należy uiścić w przypadku wtórnego wydania, wydania karty pojazdu, czy wtórnika karty pojazdu. Wskazywał, że jest to kwota 75 złotych. W tym kontekście Sąd Rejonowy prawidłowo ocenił, że rzeczywiste koszty, wydania karty pojazdu w tej sprawie przez pozwanego nie zostały udowodnione. Mając zatem na względzie, że nie było przepisu, który regulowałby w ogóle kwestię pobierania opłat należało przyjąć, że wszystkie uiszczone przez powoda opłaty w pełnej wysokości miały charakter nienależnego świadczenia. Z tych przyczyn istniały podstawy do oddalenia apelacji w oparciu o przepis artykułu 385 kpc. O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie artykułu 98 kpc w związku z artykułem 108 kpc.

Natomiast nowe rozwiązanie prawne może znaleźć zastosowanie w przypadku rejestracji pojazdów i wydania kart pojazdów dopiero po jego wejściu w życie tj. z dniem 15 kwietnia 2006r. ( § 3 w/w rozporządzenia). Nie zmienia tej oceny fakt, że wydanie karty pojazdu zarówno dziś, jak i uprzednio wiązało się z jej wydrukiem i dystrybucją, co rodziło określone koszty, bowiem w okresie, gdy powód rejestrował pojazdy sprowadzone z innego kraju unii europejskiej i wydano mu karty pojazdów, taka opłata nie była przewidziana. Prawdą jest, że zarówno w I 1 ust.2 uprzedniego rozporządzenia Min. Infrastruktury z dnia 28 lipca 2003r. w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu, jak i w I 1 ust.2 aktualnie obowiązującego rozporządzenia Min. Transportu i Budownictwa z dnia 28 marca 2006r. przewidziano, że organ rejestrujący pobiera opłatę w wysokości 15 zł za wydanie wtórnika karty pojazdu, ale powodowi nie wydano wtórników kart pojazdu, tylko pierwsze karty pojazdów.

Z tych przyczyn istniały podstawy do oddalenia apelacji w oparciu o przepis artykułu 385 k.p.c. O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie artykułu 98 k.p.c. w związku z art. 108 k.p.c.