Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 09 października 2012 r. Nr (...) Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Prezes UOKiK, pozwany) uznał za praktykę ograniczającą konkurencję porozumienie zawarte na krajowym rynku hurtowym dostaw mąki oraz produktów mącznych dla podmiotów instytucjonalnych, pomiędzy przedsiębiorcami:

- G. L. prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą (...) (...) z siedzibą w P. oraz

- W. L. prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą (...) (...) z siedzibą w P.,

polegającą na uzgadnianiu przez ww. przedsiębiorców warunków składanych ofert w przetargach publicznych organizowanych przez jednostki penitencjarne, oświatowe i służby zdrowia na dostawy mąki, chleba i innych wyrobów mącznych oraz podejmowania bądź zaniechania uzgodnionych działań w toku tych przetargów mających na celu doprowadzenie do wyboru przedsiębiorcy, który zaoferował wyższą cenę za wykonanie zamówienia, co stanowi praktykę ograniczającą konkurencję z art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. Nr 50, poz. 331 ze zm.) dalej ustawy okik.

i stwierdził zaniechanie jej z dniem 26 stycznia 2012 r. – pkt I decyzji.

W pkt II decyzji Prezesa UOKiK nałożył na wskazanych przedsiębiorców karę pieniężną za naruszenie zakazu określonego w art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy okik, w zakresie opisanym w punkcie I sentencji decyzji, w następującej wysokości:

G. L. prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą (...) (...) z siedzibą w P. – kara w wysokości 42.524 zł,

W. L. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą (...) (...)z siedzibą w P. – kara w wysokości 33.22 zł.

Od ww. decyzji W. L.i G. L. złożyli jednobrzmiące odwołania.

Sprawa z odwołania W. L. zarejestrowana została pod sygnaturą akt XVII AmA 17/13, a sprawa z odwołania G. L. została zarejestrowana pod sygnaturą akt XVII AmA 18/13.

Powodowie zaskarżyli w całości decyzję zarzucając jej:

1.  naruszenie zasady praworządności opisanej w art. 7 k.p.a. przez nie podjęcie działań zmierzających do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy,

2.  naruszenie zasady udzielania informacji zawartej w art. 9 k.p.a. przez niepoinformowanie strony o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie praw i obowiązków w sposób zapewniający stronie informacje chroniące przed szkodą z powodu nieznajomości prawa,

3.  błędną ocenę materiału dowodowego z punktu widzenia wymierzonej kary przez niedostrzeżenie przesłanek łagodzących.

Wnieśli o zmianę zaskarżonej decyzji oraz uchylenie wymierzonych kar.

W uzasadnieniu odwołania podali, iż Prezes UOKiK uznał, iż podane przez nich okoliczności uzasadniające rezygnację z zawarcia umowy po wygranym przetargu takie jak „splot okoliczności ekonomicznych, organizacyjnych i osobistych” są zbyt ogólne, aby mogły prowadzić do uznania, że nie doszło do naruszenia przez stronę przepisu art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy okik. W opisanej sytuacji organ nie podjął jednak żadnych działań zmierzających do dokładnego wyjaśnienia linii obrony powoda. Nie był zainteresowany, na czym polegał „splot okoliczności ekonomicznych, organizacyjnych i osobistych”. W sytuacji, gdy z punktu widzenia organu prowadzącego postępowanie udzielone przez stronę wyjaśnienie jest niewystarczające rolą organu jest dociekanie do dokładnego zbadania sprawy w sposób opisany w art. 7 k.p.a.

W niniejszej sprawie powodowie pozostawali w przekonaniu, że udzielając organowi wszelkich informacji żądanych w kierowanych do niej pismach nie tylko wypełniali swój obowiązek, lecz, że udzielone informacje tak co do treści, jak i ich szczegółowości stanowić będą dla organu dostateczną przesłankę oceny działań strony z punktu widzenia przestrzegania prawa, a wydana decyzja uwzględni zarówno interes społeczny jak i słuszny interes strony. Powodowie nie zostali poinformowani przez organ jak szczegółowo i za pomocą jakich środków dowodowych powinni prowadzić swoją obronę. Organ nie poinformował ich, że jego rozstrzygnięcie może być oparte na uznaniu administracyjnym opartym na domniemaniach faktycznych. Udzielenie stronie takiej informacji z całą pewnością spowodowałoby to, że nie ograniczyliby się w postępowaniu tylko do udzielenia odpowiedzi na pytania organu, lecz w każdy możliwy sposób dążyliby do wyjaśnienia, na czym polegał „splot okoliczności ekonomicznych, organizacyjnych i osobistych” składając wnioski dowodowe, przedkładając dokumenty itp.

Powodowie nie zgodzili się również ze stanowiskiem Prezesa UOKiK, że w sprawie nie stwierdzono żadnych okoliczności łagodzących. Prezes UOKiK wszczął postępowanie po zaprzestaniu przez powoda praktyk uznanych w decyzji za naruszające przepisy uokik. Powodowie w toku postępowania współpracowali z Prezesem UOKiK przy wyjaśnieniu sprawy udzielając informacji w żądanym terminie. Prowadząc działalność gospodarczą uprzednio nigdy nie naruszyli przepisów ustawy okik.

W odpowiedziach na odwołania Prezes UOKiK wniósł o ich oddalenie i zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny sprawy w zakresie niezbędnym do jej rozstrzygnięcia.

Niesporne okazało się, że w objętym decyzją okresie od marca 2011 r. do 26 stycznia 2012 r. powodowie wielokrotnie składali oferty w tych samych przetargach publicznych na dostawy mąki, chleba i innych wyrobów mącznych do jednostek penitencjarnych oświatowych i służby zdrowia,

Różnice cenowe w ich ofertach były niewielkie, w granicach od 4% do 9%.

W sytuacji, gdy oferty powodów zajmowały dwa pierwsze miejsca w przetargu to jeden z nich – zwycięzca – po otrzymaniu informacji o wyniku przetargu wysyłał do zamawiającego świadczenie o odstąpieniu od umowy. Powodowało to, że zgodnie z prawem zamówienie przejmował drugi z powodów za cenę od 4% do 9% wyższą od zaoferowanej przez ustępującego zwycięzcę przetargu (szczegółowe wyliczenia ofert poszczególnych uczestników w konkretnych przetargach znajdują się w tabelach zaskarżonej decyzji (K 5V – 9 akt sąd).

Powód, który odstępował od przetargu wyjaśniał zmawiającym, że przyczyną takiej decyzji był splot okoliczności ekonomicznych, organizacyjnych i osobistych (W. L.) bądź przyczyna ta tkwiła w sprawach organizacyjnych, głównie logistycznych ze względu na dostawy realizowane w tym czasie na terenie D. (G. L.) za wyjątkiem przetargu organizowanego przez Areszt Śledczy Nr (...)we W., gdzie powódka wskazała na wygranie większego przetargu organizowanego równolegle przez Zakład Karny nr(...) we W..

W składanych ofertach obu powodów występują bardzo małe różnice w ich wartościach od 4% do 9%. Wartości ofert konkurentów miały ceny wyższe nawet 50% (vide tabele).

Niesporne również okazało się, że powodowie są małżeństwem, prowadzą oddzielne przedsiębiorstwa w tej samej branży piekarskiej. Przedsiębiorstwa te mają wspólny adres, współpracują organizacyjnie w zakresie obsługi korespondencji. Wymieniają się informacjami co do źródeł zaopatrzenia, nowych technologii i produktów, kosztów dostaw, korzystają z tych samych wzorów pism (K 83 – 87 oraz K 94 – 95 akt adm.).

Odnośnie do przebiegu postępowania administracyjnego Sąd ustalił, że w dniu 16 lutego 2012 r. Prezes UOKiK wydał postanowienie Nr (...) o wszczęciu postępowania antymonopolowego przeciwko powodom (K 80 akt adm.) pod zarzutem zawarcia niedozwolonego porozumienia ograniczającego konkurencję w przetargu na artykuły piekarnicze organizowanym przez Areszt Śledczy we W..

Następnie trwała wymiana korespondencji ze stronami. W dniu 29 maja 2012 r. do akt zostały złożone dwa pełnomocnictwa od G. L. oraz od W. L.dla radcy prawnego W. K. do reprezentowania ich w postępowaniu przed pozwanym Prezesem, a także przed wszystkimi sądami (K 148- i 150 akt adm.).

Pomimo ustanowienia pełnomocnika pozwany całą dalszą korespondencję począwszy od postanowienia Nr (...) z dnia 19 lipca 2012 r. rozszerzającego zarzuty postawione w postanowieniu o wszczęciu postępowania na kolejnych pięć przetargów (K 152 – 153 akt adm.), przez dwa pisma z dnia 20 lipca 2012 r. wzywające o informacje i dokumenty z K – 154 i 155 akt adm., zawiadomienie o zakończeniu zbierania materiału dowodowego i prawie do zapoznania się z nim oraz zgłoszenia wniosków i uwag (K 162 akt adm.), aż do decyzji z dnia 9 października 2012 r. kierował nadal do powodów zamiast do reprezentującego ich pełnomocnika.

Z kolei postępowanie sądowe miało następujący przebieg.

Złożone niezależnie odwołania powodów od wydanej przez Prezesa UOKiK decyzji zostały zarejestrowane jako odrębne sprawy XVII AmA 17/13 (odwołania W. L.) i XVII AmA 18/13 (odwołanie G. L.). Odpisy obu odwołań zostały doręczone pozwanemu Prezesowi, po zwolnieniu obu powodów przez Sąd od opłat sądowych od odwołań. Po nadejściu do akt obu spraw odpowiedzi pozwanego na poszczególne odwołania Sąd przesłał je w każdej z nich powodowi i zainteresowanemu.

Następnie w każdej sprawie zawiadomił strony o wyznaczeniu terminu rozprawy. Na pierwszym terminie w dniu 31 lipca 2014 r. po złożeniu pełnomocnictwa od pozwanego przez radcę prawnego J. U. w obu sprawach zostały one odroczone do 26 września 2014 r. z uwagi na brak dowodu doręczenia wezwania na rozprawę dla powoda i zainteresowanego.

W dniu 11 sierpnia 2014 r. w obu sprawach Sąd odrzucił wnioski odwołujących się o wstrzymanie wykonania decyzji.

Na następnym terminie rozprawy w dniu 26 września 2014 r. ustanowił się w obu sprawach drugi pełnomocnik pozwanego radca prawny S. W.. Nie stawili się powodowie, którym nie doręczono wezwania oraz zainteresowani.

Sąd wydał postanowienie o połączeniu do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia spraw XVII AmA 17/13 i XVII AmA 18/13 i prowadzeniu ich dalej pod sygnaturą akt XVII AmA 17/13 oraz o zakreśleniu w repertorium AmA sprawy XVII AmA 18/13. Sąd odroczył rozprawę w połączonych sprawach do dnia 16 stycznia 2015 r. Na tym terminie uznał, że w postępowaniu sądowym obu powodów i zainteresowanych reprezentuje radca prawny W. K. na mocy pełnomocnictw znajdujących się w aktach administracyjnych, któremu nie były, a powinny być doręczane pisma sądowe dotyczące W. L.i G. L.. W związku z tym Sąd postanowił (K – 114) znieść postępowanie w połączonych sprawach począwszy od zarządzenia o przesłaniu obu powodom odpowiedzi pozwanego na odwołanie oraz powtórzyć czynności sądowe z udziałem ich pełnomocnika.

W tej sytuacji konieczne okazało się wydanie zarządzenia Przewodniczącego (K – 115) o nadaniu nowego numeru w repertorium AmA w sprawie z powództwa G. L. z uwagi na zniesienie postępowania również w zakresie połączenia spraw do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia. Sprawa ta otrzymała sygnaturę akt XVII AmA 3/15.

W dniu 27 września 2013 r. Prezes Urzędu przedłożył do akt obu spraw odpowiedzi na odwołanie w sprawach z obu odwołań wraz z dowodem ich wysłania pełnomocnikowi radcy prawnemu W. K..

Kolejny termin rozprawy w obu sprawach został wyznaczony na dzień 27 października 2015 r.

W dniu 23 lutego 2015 r. Przewodniczący przesłał w obu sprawach pisma do powodów informujące ich, że przed Sądem reprezentuje ich pełnomocnik z wyboru – radca prawny – W. K. oraz zobowiązał ich do niezwłocznego powiadomienia Sądu o cofnięciu pełnomocnictw, jeśli taki fakt miał miejsce.

Następnie w obu sprawach Przewodniczący zarządził, aby o wyznaczonym terminie rozprawy zawiadomić również W. L. i G. L..

W każdej ze spraw Sąd wydał w dniu 6 marca 2015 r. postanowienie o uchyleniu postanowienia z dnia 16 stycznia 2015 r. (w protokole rozprawy) w części dotyczącej zniesienia postępowania w połączonych sprawach w odniesieniu do zarządzenia o przesłaniu G. L. i W. L. odpowiedzi pozwanego na ich odwołania. W dniu 18 marca 2015 r. do akt obu spraw wpłynęły pełnomocnictwa udzielone przez powodów do reprezentowania ich przed Sądem przez adwokata M. G..

W dni 26 marca 2015 r. do spraw z obu odwołań wpłynęło pismo procesowe pełnomocnika odwołujących się z tej samej daty, w którym powiadomił Sąd, że radca prawny W. K. nie był pełnomocnikiem powodów w postępowaniu sądowym (K – 176 akt XVII AmA 17/13).

Ponadto w piśmie tym zostały rozwinięte i doprecyzowane zarzuty z odwołań w ten sposób, że Prezesowi UOKiK zostały postawione zarzuty:

1.  naruszenia art. 40 § 2 k.p.a. w związku z art. 83 ustawy okik w związku z z art. 10 § 1 k.p.a. poprzez nie doręczanie pism w postępowaniu administracyjnym oraz decyzji ówczesnemu pełnomocnikowi powodów począwszy od postanowienia z dnia 19 lipca 2012 r. o rozszerzeniu zarzutów co uniemożliwiło im czynny udział w postępowaniu oraz wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań, a tym samym doprowadziło do naruszenia praw i interesów powodów oraz uniemożliwiło zapewnienie im należytej ochrony, jaką powinni uzyskać w państwie prawa,

2.  naruszenia art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy okik, przez błędne przyjęcie, że działania powodów polegające na odstępowaniu od przetargu pomimo jego wygrania wskazuje na uzgodnienie przez nich warunków składanych ofert w celu wyeliminowania, ograniczenia lub naruszenia konkurencji na właściwym rynku,

3.  naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 231 k.p.c. w związku z art. 84 ustawy okik przez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów i niewszechstronne rozważenie zebranego materiału dowodowego skutkujące przyjęciem błędnego domniemania faktycznego i wniosku o zawarciu przez powodów niedozwolonego porozumienia.

Ponadto precyzując wnioski przedstawione w odwołaniach wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości ewentualnie o jej zmianę poprzez zaniechanie nałożenia na powodów kar pieniężnych.

Niezależnie od tego do obu spraw wpłynął wniosek pełnomocnika powodów z dnia 26 marca 2015 r. o przeprowadzenie dowodu z szeregu dokumentów na okoliczność, że odstępowanie od przetargów z przyczyn logistyczno-organizacyjnych przez jednego z powodów nie zawsze prowadziło do przejęcia zamówienia przez drugiego z nich, co wskazywać ma na zasadność twierdzenia o zawarciu porozumienia ograniczającego konkurencję.

Na rozprawie w dniu 27 marca 2015 r. Sąd postanowił połączyć do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy o sygnaturach XVI AmA 17/13 i XVII AmA 3/15 i prowadzić je dalej pod sygnaturą akt XVII AmA 17/13, a sprawę XVII AmA 3/15 zakreślić w repertorium AmA.

Następnie Sąd postanowił dopuścić złożenie przez pełnomocnika powodów pisma przygotowawczego z dnia 26 marca 2015 r. oraz nie pominąć wniosku dowodowego powoda z tego samego dnia. Ponadto z uwagi na treść wyjaśnień pełnomocnika powodów wskazujących, że radca prawny W. K. nie był ich pełnomocnikiem w postępowaniach sądowych w obu połączonych sprawach Sąd postanowił uchylić w całości swoje postanowienie z dnia 16 stycznia 2015 r. wydane w ówcześnie połączonych sprawach w zakresie częściowego zniesienia postępowania i powtórzenie czynności sądowych.

W dalszej kolejności pełnomocnik powodów wniósł o zasądzenie kosztów procesu w obu połączonych sprawach.

Z uwagi na niedoręczenie przez pocztę pisma przygotowawczego i wniosku dowodowego powodów z dnia 26 marca 2015 r. pełnomocnikowi pozwanego Sąd odroczył rozprawę do dnia 29 maja 2015 r. i udzielił pozwanemu Prezesowi UOKiK 21-dniowego terminu na ustosunkowanie się do tego pisma i wniosku dowodowego.

W piśmie z dnia 17 kwietnia 2015 r. pozwany domagał się pominięcia twierdzeń i wniosków dowodowych przedstawionych przez powodów w pismach z 26 marca 2015 r.

Na rozprawie w dniu 29 maja 2015 r. Sąd postanowił zmienić punkt 1 postanowienia wydanego na poprzedniej rozprawie (K 253) w ten sposób, że pominąć twierdzenia i wnioski dowodowe powodów przedstawione w ich piśmie zatytułowanym „Wniosek o przeprowadzenie dowodów” uznając je za spóźnione oraz uznając, że nie zachodzą żadne dodatkowe przesłanki wymienione w art. 207 § 6 k.p.c. do ich uwzględnienia.

Na podstawie poczynionych ustaleń faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy Sąd zważył co następuje.

Oba odwołania okazały się uzasadnione co skutkowało uchyleniem zaskarżonej decyzji zgodnie z żądaniem powodów doprecyzowanym w piśmie procesowym z dnia 26 marca 2015 r. (K-177 akt sąd.).

Ustalenia stanu faktycznego sprawy potwierdziły zasadność zarzutu pełnomocnika powodów naruszenia przez Prezesa UOKiK w prowadzonym przez niego postępowaniu antymonopolowym art. 40 § 2 k.p.a. w związku z art. 83 ustawy okik w związku z art. 10 § 1 k.p.a. poprzez niedoręczenie pism oraz decyzji ówczesnemu pełnomocnikowi obojga odwołujących się radcy prawnemu W. K. ustanowionymi w sprawie nad Prezesem UOKiK i Sądem OKiK na podstawie pełnomocnictw z dnia 29 maja 2012 r. (K 148 i 150 akt adm.). Pełnomocnik złożył przedmiotowe pełnomocnictwa do akt sprawy w dniu 29 maja 2012 r. podczas zapoznania się przez niego z tymi aktami. W związku z tym zgodnie z treścią art. 40 ust. 2 k.p.a. stosowanego odpowiednio do postępowania antymonopolowego na podstawie art. 83 ustawy okik, jeżeli strona ustanowiła pełnomocnika, pisma powinny być doręczone pełnomocnikowi. W świetle powyższego przepisu począwszy od dnia 29 maja 2012 r. wszystkie pisma w toczącym się postępowaniu administracyjnym powinny być doręczone pełnomocnikowi powodów na ich adres, z uwagi na to, że pełnomocnik nie podał swojego adresu do doręczania pism. Wynika to z treści art. 42 § 3 k.p.a. stanowiącego, że w przypadku niemożności doręczenia pisma w miejscu zamieszkania lub pracy, pismo doręcza się w każdym miejscu, gdzie się adresata zastanie. Jednakże bardziej istotne jest to, że Prezes UOKiK w ogóle pominął pełnomocnika jako adresata pism i doręczał je stronom również po jego ustanowieniu się w sprawie. W ten sposób organ antymonopolowy dopuścił się naruszenia art. 40 § 2 k.p.a.

W przedmiotowej sprawie Prezes UOKiK nie doręczył pełnomocnikowi odwołujących się tak istotnych dla wyniku postępowania pism jak: postanowienie Prezesa UOKiK nr (...) z dnia 19 lipca 2012 r. rozszerzające zarzut postawiony odwołującym się i zmieniające postanowienie Prezesa UOKiK nr (...) z dnia 16 lutego 2012 r., pism z dnia 20 lipca 2012 r. wzywających do ustosunkowania się do rozszerzonych zarzutów i przedstawienia dodatkowych wyjaśnień i dokumentów oraz pism z dnia 27 sierpnia 2012 r. zawiadamiających o zakończeniu zbierania materiału dowodowego, możliwości zapoznania się z tym materiałem w wyznaczonym terminie oraz możliwości zgłoszenia uwag i wniosków w terminie 3 dni od dnia przeglądania akt. Podobnie stronom, a nie ich pełnomocnikowi, została doręczona wydana w sprawie decyzja z dnia 9 października 2012 r. Skutkowało to uniemożliwieniem odwołującym się, w imieniu których działał profesjonalny pełnomocnik, czynnego udziału w postępowaniu oraz wypowiedzenia się co do zebranych materiałów i dowodów zgromadzonych dla wykazania zmienionego zarzutu, co do którego toczyło się postępowanie. Otrzymując pisma od pozwanego Prezesa UOKiK powodowie udzielali odpowiedzi pozostając prawdopodobnie w przekonaniu o istnieniu po ich stronie powinności w tym zakresie, w sytuacji gdy powinność ta nie istniała. W ten sposób zostali pozbawieni przez pozwanego możliwości profesjonalnej pomocy ze strony wyznaczonego przez nich pełnomocnika. Rację ma obecnie ich reprezentujący pełnomocnik wskazując (K-180), że powodowie nie posiadając profesjonalnej wiedzy ograniczyli się jedynie do wyrażenia sprzeciwu wobec zmodyfikowanego zarzutu wszczynającego postępowanie, podczas gdy w jego ocenie obrona mogła być podjęta w szerszym zakresie, przedstawionym w piśmie procesowym z dnia 26 marca 2015 r (K 175 -192) oraz we w wniosku przeprowadzenie dowodów (K 195-210). W szczególności w postępowaniu administracyjnym ówczesny pełnomocnik powodów, gdyby otrzymał pisma Prezesa UOKiK, mógłby podnieść, że odstępowanie od przetargów miało miejsce nie tylko w sytuacji, gdy na drugim miejscu była oferta drugiego z powodów, ale również w innych sytuacjach, w których drugi z powodów nie brał udziału z przetargu lub nie zajmował drugiej pozycji w zestawieniu ofert. Odstąpienie przez wygrywającego przetarg powoda nie zawsze zatem skutkowało wygraniem przetargu przez drugiego powoda. Zdaniem obecnego pełnomocnika podniesienie powyższych argumentów w sposób zasadniczy podważyłoby tezę pozwanego o istnieniu zmowy przetargowej. Niezawinione przez powodów zaniechanie zgłoszenia twierdzeń i dowodów w tym zakresie spowodowało nieuwzględnienie tych okoliczności w wydanej decyzji. Co więcej treść tej decyzji skutkowała w świadomości powodów przekonaniem o nieskuteczności działań wyznaczonego pełnomocnika – radcy prawnego W. K. i rezygnacją z jego usług (oświadczenie obecnego pełnomocnika w piśmie procesowym (K 180).

W konsekwencji tego w postępowaniu przed SOKiK począwszy od złożenia odwołań od decyzji powodowie nie byli już reprezentowani przez pełnomocnika.

Biorąc pod rozwagę przedstawione okoliczności i wynikającą z nich argumentację należało przyjąć, że niedoręczenie pism pełnomocnikowi powodów ma zasadnicze znaczenie dla stwierdzenia naruszenia w postępowaniu administracyjnym słusznych interesów przedsiębiorców i ich prawa do obrony tym bardziej, że w decyzji zostały powodom wymierzone kary pieniężne. Naruszenie to było poważne, gdyż unicestwiało zasadę postępowania administracyjnego wyrażoną w art. 10 § 1 k.p.a., zgodnie z którą organy administracji publicznej obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań.

Brak czynnego udziału pełnomocnika stron w postępowaniu z winy organu administracyjnego był równoznaczny z pominięciem powodów i wywołał skutki niweczące staranność strony w dążeniu do ochrony swych praw i otrzymania takiej ochrony prawnej, jaką powinna ona uzyskać w państwie prawa (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 9 września 1993 r. III AN 45/93 OSNCP z 1994 r.z.5 poz. 112).

Brak udziału pełnomocnika miał miejsce począwszy od fazy zawiadomienia przez pozwanego o rozszerzeniu zarzutów, przez fazę czynnego udziału w dalszym postępowaniu oraz fazę umożliwienia stronie, przed wydaniem decyzji, wypowiedzenia się do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. Również sama decyzja nie została doręczona pełnomocnikowi. W konsekwencji naruszony został również art. 74 ustawy okik, gdyż wydając decyzję Prezes UOKiK uznał za udowodnione i uwzględnił rozszerzone zarzuty, do których strony z powodu pominięcia ich pełnomocnika nie mogły się ustosunkować.

W tym stanie rzeczy SądOKiK uznał, że zarówno rodzaj naruszenia przepisów proceduralnych (niedoręczanie pism w postępowaniu ustanowionemu w jego toku pełnomocnikowi) jak i waga naruszenia (nie było ono incydentalne, ale ciągłe, gdyż trwało od rozszerzenia zarzutów aż do doręczenia decyzji (przez trzy fazy postępowania) co zostało objęte zarzutem pełnomocnika powodów w postępowaniu sądowym, czyniły koniecznym uchylenie zaskarżonej decyzji, bez rozstrzygnięcia, czy przedsiębiorcy dopuścili się naruszenia reguł konkurencji w zakresie wskazanym w zaskarżonej decyzji. Tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 października 2013 r. sygn. akt III SK 67/12 opubl. w OSNP 2014/5/79, w którym uznał kompetencję Sądu OKiK jako Sądu pierwszoinstancyjnego orzekającego w sprawie z odwołania od decyzji Prezesa UOKiK zawierającego zarzut naruszenia przepisów proceduralnych dotyczących ochrony słusznych interesów przedsiębiorcy i jego prawa do obrony – w zależności od rodzaju i wagi tych naruszeń – do uchylenia zaskarżonej decyzji, bez rozstrzygnięcia, czy przedsiębiorca dopuścił się naruszenia reguł konkurencji w zakresie wskazanym w decyzji Prezesa Urzędu (art. 479 ^31a § 3 k.p.c.).

Mając to na uwadze Sąd działając na podstawie art. 479 ^31a § 3 k.p.c. uchylił zaskarżoną decyzję (pkt I sentencji wyroku).

O kosztach procesu orzekł stosownie do wyniku sporu na podstawie art. 98 i 108 § 1 k.p.c. (pkt II i III sentencji) oraz nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 2000 zł z tytułu dwóch opłat sądowych od odwołań, od których powodowie zostali zwolnieni – art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r.; o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.2014.1025 j.t.) – pkt IV sentencji wyroku.