Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 10 maja 2011 roku wniesionym w elektronicznym postępowaniu upominawczym powód S. J. wniósł o zasądzenie od pozwanego B. S. kwoty 58.162,16 zł wraz z odsetkami ustawowymi od kwoty 54.812,16 złotych liczonymi od dnia 15 czerwca 2010 roku do dnia zapłaty oraz od kwoty 3.350 złotych liczonymi od dnia 24 czerwca 2010 roku do dnia zapłaty.

Pozwany w sprzeciwie od nakazu zapłaty wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu. Pozwany przyznał, że powód wykonywał na jego rzecz prace brukarskie oraz wskazał, iż powód otrzymał za nie wynagrodzenie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Na podstawie ustnej umowy o dzieło S. J. wykonał na rzecz B. S. prace polegające na utwardzeniu podłoża, wyłożeniu kostki brukowej, budowie ozdobnej ściany oraz innych pracach ziemnych. B. S. przyjeżdżał na budowę, kontrolował prace oraz nie zgłaszał zastrzeżeń co do wykonanych robót. W ramach zamówienia ułożono ok. 700 m2 kostki brukowej i ok. 500 m2 tłucznia oraz zbudowano ścianę z gazonów.

(dowód: okoliczności niesporne; zeznania świadków P. K., T. N., M. B., k. 119-123; zeznania świadków T. F., A. R., W. W., P. W., K. G., k. 194-204; zeznania świadka S. B., k. 219-220)

Z tytułu wykonanych robót S. J. wystawił następujące faktury VAT:

- w dniu 9 czerwca 2010 roku fakturę końcową VAT nr (...) na kwotę 42.700 złotych z tytułu rozliczenia za budowę ściany dekoracyjnej oraz utwardzenia placu manewrowego i drogi dojazdowej z 14 - dniowym terminem płatności;

- w dniu 31 maja 2010 roku fakturę częściową VAT nr (...) na kwotę 54.812,16 złotych z tytułu rozliczenia za część wykonanych robót (nawierzchnia z kostki brukowej, podbudowa) z 14 - dniowym terminem płatności.

- w dniu 20 lipca 2010 roku fakturę korygującą VAT nr (...), która korygowała wysokość podatku VAT określonego w fakturze nr (...) z 9 czerwca 2010 roku z kwoty 7.800 złotych do kwoty 7.700 złotych oraz numer faktury z (...) na 5a/2010;

- w dniu 30 grudnia 2010 roku fakturę VAT nr (...) tytułem zaliczki za roboty wykonane w kwietniu 2010 roku.

( dowód: faktura VAT nr (...) z 9 czerwca 2010 roku, k. 65; faktura VAT nr (...) z 31.05.2010r., k. 67; faktura korygująca VAT nr (...) z 20.07.2010r., k. 68; faktura VAT nr (...), k.71)

B. S. przyjął i zaksięgował fakturę VAT nr (...) z dnia 9 czerwca 2010 roku oraz fakturę VAT nr (...) z dnia 30 grudnia 2010 roku. Odmówił natomiast zaksięgowania faktury VAT nr (...) z dnia 31 maja 2010 roku (po korekcie nr 5a/2010).

(dowód: podatkowa księga przychodów i rozchodów za maj 2010 roku – k. 137; podatkowa księga przychodów i rozchodów za czerwiec 2010 roku – k. 66; podatkowa księga przychodów i rozchodów za grudzień 2010 roku – k. 72)

B. S. zapłacił S. J. za opisane wyżej dzieło następujące kwoty:

- zaliczkę w kwocie 35.000 złotych;

- w dniu 11 sierpnia 2010 r. – kwotę 5.000 złotych,

- w dniu 2 września 2010 r. – kwotę 10.000 złotych

- w dniu 19 października 2010 r. – kwotę 3.000 złotych,

- w dniu 24 czerwca 2010 r. – kwotę 21.350 złotych,

- w dniu 16 maja 2011 r. – kwotę 3.350 złotych,

Pismem z dnia 13 grudnia 2010 roku B. S. odmówił zapłaty kwoty 54.812,16 złotych wynikającej z faktury VAT nr (...) z dnia 31 maja 2010 roku (po korekcie 5a/2010) wskazując, że sprzedaż na taką kwotę nie miała miejsca, a zgodnie z dokumentacją księgową do zapłaty pozostała wyłącznie kwota 3.350 złotych z faktury VAT nr (...) z dnia 9 czerwca 2010 roku.

(dowód: kopie potwierdzeń dokonania wpłat, k.73-78; pismo z dnia 13 grudnia 2010 roku – k. 70)

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o twierdzenia przyznane lub uznane za przyznane przez drugą stronę, dokumenty zgromadzone w aktach sprawy oraz zeznaniach świadków P. K., T. N., M. B., T. F., A. R., W. W., P. W., K. G. oraz S. B..

Brak było podstaw do ustalenia stanu faktycznego na podstawie przesłuchania stron z przyczyn wskazanych w dalszej części uzasadnienia.

Postanowieniem z dnia 10 lutego 2014 roku pominięto wniosek powoda o dopuszczenie dowodu z ze złożonych na rozprawie w dniu 8 marca 2013 roku wydrukowanych zdjęć oraz płyty CD.

Z uwagi na to, iż pozew w niniejszej sprawie wpłynął w dniu 3 listopada 2006 r. zastosowanie znajdą przepisy kodeksu postępowania cywilnego w brzmieniu nieuwzględniającym nowelizacji przepisów dokonanej ustawą z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2011.233.1381), która w art. 9 ust. 1 przewidywała, że przepisy niniejszej ustawy stosuje się do postępowań wszczętych po dniu jej wejścia w życie, z zastrzeżeniem ust. 2-7, podczas gdy ustawa co do zasady weszła w życie po upływie sześciu miesięcy od dnia ogłoszenia, tj. 3 maja 2012 r.

Zgodnie z brzmieniem art. 47912 § 1 k.p.c. w brzmieniu sprzed 3 maja 2012 r. w pozwie powód jest obowiązany podać wszystkie twierdzenia oraz dowody na ich poparcie pod rygorem utraty prawa powoływania ich w toku postępowania, chyba że wykaże, że ich powołanie w pozwie nie było możliwe albo że potrzeba powołania wynikła później. W tym przypadku dalsze twierdzenia i dowody na ich poparcie powinny być powołane w terminie dwutygodniowym od dnia, w którym powołanie ich stało się możliwe lub wynikła potrzeba ich powołania.

Wyżej opisany wniosek dowodowy mógł i powinien być złożony już w pozwie, a najpóźniej w odpowiedzi na sprzeciw. Powód nie wskazał przyczyn, dla których zgłosił ten wniosek dowodowy dopiero na rozprawie w dniu 8 marca 2013 roku. W konsekwencji należało uznać ten wniosek za spóźniony.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie jedynie w zakresie części roszczenia odsetkowego.

Powód dochodził w przedmiotowym procesie zapłaty należności za wykonanie robót polegających na wyłożeniu kostki brukowej, utwardzeniu placu manewrowego, budowie ściany ozdobnej oraz innych prac ziemnych na podstawie zawartej z pozwanym ustnej umowy. W pozwie wskazano, że z tytułu wykonanych robót zostały wystawione faktury VAT nr (...) na łączną kwotę 97.512,16 złotych, z czego pozwany uiścił kwotę 39.350,00 złotych.

Pozwany przyznał, że łączyła go z powodem umowa dotycząca wyżej opisanych prac. Zaprzeczył jednak wysokości należnego wynagrodzenia wskazując, że zostało ustalone wynagrodzenie ryczałtowe w wysokości 77.700 złotych, tj. w wysokości wynikającej z faktury VAT nr (...) z dnia 9 czerwca 2010 roku oraz faktury zaliczkowej VAT nr (...) z dnia 30 grudnia 2010 roku, które przyjął i zaksięgował. Ponadto pozwany wskazał, że uiścił na rzecz powoda całą kwotę ryczałtu (w tym 35.000 złotych tytułem zaliczki).

Mając na uwadze powyższe stanowiska stron należy wskazać, że istota sporu koncentrowała się wokół wysokości ustalonego wynagrodzenia.

Specyfika przedmiotu w/w umowy nakazuje uznać ją za umowę o dzieło, gdyż istotą robót polegających na utwardzeniu terenu, ułożeniu kostki brukowej oraz budowie ścianki ozdobnej, jest osiągnięcie rezultatu.

Zgodnie z art. 627 k.c. przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.

Zgodnie z art. 628 § 1 k.c. wysokość wynagrodzenia za wykonanie dzieła można określić przez wskazanie podstaw do jego ustalenia. Jeżeli strony nie określiły wysokości wynagrodzenia ani nie wskazały podstaw do jego ustalenia, poczytuje się w razie wątpliwości, że strony miały na myśli zwykłe wynagrodzenie za dzieło tego rodzaju. Jeżeli także w ten sposób nie da się ustalić wysokości wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające uzasadnionemu nakładowi pracy oraz innym nakładom przyjmującego zamówienie.

Zgodnie z art. 629 k.c. jeżeli strony określiły wynagrodzenie na podstawie zestawienia planowanych prac i przewidywanych kosztów (wynagrodzenie kosztorysowe), a w toku wykonywania dzieła zarządzenie właściwego organu państwowego zmieniło wysokość cen lub stawek obowiązujących dotychczas w obliczeniach kosztorysowych, każda ze stron może żądać odpowiedniej zmiany umówionego wynagrodzenia. Nie dotyczy to jednak należności uiszczonej za materiały lub robociznę przed zmianą cen lub stawek.

Zgodnie zaś z art. 632 k.c. jeżeli strony umówiły się o wynagrodzenie ryczałtowe, przyjmujący zamówienie nie może żądać podwyższenia wynagrodzenia, chociażby w czasie zawarcia umowy nie można było przewidzieć rozmiaru lub kosztów prac. Jeżeli jednak wskutek zmiany stosunków, której nie można było przewidzieć, wykonanie dzieła groziłoby przyjmującemu zamówienie rażącą stratą, sąd może podwyższyć ryczałt lub rozwiązać umowę.

Kodeks cywilny nie wymaga dla zawarcia umowy o dzieło szczególnej formy prawnej. Do zawarcia umowy może dojść zatem także ustnie, a nawet w sposób dorozumiany. Ekwiwalentem świadczenia przyjmującego zamówienie, które polega na wykonaniu dzieła, jest świadczenie zamawiającego polegające na zapłacie wynagrodzenia.

Do zawarcia umowy o dzieło nie jest konieczne, aby strony określiły w niej wysokość należnego wynagrodzenia - nawet przez wskazanie tylko podstaw do jego ustalenia. W braku tego rodzaju postanowień umownych, zastosowanie znajdzie reguła interpretacyjna z art. 628 § 1 k.c.

Zgodnie z treścią art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Podobnie art. 232 k.p.c. stanowi, iż strony obowiązane są wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. W rozpoznawanej sprawie to na powodzie spoczywał ciężar udowodnienia wysokości należnego wynagrodzenia, w tym w szczególności, że jest ono wyższe niż uiszczone przez pozwanego.

Powód w celu udowodnienia okoliczności, iż przysługuje mu względem pozwanego roszczenie o zapłatę wynagrodzenia za wykonane prace przedstawił dowody z zeznań świadków oraz stron procesu, a także dowody z dokumentów w postaci faktur VAT i kosztorysu powykonawczego sporządzonego na jego zlecenie przez rzeczoznawcę.

Zeznania świadków i stron, jak i złożone dokumenty nie wykazały wysokości należnego powodowi wynagrodzenia. Żaden z przesłuchanych świadków nie uczestniczył w rozmowach stron dotyczących wysokości wynagrodzenia, a informacje o nie uiszczeniu całości wynagrodzenia przekazywał świadkom wyłącznie powód. Pozwany przyjął i zaksięgował faktury nr: (...) z dnia 9 czerwca 2010 roku oraz (...) z dnia 30 grudnia 2010 roku na łączną kwotę 77.700 złotych i taką kwotę zapłacił powodowi (nie zaksięgował spornej faktury nr (...) z dnia 30 maja 2010 roku).

Brak było podstaw do uznania za wiarygodne zeznań którejkolwiek ze stron. Żadna z przedstawionych wersji nie znalazła bowiem potwierdzenia w pozostałym materiale dowodowym. Obie wersje były również tak samo logiczne i prawdopodobne.

W konsekwencji należało uznać, że w przedmiotowej sprawie znajdzie zastosowanie reguła interpretacyjna zawarta w art. 628 k.c. odwołująca się do zwykłego wynagrodzenie za dzieło tego rodzaju, a gdyby jego ustalenie nie było możliwe do wynagrodzenia odpowiadającego uzasadnionemu nakładowi pracy oraz innym nakładom przyjmującego zamówienie.

Powód mimo spoczywającego na nim ciężaru dowodu, nie wykazał wysokości zwykłego wynagrodzenia za dzieło tego rodzaju. Na potwierdzenie tej okoliczności powód zgłosił wyłącznie jeden wniosek dowodowy – dowód z dokumentu w postaci kosztorysu powykonawczego sporządzonego na jego zlecenie przez R. B. (k. 87-101). Pozwany zaprzeczył wnioskom wynikającym z tego dokumentu. Jak wynika jednak z orzecznictwa Sądu Najwyższego prywatne ekspertyzy opracowane na zlecenie stron przed wszczęciem procesu, czy w jego toku są wyjaśnieniem, z uwzględnieniem wiadomości specjalnych, ich stanowiska. Powód reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika nie zgłosił odpowiedniego wniosku dowodowego, który mógłby wykazać wysokość zwykłego wynagrodzenia za dzieło tego rodzaju, tj. wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego.

R. Sąd oddalił powództwo w zakresie należności głównej z uwagi na nie udowodnienie przez stronę powodową, iż wysokość należnego powodowi wynagrodzenia była wyższa niż kwota uiszczona przez pozwanego.

Uzasadnione było jedynie żądanie powoda w zakresie odsetek ustawowych od kwoty 3.350 złotych, liczonych od dnia 24 czerwca 2010 roku do dnia 16 maja 2011 roku. Pozwany nie kwestionował bowiem terminu zapłaty wynagrodzenia ustalonego w fakturze VAT nr (...) z dnia 9 czerwca 2010 roku (fakturę tę przyjął i zaksięgował). Pozwany podnosił, że zapłata tej kwoty po terminie wynikała z wykonywanych przez powoda poprawek. Pozwany nie zgłosił jednak wniosków dowodowych mających na celu wykazanie uprawnienia do zatrzymania kwoty w takiej wysokości.

Zgodnie z art. 481 § 1 k.p.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Wynagrodzenie powoda, zgodnie z fakturą VAT nr (...) z dnia 9 czerwca 2010 roku miało być płatne w terminie 14 dni od dnie wystawienia faktury tj. 23 czerwca 2010 roku. odsetki należą się zatem od dnia następnego tj. 24 czerwca 2010 roku do dnia 16 maja 2011 roku, gdyż w tym dniu pozwany uiścił kwotę 3.350 złotych.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie wyżej powołanych przepisów, orzeczono jak w sentencji.

Orzekając o kosztach procesu Sąd postąpił zgodnie z dyspozycją art. 100 zd. 2 k.p.c. zgodnie, z którym sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu. Pozwany przegrał w bardzo niewielkim stopniu, stąd należał mu się zwrot kosztów procesu w całości.

Pozwany poniósł koszty zastępstwa procesowego w wysokości 3.600 zł, (§ 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (…) Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.) oraz kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł, łącznie 3.617 zł.