Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 października 2013 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 2 października 2013 roku w S.

sprawy z powództwa R. P., A. P., B. P.

przeciwko (...) w S.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin - Centrum w Szczecinie

z dnia 29 maja 2012 r., sygn. akt I C 451/12

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanego (...) w S. na rzecz powodów R. P., A. P., B. P. solidarnie kwotę 1.200 (jeden tysiąc dwieście) złotych tytułem kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt II Ca 139/13

UZASADNIENIE

Pozew z dnia 14 grudnia 2011 r. powodowie R. P., A. P. i B. P., sprecyzowanym pismami z dnia 2 oraz 23 stycznia 2012 r. wnieśli o solidarne zasądzenie na ich rzecz od pozwanego (...) w S. kwoty 10.659 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 17 kwietnia 2011r. oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. Żądanie pozwu obejmowało zwrot wadium uiszczonego przez powodów w związku ze zgłoszeniem oferty z tytułu udziału w przetargu ogłoszonym przez (...) w S., a niezasadnie zatrzymanego przez pozwanego oraz kwotę 659 zł, wydatkowaną przez powodów na uzyskanie zabezpieczenia wykonania robót w postaci „Gwarancji ubezpieczeniowej właściwego usunięcia wad i usterek” w Towarzystwie (...) S.A.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym (...) w S. wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie na jego rzecz od pozwanych kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 1200 zł. Pozwany wskazał, że fakt nie wniesienia przez wykonawcę zabezpieczenia należytego wykonania umowy w przewidzianym terminie tj. do dnia 14 kwietnia 2011 r. uprawniał go do zatrzymania wadium. W odniesieniu do żądania zapłaty kwoty 659 zł tytułem odszkodowania pozwany podał, że skoro powodowie nie przystąpili do zawarcia umowy w wyznaczonym terminie, to tym samym nie istniał po ich stronie obowiązek wniesienia zabezpieczenia i nabycia gwarancji ubezpieczeniowych.

Wyrokiem z dnia 29 maja 2012 r. Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie zasądził na rzecz powodów R. P., A. P., B. P. solidarnie od pozwanego (...) w S. kwotę 10659 zł (dziesięć tysięcy sześćset pięćdziesiąt dziewięć złotych) wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi w ten sposób, że: - od kwoty 10000 zł. (dziesięć tysięcy złotych) od dnia 17 kwietnia 2011r. do dnia zapłaty, - od kwoty 659 zł. (sześćset pięćdziesiąt dziewięć złotych) od dnia 28 lutego 2012r. do dnia zapłaty, natomiast w punkcie II powództwo oddalił. W punkcie III. wyroku, Sąd zasądził na rzecz powodów R. P., A. P., B. P. solidarnie od pozwanego (...) w S. kwotę 2.950 zł. (dwa tysiące dziewięćset pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 2400 zł. (dwa tysiące czterysta złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Swoje rozstrzygnięcie Sąd oparł na następujących ustaleniach faktycznych:

Powodowie działający pod firmą (...) s.c. przystąpili do ogłoszonego przez (...) postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego na remont systemu monitoringu zewnętrznego i wewnętrznego w (...) Studenta 3 przy ul (...) w S.. W specyfikacji istotnych warunków zamówienia pozwany określił wadium, warunkujące udział w tym postępowaniu, w wysokości 10000 zł oraz wskazał okres związania ofertą na 30 dni. Specyfikacja istotnych warunków zamówienia (SIWZ) przewidywała, że wszelkie oświadczenia, zawiadomienia i pytania składane przez zamawiającego i wykonawców wymagają formy pisemnej, stwierdzając jednocześnie, że oświadczenia lub zawiadomienia przekazane za pomocą faksu uważa się za złożone w terminie, jeżeli ich treść dotarła do adresata przed upływem terminu i została niezwłocznie potwierdzona na piśmie przez przekazującego. Wybrany wykonawca miał obowiązek tytułem zabezpieczenia należytego wykonania umowy wnieść zabezpieczenie odpowiadające 5% oferowanej ryczałtowej ceny brutto najpóźniej na 1 dzień przed terminem wyznaczonym przez zamawiającego do podpisania umowy.

Sąd wskazał, że powodów w okresie 24 listopada 2009r. do 23 listopada 2011r. łączyła z (...) S.A. w Ł. umowa generalna o gwarancje ubezpieczeniowe przedmiotem, której było udzielanie przez ubezpieczyciela na wniosek zobowiązanego udzielania gwarancji ubezpieczeniowych m.in. należytego wykonania kontraktu i właściwego usunięcia usterek.

Sąd ustalił również, że oferta powodów jako jedna spośród 6 ofert, została wybrana jako najkorzystniejsza. W dniu 7 kwietnia 2011r. pozwany sporządził pismo kierowane do powodów informujące o decyzji wyboru ich oferty, w którym wyznaczono termin zawarcia umowy na dzień 14 kwietnia 2011 r., przypominające o obowiązku złożenia zabezpieczenia należytego wykonania umowy oraz harmonogramu rzeczowo finansowego. Nadto w piśmie była zawarta prośba o wyrażenie przez wykonawcę zgody na przedłużenie terminu związania ofertą oraz ważności wadium o kolejne 30 dni kalendarzowych.

Pismo to pozwany w dniu 8 kwietnia 2011 r. wysłał do powodów faksem, otrzymując raport o pomyślnej transmisji. Następnie w dniu 11. Kwietnia 2011 r. pozwany pismo wysłał do powodów za pośrednictwem poczty. Przy czym Sąd wskazał, że pismo pozwanego z dnia 7 kwietnia 2011r. wysłane do powodów drogą faksową, dotarło do powodów w dniu następnym, jednakże w zniekształconej formie tj. nie zawierało drugiego akapitu z drugiej strony obejmującego informacje o terminie zawarcia umowy i przypomnienie o obowiązku złożenia gwarancji i harmonogramu. Obejmowało natomiast zawarty na drugiej stronie pisma wniosek o wyrażenie przez wykonawcę zgody na przedłużenie terminu związania ofertą oraz ważności wadium o kolejne 30 dni kalendarzowych. Wygląd wydruku faksowego nie wskazywał, że transmisja danych była nieprawidłowa, w szczególności że nie obejmuje pełnej treści przesłanego dokumentu.

Powodowie pismem z dnia 11 kwietnia 2011 r. zawiadomili (...) o wyrażeniu zgody na przedłużenie terminu związania ofertą i ważności wadium o kolejne 30 dni kalendarzowych.

Nadto Sąd wskazał, że w dniu 15 kwietnia 2011 r., w godzinach porannych - przed odbiorem przez powodów pisma pozwanego z dnia 7 kwietnia 2011 r. pracownik pozwanego skontaktował się telefonicznie z powodem R. P. pytając, dlaczego wykonawca nie przystąpił do podpisania umowy w dniu wczorajszym. Pismo pozwanego z dnia z dnia 7 kwietnia 2011 r. zostało odebrane przez R. P. w dniu 15 kwietnia 2011 r. i wówczas strona powodowa stwierdziła, że jego treść różni się od otrzymanego wcześniej drogą faxową.

Powód R. P. w związku z uzyskaniem informacji o upływie terminu zawarcia umowy zlecił załatwienie formalności związanych z uzyskaniem od ubezpieczyciela gwarancji zabezpieczenia należytego wykonania umowy. Propozycja natychmiastowego podpisania umowy, nie spotkała się z akceptacją pozwanego. Jeszcze w tym samym dniu powodowie uzyskali gwarancję ubezpieczeniową należytego wykonania kontraktu i właściwego usunięcia wad i usterek, którą złożyli pozwanemu. Z tego tytułu ponieśli koszy w wysokości 659 zł.

Jeszcze w dniu 15 kwietnia 2011 r. o godz. 13.21 pozwany wysłał powodom faksem pismo stej samej daty informujące o wyborze innej oferty tj. firmy (...).

Odpowiedź na pismo powodów, (...) udzielił w dniu 18 kwietnia 2011r., oświadczając że nie wyraża zgody na wyznaczenie nowego terminu na zawarcie z powodami umowy i że zatrzymuje wpłacone przez nich wadium z powodu nie wniesienia przez powodów zabezpieczenia należytego wykonania umowy.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny, Sąd zważył, że określone przez stronę powodową żądanie i przytoczone okoliczności faktyczne na jego poparcie wskazują, że podstawą żądania w zakresie roszczenia o zapłatę kwoty 10000 zł były przepisy art. 410 § 2 w zw. z art. 405 k.c., a w zakresie zapłaty kwoty 659 zł przepis art. 415 k.c.

Sąd wyjaśnił, że strona powodowa opiera swoje żądanie na twierdzeniu, że pozwany nie był uprawniony do zatrzymania wadium oraz że swoim działaniem naraził ją na szkodę w postaci poniesienia kosztów gwarancji. Natomiast Sąd przyjął, że pozwany swoje prawo do zatrzymania wadium wywodził z regulacji art. 46 ust. 5 pkt 2 ustawy z dnia 29 stycznia 2004r. Prawo zamówień publicznych stanowiącego, że zamawiający zatrzymuje wadium wraz z odsetkami, jeżeli wykonawca, którego oferta została wybrana nie wniósł wymaganego zabezpieczenia należytego wykonania umowy.

Zdaniem Sądu spór w sprawie koncentrował się na tym czy powodowie zostali skutecznie zawiadomieni przez wykonawcę o wyznaczonym na dzień 14 kwietnia 2011 r. terminie podpisania umowy i w konsekwencji czy opóźnili się ze złożeniem gwarancji, która winna być złożona najpóźniej w przeddzień tego terminu .

Sąd przytoczył treść przepisu art. 27 ust 1 ustawy, wskazując, że w postępowaniach o udzielenie zamówienia oświadczenia, wnioski, zawiadomienia oraz informacje zamawiający i wykonawcy przekazują, zgodnie z wyborem zamawiającego, pisemnie, faksem lub drogą elektroniczną. Tymczasem zamawiający w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia określił, iż wszelkie oświadczenia, zawiadomienia i pytania składane przez zamawiającego i wykonawców wymagają formy pisemnej, zaś oświadczenia lub zawiadomienia przekazane za pomocą faksu uważa się za złożone w terminie, jeżeli ich treść dotarła do adresata przed upływem terminu i została niezwłocznie potwierdzona na piśmie przez przekazującego.

Sąd podkreślił, że każda z dopuszczalnych dróg przekazywania informacji obciążona jest wadą. W przypadku faksu lub drogi elektronicznej trudno uzyskać wiarygodny dowód na przekazanie informacji o określonej treści, w przypadku zaś form pisemnej i wykorzystania poczty (co jest najpopularniejszym sposobem przekazywania pism) - kilku adresatów tej samej wiadomości może otrzymać ją w różnym czasie.

Sąd Rejonowy dokonując analizy materiału dowodowego sprawy przyjął, że pozwany nie zawiadomił powodów przed dniem 14 kwietnia 2011r. o wyznaczeniu terminu podpisania umowy na ten dzień, gdyż pismo pozwanego z dnia 7 kwietnia 2011 r. zawierające m.in. tę informację wysłane przez pozwanego do powodów drogą faksową, dotarło zniekształcone, w szczególności bez treści akapitu 2 na 2 stronie obejmującego właśnie informację o terminie podpisania umowy i przypomnienie o obowiązku złożenia zabezpieczenia należytego wykonania umowy i harmonogramu finansowo - rzeczowego. Strona powodowa przedstawiła oryginał owej „przesyłki faksowej” i Sąd stwierdził, że różni się on od pisma sporządzonego przez pozwanego w dniu 7 kwietnia 2011r. Jednocześnie Sąd dokonał oceny, że wygląd pisma otrzymanego przez powodów za pośrednictwem faksu nie wskazuje, że nie obejmuje ono całej treści przesyłanego pisma lub, że wystąpił jakiś błąd w transmisji danych czy też uszkodzenie urządzenia. W ocenie Sądu wygląd przesyłki faksowej nie uzasadniał powzięcia przez powodów wątpliwości co do jej prawidłowości, kompletności i tym samym nie nakładał na nich obowiązku - w ramach starannego działania - zweryfikowania jej treści u nadawcy. Dodatkowo za przekonujący Sąd uznał argument, że powodowie nie spodziewali się wyznaczenia przez pozwaną tak bliskiego terminu podpisania umowy, skoro pozwany zwrócił się z prośbą o przedłużenie terminu związania ofertą o kolejne 30 dni.

Sąd nadmienił, że pozwany, który z faktu niedochowania przez powodów terminu złożenia zabezpieczenia należytego wykonania umowy wywodzi skutki prawne w postaci zatrzymania wadium, nie wykazał przekazania powodom informacji o określonej treści przed datą, w której umowa miała zostać zawarta. Zdaniem Sądu pozwany nie podważył twierdzeń powodów o otrzymaniu przez nich pisma z dnia 7 kwietnia 2011r. w niepełnej treści. Ostatecznie Sąd przyjął, że powodowie nie uchybili terminowi do złożenia zabezpieczenia należytego wykonania umowy i tym samym nie wystąpiły przewidziane w art. 46 ust. 5 pkt 2 ustawy z dnia 29.01.2004r. Prawo zamówień publicznych warunki zatrzymania wadium wraz z odsetkami przez zamawiającego. Odpadnięcie podstawy prawnej (causa) do zatrzymania wadium, obliguje pozwanego do zwrotu wartości wadium.

Za zasadne Sąd uznał również roszczenie odszkodowawcze dotyczące kwoty 659 zł, gdyż wskutek zawinienia pozwanego (...), powodowie z opóźnieniem uzyskali informację o ustalonym przez zamawiającego terminie zawarcia umowy i mieli uzasadnione podstawy oczekiwać, że pozwany naprawi swój błąd i wyznaczy nowy termin zawarcia umowy. Dlatego też Sąd uznał nabycie przez powodów polisy gwarancyjnej za działanie staranne i racjonalne, zaś poniesione przez powodów koszty nabycia gwarancji, stanowią jego zdaniem szkodę w majątku powodów.

Rozstrzygnięcie o kosztach Sąd oparł na przepisach art. 98 § 1,3,4, 99, k.p.c. i § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. Nr 163, poz. 1348 ze zm.), wskazując, że na koszty procesu w kwocie 2950 zł, które pozwany powinien zwrócić powodom składają się: opłata od pozwu 533 zł, wynagrodzenie radcy prawnego w stawce minimalnej 2400 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wywiódł pozwany (...) w S., zaskarżając wyrok w całości i domagając się jego zmiany i oddalenia powództwa oraz zasądzenia kosztów postępowania według norm przepisanych.

Pozwany sformułował następujące zarzuty:

1.  sprzeczności ustaleń Sądu Rejonowego z treścią zebranego w sprawie materiału mającej istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia w sprawie przez przyjęcie ustaleń niezgodnych zebranym sprawie materiałem dowodowym, w szczególności poprzez przyjęcie, że powodowie nie mieli podstaw do przypuszczenia, iż wydruk faksowy pisma z dnia 07 kwietnia 2011r. został zniekształcony;

2.  naruszenia przepisów prawa procesowego mający istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia w sprawie, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów polegającego na nie rozważeniu całego materiału dowodowego w aspekcie okoliczności faktycznych istotnych dla merytorycznego rozstrzygnięcia i oparcie orzeczenia o niektóre, wybrane dowody, wygodne dla przyjętej przez Sąd I instancji koncepcji orzeczniczej.

Rozwijając powyższe zarzuty, pozwany wskazał, że błędnie Sąd Rejonowy przyjął, że strona powodowa nie mogła przypuszczać, iż treść pisma z dnia 07 kwietnia 2011r., otrzymanego faksem, została zniekształcona. Zdaniem pozwanego przedłożona do akt sprawy kserokopia drugiej strony faksu nosi cechy uzasadniające twierdzenie, że nie doszło do prawidłowego odbioru pisma, w szczególności wobec nałożenia się na siebie dwóch stron przesyłki (drugiej strony pisma oraz części informacji o ofertach). Zdaniem pozwanego okoliczność ta powinna wzbudzić u strony powodowej wątpliwość co do prawidłowości przeprowadzonej transmisji pisma. Z kolei pozwany, otrzymując potwierdzenie prawidłowo przeprowadzonej transmisji, pozostawał w uzasadnionym przekonaniu, że strona powodowa otrzymała pismo z dnia 07 kwietnia 2011r. bez zakłóceń i w pełnym brzmieniu. Pozwany zaprzeczył, aby dokonał potwierdzenia informacji zawartych w piśmie z dnia 07 kwietnia 2011r. niezgodnie z SIWZ. Zostało podkreślone, że pozwany przesłał list przesyłką pocztową w pierwszym dniu roboczym następującym po dniach 9 i 10 kwietnia 2011r. (sobota, niedziela). Ponadto pozwany zwrócił uwagę na fakt, że strona powodowa odebrała pismo pozwanego dopiero po uzyskaniu informacji o jego wysłaniu pocztą od świadka W. B. w dniu 15 kwietnia 2011r., po jednokrotnym awizowaniu w dniu 13 kwietnia 2011 r., czego zdaniem apelującego Sąd I instancji nie wziął pod uwagę. Pozwany podkreślił, że gdyby powodowie odebrali przesyłkę w dniu awizowania, mieliby możliwość dotrzymania terminu podpisania umowy. Dodatkowo zdaniem pozwanego Sąd I instancji niezasadnie przyjął, że strona powodowa poniosła szkodę w kwocie 659 zł tytułem opłaty za uzyskanie gwarancji należytego wykonania umowy z przyczyn leżących po stronie pozwanego, gdyż takie działania w celu uzyskania gwarancji powodowie podjęli już po uzyskaniu informacji o odmowie podpisania umowy od świadka W. B..

W odpowiedzi na apelację powodowie pismem z dnia 06 lutego 2013 r. wnieśli o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanego na ich rzecz kosztów zastępstwa procesowego za II instancję. W odniesieniu do zarzutów pozwanego, wskazali, że pozwany nie dochował staranności w przesłaniu im przesyłki.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego nie zasługiwała na uwzględnienie.

Bezspornym w sprawie było, że pozwany (...) działając jako Zamawiający, ogłosił przetarg nieograniczony na remont systemu monitoringu zewnętrznego i wewnętrznego w (...) Studenckim nr 3 przy ul. (...) w S., zaś warunki przetargu zostały opisane w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia. Niespornym było również, że oferta zgłoszona przez powodów została wybrana przez Zamawiającego jako najkorzystniejsza. Z uwagi na to, że do podpisania właściwej umowy między stronami nie doszło, spór sprowadzał się do ustalenia, kto: Zamawiający czy Wykonawca ponosi odpowiedzialność za taki stan rzeczy. Powodowie jako Wykonawca twierdzili bowiem, że byli gotowi zawrzeć umowę zgodnie z treścią złożonej przez siebie oferty, jednakże o terminie jej podpisania dowiedzieli się już po jego upływie, gdyż fax zawierający informację o dacie zawarcia umowy dotarł do nich zniekształcony. W oparciu o powyższe ustalenia Sąd Rejonowy uznał, iż do podpisania umowy stron nie doszło z przyczyn zależnych od Zamawiającego, a nie Wykonawcy.

Sąd Okręgowy w całości podziela i przyjmuje za własne dokonane przez Sąd I instancji ustalenia, jak i przedstawioną ocenę prawną przedmiotowej sprawy, a tym samym Sąd Odwoławczy przy uzasadnianiu swojego wyroku apelacyjnego ograniczył się do oceny ustaleń i rozważań Sądu Rejonowego, które są kwestionowane przez skarżącego. Zgodnie bowiem z utrwalonym orzecznictwem, sąd odwoławczy nie jest obowiązany powtarzać prawidłowo dokonanych przez sąd I instancji ustaleń i prawnej ich oceny, które aprobuje. Specyfika postępowania apelacyjnego wyraża się bowiem w tym, że oceny sądu II instancji dotyczące zarówno stanu faktycznego, jak i stosowania prawa są niejednokrotnie powtórzeniem procesów decyzyjnych sądu I instancji, dokonanym pod kątem podniesionych w apelacji zarzutów. Wobec powyższego, nie jest konieczne – w razie aprobaty dla sposobu i treści ustalenia podstawy faktycznej oraz ocen prawnych – ponowne przedstawienie analizy dowodów i wystarczające jest wskazanie, dlaczego nie uwzględniono zarzutów apelacji.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, iż brak jest naruszenia prawa procesowego wskazywanego przez apelującego, tj. naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Do naruszenia tego przepisu, zgodnie z obowiązującym orzecznictwem, mogłoby dojść tylko wówczas, gdyby skarżący wykazał uchybienie podstawowym regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy poszczególnych dowodów, tj. regułom logicznego myślenia, zasadzie doświadczenia życiowego i właściwego kojarzenia faktów (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia z dnia 16 grudnia 2005 r., III CK 314/05, LEX 172176); ponadto zarzut ten może być wykazywany jedynie argumentami jurydycznymi, a pozostaje bezskuteczny, gdy opiera się na prezentowaniu przez skarżącego własnej oceny dowodów czy własnej wersji stanu faktycznego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2000 r., I CKN 1169/99, LEX 40107). Jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać. Pozwany, w ramach apelacji, przeciwstawia ustaleniom poczynionym przez Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy, z uwzględnieniem zasad orzekania, własne twierdzenia, które stanowią jedynie polemikę ze słusznie i właściwie przeprowadzoną oceną dowodów w sprawie i dokonanych w oparciu o nie ustaleń faktycznych. Sąd I instancji nie dopuścił się uchybień w przeprowadzeniu postępowania dowodowego, w sposób szczegółowy ocenił poszczególne środki dowodowe, jakimi dysponował, i dał temu wyraz w prawidłowo, z punktu widzenia art. 328 § 2 k.p.c., sporządzonym uzasadnieniu wyroku.

Dodatkowo Sąd Odwoławczy wskazuje, że ogólnikowo przytoczony zarzut przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów, bez wskazania konkretnych dowodów i okoliczności faktycznych, których zarzut ten dotyczy, także nie daje podstawy do przyjęcia naruszenia art. 233 k.p.c. Sąd zauważa, że pozwany naruszenia wskazanego przepisu upatrywał w wybiórczej ocenie materiału dowodowego w aspekcie okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia i oparcie orzeczenia o niektóre dowody, wygodne dla przyjętej przez Sąd I instancji koncepcji orzeczniczej.

Skuteczność tego zarzutu wymaga spełnienia dwóch przesłanek:

1. wskazania dowodu (dowodów), do którego zarzut ten się odnosi; rzeczą strony, która zgłasza taki zarzut, jest wykazanie, że przy ocenie wiarygodności i mocy dowodowej konkretnego dowodu, na podstawie którego sąd dokonał ustaleń faktycznych, przekroczono granice swobodnej oceny dowodów, a nadto iż miało to istotny wpływ na wynik sprawy.

2. nie może polegać tylko na przedstawieniu własnej, korzystnej dla skarżącego, opartej na własnej ocenie materiału dowodowego, wersji zdarzeń. Konieczne jest, przy posłużeniu się argumentami wyłącznie jurydycznymi, wykazywanie, że wskazane w art. 233 § 1 k.p.c. kryteria oceny wiarygodności i mocy dowodów zostały naruszone, co miało wpływ na wynik sprawy.

Jeżeli sąd odwoławczy stwierdzi, że z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadził wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Ocena dowodów przeprowadzona przez sąd może być natomiast skutecznie podważona, jako nieodpowiadająca wyrażonej w art. 233 § 1 k.p.c. tak zwanej zasadzie swobodnej oceny dowodów, tylko w przypadku, gdy sąd wyprowadza z zgromadzonego materiału dowodowego wnioski sprzeczne z zasadami logiki lub zasadami doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych. Uprawnienie sądu drugiej instancji do dokonania odmiennych ustaleń bez ponowienia dowodów z zeznań świadków, czy też z przesłuchania stron, jest dopuszczalne i uzasadnione, ale w szczególności wówczas, gdy dowody te mają jednoznaczną wymowę, a ocena sądu pierwszej instancji jest oczywiście błędna. Same, nawet poważne, wątpliwości co do trafności oceny dokonanej przez Sąd pierwszej instancji, jeżeli tylko nie wykroczyła ona poza granice zakreślone w art. 233 § 1 k.p.c., nie powinny stwarzać podstawy do zajęcia przez Sąd drugiej instancji odmiennego stanowiska. Skarżący nie przytoczył w apelacji ani dowodów, których dotyczy zarzut naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów, ani też nie wskazał, jakie kryteria oceny tych dowodów zostały naruszone. Apelacja pozwanego nie zawiera w ogóle wskazania, w czym miałaby się wyrażać wadliwa ocena zebranego materiału dowodowego i w ogóle nie odnosi się do oceny dowodów przedstawionej przez Sąd pierwszej instancji w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Pozwany nie wskazuje nawet, jakim dowodom Sąd pierwszej instancji powinien jego zdaniem dać wiarę, a jakim odmówić wiarygodności i mocy dowodowej. Z apelacji można jedynie wyprowadzić wniosek, że naruszenia tej zasady pozwany upatruje w tym, że Sąd I instancji nie odniósł się do okoliczności, że przesyłka pocztowa skierowana do powodów w celu realizacji postanowień punktu XIII podpunkt 4 Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia TP/220/19/11 była awizowana w przeddzień wyznaczony na dzień zawarcia umowy tj. w dniu 13 kwietnia 2011 r. Zdaniem apelującego gdyby została ona podjęta czy odebrana w dniu awizacji powodowie mogliby zapoznać się z treścią pisma z dnia 07 kwietnia 2011 r.

Zauważenia jednak wymaga, że powołane postanowienia SIWZ nie odstępowały od powszechnych reguł dotyczących doręczenia korespondencji. Podkreślić należy, że stosownie do punktu XIII podpunkt 3 i 4 wskazanego dokumentu, wszelkie oświadczenia, zawiadomienia i pytania składane przez Zamawiającego i Wykonawców wymagają formy pisemnej, przy czym oświadczenia lub zawiadomienia przekazane za pomocą faksu uważa się za złożone w terminie jeżeli ich treść dotarła do adresata przed upływem terminu i została niezwłocznie potwierdzona na piśmie przez przekazującego.

Zasada ta jest rozwinięciem zasady pisemności przewidzianej w przepisie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 907), przy czym wyboru jej szczegółowej formy dokonał pozwany, czyniąc odstępstwa od regulacji przepisu art. 27 ustawy.

Pozwany dokonując doręczenia informacji o wyborze oferty powodów nie dochował należytej staranności, skoro termin zawarcia umowy został wyznaczony na dzień 14 kwietnia 2011 r., zaś przesyłkę nadano dopiero w dniu 11 kwietnia 2011 r. Bez znaczenia pozostaje okoliczność awizowania przesyłki już w dniu 13 kwietnia 2011 r., gdyż decydując się na tę formę doręczenia korespondencji pozwany winien był liczyć się z co najmniej dwukrotnym awizowaniem przesyłki. Doręczenie za pośrednictwem kuriera, czy posłannika wyeliminowałoby tę niestaranność. Pozwany jako zamawiający przyjął na siebie określone obowiązki, którym nie sprostał,

Tym samym uzasadnia to uznanie zarzutu naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. za nieuzasadniony.

Również chybionym okazał się zarzut sprzeczności ustaleń Sądu I instancji z treścią materiału dowodowego zebranego w sprawie, który według pozwanego polegał na poczynieniu przez Sąd ustaleń niezgodnych z zebranym w sprawie materiałem dowodowym, a mianowicie że powodowie nie mieli podstaw do przypuszczenia iż wydruk faksowy pisma z dnia 07 kwietnia 2011 r. został zniekształcony. Powyższą ocenę należy uzupełnić o przypomnienie, że zarzut sprzeczności istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego ma rację bytu wówczas, gdy zachodzi sprzeczność pomiędzy ustaleniami faktycznymi sądu a dowodami, które sąd ten uznał za wiarygodne. W sytuacji, gdy określony dowód, czy dowody nie zostały uznane przez sąd za wiarygodne, a strona lub uczestnik postępowania uważa, że ocena ta nie jest trafna i, że dowody te powinny stanowić podstawę ustaleń faktycznych w danej sprawie, podnoszenie zarzutu sprzeczności ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego jest bezprzedmiotowe, gdyż sprzeczność taka w rzeczywistości nie zachodzi. W takiej sytuacji zarzuty strony lub uczestnika postępowania powinny dotyczyć przebiegu postępowania dowodowego lub oceny dowodów. W przypadku uznania takich zarzutów za zasadne odmienna ocena materiału dowodowego przez sąd drugiej instancji może prowadzić do odmiennych ustaleń faktycznych niż dokonane przez sąd pierwszej instancji. Odmienne ustalenia faktyczne nie są wówczas wynikiem przyjęcia, że zachodziła sprzeczność pomiędzy zebranym materiałem a przeprowadzonymi dowodami, ale są konsekwencją uznania za wiarygodne tych dowodów, które nie stanowiły podstawy ustaleń sądu pierwszej instancji, gdyż zostały uznane przez ten sąd za niewiarygodne lub też nie zostały przyjęte za podstawę ustaleń z innych przyczyn.

Sąd Okręgowy zauważa, że zgodnie z art. 61 k.c. oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Jak wskazuje się w orzecznictwie oraz doktrynie, już sam raport z transmisji faksu, stwarza domniemanie prawne, że oświadczenie nadawcy doszło do adresata w sposób pozwalający mu zapoznać się z jego treścią. A zatem po uzyskaniu raportu, pozwany mógł pozostawać w uzasadnionym okolicznościami przekonaniu, iż informacja o wyznaczonym terminie zawarcia umowy dotarła do powodów. Jednakże w toczącym się postępowaniu powodowie skutecznie domniemanie to obalili przedstawiając na rozprawie w dniu 23 maja 2012 r. oryginał otrzymanego faksu zawierającego zniekształconą treść, stąd ciężar dowodu, że powodowie informację uzyskali przez 14 kwietnia 2011 r. spoczywał na pozwanym. Zeznania świadków, a w szczególności W. B. okoliczności tej nie wykazały.

W ocenie Sądu Odwoławczego ustalenia Sądu I Instancji zwłaszcza w sytuacji, gdy pozwany domagał się od powodów wyrażenia zgody na przedłużenie terminu związania ofertą oraz ważności wadium o kolejne 30 dni kalendarzowych, wyznaczając jednocześnie termin zaledwie 7 dni do zawarcia umowy, były jak najbardziej uprawnione. Dokumenty okazane przez powodów dały podstawy do uznania, że w dniu 08 kwietnia 2011 r. informacja przesłana do nich faxem dotarła zniekształcona i nie wskazywała daty zawarcia umowy, zaś potwierdzenie pisemne dotarło do powodów już po zakreślonej dacie zawarcia umowy.

Tym samym zdaniem Sądu Odwoławczego, trafnie Sąd Rejonowy ustalił, że w sprawie nie została spełniona przesłanka z art. 46 ust. 5 pkt 2 ustawy Prawo zamówień publicznych do zatrzymania przez pozwanego wadium wniesionego przez powodów. Stosownie do powołanego przepisu, zamawiający zatrzymuje wadium wraz z odsetkami, jeżeli wykonawca, którego oferta została wybrana, nie wniósł wymaganego zabezpieczenia należytego wykonania umowy. Reasumując powyższe skoro powodowie skutecznie zakwestionowali prawo zatrzymania przez zamawiającego wpłaconego przez nich wadium, to tym samym mieli prawo wystąpić z roszczeniem o jego zwrot w oparciu o przepisy powołane przez Sąd Rejonowy.

W braku jakichkolwiek zarzutów pozwanego w odniesieniu do zasądzonego na rzecz powodów odszkodowania z tytułu zwarcia przez nich umowy gwarancji w kwocie 659 zł. Pozwany w apelacji wskazał jedynie, że nie może ponosić odpowiedzialności za zlecenie przez powodów zawarcia umowy gwarancji, w sytuacji gdy decyzje taką powodowie podjęli po uzyskaniu od pozwanego negatywnej odpowiedzi co do możliwości zawarcia umowy zgodnie ze złożoną ofertą. Przy czym pozwany w tej mierze nie sformułował żadnych zarzutów. Sąd Odwoławczy wskazuje jedynie, że wyjaśnienia powoda R. P., wskazując, że zlecił zawarcie umowy gwarancji zanim stawił się u pozwanego. Tym samym również w tym zakresie apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację pozwanego.

O kosztach postępowania w instancji odwoławczej orzeczono na postawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. poprzez obciążenie nimi strony pozwanej jako przegrywającej, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu wyrażoną w pierwszym z powołanych przepisów. Kwotę 1.200 zł z tytułu kosztów zastępstwa prawnego strony powodowej ustalono w oparciu o § 6 pkt 5 w zw. z 13 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 461).