Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 18 lipca 2014r. Sąd Rejonowy w Inowrocławiu VII Zamiejscowy Wydział Cywilny z siedzibą w Mogilnie zasądził od pozwanego Powiatu (...) na rzecz powoda M. N. kwotę 2 533,84 zł z ustawowymi odsetkami: od kwoty 2 500 zł od dnia 15 stycznia 2014r. i od kwoty 33,84 zł od dnia 17 stycznia 2014r. (w punkcie 1); oddalił powództwo pozostałej części i zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1 148 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania (w punktach 2 i 3 wyroku).

Sąd Rejonowy ustalił, że przy pierwszej rejestracji w kraju pięciu używanych samochodów sprowadzonych z innego kraju UE, powód otrzymał pięć kart pojazdów, za które uiścił pozwanemu opłaty administracyjne w kwotach po 500 zł. Opłaty zostały pobrane w wysokości przewidzianej w ∫ ust.1 rozporządzenia Min. Infrastruktury z dnia 28 lipca 2003r. w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu (Dz.U. 137 poz.1310 ze zm.). Wskutek orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 17 stycznia 2006r. w sprawie o sygn. U 6/04 przepis ∫ 1 w/w rozporządzenia utracił moc z dniem 1 maja 2006r. W następstwie tego powód wezwał pozwanego do zwrotu kwoty 2 500 zł pobranej za wydanie pięciu kart pojazdu, ale pozwany odmówił.

Dokonując oceny prawnej tych ustaleń Sąd Rejonowy stwierdził, że pobranie przez pozwanego od powoda M. N. opłat za wydanie kart pojazdów było niedopuszczalne, co szerzej uzasadnił wskazując na niekonstytucyjność przepisu rozporządzenia będącego podstawą ich pobrania. W tej sytuacji opłaty powinny być zwrócone powodowi w pełnej wysokości. Wskazał, że co prawda przepisy nowego rozporządzenia Min. Transportu i Budownictwa z dnia 28 marca 2006t. w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu (Dz.U. 59 z 2006r. poz.421) przewidują obowiązek uiszczenia opłaty za wydanie karty pojazdu w wysokości 75 zł, co stanowi koszty jej druku i dystrybucji, ale te przepisy nie dają podstawy do odliczenia tej kwoty od opłat pobranych uprzednio na podstawie przepisu, który okazał się niekonstytucyjny i utracił moc. W tej sytuacji pozwany winien zwrócić powodowi uprzednio pobrane opłaty w pełnej wysokości tj. po 500 zł za każdą kartę pojazdu, a więc łącznie 2500 zł. Zasądził zatem od pozwanego na rzecz powoda tę kwotę, jako świadczenie nienależne w ujęciu art.410 ∫ 2 kc i to wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 15 stycznia 2014r. oraz kwotą 33,84 zł z tytułu skapitalizowanych odsetek ustawowych za okres od dnia wezwania pozwanego do zapłaty tj. od 7 grudnia 2013r. do dnia 14 stycznia 2015r., której powód dochodził wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa (na podstawie art.482 kc). O kosztach postępowania w sprawie orzekł po myśli art.98 ∫ 1 kpc (szerzej uzasadnienie wyroku – k.44 do 49).

W apelacji od wyroku pozwany Powiat (...) wniósł o jego zmianę w części tj. w punkcie pierwszym poprzez obniżenie zasądzonej należności do kwoty 2 158 zł i oddalenie powództwa w pozostałej części (do kwoty 375 zł) oraz w punkcie trzecim poprzez orzeczenie o kosztach postępowania w sprawie stosownie do jego wyniku. Skarżący wniósł także o zasądzenie na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Apelujący podniósł dwa zarzuty naruszenia prawa materialnego, które przytacza się w dosłownym brzmieniu, a mianowicie:

- art.410 ∫ 1 kc w związku z art.405 kc poprzez ich niezastosowanie wobec bezspornego faktu wydania kart pojazdu stronie powodowej zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym i osiągnięcia korzyści równej co najmniej wartości owej karty, co czyni aktualnym żądanie pozwanego w przedmiocie apelacji;

- art.77 ust.3, 4 i 5 ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2014r. ze zm.) poprzez ich niezastosowanie, gdy tymczasem zgodnie z brzmieniem tych przepisów, kartę pojazdów wydaje się za opłatą oraz po uiszczeniu opłaty ewidencyjnej, a jak wynika z analizy orzecznictwa , koszty druku, dystrybucji przy uwzględnieniu znaczenia owych dokumentów dla wymagań rejestracyjnych wynoszą 75 zł.

W dalszej części apelacji pozwany przedstawił szersze uzasadnienie wyżej przywołanych zarzutów ze szczególnym podkreśleniem, że mocą orzeczeń Trybunałów (Konstytucyjnego i Trybunału Sprawiedliwości UE) nie zostały zakwestionowane przepisy rozporządzenia z dnia 28 lipca 2003r. w kwestii opłaty za wydanie wtórnika karty pojazdu w wysokości 75 zł. Zatem – zdaniem skarżącego - możliwe było przyjęcie, że faktyczny koszt związany z drukiem i dystrybucją karty pojazdu nie mógł być niższy niż wyprodukowanie wtórnika, co uzasadniałoby dochodzenie przez powoda zwrotu opłat uiszczonych za wydanie karty, ale pomniejszonych o kwotę 75 zł w odniesieniu do każdej z wydanych kart tj. łącznie o 375 zł. (apelacja pozwanego – k.51 – 54).

W odpowiedzi na apelację powód M. N. wniósł o jej oddalenie i zasądzenie zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych (k.51 – 52).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego nie znajduje uzasadnienia. Sąd Rejonowy dokonał właściwych ustaleń faktycznych w zakresie niezbędnym do rozstrzygnięcia sprawy, które nie były przez strony kwestionowane, a zatem Sąd odwoławczy przyjął je także za podstawę swego orzeczenia. Podzielił też ocenę prawną tych ustaleń z wnioskiem końcowym, że pozwany powinien zwrócić powodowi opłaty uiszczone przy wydaniu pięciu kart rejestrowanych pojazdów w pełnej wysokości, jako świadczenie nienależnie pobrane (w ujęciu art.410 § 2 kc).

Z treści obu zarzutów podniesionych w apelacji, mało precyzyjnych, ale w powiązaniu z ich uzasadnieniem wnosić należy, że skarżący zmierzał do wykazania, iż powód miał prawo domagania się zwrotu uprzednio uiszczonych opłat za wydanie pięciu kart pojazdów, ale w wysokości pomniejszonej o kwotę 75 zł dla każdej z nich. Takie zapatrywanie pozwanego jest wadliwe.

Powtórzyć należy za Sądem Rejonowym, że w kwestii zgodności § 1 ust. l rozporządzenia Min. Infrastruktury z dnia 28.07.2003r. w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu (Dz.U. 137 poz.1310 ze zm.) z prawem wspólnotowym wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który postanowieniem z dnia 10.12.2007r. w sprawie o sygn. akt C-134/07 (Dz. U. UE C 64, poz. 15) orzekł, że art.90 akapit pierwszy Traktatu ustanawiającego WE należy interpretować w ten sposób, iż sprzeciwia się on opłacie, takiej jak ta przewidziana w §1 ust. l w/w rozporządzenia, która to opłata w praktyce jest nakładana w związku z pierwszą rejestracją używanego pojazdu samochodowego przywiezionego z innego państwa członkowskiego, lecz nie jest nakładana w związku z nabyciem w Polsce używanego pojazdu samochodowego, jeśli jest on tam już zarejestrowany. W świetle tego postanowienia nakładanie opłaty za kartę pojazdu było sprzeczne z prawem unijnym. Podobnie wypowiedział się w sprawie poboru opłaty za wydanie karty pojazdu Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 17.01.2006r. w sprawie o sygn. U 6/04, który uznał przepis ∫ 1 ust.1 w/w rozporządzenia za niezgodny z Konstytucją, a w konsekwencji przepis uchylił. Powód zgłoszone w pozwie żądanie zapłaty określonej kwoty oparł na przepisach o nienależnym świadczeniu, co pozostaje w zgodności ze stanowiskiem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 02.06.2010r. w sprawie III CZP 37/10 (opublikowanej w systemie informacji prawnej LEX). Podzielając stanowisko wyrażone w tej uchwale i nie czyniąc już szerszego wywodu stwierdzić należy, że skoro powód wykazał, iż podstawa prawna do pobrania opłaty za kartę pojazdu odpadła, to świadczenie przez niego poniesione stało się nienależne i pozwany powinien je zwrócić w pełnej wysokości (zgodnie z art.410 § 1 kc w związku z art.405 kc).

Nie zachodziły podstawy do potrącenia z pobranej opłaty za wydanie każdej z kart pojazdu kwot po 75 zł z tytułu – jak wywodził skarżący – równowartości kosztów druku karty i jej dystrybucji, tak jak to przewiduje ∫ 1 ust.1 aktualnie obowiązującego rozporządzenia Min. Transportu i Budownictwa z dnia 28 marca 2006r. w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu (Dz.U. 59 z 2006r poz.421). Po pierwsze dlatego, że opłaty zostały pobrane od powoda na podstawie przepisu prawa, który został uznany za niezgodny z prawem unijnym i z Konstytucją RP, a w konsekwencji został uchylony i tym samym odpadła podstawa prawna do ich pobrania, a po wtóre, nowe rozwiązanie prawne może znaleźć zastosowanie w przypadku rejestracji pojazdów i wydania kart pojazdów dopiero po jego wejściu w życie tj. z dniem 15 kwietnia 2006r. ( ∫ 3 w/w rozporządzenia). Nie zmienia tej oceny fakt, że wydanie karty pojazdu zarówno dziś, jak i uprzednio wiązało się z jej wydrukiem i dystrybucją, co rodziło określone koszty, bowiem w okresie, gdy powód rejestrował pojazdy sprowadzone z innego kraju unii europejskiej i wydano mu karty pojazdów, taka opłata nie była przewidziana. Prawdą jest, że zarówno w ∫ 1 ust.2 uprzedniego rozporządzenia Min. Infrastruktury z dnia 28 lipca 2003r. w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu, jak i w ∫ 1 ust.2 aktualnie obowiązującego rozporządzenia Min. Transportu i Budownictwa z dnia 28 marca 2006r. przewidziano, że organ rejestrujący pobiera opłatę w wysokości 75 zł za wydanie wtórnika karty pojazdu, ale powodowi nie wydano wtórników kart pojazdu, tylko pierwsze karty pojazdów.

Reasumując stwierdzić należy, że jeżeli organ rejestrujący pojazd pobrał opłatę za kartę pojazdu w określonej wysokości (opłatę administracyjną), a następnie okazało się, że podstawa do jej pobrania odpadła, to winien zwrócić opłatę w pobranej wysokości i nie może poszukiwać podstawy do zatrzymania części opłaty stosując inne przepisy w drodze analogii, jakby zachodziła luka w prawie wymagająca jej wypełnienia. Innymi słowy, jeżeli nawet w art.77 ust.3 ustawy z dnia 20.06.1997r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2012r. poz. 1137) ustawodawca przewidział, że kartę pojazdu wydaje się za opłatą, ale przepis określający jej wysokość został uchylony w sposób wcześniej opisany, to odpadła podstawa do pobrania takiej opłaty administracyjnej w wysokości określonej w uchylonym przepisie i powinna być zwrócona w pełnej wysokości.

Mając zatem wskazane okoliczności na uwadze i podzielając argumenty przywołane w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia Sąd odwoławczy oddalił apelację pozwanego, jako nieuzasadnioną (na podstawie art.385 kpc). O kosztach postępowania apelacyjnego orzekł po myśli art.98 ∫ 1 i 3 kpc oraz art.108 ∫ 1 kpc, a ich wysokość wyznaczyło wynagrodzenie pełnomocnika ustalone zgodnie z ∫ 6 pkt 1 i ∫ 12 ust.1 pkt 1 rozporządzenia Min. Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych… (j.t. w Dz.U. z 2013r. poz. 490).