Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 30 października 2014 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi oddalił powództwo Spółdzielni Mieszkaniowej imienia W. J. z siedzibą w Ł. o kwotę 5.623 zł wraz z ustawowymi odsetkami skierowane przeciwko T. S. i A. S. oraz orzekł o kosztach procesu.

Powyższe rozstrzygnięcie zostało oparte na ustaleniu, że w dniu 24 lipca 1991r T. S. nabył spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w Ł., blok nr 4. Zamieszkał wraz żoną i córką. Za zgodą Spółdzielni pozwani przejęli w posiadanie część powierzchni korytarza i przyłączyli ją fizycznie do zajmowanego lokalu, dokonując zmiany sposobu użytkowania na cele mieszkaniowe, w wyniku czego spółdzielnia została zobowiązana do zamontowania drzwi przeciwpożarowych. Drzwi ognioodporne obecnie znajdujące się w budynkach zostały założone i odebrane w dniu 15 lutego 1999r. Spółdzielnia Mieszkaniowa zapłaciła za montaż i wykonanie drzwi na rzecz wykonawcy łącznie 52 470 zł. W dniu 18 listopada 1999r Rada Nadzorcza Spółdzielni podjęła uchwałę nr 64/R/99 na podstawie której kosztami rozliczenia za montaż drzwi ognioodpornych w budynkach 1d-4d wynoszącymi 56 142,90 zł obciążono wszystkich ówczesnych lokatorów mieszkających w budynkach, w których zamontowano drzwi. Pozwani byli wzywani do zapłaty 891,81 zł. Uchwałą Rady Nadzorczej nr (...) z dnia 17 czerwca 2004 roku uchylono uchwałę nr 64/R/99 z dnia 18 listopada 1999r. w sprawie obciążenia kosztami montażu drzwi ognioodpornych wszystkich ówczesnych członków spółdzielni w sprawie rozliczenia inwestycji montażu drzwi ognioodpornych. Kosztami rozliczenia inwestycji obciążono jedynie tych lokatorów, którzy powiększyli sobie mieszkania kosztem powierzchni wejść ewakuacyjnych. Zadłużenie pozwanych z tego tytułu ustalono na kwotę 5.622,70 zł.

Uchwały Rady Nadzorczej nr (...) oraz nr 64/R/99 nie zostały zaskarżone. Spółdzielnia Mieszkaniowa im. (...). J. w Ł. jest następcą prawnym (...) w Ł..

Przy tak poczynionych ustaleniach Sąd uznał powództwo za nieuzasadnione, uwzględniając zarzut przedawnienia podniesiony przez pozwanych. Pierwotne źródło zobowiązania pozwanych wiąże się z roszczeniem regresowym powódki. Termin wymagalności jako początek biegu terminu przedawnienia należy wiązać z terminem zamontowania drzwi przeciwpożarowych oraz możliwością żądania przez spółdzielnię zwrotu poniesionych kosztów. Skoro uchwałą nr 64/R/99 18 listopada 1999r dokonano rozliczenia kosztów wskazanej inwestycji należało przyjąć, że najpóźniej w tym dniu została dokonana zapłata za usługę a zatem stan wymagalności należy liczyć od daty podjęcia opisanej pierwotnej uchwały. Sąd uznał, że roszczenie powódki mogło być skonkretyzowane już w 1999r. Fakt, iż Spółdzielnia dokonała tej konkretyzacji w późniejszym terminie, nie ma znaczenia dla biegu przedawnienia. Podjęcie kolejnej uchwały, zmieniającą poprzednią nie może rzutować na bieg terminu przedawnienia. O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł na mocy art. 98 k.p.c.

Apelację od opisanego orzeczenia złożyła strona pozwana, zaskarżając wyrok w całości i zarzucając obrazę prawa materialnego - art. 118 k.c. w zw. z art. 119 i 120 §1 k.c. przez niewłaściwe zastosowanie, polegające na chybionym przyjęciu, że bieg terminu przedawnienia należy liczyć od momentu zamontowania drzwi przeciwpożarowych, podczas gdy początek terminu wymagalności należy liczyć od dnia podjęcia uchwały Rady Nadzorczej Nr (...) z dnia 17.06.2004, treść której konkretyzuje wysokość kosztów przypadających na pozwanych z tytułu montażu drzwi ognioodpornych, będącej wykonaniem wniosku przyjętego przez (...) uchwałą Nr 33/ (...) z dnia 30.04.2004r

Strona skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i uwzględnienie powództwa wraz z zasądzeniem kosztów postępowania za obie instancje wg norm przepisanych lub uchylenie kwestionowanego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył:

apelacja jest zasadna.

Przy niekwestionowanych ustaleniach faktycznych, które Sąd Okręgowy przyjmuje za własne, słusznym okazał się zarzut naruszenia art. 118 k.c.

Kwestionując przyjętą przez Sąd Rejonowy datę wymagalności roszczenia, należy zgodzić się z argumentacją skarżącej, że roszczenie powódki stało się wymagalne w rozumieniu art. 120 § 1 k.c. względem pozwanych w chwili podjęcia przez Radę Nadzorczą drugiej uchwały z dnia 17 czerwca 2004r. o rozliczeniu inwestycji. W tej uchwale wysokość zobowiązania pozwanych w związku z realizacją inwestycji została choć ponownie to ostatecznie rozliczona i skonkretyzowana wobec ustalonego odmiennie kręgu podmiotów zobowiązanych do pokrycia zapłaconej wykonawcy kwoty za montaż drzwi ognioodpornych. Wymagalności roszczenia dochodzonego przez powódkę, wbrew wywodom Sądu Rejonowego nie można więc dopatrywać się w związku z podjęciem uchwały Rady Nadzorczej nr 64/R/99 z dnia 18 listopada 1999r., gdyż uchwała ta została zmieniona w tym zakresie kolejną uchwałą. Nie można też uznać, że Rada Nadzorcza nie miała prawa do ponownego rozliczenia kosztów inwestycji, zwłaszcza, że organ ten działał w wykonaniu wniosku zawartego w uchwale z dnia 30 kwietnia 2004r. Zebrania Przedstawicieli Spółdzielni Mieszkaniowej, aby kosztami montażu drzwi przeciwpożarowych obciążyć tylko tych lokatorów, którzy powiększyli sobie mieszkania kosztem powierzchni miejsc ewakuacyjnych. Jeżeli pozwani nie zgadzali się z wymienionymi uchwałami to przysługiwało im prawo ich zaskarżenia. Brak skorzystania z tej drogi do podważenia uchwał powoduje, że funkcjonują one w obrocie i są skuteczne, a pozwani są nimi związani. Wbrew zapatrywaniu pozwanych, uchwały w zakresie finansowym podjęte przez Radę Nadzorczą wiążą podmioty, których dotyczą, a umocowanie Rady Nadzorczej do ich podejmowania wynika ze Statutu Spółdzielni.

Nie sposób również zgodzić się ze stanowiskiem pozwanych, że spółdzielnia wykonywała obowiązek administracyjny zapewnienia ochrony przeciwpożarowej, w wyniku jego realizacji poniosła wydatek, czyli uiściła własny dług, związany z jej działalnością, a aktualnie próbuje przerzucić ciężar ekonomiczny długu na podmioty trzecie, czyniąc to na zasadzie regresu, która to konstrukcja nie ma umocowania w prawie. Zapatrywanie to jest w istocie nieporozumieniem i niezrozumieniem istoty funkcjonowania spółdzielni mieszkaniowych. Przede wszystkim podkreślić należy, iż w realiach rozpatrywanej sprawy przeznaczenie części powierzchni wspólnej w powstałym bloku na rzecz między innymi pozwanych spowodowało konieczność zamontowania innych, ognioodpornych drzwi ewakuacyjnych. Wydatek z tym związany poniosła spółdzielnia względem osoby trzeciej (ta osoba jest bowiem wykonawca nie spółdzielcy) jako podmiot zewnętrzny zaś rozliczenie tego kosztu odbyło się na zasadach obowiązujących wewnątrz spółdzielni. Zobowiązanie finansowe spółdzielni w tym zakresie obciąża członków spółdzielni, którzy odpowiadają wobec wierzycieli spółdzielni za jej zobowiązania.

Ponadto działalność spółdzielni mieszkaniowej w zakresie realizacji jej podstawowego celu – zaspokajania potrzeb mieszkaniowych jej członków nie nosi, a nawet nie może nosić cech działalności zarobkowej. Spółdzielnia mieszkaniowa nie może bowiem odnosić korzyści majątkowych kosztem swoich członków (art. 1 ust. 1 i 1 ¹ ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych z dnia 15 grudnia 2000 r., Dz.U. 2001 Nr 4, poz. 27 ze zm.). Powyższe stanowisko potwierdza orzecznictwo sądowe, gdzie podnosi się, że działalność spółdzielni mieszkaniowej skierowana "do wewnątrz", w ramach stosunków członkowskich nie ma charakteru gospodarczego, natomiast może być tą działalnością działalność wobec innych przedsiębiorców, zwłaszcza w toku budowy lub administrowania cudzymi zasobami albo swobodnego gospodarowania własnymi lokalami (por. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 20 października 1999 r., III CKN 372/98, opubl. Legalis). Spółdzielnia jest zbiorem jej członków, nie prowadzi działalności na własny rachunek i nie osiąga korzyści.

W tym stanie rzeczy na lokatorach ciąży obowiązek spełnienia świadczenia wobec wierzyciela spółdzielni. Pierwotne rozliczenie w uchwale Rady Nadzorczej z 1999r dotyczyło wielu podmiotów (lokatorów wszystkich lokali) i było skonkretyzowane w stosownej do ich udziałów kwocie. Jednakże Zebranie Przedstawicieli podjęło uchwałę o konieczności ponownego rozliczenia inwestycji zawężając krąg podmiotów zobowiązanych do tych lokatorów, którym powiększono powierzchnię mieszkaniową. Innymi słowy, okoliczności faktyczne i prawne zobligowały Radę Nadzorczą do podjęcia nowej uchwały rozliczającej koszty montażu drzwi. Zaistniały zatem konkretne przyczyny, uprawniające do ponownego innego rozliczenia inwestycji. Nie jest tak, jak sygnalizują pozwani, że opisana sytuacja rodzi niebezpieczeństwo przesuwania terminów rozliczeń w nieskończoność. W ustalonych okolicznościach, jak powiedziano wspomniana sytuacja znajduje uzasadnienie i nie stanowi nadużycia prawa.

Nie sposób zatem wiązać wymagalności roszczenia powódki względem pozwanych z chwilą dokonania montażu drzwi przeciwpożarowych i z chwilą poniesienia tych kosztów. Moment ten może mieć co najwyżej znaczenie w relacji pomiędzy spółdzielnią a wykonawcą drzwi w związku z zawartą umową. W stosunku pomiędzy spółdzielnią a jej członkami decydujące zaś znaczenia ma chwila ostatecznego rozliczenia tej inwestycji przez spółdzielnię i ustalenie wysokości partycypacji w tych kosztach przez poszczególnych członków spółdzielni. Dopiero skonkretyzowanie obciążenia lokatorów stosownymi obowiązkami finansowymi skutkuje przyjęciem wymagalności tego roszczenia i początkuje bieg terminu przedawnienia. Na marginesie zauważyć należy również, że ostateczne obciążenie kosztami tej inwestycji jedynie lokatorów, którzy powiększyli swoje lokale kosztem części korytarza jest logicznie uzasadnione.

Mając powyższe na uwadze, wobec zasadności zarzutów sformułowanych w apelacji Sąd Okręgowy w oparciu o art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok, zasądzając dochodzoną pozwem kwotę na rzecz powódki od pozwanych solidarnie. O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., zasądzając solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwotę 1 467 zł, na która złożyły się: 250 zł opłaty od pozwu, 17 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz 1 200 zł kosztów zastępstwa procesowego zgodnie z § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. z 2013r poz. 461). O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono również w odwołaniu do zasady odpowiedzialności za wynik procesu, zasądzając na rzecz powódki od pozwanych kwotę 700 zł, w tym 600 zł kosztów zastępstwa procesowego ustalonej na podstawie § 6 pkt 4 w związku z § 13 ust. 1 pkt 1 przywołanego rozporządzenia.