Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 18 czerwca 2014 r. , w sprawie I C 577/14 Sąd Rejonowy w Pabianicach zasądził od (...) S.A. w W. na rzecz E. U. (1) kwotę 14.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 4 marca 2014 r. ; oddalił powództwo w pozostałej części; nakazał pobrać od strony pozwanej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 700 zł tytułem nieziszczonej opłaty sądowej i nie obciążył powódki kosztami procesu od oddalonej części powództwa .

Sąd Rejonowy ustalił , że T. B. (1) zginął w dniu 25 lipca 2004 r. w Ż., w wypadku drogowym spowodowanym przez A. S., która – kierując samochodem marki F. (...) – nie ustąpiła pierwszeństwa przejazdu i doprowadziła do zderzenia z ciągnikiem siodłowym marki R., który prowadził M. Puchowiec. Posiadacz pojazdu, którym kierował sprawca zdarzenia, ubezpieczony był w zakresie odpowiedzialności cywilnej w (...) S.A. w W.. W chwili wypadku T. B. (1) miał 19 lat. Był synem siostry powódki J. B.. Powódkę łączyła z T. B. (1) silna więź emocjonalna. E. U. (1) zajmowała się siostrzeńcem od chwili jego narodzin. Pomagała w opiece nad nim, gdyż jej siostra przeszła poważną operację ginekologiczną po urodzeniu dziecka i stan zdrowia utrudniał jej opiekę nad małym dzieckiem. Powódka nie posiadała własnych dzieci. Prowadziła działalność gospodarczą i nie miała stałych godzin pracy, zaś jej mąż przebywał za granicą. Okoliczności te wpływały znacząco na możliwość opieki nad siostrzeńcem. Gdy T. B. (1) miał 5 lat, jego matka przebyła operację tarczycy, bardzo źle się czuła. Powódka przychodziła codziennie, aby pomóc w opiece nad T.. Z uwagi na stan zdrowia i sytuację finansową, J. B. nie wyjeżdżała z synem na wakacje. Od piątego roku życia T. B. (1) wyjeżdżał z powódką nad morze, w góry. Nauczył się jeździć na nartach w wieku 5 lat. T. B. chętnie wyjeżdżał z powódką, gdyż był do niej bardzo przywiązany. Powódka kupowała T. B. (1) prezenty, podręczniki do szkoły, spędzała z nim i jego rodzicami wszystkie święta, uczestniczyła w urodzinach siostrzeńca. Gdy T. B. (1) był nastolatkiem, w dalszym ciągu utrzymywał kontakty z ciocią, odwiedzał ją 2-3 razy w tygodniu, zwierzał się ze swoich problemów, przedstawił powódce swoją sympatię. Gdy szedł z grupą znajomych, a spotkał powódkę, zawsze do niej podchodził by się serdecznie przywitać. Powódka bardzo przeżyła śmierć siostrzeńca, uczestniczyła w przygotowaniu uroczystości pogrzebowych, po pogrzebie przez okres dwóch lat codziennie jeździła na cmentarz. E. U. zachowała pamiątki po zmarłym siostrzeńcu, zdjęcia z wakacji, kartki, które do niej pisał. Przez kilka lat powódka spała na podkoszulku siostrzeńca. W rocznicę śmierci T. B. uczestniczyła w organizacji koncertu charytatywnego, przechowuje płytę z nagraniem z tego koncertu. Powódka po śmierci siostrzeńca pisała do niego listy. E. U. (1) korzystała sporadycznie z pomocy psychiatry po śmierci swojego ojca, który zmarł w 2000 r. Od czasu śmierci T. B. (1) systematycznie korzysta z pomocy psychiatry. Przeszła również terapię z psychologiem. Powódka traktowała siostrzeńca jak swoje dziecko. Zaspakajał on jej potrzeby macierzyńskie. Wiązała z nim nadzieje pomocy, gdy sama będzie już w starszym wieku. Mąż powódki wystąpił o orzeczenie rozwodu i jako jedną z przyczyn rozpadu małżeństwa wskazał zbytnie angażowanie się żony w opiekę nad T. B. (1). Obecnie powódka utrzymuje się z renty w kwocie 850 zł miesięcznie. Jest wraz z mężem współwłaścicielką domu o powierzchni (...) i zakładu o powierzchni (...).

Apelację od tego wyroku złożyły obie strony . Powódka w swojej apelacji zarzuciła Sądowi Rejonowemu naruszenie prawa procesowego – nieważność postępowania poprzez zasądzenie świadczenia od (...) S.A., który to Zakład nie był stroną postępowania oraz naruszenie przepisu art. 386 § 4 k.p.c. poprzez nierozpoznanie istoty sprawy i zasądzenie od niewłaściwego podmiotu zadośćuczynienia po śmierci osoby najbliższej zgodnie z przepisem art. 448 k.c. w zw z art. 24 § 1 k.c. W konkluzji wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania .

Strona pozwana – (...) S.A. w W. w swojej apelacji zarzuciła skarżonemu wyrokowi naruszenie prawa materialnego , tj. przepisu art. 448 k.c. w zw z art. 24 k.c. przez przyjęcie , że powódce przysługuje zadośćuczynienie z tytułu naruszenia dóbr osobistych – więzi rodzinnych, szczególnych więzi emocjonalnych między członkami rodziny ; naruszenie art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ( Dz.U.Nr 124,poz. 1152 z późn. zm. ) poprzez przyjęcie, że umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje odpowiedzialność odszkodowawczą za naruszenie dóbr osobistych innych niż życie i zdrowie; naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów polegającej na rażąco zawyżonej kwoty zadośćuczynienia w świetle zebranego materiału dowodowego, a w konsekwencji ustalenie na rzecz powoda rażąco wygórowanego zadośćuczynienia. W konkluzji wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku przez oddalenie powództwa i stosowne orzeczenie o kosztach procesu .

Sąd Okręgowy zważył,

co następuje :

Apelacja powódki jest bezzasadna . Istotnie , Sąd I instancji w komparycji zaskarżonego wyroku jako stronę pozwaną wskazał podmiot nie biorący udziału w sprawie – (...) S.A. i błąd ten przeniósł się także na sentencję orzeczenia . Jednakże – prawomocnym postanowieniem z dnia 30 września 2014 r. tę oczywistą omyłkę sprostował , wskazując prawidłowo jako stronę pozwaną (...) S.A. w W. . Przeto wszystkie zarzuty apelacji powódki stały się nieaktualne , a apelacja ta na zasadzie przepisu art. 385 k.p.c. podlega oddaleniu .

Bezzasadna jest także apelacja strony pozwanej . Nie doszło przede wszystkim do naruszenia prawa materialnego – przepisu art. 448 k.c. w zw z art. 24 k.c. Jak stanowi przepis art. 448 k.c. w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Jak wskazał Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 20 lutego 2013 r. , w sprawie I Aca 10/2013 (system informacji prawnej LexPolonica nr 6693747)spowodowanie śmierci osoby bliskiej może stanowić naruszenie dóbr osobistych członków rodziny zmarłego i uzasadniać przyznanie im zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c. Zadośćuczynienie to stanowi formę pieniężnego wynagrodzenia niemajątkowych i niewymiernych krzywd. Na rozmiar krzywdy mają przede wszystkim wpływ: dramatyzm doznań osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby najbliższej, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego z zmarłym, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem tego odejścia (np. nerwicy, depresji), roli w rodzinie pełnionej przez osobę zmarłą, stopień w jakim pokrzywdzony będzie umiał się znaleźć w nowej rzeczywistości i zdolności jej zaakceptowania, leczenie doznanej traumy, wiek pokrzywdzonego. Wskazany więc przepis prawa materialnego , w związku z przepisem art. 24 k.c. , wbrew tezie apelacji stanowi podstawę prawną zgłoszonego przez powódkę roszczenia . Nie można też podzielić zarzutu naruszenia przez Sąd I instancji przepisu art. art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ( Dz.U.Nr 124,poz. 1152 z późn. zm. ). Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 13 lutego 2014 r., w sprawie I Aca 1065/13 ( system informacji prawnej LexPolonica nr 8281745) skoro posiadacz pojazdu lub kierujący są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem pojazdu szkodę, której następstwem jest między innymi śmierć, to w ramach zawartej umowy ubezpieczenia, ubezpieczyciel przejmuje odpowiedzialność sprawcy, gdyż taka jest istota ubezpieczenia się od odpowiedzialności cywilnej. Przepisy ustawy ani umowa nie wyłączają odpowiedzialności ubezpieczyciela za szkodę w postaci naruszenia dóbr osobistych osób najbliższych dla osoby zmarłej, wywołanej na skutek wypadku komunikacyjnego spowodowanego przez kierującego pojazdem, gdyż takie wyłączenia musiałyby zostać jasno wskazane. Tym samym naruszenie dobra osobistego w postaci więzi rodzinnej łączącej osoby najbliższe z poszkodowanym, który poniósł śmierć w związku z ruchem pojazdu mechanicznego stanowi następstwo śmierci w rozumieniu art. 34 ustawy ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Nie można też podzielić zarzutu naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. Ustalona przez Sąd I instancji wysokość zasądzonego zadośćuczynienia została przez ten Sąd dostatecznie uzasadniona , a ustalony w sprawie niekwestionowany przez pozwanego stan faktyczny potwierdza prawidłowość rozstrzygnięcia .

W tym stanie rzeczy także apelację pozwanego Sąd Okręgowy na zasadzie art. 385 k.p.c. oddalił orzekając o kosztach postępowania apelacyjnego na podstawie art. 100 k.p.c.