Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 lipca 2015 r.

Sąd Okręgowy w S. IV Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Jolanta Deniziuk

Sędziowie SO: Wanda Dumanowska, Elżbieta Jaroszewicz (spr.)

Protokolant: sekr. sądowy Kamila Wiśniewska

po rozpoznaniu w dniu 24 lipca 2015 r. w S.

na rozprawie

sprawy z powództwa P. D.

przeciwko A. D.

o podwyższenie alimentów

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego

w S. z dnia 15 kwietnia 2015r., sygn. akt III RC 878/14

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 1 w ten sposób, że zasądzoną w nim kwotę alimentów 800 zł obniża do kwoty 700 (siedemset) złotych miesięcznie,

2.  oddala apelację w pozostałym zakresie,

3.  znosi wzajemnie między stronami koszty postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt IV Ca 360/15

UZASADNIENIE

Pełnomocnik małoletniego powoda – P. D. pozwem złożonym w dniu 24 listopada 2014r. domagał się podwyższenia alimentów na rzecz małoletniego od pozwanego A. D. z kwoty po 400 zł do kwoty po 1.100 zł miesięcznie.

Żądanie uzasadnił tym, że od czasu ostatnio ustalonych alimentów wyrokiem Sądu Rejonowego w S. z dnia 29 października 2009r. w sprawie IIIRC 174/09, znacznie wzrosły usprawiedliwione potrzeby małoletniego, zaś ostatnio zasądzona kwota nie zaspokaja jego potrzeb. Małoletni P. D. uczęszcza do II klasy Zespołu Szkół (...) w S.. Z uwagi na głęboką dysleksję i dyskalkulię ma duże trudności w nauce, w związku z tym korzysta z korepetycji z matematyki i języka angielskiego. Ponadto choruje na zapalenie atopowe skóry, a także astmę oskrzelową. Na stałe przyjmuje leki antyhistaminowe. Dodatkowo wskazał, iż małoletni powód ma wadę wzroku. Na stałe nosi okulary. Ponadto wymaga specjalnej, kosztownej diety - częściowo bezglutenowej. Pozwany, oprócz alimentów, nie partycypuje w dodatkowych kosztach utrzymania i wychowania syna, nie interesuje się nim, nie utrzymuje z nim kontaktów.

Pozwany A. D. wniósł o oddalenie powództwa.

Powód P. D., w dniu 04 kwietnia 2015 r., upełnoletnił się. Na rozprawie w dniu 15 kwietnia 2015 r., strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska.

Wyrokiem z dnia 15 kwietnia 2015 roku Sąd Rejonowy w S. podwyższył alimenty zasądzone wyrokiem Sądu Rejonowego w S. z dnia 29 października 2009r. w sprawie III RC 174/09 od pozwanego A. D. na rzecz powoda P. D. z kwoty 400 zł, do kwoty po 800 zł miesięcznie, poczynając od dnia 24 listopada 2014r., płatne z góry do dnia 10-go każdego miesiąca, z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności każdej raty (punkt 1 sentencji) i oddalił powództwo w pozostałym zakresie (punkt 2 sentencji). Nadto zasądził od pozwanego A. D. na rzecz powoda P. D. kwotę 684zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (punkt 3 sentencji), postanowił nie obciążać pozwanego kosztami sądowymi (punkt 4 sentencji) i wyrokowi w punkcie 1 sentencji nadał rygor natychmiastowej wykonalności (punkt 5 sentencji).

Przedmiotowe orzeczenie zostało oparte na następujących ustaleniach. Wyrokiem Sądu Rejonowego w S. z dnia 29 października 2009r. w sprawie III RC 174/09 podwyższono alimenty ustalone ugodą zawartą przed Sądem Rejonowym w S. z dnia 06 grudnia 2006r. w sprawie III RC 542/06 od A. D. na rzecz P. D. z kwoty po 300 zł do kwoty po 400 zł miesięcznie. Orzeczenie uprawomocniło się z dniem 20 listopada 2009r.

P. D. miał wówczas 12 lat. Uczęszczał do VI klasy szkoły podstawowej. Chorował na zapalenie atopowe skóry i przewlekłą astmę oskrzelową. Przyjmował stałe leki. Koszt leków wynosił od 60 do 80 zł miesięcznie. Korzystał z antyalergicznych środków higieny, których koszt wynosił około 100 zł miesięcznie. Z powodu dysleksji i dysgrafii miał trudności w nauce i wymagał systematycznej pomocy pedagogicznej. Uczęszczał na korepetycje z matematyki, za które matka małoletniego płaciła 120 zł miesięcznie. Jadł trzy razy w tygodniu obiady w szkole, które kosztowały 6,80 zł za jeden obiad.

Matka małoletniego – A. D. miała 41 lat. Z zawodu była pielęgniarką. Pracowała w Wojewódzkim Szpitalu (...) w S., za wynagrodzeniem 2.100 zł netto miesięcznie. Od kwietnia 2009r. przebywała na zwolnieniu lekarskim w związku z zabiegiem operacyjnym lewej kończyny górnej. Otrzymywała 100% wynagrodzenia. Oczekiwała na komisję odnośnie czasu rehabilitacji. Korzystała z odpłatnych zabiegów rehabilitacyjnych, których koszt wynosił 25 zł za zabieg. Oprócz małoletniego na utrzymaniu miała syna B. D., który miał 19 lat. Był zdrowy. B. D. był studentem II roku na kierunku politologii oraz studentem I roku na kierunku administracja (...) G.. Na co dzień mieszkał w akademiku, za który płacił 260 zł miesięcznie. Na wyżywienie, przybory naukowe, bilet miesięczny, telefon komórkowy oraz odzież otrzymywał od matki ponad 1.000 zł miesięcznie. B. D. nie otrzymywał żadnego stypendium.

A. D. mieszkała wraz z małoletnim w dwupokojowym mieszkaniu własnościowym. Koszt utrzymania mieszkania wynosił: czynsz - 446 zł miesięcznie, energia - 170 zł co drugi miesiąc, telefon stacjonarny z internetem – 116 zł miesięcznie, telewizja kablowa – 63 zł miesięcznie. Spłacała kredyt zaciągnięty na wykup mieszkania w kwocie 24.000 zł. Był to kredyt we frankach szwajcarskich. Rata miesięczna kredytu wynosiła 120 zł. Dodatkowo spłacała kredyt gotówkowy w kwocie 12.000 zł zaciągnięty na remont mieszkania. Rata miesięczna wynosiła 276 zł.

A. D. miał 41 lat. Z zawodu był technikiem technologii żywienia zbiorowego. Pracował w firmie (...) jako kierownik magazynu, za wynagrodzeniem 2.100 zł netto miesięcznie. Oprócz małoletniego na utrzymaniu miał syna B. D., na którego zobowiązany był do alimentacji w kwocie 600 zł miesięcznie. Pomieszkiwał u przyjaciółki w S., przy ulicy (...). Nie dokładał się do kosztów utrzymania domu ani do gospodarstwa domowego. Zameldowany był w S. przy ul. (...) w mieszkaniu, którego właścicielem była jego siostra.

Ponosił koszty związane z utrzymaniem tego mieszkania w wysokości: czynsz - 120 zł miesięcznie, energia - 147 zł co dwa miesiące. Spłacał kredyt zaciągnięty z przeznaczeniem na życie w wysokości 25.000 zł. Rata kredytu wynosiła 540 zł miesięcznie.

Pozwany nie utrzymywał żadnych kontaktów z synami.

Obecnie P. D. ma 18 lat. Jest uczniem II klasy technikum agrotechnicznego. Stwierdzono u niego głęboką dysleksję rozwojową oraz dyskalkulię. Ma problemy z językiem polskim i matematyką. Trudności w matematyce są spowodowane strukturalnym zaburzeniem rozwoju zdolności matematycznych. Z tego powodu uczęszcza na korepetycje z matematyki oraz języka angielskiego. Miesięczny koszt korepetycji to kwota 400 zł. Powód ma problemy ze zdrowiem. Choruje od urodzenia na atopowe zapalenie skóry oraz astmę oskrzelową. Koszt leczenia wynosi 200-250 zł miesięcznie. Dodatkowo z uwagi na atopowe zapalenie skóry koniecznym jest zakup specjalnej odzieży, która wymieniana jest średnio co dwa miesiące, a także specjalnych środków higieny. Korzysta z diety bezglutenowej. Powód ma wadę wzroku. Nosi okulary. Koszt wymiany okularów to kwota około 400 zł raz na rok, półtora. Ostatnio były wymieniane w grudniu 2014r. P. D. uczęszcza dwa razy w miesiącu na basen oraz siłownię. Koszt siłowni to kwota 80 zł miesięcznie. Powód nie korzysta z wypoczynku.

Matka powoda – A. D. ma 47 lat. Poza powodem nie ma innych dzieci na utrzymaniu. Nie jest z nikim związana. Nadal pracuje w Wojewódzkim Szpitalu (...) w S. na umowę o pracę na czas nieokreślony, na stanowisku starszej pielęgniarki, za wynagrodzeniem 2.700 zł netto miesięcznie. Jest to praca w systemie zmianowym.

Mieszka wraz z synem w mieszkaniu zakupionym na kredyt. Koszt utrzymania mieszkania wynosi: czynsz - 400 zł miesięcznie, energia - około 100-120 zł miesięcznie, telewizja – 60 zł miesięcznie. Dodatkowo opłaca dwa telefony komórkowe - 120 zł miesięcznie, ratę kredytu hipotecznego - 140 zł miesięcznie. Przewidywalny termin spłaty kredytu hipotecznego to 2027 rok. Dwa lata temu zaciągnęła kredyt gotówkowy na remont mieszkania oraz na studia starszego syna. Rata miesięczna kredytu wynosi 340 zł. Przewidywalny termin jego spłaty to 2018 rok. A. D. w listopadzie 2014r. zaciągnęła pożyczkę w zakładzie pracy. Rata miesięczna pożyczki wynosi 300 zł.

Posiada samochód osobowy marki P. (...). Koszt utrzymania samochodu to 120 zł miesięcznie.

A. D. pomaga starszemu synowi – B. D., który obecnie ma 26 lat i jest studentem I roku studiów doktoranckich. Otrzymuje stypendium w wysokości 1.400 zł miesięcznie. Mieszka na stancji w G..

A. D. ma 47 lat. Jest zdrowy. Nie jest z nikim związany. Oprócz powoda nie ma innych dzieci na utrzymaniu.

Nadal pracuje w firmie (...) na stanowisku kierownika magazynu. W miesiącach od stycznia 2014r. do października 2014r. wynagrodzenie pozwanego kształtowało się od 2.308 zł do 2.906 zł netto miesięcznie. Natomiast od listopada 2014r. do lutego 2015r., wynosiło ono od 1.813 zł do 2.048 zł netto miesięcznie. Dodatkowo pozwany z tytułu nadgodzin otrzymał w miesiącach: wrzesień 2014r. kwotę 885 zł, październik 2014r. 475 zł i listopad 2014r. 90 zł. Nadto w okresie od stycznia 2014r. do lutego br. pozwany otrzymał bony towarowe na święta Wielkanocne 2014r. w kwocie 300 zł, bony towarowe na święta Bożego Narodzenia w kwocie 500 zł, karnety wstępu na basen o łącznej wartości 230 zł, oraz karnety wstępu na halę gimnastyczną o łącznej wartości 92 zł. Dodatkowo pozwany dysponuje służbowym telefonem komórkowym oraz służbowym samochodem osobowym marki C. (...). Pracodawca opłaca pozwanemu telefon komórkowy, a także pozwany nie ponosi żadnych kosztów z tytułu użytkowania samochodu.

W 2013 roku pozwany otrzymywał wynagrodzenie około 3.100 zł miesięcznie. Uzyskał wówczas dochód w kwocie 43.151,02 zł (bez odliczeń).

Pozwany mieszka sam w mieszkaniu, które stanowi własność jego siostry. Ponosi koszty utrzymania mieszkania: czynsz - 154 zł miesięcznie, energia - 150 zł co dwa miesiące, gaz - 20 zł miesięcznie. Spłaca pożyczkę z zakładu pracy – 200 zł miesięcznie. Do spłaty pożyczki pozostała kwota 3.400 zł. Dodatkowo spłaca ratę za zakup narożnika w wysokości 60 zł miesięcznie.

Pozwany od października 2014r. zaprzestał alimentowania syna B. w wysokości 600 zł.

Pozwany nie utrzymuje kontaktów z powodem. Alimenty płaci przez komornika sądowego.

Analizując ustalone w sprawie okoliczności przez pryzmat art. 133 k.r.o., art. 135 k.r.o. i art. 138 k.r.o., Sąd I instancji stanął na stanowisku, że żądanie powoda zasługuje na uwzględnienie w zakresie kwoty 400 zł miesięcznie. Sąd Rejonowy podkreślił, że na przestrzeni ostatnich 6 lat uzasadnione potrzeby P. D. zdecydowanie wzrosły. Powód nie jest już bowiem 12-letnim uczniem szkoły podstawowej, a dorosłym mężczyzną. Ma 18 lat i kontynuuje naukę w systemie dziennym w II klasie technikum agrotechnicznego. Oprócz wydatków związanych z zakupem droższych podręczników, odzieży i innych rzeczy stosownych do wieku, w tym wydatków związanych z zaspokajaniem jego potrzeb kulturowych (kino, basen, siłownia, książki, płyty, wyjścia ze znajomymi), powód korzysta w większym zakresie niż poprzednio z korepetycji z matematyki i z języka angielskiego. Stwierdzono u niego głęboką dysleksję rozwojową oraz dyskalkulię. Nadto choruje od urodzenia na atopowe zapalenie skóry oraz astmę oskrzelową. Koszt leczenia wynosi 200-250 zł miesięcznie. Wymaga stosowania odpowiednich środków higienicznych oraz specjalnej odzieży. Korzysta także z diety bezglutenowej, ma wadę wzroku i nosi okulary.

Sąd Rejonowy wskazał, że matka powoda A. D. nadal zatrudniona jest w Wojewódzkim Szpitalu (...), na podstawie umowy na czas nieokreślony, jako starsza pielęgniarka. Wprawdzie otrzymuje wyższe wynagrodzenie w porównaniu z poprzednim okresem (poprzednio uzyskiwała dochód w wysokości ok. 2.100 złotych netto, obecnie ok. 2.700 zł netto), jednakże ponad połowę dochodów przeznacza na opłaty z tytułu utrzymania mieszkania i spłatę zobowiązań kredytowych zaciągniętych w związku z zaspokajaniem potrzeb rodziny.

Zdaniem Sądu sytuacja materialna pozwanego nie uległa w omawianym okresie pogorszeniu. Poprzednio, w toku sprawy III RC 174/09 pozwany zatrudniony był w firmie (...) na stanowisku kierownika magazynu. Otrzymywał wynagrodzenie 2100 zł netto miesięcznie. Po odliczeniu raty kredytu – 540 zł oraz alimentów na dwóch synów – 1000 zł pozostawała mu kwota 500 zł miesięcznie. Obecnie osiąga dochód średnio 2.083 zł miesięcznie, jednakże od października 2014 r., nie płaci alimentów na starszego syna B.. Sąd I instancji zauważał, że bezpośrednio przed wydaniem orzeczenia, pozwany otrzymywał wynagrodzenie niższe (bez nadgodzin i niższą premią). Okoliczność ta jednak w ocenie Sądu ma związek z toczącym się postępowaniem o podwyższenie alimentów, bowiem podobna sytuacja miała miejsce w poprzedniej sprawie, kiedy to wynagrodzenie pozwanego w toku procesu malało. Sąd Rejonowy nie dał wiary twierdzeniom pozwanego, że znajduje się na tyle w trudnej sytuacji, że ojciec pozwanego, przebywający na emeryturze pomaga mu, kupując mu wyżywienie. Trudno bowiem uznać, aby przy takich dochodach, niewysokich wydatkach na mieszkanie, pozwany nie był w stanie samodzielnie zaspokajać swoich potrzeb, tym bardziej, że nie ponosi wydatków związanych z użytkowaniem służbowego samochodu i telefonu.

W tym stanie rzeczy Sąd Rejonowy w S. podwyższył alimenty od pozwanego na rzecz P. D. z kwoty po 400 zł miesięcznie do kwoty po 800 zł, poczynając od dnia 24 listopada 2014., tj. od dnia wniesienia pozwu.

W pozostałej części Sąd powództwo oddalił, uznając, że kwota ponad 800 zł, stanowiłaby dla pozwanego nadmierną dolegliwość.

W punkcie trzecim Sąd zasądził od A. D. na rzecz P. D. kwotę 684 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego na podstawie art. 98 § 1 k.p.c.

Sąd nie obciążył pozwanego kosztami sądowymi na podstawie art. 102 k.p.c., mając na względzie fakt, iż pozwany zobowiązany został do płacenia wyższych alimentów od dnia wniesienia pozwu i tym samym będzie zmuszony wyrównać powstałe z tej przyczyny zaległości.

O rygorze natychmiastowej wykonalności orzeczono na podstawie art. 333 § 1 k.p.c.

Pozwany zaskarżył powyższy wyrok apelacją, domagając się jego zmiany oddalenie powództwa ponad kwotę 500 zł miesięcznie, ewentualnie jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. Wniósł przy tym o zasadzenie na swoja rzecz zwrotu kosztów procesu. Skarżonemu orzeczeniu zarzucił naruszenie:

⚫

art. 233 § 1 k.p.c., poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, błędną ocenę wyjaśnień pozwanego i niezasadne przyjęcie, że występują po jego stronie możliwości zarobkowe uzasadniające płacenie alimentów w kwocie 800 zł miesięcznie, pominięcie okoliczności, że alimenty są egzekwowane przez komornika, sprzeczność ustaleń z treścią materiału dowodowego poprzez przyjęcie, że mimo zmniejszenia wynagrodzenia pozwany jest w stanie płacić wyższe alimenty;

⚫

art. 132 k.r.o., poprzez obciążenie głównie pozwanego obowiązkiem alimentacyjnym, mimo że oboje rodzice są do tego zobowiązani;

⚫

art. 135 § 1 k.r.o., poprzez nieuwzględnienie zarobkowych i majątkowych możliwości pozwanego.

Powód w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie i zasądzenie na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na częściowe uwzględnienie.

Zgodnie z art. 133 § 1 k.r.o., rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

W myśl z kolei art. 135 § 1 k.r.o., zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

Jak stanowi art. 138 k.r.o., w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.

Jednym z podstawowych założeń prawa rodzinnego jest obowiązek wzajemnego wspierania się członków rodziny, skonkretyzowany w przepisach regulujących obowiązek alimentacyjny rodziców względem dziecka. Sam zaś obowiązek alimentacyjny polega na dostarczaniu środków utrzymania, a w razie potrzeby także wychowania. O jego zakresie decydują w każdym przypadku usprawiedliwione potrzeby uprawnionego oraz możliwości zarobkowe zobowiązanego. Zakres tych potrzeb, które winny być przez rodziców zaspakajane, wyznacza treść art. 96 k.r.o., według którego rodzice obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dzieci i przygotowywać je należycie - odpowiednio do ich uzdolnień - do życia w społeczeństwie. Stosownie do tej dyrektywy, rodzice obowiązani są zapewnić dzieciom nie tylko środki na zakup żywności, czy odzieży, ale także na zaspokojenie ich potrzeb kulturalnych i wypoczynku. Zważyć nadto należy, że zgodnie z treścią art. 135 § 1 k.r.o., zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Z przepisu tego wypływa wniosek, iż wysokość rat alimentacyjnych jest wypadkową pomiędzy usprawiedliwionymi potrzebami uprawnionego z jednej strony, z drugiej zaś - majątkowymi i zarobkowymi możliwościami zobowiązanego do alimentacji. W razie zaś zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego. Zmianą stosunków w rozumieniu przepisu art. 138 k.r.o., jest każda zmiana wpływająca na zmniejszenie lub zwiększenie kryteriów opisanych w przepisie art. 135 § 1 k.r.o. (zmiana ilościowa i jakościowa), z tym, że zmiana ta musi mieć charakter istotny (H. Haak, „Obowiązek alimentacyjny. Komentarz”, Toruń 1995, str. 139). Innymi słowy chodzi tutaj o istotne zmniejszenie lub zwiększenie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji albo istotne zwiększenie lub zmniejszenie się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, wskutek czego ustalony zakres obowiązku alimentacyjnego wymaga skorygowania przez stosowne zmniejszenie albo zwiększenie wysokości świadczeń alimentacyjnych.

Trzeba w tym miejscu pamiętać, że przez ustawowe określenie "możliwości zarobkowe i majątkowe" rozumieć należy nie tylko zarobki i dochody rzeczywiście uzyskiwane ze swojego majątku, lecz te zarobki i te dochody, które osoba zobowiązana może i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności i przestrzeganiu zasad prawidłowej gospodarki oraz stosownie do swoich sił umysłowych i fizycznych (Komentarz do art. 128, art. 129, art. 133, art. 135 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Z. Krzemiński – za pośrednictwem Systemu Informacji Prawnej Lex).

Odnosząc powyższe rozważania do realiów przedmiotowej sprawy należy stwierdzić, iż bezsprzecznie od czasu wydania wyroku Sądu Rejonowego w S. z dnia 29 października 2009 roku w sprawie III RC 174/09, ustalającego wysokość zobowiązania alimentacyjnego, doszło między stronami do istotnej zmiany stosunków w rozumieniu art. 138 k.r.o.

Bezsprzecznie od tamtego momentu, tj. przez okres prawie sześciu lat potrzeby powoda wzrosły. P. D. nie jest już 12-letnim dzieckiem uczęszczającym do szkoły podstawowej. Obecnie jest dorosłym mężczyzną. Ma 18 lat i kontynuuje naukę w systemie dziennym w II klasie technikum agrotechnicznego. Oczywistym jest, że we wskazanym okresie nastąpił znaczny rozwój fizyczny powoda, a co za tym idzie wzrosły jego potrzeby w zakresie stosownej do wieku i okoliczności odzieży, środków higieny, czy też kosmetyków. Nadto ostatnie lata są dla powoda czasem wzmożonego rozwoju intelektualnego połączonego ze zdobywaniem nowych doświadczeń życiowych. Bez wątpienia będą one rzutowały na jego dalsze dorosłe już życie. Okres ten i związane z nim nowe wyzwania wpływają na konieczność zwiększenia nakładów finansowych, związanych chociażby z koniecznością poszerzania horyzontów myślowych, ugruntowywaniem zdobytej dotychczas wiedzy, czy zakupem pomocy naukowych. Jest to o tyle istotne, że powód ma problemy w nauce. Stwierdzono u niego głęboką dysleksję rozwojową oraz dyskalkulię. Nie budzi w tym miejscu wątpliwości zasadność korzystania przez powoda z dodatkowych, płatnych lekcji (z matematyki i języka angielskiego) i wysokość deklarowanych na ten cel wydatków (około 400 zł). Oprócz wydatków związanych z zakupem droższych podręczników, odzieży i innych rzeczy stosownych do wieku dorastającego nastolatka, w tym wydatków związanych z zapewnieniem rozrywki i zaspokajaniem jego potrzeb kulturowych (kino, basen, siłownia, książki, płyty, wyjścia ze znajomymi), uzasadnione koszty utrzymania powoda obejmują również koszty jego leczenia. P. D. choruje od urodzenia na atopowe zapalenie skóry oraz astmę oskrzelową. Koszt leczenia wynosi 200-250 zł miesięcznie. Wymaga stosowania odpowiednich środków higienicznych oraz specjalnej odzieży. Powód zmuszony jest także korzystać z diety bezglutenowej. Nadto ma wadę wzroku i nosi okulary, które co kilkanaście miesięcy należy wymienić.

Matka powoda A. D. nadal pracuje w Wojewódzkim Szpitalu (...) w S., jako starsza pielęgniarka. Wprawdzie otrzymuje wyższe wynagrodzenie w porównaniu z poprzednim okresem (poprzednio uzyskiwała dochód w wysokości ok. 2.100 złotych netto, obecnie ok. 2.700 zł netto), jednakże – jak słusznie zauważył Sąd I instancji - ponad połowę dochodów przeznacza na opłaty z tytułu utrzymania mieszkania i spłatę zobowiązań zaciągniętych w związku z zaspokajaniem potrzeb rodziny. Dodatkowo wspomaga finansowo pełnoletniego syna B. studiującego w G., który nie może już liczyć na alimentację ze strony pozwanego.

W czasie ustalania wysokości dotychczasowej raty alimentacyjnej pozwany A. D. miał 41 lat. Pracował w firmie (...), jako kierownik magazynu, za wynagrodzeniem 2.100 zł netto miesięcznie. Oprócz małoletniego na utrzymaniu miał syna B. D., na którego zobowiązany był do alimentacji w kwocie 600 zł miesięcznie. Pomieszkiwał u przyjaciółki w S., przy ulicy (...). Nie dokładał się do kosztów utrzymania domu, ani do gospodarstwa domowego. Zameldowany był w S. przy ul. (...) w mieszkaniu, którego właścicielem była jego siostra. Ponosił koszty związane z utrzymaniem tego mieszkania w wysokości: czynsz - 120 zł miesięcznie, energia - 147 zł co dwa miesiące. Spłacał kredyt zaciągnięty z przeznaczeniem na życie w wysokości 25.000 zł. Rata kredytu wynosiła 540 zł miesięcznie. Po odliczeniu raty kredytu (540 zł) oraz alimentów na dwóch synów (1.000 zł) pozostawała mu kwota 500 zł miesięcznie.

Obecnie pozwany nadal pracuje w firmie (...) na tym samym stanowisku. Jego średnie wynagrodzenie w okresie październik-grudzień 2014 roku wynosiło 2.083 zł netto, zaś w okresie maj czerwiec 2015 roku odpowiednio 1.932,23 zł netto (po uwzględnieniu zajęcia komorniczego z tytułu alimentów do wypłaty 582,23 zł) i 2.046,14 zł netto (po uwzględnieniu zajęcia komorniczego z tytułu alimentów do wypłaty 621,14 zł). A. D. otrzymuje z zakładu pracy bony świąteczne, karnety wstępu na basen o łącznej wartości 230 zł, oraz karnety wstępu na halę gimnastyczną o łącznej wartości 92 zł. Dodatkowo dysponuje służbowym telefonem komórkowym oraz służbowym samochodem osobowym marki C. (...). Pracodawca opłaca mu telefon komórkowy, a także koszty wynikające z tytułu użytkowania samochodu. Pozwany mieszka sam w mieszkaniu, które stanowi własność jego siostry. Ponosi koszty utrzymania mieszkania: czynsz - 154 zł miesięcznie, energia - 150 zł co dwa miesiące, gaz - 20 zł miesięcznie. Spłaca pożyczkę z zakładu pracy – 200 zł miesięcznie. Do spłaty pożyczki pozostała kwota 3.400 zł. Dodatkowo spłaca ratę za zakup narożnika w wysokości 60 zł miesięcznie. Od października 2014 roku zaprzestał alimentowania syna B.. Nadal nie utrzymuje kontaktów z powodem. Alimenty płaci przez komornika sądowego.

W ocenie Sądu, osiągane przez A. D. dochody pozwalają mu na alimentowanie powoda w kwocie 700 zł miesięcznie. Kwota ta odpowiada uzasadnionym potrzebom powoda oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym pozwanego. Uwzględnia przy tym zarówno stopień, w jakim pozwany powinien przyczyniać się do zaspokajania potrzeb swojego syna, jak i fakt, że powód mieszka obecnie wraz z matką i to właśnie na tej ostatniej spoczywa de facto ciężar zaspokajania jego codziennych potrzeb (m.in. gotowanie, pranie, prasowanie, opieka w czasie choroby, zapewnienie rozrywki, stwarzanie warunków do dalszej edukacji).

Sąd nie dał wiary twierdzeniom pozwanego, że znajduje się w tak trudnej sytuacji, że musi korzystać ze stałej pomocy finansowej swego ojca i nie może przeznaczać na utrzymanie syna kwoty przekraczającej 500 zł miesięcznie. Trudno bowiem uznać, aby przy dochodach sięgających kwoty 2.000 zł miesięcznie, niewysokich wydatkach na mieszkanie, pozwany nie był w stanie samodzielnie zaspokajać swoich potrzeb, tym bardziej, że nie ponosi wydatków związanych z użytkowaniem służbowego samochodu i telefonu. Pozwany oprócz powoda nie ma innych dzieci na utrzymaniu i nie partycypuje w żaden inny sposób w kosztach jego utrzymania. Ogranicza się wyłącznie do płacenia – za pośrednictwem komornika sądowego - zasądzonych alimentów. W tym miejscu należy zauważyć, że zajęcie komornicze wynagrodzenia pozwanego jest wynikiem jego świadomego postępowania i braku dobrowolnej realizacji zobowiązań finansowych wobec syna, co doprowadziło do powstania zaległości alimentacyjnej, jej przymusowej egzekucji i powstania związanych z tym dodatkowych kosztów.

Podkreślić należy, że pozwany jest zdrowym mężczyzną w sile wieku. Posiada wykształcenie w zakresie technologii żywienia zbiorowego i doświadczenie zdobyte przez lata pracy. Poza powodem nie ma nikogo innego na utrzymaniu. Dysponuje samochodem i - z racji braku innych zobowiązań rodzinnych - wolnych czasem. Zdaniem Sądu, przy dołożeniu należytej staranności winien znaleźć dodatkowe zatrudnienie pozwalające mu na uzyskanie dochodów, w wysokości umożliwiającej pełne zaspokojenie potrzeb nie tylko swoich, ale i powoda.

Zauważyć w tym miejscu wypada, że rolą Sadu rozpoznającego sprawę o alimenty, nie jest szczegółowe (co do złotówki) wyliczenie uzasadnionych potrzeb uprawnionego, ani możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji. Doświadczenie życiowe uczy bowiem, że wartości te ulegają ciągłym zmianom, które niejednokrotnie nie sposób przewidzieć, a których wystąpienie – idąc tokiem rozumowania skarżącego – niemalże co miesiąc dawałyby jednej, bądź drugiej stronie zobowiązania alimentacyjnego możliwość wystąpienia z powództwem o obniżenie bądź podwyższenie raty alimentacyjnej. Sąd ma zatem na podstawie całokształtu zebranego materiału dowodowego określić jedynie ogólnie kwotę uzasadnionych wydatków na utrzymanie uprawnionego i wartość środków, jakimi dysponuje zobowiązany tak, by nieznaczne i incydentalne wahania ich wysokości nie były zanadto odczuwalne dla żadnej ze stron.

Sąd oddalił wnioski dowodowe zgłoszone przez pozwanego w apelacji mając na względzie treść art. 381 kpc. Pozwany mógł je bowiem powołać w postępowaniu przed Sądem I instancji.

Z uwagi na powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. orzekł jak w punkcie 1 sentencji.

W oparciu o art. 385 k.p.c., apelacja pozwanego została oddalona w pozostałym zakresie, jako bezzasadna (punkt 2 sentencji).

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. (punkt 3 sentencji).