Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 maja 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSA Wincenty Ślawski

Sędziowie: SSA Lilla Mateuszczyk (spr.)

del. SSO Krzysztof Kacprzak

Protokolant: st. sekr. sąd. Jacek Raciborski

po rozpoznaniu w dniu 22 maja 2015 r. w Łodzi na rozprawie

sprawy z powództwa Fundacji (...) w Ł.

przeciwko Gminie M. K. oraz Z. D.

o ustalenie nieważności czynności prawnej

na skutek apelacji strony powodowej

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 6 października 2014 r. sygn. akt I C 1308/13

1.  oddala apelację;

2.  nie obciąża strony powodowej kosztami postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I ACa 1733/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 6 października 2014 r. Sąd Okręgowy w Łodzi, w sprawie
z powództwa Fundacji (...) w Ł. przeciwko Gminie M. K. i Z. D. o uznanie umów z dnia 3 kwietnia 2013 r. nr (...) i (...) za nieważne, ewentualnie bezskuteczne, oddalił powództwo i nie obciążył strony powodowej kosztami procesu.

Uzasadniając wydane orzeczenie Sąd Okręgowy wskazał, że na podstawie uchwały
nr (...) z dnia 28 stycznia 2013 roku w sprawie przyjęcia programu opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt na terenie Gminy K. w 2013 roku, Burmistrz K. zobowiązany został do zapewnienia interwencyjnego wyłapywania bezdomnych zwierząt oraz przetrzymywania zwierząt bezdomnych stwarzających zagrożenie dla ludzi i zwierząt w Przytulisku lub Schronisku. Ponadto, stosownie do § 9 uchwały, realizacja zadania związanego z edukacją mieszkańców gminy w zakresie opieki nad zwierzętami, powinna być realizowana przez prowadzenie akcji adopcyjnych zwierząt bezdomnych.

Zgodnie z w/w uchwałą wybór miejsca przetrzymywania bezdomnych psów z terenu Gminy K. miał nastąpić na podstawie właściwych przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych. Ponadto, zgodnie z postanowieniami w/w uchwały, pracownik (...) działającego w imieniu Burmistrza K. zobowiązany został do prowadzenia rejestracji zwierząt wyłapanych poprzez rejestrację w katalogu, wykonywania zdjęć, spisania umowy
z numerem czipu.

Gmina K. wypełniając swój ustawowy obowiązek, wynikający z w/w uchwały, zawarła umowę z podmiotem „Hotel dla (...) i Ptactwa Domowego L. S.” W., Gmina B.. Schronisko to przyjęło z terenu Gminy K. w latach 2005 – 2012 łącznie 447 sztuk zwierząt.

W/w podmiot wypowiedział w 2013 roku Gminie K. umowę.

Wobec powyższego, Gmina została zmuszona do ogłoszenia zamówienia
dot. przejęcia ze schroniska w W. psów należących do Gminy K. oraz sukcesywnego odławiania i przyjęcia do schroniska bezpańskich psów z terenu Gminy K.. Przetarg wygrał Z. D.. Jego oferta spełniała wszystkie wymagania zawarte w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia, a ponadto była to jedyna oferta złożona w przetargu.

Gmina K. przed podpisaniem umowy z Z. D. sprawdziła, czy pozwany posiada wszystkie wymagane pozwolenia. Ponadto, w celu zaciągnięcia opinii odnoście działalności schroniska, pracownicy Gminy skontaktowali się
z pracownikami innych gmin współpracujących ze schroniskiem w R.. Opinie były pozytywne. Przed podpisaniem umowy pracownicy pozwanej Gminy nie zweryfikowali samodzielnie warunków panujących w schronisku.

Przeprowadzona w Schronisku (...) w latach 2011 -2012 przez Najwyższą Izbę Kontroli kontrola wykazała:

⚫

że zwierzęta nie mają zapewnionych warunków chroniących przez zimnem oraz niekontrolowanym przemieszczaniem się pomiędzy boksami,

⚫

brak wyznaczenia osobnych pomieszczeń dla samic z oseskami,

⚫

niezapewnienie możliwości korzystania z odpowiednich wybiegów przez psy,

⚫

brak utwardzenia powierzchni kojców powodujący uzależnienie jej stanu od warunków pogodowych,

⚫

przypadki niezapewnienia separacji zwierząt zdrowych od chorych,

⚫

brak wyłożenia podłoża w boksach materiałem łatwym do mycia i odkażani, brak zgodnego z przepisami wykazu zwierząt przebywających w schronisku oraz zezwoleń na odławianie bezdomnych psów.

Kontrolowane schronisko zostało ocenione wówczas negatywnie.

W dniu 3 kwietnia 2013 roku Gmina K. zawarła z Z. D. prowadzącym działalność pod nazwą „ Schronisko (...)”, w drodze przetargu nieograniczonego, przeprowadzonego zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku Prawo Zamówień Publicznych dwie umowy:

⚫

nr (...), której przedmiotem było:

• a)  przejęcie 200 sztuk psów będących własnością Gminy K. przebywających w schronisku w miejscowości W., przy czym planowany odbiór wszystkich psów ze schroniska w W. miał nastąpić nie później niż do dnia 11 kwietnia 2013 roku (włącznie),

  b)  zapewnienie właściwych warunków pobytów psów w schronisku tj. opiekę, wyżywienie, nadzór weterynaryjny, profilaktykę oraz lecznictwo,

  c)  sporządzanie i przekazywanie zamawiającemu kwartalnych sprawozdań
  i zestawień psów z terenu Gminy K. przebywających w schronisku.

Strony w przedmiotowej umowie ustaliły wynagrodzenie ryczałtowe (zamawiający ponosi koszty za przyjazd, odebranie i przyjęcie psa do schroniska – cena netto 1.219,51 zł, cena brutto 1.500 zł, ogółem wartość umowy brutto określono na kwotę nie więcej niż 300.000 zł).

⚫

⚫.

⚫

nr (...), której przedmiotem było:

a)  przybycie na wskazane miejsce na terenie Gminy K., gdzie znajduje się bezpański pies oraz jego odłowienie. Przyjęto, że liczba psów do odłowienia wynosi 60 sztuk,

b)  dostarczanie do schroniska odłowionych psów,

c)  zapewnienie właściwych warunków pobytu psów w schronisku tj. opiekę wyżywienie, nadzór weterynaryjny, profilaktykę oraz lecznictwo,

d)  sporządzenie i przekazywanie zamawiającemu kwartalnych sprawozdań
i zestawień psów z terenu Gminy K. przebywających w schronisku.

Koszt odłowienia bezpańskiego psa (przyjazd, odebranie i przyjęcie psa) ustalona na kwotę 1.382,11 zł netto, 1.700 zł brutto, ogółem wartość umowy została określona na kwotę nie większą niż 102.000 zł.

Gmina K. zdecydowała się na wynagrodzenie ryczałtowe chcąc tym samym zmobilizować schronisko do dokonywania adopcji zwierząt.

Po podpisaniu w/w umów Schronisko (...) w R. przystąpiło do przejęcia psów ze schroniska w W..
W miesiącu kwietniu 2013 roku Schronisko (...) w R. przejęło 182 sztuki psów, w czerwcu 2013 roku – 2 sztuki. Stan przejętych psów na dzień 18 lipca 2013 roku wynosił 173 sztuki – 3 sztuki psów zostało oddanych do adopcji, 6 sztuk padło, 2 sztuki zbiegły. Do 18 lipca 2013 roku Gmina K. nie przeprowadzała kontroli w schronisku.

W dniu 8 listopada 2013 roku pracownicy Urzędu Miejskiego w K. przeprowadzili w schronisku należącym do pozwanego kontrolę. Sprawdzono kilka losowo wybranych psów. Psy zostały wytypowane przez pracowników Urzędu Miejskiego
w K.. Porównano odczyt z czytnika czipów i zgodności wyglądu zwierzęcia ze zdjęciem w karcie zwierzęcia. Sprawdzono także stan ogólny schroniska, stan psów oraz sposób sprawowania opieki weterynaryjnej. W trakcie kontroli wykonano dokumentację fotograficzną tj. zdjęcia obiektów, sprzętu i zwierząt. Sprawdzono karty zwierząt.

Wyniki kontroli wykazały, że psy przebywające w schronisku żyją i przebywają
w przyzwoitych warunkach (tj. przebywają w boksach wg. płci, wielkości i zachowania, psy agresywne mają oddzielne boksy od innych zwierząt, liczba psów w boksach od 3 do 5,
w boksach znajdują się otwarte wybiegi oraz wydzielone zakryte ścianami i dachami legowiska), są w odpowiedni sposób karmione, mają zapewnioną opiekę weterynaryjną, dozór i opiekę zapewnia wykwalifikowana kadra pracowników (18 pracowników).
W protokole kontroli podkreślono, że Schronisko (...) w R. w sposób prawidłowy wywiązuje się z zawartej z Gminą K. umowy. Wskazano, że stan psów na dzień kontroli wynosi 159, jednakże nie liczono psów, ich liczbę wskazał właściciel schroniska.

Gmina K. nie miała zastrzeżeń co do prowadzenia schroniska w R..
Co do kontroli w schronisku z listopada 2013 roku strona powodowa nie zgłaszała żadnych zastrzeżeń.

Sąd Okręgowy, dokonując oceny zasadności powództwa podniósł, że Fundacja (...) ma interes prawny do występowania w niniejszym procesie. Istnienia interesu prawnego można upatrywać w celach działania Fundacji, które są formułowane na gruncie przepisów prawa materialnego tj. art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach
(Dz.U. z 1991 r. nr 46, poz. 203 ze zm.). Przepis ten wymaga, aby statut fundacji określał m.in. jej cele. Jeśli chodzi o stronę powodową to do jej statutowych zadań należy niesienie pomocy porzuconym i krzywdzonym zwierzętom, głownie poprzez umieszczanie ich
w schronisku, udzielanie pomocy placówkom niosącym pomoc zwierzętom bezdomnym, wspieranie wszelkich działań w zakresie zwalczania bezdomności zwierząt, ochrony środowiska i ochrony zwierząt . Cele te Fundacja realizuje m.in. poprzez ochronę zwierząt, wspieranie schronisk dla zwierząt, działalność adopcyjną, leczenie zwierząt, propagowanie sposobu życia wolnego od okrucieństwa wobec zwierząt, bieżące interwencje w przypadku niehumanitarnego i niezgodnego z ich naturą traktowania zwierząt. W ocenie Sądu Okręgowego, w/w cele Fundacji, niewątpliwie wskazują, że w przypadku rozstrzygnięć dotyczących losu bezdomnych zwierząt strona powodowa będzie posiadała interes prawny.

Nie mniej jednak, zdaniem Sądu I instancji, wykazanie istnienia interesu prawnego nie było wystarczającą przesłanką do stwierdzenia nieważności kwestionowanych umów. Zgodnie bowiem z art. 58 § 1 k.c. nieważna jest czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy. Podstawowy zarzut merytoryczny sformułowany w pozwie dotyczył braku uprawnień pozwanej gminy do przeniesienia własności psów. Jednak w ocenie Sądu Okręgowego zaskarżone umowy takiego rozporządzenia w ogóle nie zawierają,
a stanowią jedynie o „przejęciu psów, zapewnieniu im właściwej opieki oraz sporządzaniu
i przekazywaniu sprawozdań”. Zapis taki nie może być, zdaniem Sądu pierwszej instancji, uznany za przeniesienie własności psów, ale za przeniesienie obowiązków w zakresie opieki, która nie tylko zgodnie z treścią umowy miała być właściwą, ale również miała w trakcie obowiązywania umów podlegać kontroli gminy. Sąd Okręgowy podkreślił, że wywiązywania się lub nie kontrahenta z zapisów umowy nie może stanowić o jej ważności, chyba że pewne zapisy od początku miały charakter pozorny i strony faktycznie umówiły się o coś innego.

Zdaniem Sądu I instancji również chybionym jest zarzut, że umowy są nieważne gdyż zostały zawarte w oparciu o uchwałę Nr XXVII/5/2013 Rady Miejskiej w K. z dnia 28 stycznia 2013 roku w sprawie przyjęcia programu opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt na terenie Gminy K. w 2013 roku, która to uchwała nie zawiera uregulowań w zakresie postępowania z wyłapywanymi zwierzętami
w sytuacji umieszczania ich w schronisku, a także nie zapewnia kontroli tego, jak podmiot prowadzący schronisko wywiązuje się z przyjętych na siebie obowiązków. Umowy zostały bowiem zawarte zgodnie z w/w uchwałą, na podstawie właściwych przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych tj. w ramach przetargu publicznego. Wybrany został podmiot, który spełniał wszystkie wymagania zawarte w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia. Ponadto, umowy te nie przenoszą własności bezpańskich zwierząt, ale zawierają szczegółowe uregulowania w zakresie postępowania z wyłapywanymi zwierzętami w sytuacji umieszczania ich w schronisku m.in. poprzez zapewnienie właściwych warunków pobytów psów w schronisku tj. opieki, wyżywienia, nadzoru weterynaryjnego, profilaktyki oraz lecznictwa. W umowach został określony także sposób prowadzenia kontroli podmiotu prowadzącego schronisko. Mianowicie na podmiot ten nałożono obowiązek sporządzania
i przekazywania zamawiającemu kwartalnych sprawozdań i zestawień psów z terenu Gminy K. przebywających w schronisku.

Mając na uwadze powyższe, zdaniem Sądu Okręgowego, przedmiotowe umowy należało uznać za zgodne z ustawą oraz z zasadami współżycia społecznego. W ocenie Sądu pierwszej instancji, umowy te również nie zmierzały do obejścia prawa, co w konsekwencji skutkowało oddaleniem powództwa w całości.

Na podstawie art. 102 k.p.c., mając na uwadze cel działania powoda, którym była troska o dobrostan bezpańskich zwierząt, Sąd Okręgowy nie obciążył strony powodowej kosztami procesu.

Apelację na powyższe orzeczenie wniosła strona powodowa, zaskarżając je w całości
i zarzucając naruszenie:

I.  prawa materialnego, a to:

1.  art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o ochronie zwierząt poprzez ich niezastosowanie i przyjęcie, że skarżone umowy zostały zawarte zgodnie z ustawą, w sytuacji gdy zgodnie z treścią kwestionowanych umów, pozwany Z. D. przejął w dożywotnie utrzymanie 200 sztuk psów będących własnością gminy K., a więc gmina wyzbyła się własności przedmiotu, co do którego miała obowiązek zapewnić opiekę;

2.  art. 58 § 2 k.c. w zw. z art. 65 k.c. poprzez ich niezastosowanie i uznanie, że kwestionowane umowy są zgodne z zasadami współżycia społecznego, pomimo iż zarówno z treści umowy, jak i stanowiska pozwanego Z. D. wynika, że celem i zamiarem stron było przeniesienie własności zwierząt, a ponadto podpisanie umów nie zapewniało kontroli tego, jak podmiot prowadzący schronisko wywiązuje się z przyjętych na siebie obowiązków;

II.  prawa procesowego, które miało wpływ na treść rozstrzygnięcia, w szczególności
art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c w zw. z art. 328 § 2 k.p.c. poprzez dokonanie oceny zgromadzonych dowodów w sposób dowolny, jednostronny, wybiórczy oraz sprzeczny z zasadami doświadczenia życiowego, w szczególności poprzez:

a)  bezkrytyczne przydanie waloru wiarygodności zeznaniom strony pozwanej oraz świadkom M. K. i A. B. (których zeznania w części są wzajemnie sprzeczne), w szczególności co do: celu i zamiaru stron kwestionowanych umów w kontekście ich odmiennej interpretacji przez pozwanych, sposobu wykonywania przez pozwaną gminę rzekomej opieki - w sytuacji, gdy oprócz kwartalnego obowiązku sprawozdawczego ciążącego na wykonawcy zamówienia, gmina nie ma żadnej możliwości decydowania o losie zwierząt umieszczonych w schronisku
i sprawdzenia wiarygodności sprawozdań przesyłanych przez wykonawcę zamówienia (np. brak umów adopcyjnych, informacji dot. przyczyn padnięć), co ewidentnie świadczy o faktycznym przeniesieniu własności psów na Z. D., przy jednoczesnym odmówieniu wiarygodności zeznaniom A. J., pomimo, że zeznania te - wbrew ocenie
Sądu I instancji - znajdują potwierdzenie w zgromadzonym materiale dowodowym (m.in. załączone do akt niniejszego postępowania nagranie telewizji (...) z grudnia 2013 roku ze schroniska w R., artykuły internetowe z 2013 roku dotyczące warunków przebywania zwierząt
w schronisku prowadzonym przez Z. D.);

b)  uznanie, że w wyniku zawarcia kwestionowanych umów nie doszło do przeniesienia własności zwierząt, pomimo, iż z całokształtu zgromadzonego
w sprawie materiału dowodowego wynika, że Gmina poprzez brak nadzoru, kontroli oraz zainteresowania warunkami bytowymi i losem umieszczonych w schronisku zwierząt, uzewnętrzniła fakt przeniesienia własności zwierząt na Z. D., pozostawiając mu wszelkie decyzje co do rozstrzygania o dalszym ich losie.

W konkluzji strona skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji wraz z pozostawieniem temu Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach postępowania za obie instancje.

W odpowiedzi na apelację pozwana gmina wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie od strony powodowej na rzecz strony pozwanej kosztów postępowania odwoławczego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Za chybiony przede wszystkim trzeba uznać zarzut naruszenia art. 233 k.p.c., którego strona skarżąca upatruje w dokonaniu przez Sąd Okręgowy dowolnej, jednostronnej, wybiórczej oraz sprzecznej z zasadami doświadczenia życiowego oceny dowodów zgromadzonych w przedmiotowej sprawie..

Nie można zgodzić się z tym zarzutem. Ocena zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego została dokonana bowiem w sposób zgodny z treścią art. 233 § 1 k.p.c., co znalazło swój wyraz w należytym uzasadnieniu wyroku (art. 328 § 2 k.p.c.). Zaznaczyć należy przy tym, że zarzut naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. byłby skuteczny wówczas, gdyby strona skarżąca wykazała uchybienie podstawowym regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy poszczególnych dowodów, tj. regułom logicznego myślenia, zasadzie doświadczenia życiowego i właściwego kojarzenia faktów (por. Sąd Najwyższy w wyroku
z dnia 16 grudnia 2005 r., sygn. akt III CK 314/05, LEX nr 172176). Ocena mocy
i wiarygodności dowodów, przeprowadzona w pisemnym uzasadnieniu orzeczenia, mogłaby być skutecznie podważona w postępowaniu odwoławczym tylko wówczas, gdyby wykazano, że zawiera ona błędy logiczne, wewnętrzne sprzeczności, jest niepełna itp.

W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy w sposób wszechstronny, bezstronny i zgodnie
z zasadą swobodnej oceny dowodów dokonał analizy zgromadzonego materiału dowodowego, w tym zeznań świadków. Ocena dowodów należy do Sądu orzekającego
i nawet w sytuacji, w której z dowodu można było wywieść wnioski inne niż przyjęte przez Sąd, do naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. dojść może tylko wtedy, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie Sądu wykracza poza schematy logiki formalnej, albo wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo - skutkowych i tylko wtedy przeprowadzona przez Sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona.

Podnoszone przez stronę powodową zarzuty stanowią jedynie polemikę ze stanowiskiem przyjętym przez Sąd Okręgowy. Strona skarżąca nie wskazała żadnych merytorycznych uwag, które pozwoliłyby dowieść, że Sąd pierwszej instancji dokonał błędnej oceny materiału dowodowego zgromadzonego w toku postępowania, a tym bardziej, że zawiera błędy logiczne, wewnętrzne sprzeczności, bądź jest niepełna.

W pierwszej kolejności należy podkreślić, że Sąd Okręgowy słusznie ocenił, iż nie doszło w wyniku zawarcia kwestionowanych umów nr (...) do przeniesienia własności zwierząt i w sposób właściwy przyjął, że w toku postępowania dowodowego nie potwierdzono aby w/w umowy były zawarte niezgodnie z ustawą bądź
z zasadami współżycia społecznego. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że na podstawie uchwały nr XXVII/5/2013 z dnia 28 stycznia 2013 roku w sprawie przyjęcia programu opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt na terenie Gminy K. w 2013 roku, Burmistrz K. zobowiązany został do zapewnienia interwencyjnego wyłapywania bezdomnych zwierząt oraz przetrzymywania zwierząt bezdomnych stwarzających zagrożenie dla ludzi i zwierząt w Przytulisku lub Schronisku. Zawarcie w dniu 3 kwietnia 2013 roku przez Gminę K. z Z. D., prowadzącym działalność pod nazwą „ Schronisko (...)”, dwóch umów nr (...) było realizacją tej uchwały. Na ich podstawie Z. D. zobowiązał się do przejęcia 200 sztuk psów będących własnością Gminy K. przebywających w schronisku w miejscowości W., zapewnienia przejętym psom właściwych warunków w schronisku tj. opiekę, wyżywienie, nadzór weterynaryjny, profilaktykę oraz lecznictwo oraz sporządzanie
i przekazywanie zamawiającemu kwartalnych sprawozdań i zestawień psów przebywających w schronisku z terenu Gminy K.. Nadto Z. D., przyjął na siebie obowiązek odławiania bezpańskich psów na terenie Gminy K., dostarczania ich do schroniska, zapewnienia zwierzętom właściwych warunków pobytu oraz sporządzenia
i przekazywanie Gminie K. kwartalnych sprawozdań i zestawień psów przebywających w schronisku z terenu Gminy K.. Z kolei Gmina K. zobowiązała się do zapłaty Z. D. ustalonego wynagrodzenia ryczałtowego.

W tym miejscu wskazać należy, że strona powodowa w przedmiotowej sprawie domaga się uznania za nieważne umów nr (...) zawartych w dniu
3 kwietnia 2013 r. pomiędzy Gminą K., a Z. D. jako zawartych w celu obejścia ustawy i sprzecznych z zasadami współżycia społecznego. Strona powodowa opiera swoje twierdzenia na art. 58 k.c., który stanowi, że czynność prawna sprzeczna
z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy (§ 1), nieważna jest też czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego (§ 2). Zgodnie z przyjętym w doktrynie stanowiskiem czynność prawna mająca na celu obejście ustawy polega na takim ukształtowaniu jej treści, które z punktu widzenia formalnego (pozornie) nie sprzeciwia się ustawie, ale w rzeczywistości (w znaczeniu materialnym) zmierza do zrealizowania celu, którego osiągnięcie jest przez nią zakazane. O tym, że czynności prawna jest sprzeczna
z zasadami współżycia społecznego mówimy natomiast, gdy jej treść pozostaje z nimi
w kolizji.

Zdaniem strony powodowej naruszeniem zasad współżycia społecznego było przeniesienie własności psów na rzecz Z. D.. Pozwana Gmina K. nie miała uprawnień do dokonania takiej czynności prawnej, skoro psy nie były jej własnością. Gmina była jedynie zobowiązana do sprawowania nad nimi opieki. Zwrócić jednakże należy uwagę, co zauważył Sąd I instancji, że kwestionowane umowy nie zawierają nigdzie zapisu mówiącego o przeniesieniu własności psów. Obydwie umowy stanowią jedynie o przeniesieniu psów i zapewnieniu im właściwej opieki i warunków oraz sporządzaniu i przekazywaniu sprawozdań. Wprawdzie w treści umów użyte zostało sformułowanie „psów będących własnością” jednakże brak jest rozporządzenia
o przeniesieniu tejże własności na rzecz Z. D.. Z treści umów wynika jednoznacznie, że psy pozostają w dalszym ciągu własnością Gminy K., a przeniesione zostają jedynie obowiązki w zakresie opieki, która miała być właściwa i podlegać kontroli gminy. Z. D. został bowiem zobowiązany do zapewnienia zwierzętom opieki, wyżywienia, nadzoru weterynaryjnego, profilaktyki i lecznictwa oraz sporządzania
i przekazywania kwartalnych sprawozdań i zestawień psów przebywających w schronisku.

Treść zawartej z Z. D. umowy w dostatecznym stopniu wypełniała dyspozycje uchwały Rady Miejskiej w K. z dnia 28 stycznia 2013 r. Gmina zlecała, na podstawie tej umowy usługę opieki nad zwierzętami zastrzegając w jej treści odpowiednie warunki, w jakich zwierzęta miały przebywać i sposób kontroli realizacji tej usługi. Za nieuzasadniony uznać zatem należy zarzut, że zamiarem Gminy było obejście ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (Dz.U. 1997 nr 111 poz. 724 ze zm.) poprzez wyzbycie się własności przedmiotu, co do którego miała obowiązek zapewnić opiekę. Strona powodowa, powołując się w tym zakresie na art. 11 ust. 1 w/w ustawy nie zwraca jednakże uwagi na fakt, że zgodnie z art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca
1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. 1990 nr 16, poz. 95 ze zm.) do kompetencji rady gminy należy stanowienie uchwał w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji tego organu, w tym również, wynikającego z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia
21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt, zapewnienia opieki bezdomnym zwierzętom oraz ich wyłapywania. Rada gminy wypełniając obowiązek, o którym mowa w art. 11 ust. 1, jest obowiązana określić, w drodze uchwały, corocznie do dnia 31 marca, program opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt. Mając powyższe na względzie nie sposób uznać, aby Gmina K. zawierając umowy z Z. D., w oparciu o uchwałę Rady Miejskiej w K. nr (...) z dnia 28 stycznia 2013 r. w sprawie przyjęcia programu opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt na terenie Gminy K. w 2013 r., czyniła to w celu obejścia prawa.

Inną rzeczą jest realizacja zawartej umowy przez jej wykonawcę. Przedstawiana przez stronę powodową negatywna ocena opieki sprawowanej nad zwierzętami została dokonana ex post – z perspektywy czasu i nie może być podstawą stwierdzenia nieważności umowy łączącej pozwanych. Oceny zgodności treści umowy z zasadami współżycia społecznego, w celu ustalenia, czy umowa ta jest ważna, czy też wypełnia przesłanki nieważności
z art. 58 § 1 k.c., Sad dokonuje ex ante – na podstawie jej treści.

Późniejsze ujawnienie nienależytego wykonania umowy może być podstawą jej rozwiązania, a nawet zgłoszenia do organu ścigania.

Nie znajduje również potwierdzenia zarzut braku kontroli Gminy K. nad tym czy podmiot prowadzący schronisko wywiązuje się z przyjętych na siebie obowiązków. Jak wynika z treści obydwu umów Z. D. zobowiązany był do sporządzania
i przekazywania Gminie kwartalnych sprawozdań i zestawień psów przebywających
w schronisku z terenu Gminy K.. Jednocześnie Gmina miała możliwość przeprowadzenia kontroli schroniska, co też miało miejsce w dniu 8 listopada 2013 r. Pracownicy Urzędu Miejskiego w K. dokonali wtedy inspekcji schroniska prowadzonego przez Z. D., sprawdzili ogólny stan schroniska, stan psów oraz sposób sprawowania opieki weterynaryjnej, sprawdzono również kilka losowo wybranych psów pod kątem odczytów z czytnika czipów i zgodności wyglądu zwierzęcia ze zdjęciem w karcie zwierzęcia. Nie można tym samym zgodzić się ze stroną powodową, jakoby Gmina K. nie miała możliwości kontrolowania schroniska i podejmowanych przez nie działań.

Analiza treści zawartych umów, jak również sposób i tryb ich zawarcia, wskazują, że umowy nr (...) nie zostały zawarte niezgodnie z ustawą bądź w celu jej obejścia i nie są niezgodne z zasadami życia społecznego. Tym samym nie znajduje również potwierdzenia zarzut naruszenia przez Sąd Okręgowy prawa materialnego, którego strona skarżąca upatruje w niezastosowaniu art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia
21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt oraz art. 58 § 2 k.c. w zw. z art. 65 k.c.

Reasumując powyższe należy stwierdzić, że wyrok Sądu pierwszej instancji jest prawidłowy. W konsekwencji Sąd Apelacyjny oddalił apelację jako bezzasadną na podstawie art. 385 k.p.c.

Sąd Apelacyjny, mając na uwadze cel działania strony powodowej, w oparciu
o art. 102 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. nie obciążył jej kosztami postępowania apelacyjnego.