Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 kwietnia 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Dorota Goss-Kokot (spr.)

Sędziowie: SSA Iwona Niewiadowska-Patzer

SSA Marta Sawińska

Protokolant: insp.ds.biurowości Krystyna Kałużna

po rozpoznaniu w dniu 30 kwietnia 2015 r. w Poznaniu

sprawy J. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o emeryturę

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

od wyroku Sądu Okręgowego w Zielonej Górze

z dnia 15 maja 2014 r. sygn. akt IV U 172/14

oddala apelację.

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. decyzją z 11 grudnia 2013 roku, znak: (...), odmówił J. W. prawa do emerytury przy obniżonym wieku emerytalnym, z uwagi na niewykazanie przez wnioskodawcę 15 letniego okresu pracy
w warunkach szczególnych.

J. W. wniósł odwołanie od decyzji, w którym domagał się jej zmiany i przyznania mu emerytury wywodząc, że w warunkach szczególnych pracował, poza okresem uwzględnionym przez ZUS, od 3 kwietnia 1980 roku do 27 lutego 1982 roku jako kierowca ciągnika.

Sąd Okręgowy Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Z. wyrokiem z 15 maja 2014 roku w sprawie IV U. 172/14 zmienił zaskarżoną decyzję, przyznając J. W. prawo do emerytury począwszy od 8 sierpnia 2013 roku.

Sąd ustalił, co następuje:

J. W. (ur.(...)) 16 lipca 2013 roku złożył wniosek o emeryturę. Na dzień zgłoszenia wniosku udokumentował okresy składkowe i nieskładkowe przypadające do 1 stycznia 1999 roku w ilości 27 lat i 18 dni, w tym 13 lat, 3 miesiące i 14 dni stażu pracy w szczególnych warunkach. Odwołujący nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

Od 3 kwietnia 1980 roku do 27 lutego 1982 roku (1 rok, 10 miesięcy i 25 dni) J. W. zatrudniony był w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy ciągnika w (...) Państwowych (...) w O., Zakładzie (...) w B.. Powód stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował jako traktorzysta, jeździł ciągnikiem siodłowym ze sprzętem do prac rolnych np. pługami, bronami, a także z przyczepami z płodami rolnymi np. z kiszonką, zielonką, z burakami, paszą , zbożami itp.

Odwołujący wykonywał opryski na polach, siał, bronował, orał.

Od 1 sierpnia 1982 roku ubezpieczony został na mocy polecenia służbowego przeniesiony do pracy w Zakładzie (...) w B., który należał do Kombinatu. Przeniesienie nastąpiło z uwagi na niedobór pracowników posiadających uprawnienia do kierowania ciągnikami.

Od 16 sierpnia 1979 roku odwołujący posiada prawo jazdy kategorii (...) i (...).

Następcą prawnym (...) Państwowych (...) jest (...). Wystawiła ona ubezpieczonemu zaświadczenie wykonywania pracy w szczególnych warunkach za okres od 1 marca 1982 roku do 29 lutego 1988 roku. Archiwum Zakładowe (...) nie dysponuje jednak aktami osobowymi odwołującego za sporny okres, ani nie ma wiedzy na temat lokacji tych dokumentów.

Organ rentowy zaskarżył wyrok w całości, wnosząc apelację.

Skarżący zarzucił:

1. naruszenie przepisów postępowania cywilnego, a w szczególności art. 233 § 1 k.p.c. poprzez wadliwą ocenę dowodów oraz naruszenie granic swobodnej oceny dowodów przez przyjęcie, iż w okresie zatrudnienia od 3 kwietnia 1980 roku do 27 lutego 1982 roku w (...) Państwowych (...) w O. Zakład (...) w B. powód wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu prace określone w wykazie A dział VIII poz. 3 (tj. prace kierowców ciągnika) rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, podczas gdy zebrany materiał dowodowy nie uzasadnia przyjęcia takiego stanowiska,

2. naruszenie przepisów postępowania cywilnego, a w szczególności art. 227 k.p.c. w zw. z art. 217 k.p.c. poprzez pominięcie wniosku odwołującego o przesłuchanie świadków na okoliczność wykonywania przez niego pracy w warunkach szczególnych w spornym okresie podczas, gdy dowód ten ma istotne znaczenie dla sprawy.

3. naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez niewłaściwe zastosowanie art. 184 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z art. 32 ust. 1 tej ustawy oraz Wykazem A, dział VIII poz. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, poprzez przyjęcie, że odwołujący legitymuje się wymaganym stażem pracy w szczególnych warunkach tj. 15 lat.

Skarżący wniósł o zmianę wyroku poprzez oddalenie odwołania ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Odwołujący swoje uprawnienie do emerytury wywiódł z art. 184 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, który stanowi, iż ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1 ) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa
(ust. 2).

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 i 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony
w art. 27 ust. 2 i 3.

Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (ust. 2).

Wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych (ust. 4).

Zarówno w art. 184 ust. 1 pkt 1 jak i w art. 32 ust. 4 ustawodawca odsyła do „przepisów dotychczasowych”.

Przepisy dotychczasowe to rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze.

W ocenie organu rentowego zebrany materiał dowodowy nie dawał podstaw do przyjęcia, że odwołujący w spornym okresie pracował w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu, a tym samym, że spełniał warunki do przyznania prawa do wcześniejszej emerytury.

Apelujący podniósł, że zeznania odwołującego w przedmiocie wykonywania stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach jako traktorzysty, należało traktować z dużą ostrożnością z uwagi na fakt, że jest on bezpośrednio zainteresowany korzystnym dla siebie rozstrzygnięciem. Ponadto, będąc pracownikiem powinien wykazać się należytą starannością w odniesieniu do prawidłowego udokumentowania okresu zatrudnienia, w tym również otrzymania świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach.

Zdaniem skarżącego, Sąd I instancji niesłusznie pominął wniosek dowodowy samego odwołującego o przesłuchanie świadków na okoliczność jego pracy w spornym okresie. Wniosek ten był w pełni uzasadniony, a przeprowadzenie go skutkowałoby pełnym i wyczerpującym ustaleniem faktycznego. Pomijając przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków, Sąd I instancji nie wyjaśnił w sposób niewątpliwy, czy odwołujący wykonywał stale pracę w szczególnych warunkach.

Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw aby przyznać rację skarżącemu w zakresie twierdzeń, że sporne okresy nie powinny były zostać zaliczone do stażu pracy w szczególnych warunkach, z uwagi na brak świadectw pracy potwierdzających taki charakter zatrudnienia.

Sąd Okręgowy wyjaśnił tę kwestię, wskazując, że ograniczenia dowodowe obowiązujące w postępowaniu przed organem rentowym nie obowiązują w postępowaniu przed sądem. Ubezpieczony może wykazywać fakt wykonywania pracy w szczególnych warunkach wszelkimi środkami dowodowymi.

Co więcej, postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych przewiduje odstępstwa nawet od ogólnych reguł procesu, wyłączając w art. 473 k.p.c. stosowanie przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i z przesłuchania stron.

Nieuprawnione jest zatem stanowisko skarżącego poddającego w wątpliwość wiarygodność odwołującego. Gdyby z samego tylko faktu zaangażowania w spór domniemywać brak wiarygodności w odniesieniu do zeznań stron, powyższe uregulowanie nie miałoby racji bytu.

Organ rentowy nie podważył zeznań odwołującego w sposób rzeczowy, wskakując na obiektywne przyczyny, dla których zeznaniom tym należało odmówić wiary.

W oparciu o świadectwo pracy powoda oraz jego zeznania Sąd Okręgowy ustalił okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia w sprawie. Odstąpienie od przesłuchania świadków zawnioskowanych przez odwołującego było w takiej sytuacji zgodne z dyrektywą dążenia do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki.

Podkreślić należało, że świadectwo pracy przedłożone przez odwołującego w sposób jednoznaczny określa zajmowane przez niego w spornym okresie stanowisko.

Wątpliwości apelującego co do możliwości przyjęcia, że powód w spornym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace kierowcy ciągnika, nie są oparte na jakichkolwiek faktach. Zgromadzony materiał dowodowy nie daje podstaw do przyjęcia, że odwołujący wykonywał jakąkolwiek inną pracę.

Przyjąć wobec powyższego należało, że sporny okres zatrudnienia odwołującego zaliczyć należało jako okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

Mając na uwadze powyższa, Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną.