Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 sierpnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Przemyślu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący SSO Anna Kicman

Protokolant st. sekr. sądowy Katarzyna Maziarczyk - Kotwica

po rozpoznaniu w dniu 10 sierpnia 2015 r. w Przemyślu

na rozprawie

sprawy T. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R.

o emeryturę

na skutek odwołania T. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R.

z dnia 30 kwietnia 2015 r., znak: (...)

i z dnia 17 czerwca 2015 r., znak: (...)

zmienia zaskarżone decyzje w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy T. G. prawo do emerytury, począwszy od dnia 1 kwietnia 2015 r.

Sygn. akt III U 460/15

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 10 sierpnia 2015 r.

Decyzją z dnia 30 kwietnia 2015 r., znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił wnioskodawcy T. G. prawa do emerytury.

W podstawie prawnej decyzji organ rentowy powołał ogólnie przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.) oraz ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1440 ze zm.).

Uzasadniając swoje stanowisko organ rentowy wskazał, że odmawia przyznania emerytury, gdyż nie udowodniono okresu składkowego
i nieskładkowego wynoszącego 25 lat dla mężczyzn, a jedynie 24 lata, 3 miesiące i 17 dni.

Kolejną decyzją z dnia 17 czerwca 2015 r., znak: (...), wydaną po przedłożeniu przez wnioskodawcę nowych dowodów, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. ponownie odmówił wnioskodawcy T. G. prawa do emerytury.

W podstawie prawnej decyzji organ rentowy powołał się na te same przepisy i podniósł, że wnioskodawca nie spełnia warunków do uzyskania emerytury, gdyż nie udowodnił wymaganego 15 letniego okresu pracy
w warunkach szczególnych na dzień 1 stycznia 1999 r. Wskazał, iż do okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach nie został zaliczony okres od 1 stycznia 1975 r. do 30 kwietnia 1991 r., ponieważ świadectwo z dnia 1 lutego 2002 r. nie wskazuje na charakter wykonywanego zatrudnienia,
a wymieniony dział I zarządzenia resortowego to prace wykonywane
w górnictwie, natomiast wnioskodawca był zatrudniony w Wojewódzkim Biurze Geodezji.

W odwołaniu z dnia 11 maja 2015 r. wnioskodawca T. G. zakwestionował zasadność powyższej decyzji, wnosząc o jej zmianę
i przyznanie prawa do emerytury.

Ostatecznie – w związku z wydaniem nowej decyzji z dnia 17 czerwca 2015 r. - wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie prawa do emerytury, przy ustaleniu, że przepracował 15 lat w szczególnych warunkach, tj. wnosząc o zaliczenie okresu od 1 stycznia 1975 r. do 30 kwietnia 1991 r., do pracy w szczególnych warunkach.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca T. G., urodzony w dniu (...), w dniu 16 kwietnia 2015 r. złożył wniosek o emeryturę, zaznaczając jednocześnie, iż nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.
Do wniosku dołączył dokumentację poświadczającą przebieg jego zatrudnienia w tym: świadectwo pracy w szczególnych warunkach z dnia
1 lutego 2002 r. wystawione przez (...) Biuro Geodezji i (...) w R., z którego wynika, iż wnioskodawca był zatrudniony
w wskazanym zakładzie pracy w okresie od 19 sierpnia 1974 r. do 30 kwietnia 1991 r. i w okresie od 1 stycznia 1975 r. do 30 kwietnia 1991 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace geodezyjne według wykazu A Dział I pozycja 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. na stanowisku geodeta w rolnictwie zatrudniony w terenie.

W rezultacie zaskarżonymi decyzjami z dnia 30 kwietnia 2015 r. i 17 czerwca 2015 r. organ rentowy odmówił wnioskodawcy przyznania emerytury.

Dowód: dokumentacja zawarta w aktach emerytalnych wnioskodawcy, w tym wniosek o emeryturę, świadectwo pracy w warunkach szczególnych z dnia 1.02.2002 r.

Sąd ustalił ponadto, że wnioskodawca T. G. w okresie od 1 stycznia 1975 r. do 30 kwietnia 1991 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę na stanowisku geodety w (...) Biurze Geodezji i (...) w R. i u poprzedników prawnych tego Biura. Początkowo pracował jako młodszy asystent geodety, od dnia 1 stycznia 1978 r. – jako asystent geodety, od dnia 3 listopada 1980 r. – jako starszy asystent geodety, a od dnia 1 stycznia 1985 r. do końca zatrudnienia – jako geodeta.

W okresie od 29 października 1978 r. do 2 listopada 1980 r. odbył zasadniczą służbę wojskową. Po powrocie z wojska kontynuował zatrudnienie w (...) Biurze Geodezji i (...)
w R. na stanowisku starszego asystenta geodety. Wnioskodawca od początku zatrudnienia na stanowisku młodszego asystenta geodety wykonywał prace geodety w terenie i pracował w delegacji. Nazwy zajmowanych przez wnioskodawcę stanowisk pracy związane były wyłącznie z wynagrodzeniem i zaszeregowaniem pracowników do odpowiednich grup,
a nie z rodzajem wykonywanej pracy. Charakter pracy wnioskodawcy jako asystenta, geodety nie różniły się między sobą, gdyż zawsze otrzymywał zadanie wykonania pomiaru części obiektu i wykonywał wszystkie prace począwszy od pomiaru gruntu do naniesienia na mapę, a następnie wykonywał stabilizację niezmienników w terenie. Świadczona przez wnioskodawcę praca w terenie była związana z utrudnieniami z uwagi na jej wykonywanie w różnych warunkach atmosferycznych i w różnie ukształtowanym terenie.

Dowód: dokumentacja zawarta w aktach osobowych wnioskodawcy z zatrudnienia w (...) w R., zeznania świadków: S. D. i M. P., zeznania wnioskodawcy.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów
z dokumentów zgromadzonych w aktach rentowych oraz w ramach toczącego się w sprawie sądowego postępowania dowodowego, których domniemanie prawdziwości wynika z art. 244 i nast. k.p.c., a ponadto ich wiarygodność nie została w sposób dostateczny obalona przez żadną ze stron.

Sąd dał wiarę zeznaniom przesłuchanych w sprawie świadków S. D. i M. P. oraz wnioskodawcy T. G., jako spójnym, logicznym i wzajemnie się uzupełniającym. Wynika z nich jednoznacznie, jakie prace i w jakich warunkach w spornym okresie zatrudnienia wykonywał wnioskodawca.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy T. G. jest zasadne.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U.
z 2013 r., poz. 1440 z późn. zm.), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. na dzień 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat
- dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

W myśl przepisu art. 184 ust. 2 cyt. ustawy emerytura, o której mowa powyżej, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie z art. 32 ust. 1 powołanej wyżej ustawy o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r. będącym pracownikami, o których mowa
w ust. 2-3 zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku niższym, niż określony w art. 27 pkt. 1 ustawy (co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn).

Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (art. 32 ust. 2 cyt. ustawy).

Wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk
oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych (ust. 4 art. 32 cyt. ustawy).

Przepisy dotychczasowe to rozporządzenie Rady Ministrów z dnia
7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 ze zm.).

Zgodnie z przepisem § 4 ust. 1 tego rozporządzenia, pracownik, który wykonywał pracę w szczególnych warunkach określonych w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeśli osiągnął wiek emerytalny
(który dla mężczyzn wynosi 60 lat), ma wymagany okres składkowy
i nieskładkowy (25 lat dla mężczyzn), w tym co najmniej 15 lat pracy
w warunkach szczególnych.

Ponadto według § 2 ust. 1 cyt. rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych
w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach
lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy
na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania pracy
w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

W myśl § 3 powołanego rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudnienia”, uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia.

Istotą sporu w niniejszej sprawie była kwestia ustalenia, czy wnioskodawca T. G. przepracował co najmniej 15 lat
w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, a okres ten przypadał przed dniem 1 stycznia 1999 r.

Organ rentowy nie uwzględnił bowiem, jako pracy w warunkach szczególnych zatrudnienia w (...) Biurze Geodezji i (...) w R. w okresie od 1 stycznia 1975 r. do 30 kwietnia 1990 r.

W ramach toczącego się w sprawie postępowania dowodowego, zasadność swego roszczenia w tym zakresie, wnioskodawca wykazał przedłożonym świadectwem wykonywania prac w szczególnych warunkach
z dnia 1 lutego 2002 r., a także zeznaniami świadków – współpracowników M. P. i S. D. oraz zeznaniami własnymi.

Przez cały sporny okres zatrudnienia od 1 stycznia 1975 r. do 30 kwietnia 1991 r. w (...) Biurze Geodezji i (...)
w R. wykonywał obowiązki geodety w rolnictwie zatrudnionego
w terenie. Pracował w delegacji, poza miejscem zamieszkania, dokonując pomiarów gruntów wiejskich, a następnie obliczeń i przeniesienia na mapę. Na każdym z zajmowanych stanowisk praca odbywała się w terenach wiejskich.

Wskazane wyżej stanowisko wymienione jest w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 Nr 8, poz. 43 ze zm.) w wykazie A, dziale I –
„W górnictwie”, poz. 4 - „Prace wiertnicze, geofizyczne, hydrologiczne
i geodezyjne przy poszukiwaniu surowców i wody” oraz w załączniku do zarządzenia Nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r. w sprawie stanowisk pracy na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. M.R.L. i G.Ż Nr 2 poz.88) – w wykazie A, dziale I , poz. 4 pkt. 13 – „geodeta
w rolnictwie zatrudniony w terenie”.

W ocenie Sądu Okręgowego istotny w sprawie okazał się zatem charakter prac wykonywanych przez wnioskodawcę, a nie nazwa zajmowanego przez niego stanowiska pracy. W orzecznictwie podnosi się, iż dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez
8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy)
w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia
7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 16 lutego 2012 r., III AUa 1797/11, LEX nr 1130404)

Podnieść należy, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub
ich wysokość mogą być udowadniane wszelkimi dowodami przewidzianymi
w kodeksie postępowania cywilnego, w tym również zeznaniami stron
i świadków.

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 21 września 1984 r. (III UZP 48/84 LEX nr 14630) stwierdził również, iż w świetle 2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) zakład pracy wydaje zaświadczenie o zatrudnieniu w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji, natomiast w sądowym postępowaniu odwoławczym możliwe jest ustalenie tych okresów także w oparciu o inne dowody.

W związku z powyższym Sąd uznał, iż wnioskodawca wykazał ponad 15 letni okres pracy w szczególnych warunkach przypadających na dzień
1 stycznia 1999 r. i spełnia wszelkie pozostałe przesłanki do nabycia prawa do emerytury przewidziane w przepisie art. 32 w związku z art. 184 ustawy
o emeryturach i rentach z FUS.

Zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Mając na uwadze powyższe należało na podstawie przepisu art. 477 ¹⁴
§ 2 k.p.c. oraz w oparciu o powołane wyżej przepisy prawa orzec jak
w sentencji wyroku.