Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 czerwca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Agnieszka Leżańska

Protokolant Cezary Jarocki

po rozpoznaniu w dniu 8 czerwca 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku Z. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

na skutek odwołania Z. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 24 czerwca 2014r. sygn. (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt V U 5540/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 czerwca 2014 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy Z. S. prawa do emerytury, podnosząc w uzasadnieniu, iż wnioskodawca nie udowodnił wymaganych przepisami 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Wnioskodawcy nie zaliczono do pracy w szczególnych warunkach okresów zatrudnienia od 9 czerwca 1992 roku do 18 listopada 1993 roku (po wyłączeniu urlopu bezpłatnego od 1 stycznia 1993 roku do 14 marca 1993 roku) na stanowisku zbrojarz-betoniarz-robotnik budowlany, ponieważ brak jest możliwości ustalenia w jakich okresach wykonywane było zatrudnienie na stanowisku zbrojarz-betoniarz, natomiast stanowisko robotnik budowlany nie jest wymienione w Rozporządzeniu. W okresie zatrudnienia zaś od dnia 10 grudnia 1976 roku do dnia 14 września 1989 roku w Przedsiębiorstwie (...)-8” przyjęto pracę w szczególnych warunkach od 10 grudnia 1976 roku do 31 lipca 1978 roku oraz od 1 kwietnia 1985 roku do 14 września 1989 roku, zgodnie ze świadectwem wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 23 listopada 2000 roku wystawionym przez zakład pracy.

W odwołaniu od powyższej decyzji, złożonym w dniu 8 lipca 2014 roku, Z. S. wniósł o jej zmianę i przyznanie mu prawa do emerytury, poprzez zaliczenie do okresu pracy w warunkach szczególnych okresu odbywania służby wojskowej od 27 października 1973 roku do 23 października 1975 roku oraz okresu od 10 grudnia 1976 roku do 14 września 1989 roku w Przedsiębiorstwie (...)-8”, gdzie przez cały okres pracował w warunkach szczególnych, zaś stanowiska pracy wpisane w angażach uzasadniały jedynie stawkę wynagrodzenia (za wyjątkiem okresu od 1 grudnia 1984 roku do 31 marca 1985 roku kiedy to pracował jako mechanik w celu przyuczenia się do zmiany stanowiska na operatora koparki). Skarżący wniósł także o zaliczenie okresu od 1 sierpnia 1982 roku do 31 sierpnia 1983 roku w (...) (...) na budowie eksportowej w Czechosłowacji, gdzie pracował jako monter na wysokości.

Organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił, co następuje:

Z. S., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 2 czerwca 2014 roku wniosek o przyznanie prawa do emerytury. Wnioskodawca nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego (dowód: wniosek o emeryturę - k. 1- 4 akt emerytalnych).

Na dzień 1 stycznia 1999 r. skarżący udowodnił staż pracy wynoszący 25 lat. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. do okresu pracy w warunkach szczególnych zaliczył wnioskodawcy okresu zatrudnienia w wymiarze 10 lat i 19 dni, tj. okresy (na podstawie świadectw wykonywania pracy w warunkach szczególnych):

- od 14 października 1971 roku do 31 grudnia 1971 roku w P.”,

- od 22 listopada 1972 roku do 26 października 1973 roku na stanowisku oczyszczacz odlewów,

- od 2 stycznia 1976 roku do 30 listopada 1976 roku, gdzie pracował jako spawacz elektryczny (...),

- od 10 grudnia 1976 roku do 31 lipca 1978 roku i od 1 kwietnia 1985 roku do 14 września 1989 roku, gdzie pracował jako spawacz, maszynista maszyn do robót ziemnych w (...)

- od 1 lipca 1997 roku do 31 grudnia 1998 roku (pomniejszony o zwolnienie lekarskie 1 miesiąc i 13 dni), a na podstawie kart wynagrodzeń okres: od 7 grudnia 1989 roku do 6 czerwca 1990 roku, gdzie pracował na stanowisku operatora koparki w (...) (dowód: decyzja z dnia 24 czerwca 2014 roku k. 36 akt emerytalnych, odpowiedź na odwołanie k. 3-4).

W okresie od 22 listopada 1972 roku do dnia 30 listopada 1976 roku wnioskodawca był zatrudniony w Fabryce (...) w pełnym wymiarze czasu pracy na podstawie umowy o pracę. Wnioskodawca został zatrudniony na stanowisku oczyszczacza odlewów. W okresie od dnia 27 października 1973 roku do dnia 13 października 1975 roku odbywał zasadnicza służbę wojskową. Po jej odbyciu, zgodnie z podaniem o zatrudnienie, wnioskodawca został zatrudniony od dnia 4 listopada 1975 roku na stanowisku uczeń spawacza, a od dnia 2 stycznia 1975 roku zostały już mu powierzone obowiązki spawacza elektrycznego. Na tym stanowisku pracował do końca zatrudnienia (dowód: umowa o pracę z dnia 21 listopada 1972 roku w aktach osobowych, karta powołania do czynnej służby wojskowej w aktach osobowych, podanie o zatrudnienie po wojsku z dnia 27 października 1975 roku w aktach osobowych, umowa o pracę z dnia 3 listopada 1975 roku w aktach osobowych, angaż z dnia 7 stycznia 1976 roku w aktach osobowych).

Fabryka (...) wystawiła wnioskodawcy w dniu 2 marca 2012 roku świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, w którym wskazała, iż w okresie zatrudnienia od 22 listopada 1972 roku do 30 listopada 1976 roku wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace: wybijanie, oczyszczanie i wykańczanie odlewów w okresie od 22 listopada 1972 roku do 26 października 1973 roku na stanowisku oczyszczacza odlewów – dział III, poz. 23 pkt. 2 oraz prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowodorowym w okresie od 2 stycznia 1976 roku do 30 listopada 1976 roku na stanowisku spawacza elektrycznego – dział XIV, poz. 12, pkt 10 (dowód: świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 2 marca 2012 roku k. 12 akt emerytalnych).

W okresie od 10 grudnia 1976 roku do dnia 14 września 1989 roku wnioskodawca był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...)-8” w D. w pełnym wymiarze czasu pracy na podstawie umowy o pracę. Wnioskodawca został zatrudniony na stanowisku spawacza na oddziale (...)

Od dnia 1 września 1977 roku wnioskodawca pracował jako monter konstrukcji stalowych –spawacz, nadal w oddziale (...).

Od dnia 1 sierpnia 1978 roku wnioskodawcy zostały powierzone obowiązki montera maszyn – spawacza, a od dnia 1 września 1980 roku spawacza w Zespole (...) (dowód: umowa o pracę z dnia 10 grudnia 1976 roku, angaż z dnia 1 września 1977 roku, angaż z dnia 22 września 1977 roku , angaż z dnia 18 lipca 1978 roku, angaż z dnia 29 grudnia 1979 roku, angaż z dnia 31 sierpnia 1980 roku – w aktach osobowych oraz k. 14-20).

W angażu z dnia 1 listopada 1980 roku, dotyczącym nowej stawki zaszeregowania wnioskodawcy, wskazano jego stanowisko pracy jako montera w Zespole (...) (dowód: angaż z dnia 1 listopada 1980 roku w aktach osobowych).

Z dniem 2 stycznia 1981 roku wnioskodawca został przekazany do pracy do Zakładu (...) (dowód: pismo o przekazaniu z dnia 6 stycznia 1981 roku w aktach osobowych).

W okresie od 1 sierpnia 1982 roku do 1 sierpnia 1983 roku wnioskodawca przebywał na urlopie bezpłatnych w związku z pracą na budowie eksportowej. Po zakończeniu pracy za granicą, wnioskodawca powrócił do pracy w (...) (...)” na stanowisko ślusarza remontowego. Na tym stanowisku pracował do dnia 31 listopada 1984 roku (dowód: umowa o pracę z dnia 7 września 1983 roku, pismo z dnia 2 sierpnia 1983 roku, podanie o urlop bezpłatny, angaż z dnia 23 marca 1984 roku, angaż z dnia 5 grudnia 1984 roku w aktach osobowych).

Z dniem 1 grudnia 1984 roku wnioskodawcy zostały powierzone obowiązki mechanika napraw sprzętu (dowód: angaż z dnia 5 grudnia 1984 roku w aktach osobowych oraz k. 13).

Z dniem 1 marca 1985 roku wnioskodawcy zostało powierzone stanowisko mechanika napraw maszyn budowlanych (dowód: angaż z dnia 11 marca 1985 roku w aktach osobowych).

Z dniem 1 kwietnia 1985 roku wnioskodawcy zostały powierzone obowiązki maszynisty robót ziemnych w Zakładach (...) (operatora koparki) (dowód: angaż z dnia 3 kwietnia 1985 roku w aktach osobowych, podanie o zmianę stanowiska pracy z dnia 1 października 1984 roku w aktach osobowych, karta skierowania do badania lekarskie - w aktach osobowych).

W okresie od dnia 29 kwietnia 1986 roku do dnia 31 maja 1988 roku wnioskodawca przebywał na budowie eksportowej w ZSRR, przy budowie C. Elektrowni (...) w N., gdzie pracował jako operator koparki (dowód: rozliczenie końcowe z pracy na budowie eksportowej w aktach osobowych oraz k. 12, umowa o pracę na budowie eksportowej z dnia 24 kwietnia 1986 roku w aktach osobowych, pisma o przedłużeniu kontraktu na budowie eksportowej w aktach osobowych).

Po powrocie z pracy na budowie eksportowej wnioskodawca od dnia 17 sierpnia 1988 roku został zatrudniony na stanowisku maszynisty maszyn robót ziemnych. Na tym stanowisku pracował do końca zatrudnienia tj. do dnia 14 września 1989 roku (dowód; umowa o pracę z dnia 17 sierpnia 1988 roku w aktach osobowych).

Przedsiębiorstwo (...)-8” w D. wystawiło wnioskodawcy kilka świadectw pracy wykonywania pracy w warunkach szczególnych .

W świadectwie z dnia 23 listopada 2000 roku wskazano, że Z. S. był zatrudniony w przedsiębiorstwie w okresie od dnia 10.12.1976 r. do dnia 14.09.1989 r. i w tym okresie od 10 grudnia 1976 roku do 31 lipca 1978 roku oraz od 1 kwietnia 1985 roku do 14 września 1989 roku stale i w pełnym wymiarze wykonywał następujące prace na stanowisku spawacz, monter konstrukcji stalowych – spawacz, maszynista maszyn do robót ziemnych tj. prace wymienione w wykazie A dziale XIV i V poz. 12, 3, 5 pkt. 1,1,1 stanowiącym załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 roku w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę (dowód: świadectwo z dnia 23 listopada 2000 r. k. 13 akt emerytalnych).

W kolejnym świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 4 lipca 2012 roku wskazano, że Z. S. był zatrudniony w przedsiębiorstwie w okresie od dnia 10.12.1976 r. do dnia 14.09.1989 r. i w tym okresie stale i w pełnym wymiarze wykonywał następujące prace:

1.  od dnia 10.12.1976 r. do dnia 31.08.1977 r.- spawacz

2.  od dnia 01.09.1977 r. do dnia 31.07.1978 r. - monter konstrukcji stalowych - spawacz

3.  od dnia 01.09.1980 r. do dnia 30.09.1980 r.-spawacz

4.  od dnia 01.04.1985 r. do dnia 28.04.1986 r. - maszynista maszyn robót ziemnych

5.  od dnia 29.04.1986 r. do dnia 31.05.1988 r. - maszynista koparki, eksport N. ZSRR

6.  od dnia 17.08.1988 r. do dnia 14.09.1989 r. - maszynista maszyn do robót ziemnych

i prace określone w punktach 1,2,3, są to prace określone w Dział XIV, poz. 12

Prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym

pkt 1 spawacz elektryczny i gazowy, prace określone w pkt. 2 są to prace określone w dział V poz. 5 Prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości pkt 1 monter urządzeń i konstrukcji metalowych na wysokości,

prace określone w pkt. 4,5,6 są to prace określone w d ział V, poz. 3. Prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych. Maszyniści maszyn do robót ziemnych.

pkt 1 maszynista koparek i ładowarek jednonaczyniowych i wielonaczyniowych

w okresie zatrudnienia (dowód: świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 4 lipca 2012 roku – w aktach osobowych).

Przedsiębiorstwo (...)-8” w D. zajmowało się budowaniem hal produkcyjnych. Praca przy budowie hali rozpoczynała się od pracy w wykopach, bowiem najpierw należało wykonać zbrojenia, a następnie zalać fundamenty i dopiero budować konstrukcje samej hali, aż do położenia dachu. Wnioskodawca podczas tych prac pracował jako spawacz, ślusarz i monter konstrukcji stalowych. Niejednokrotnie też, w przypadku braku aktualnie pracującej koparki, wnioskodawca sam brał aktywny udział w ręcznym kopaniu rowów, które następnie musiał uzbroić (dowód: zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 8 czerwca 2015 roku nagranie od minuty 5.45 do minuty 11.20).

Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego i zważył, co następuje:

odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r. poz. 1440) ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 - 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 (tj. poniżej 65 lat dla mężczyzn). Ustęp 4 art. 32 stanowi zaś, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Stosownie do art. 184 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach, gdyż organ rentowy nie uwzględnił jakiegokolwiek okresu zatrudnienia wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych.

Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, oraz ukończył 60 lat.

Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

W będącej przedmiotem osądu sprawie wnioskodawca dysponował świadectwem wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawionym przez Przedsiębiorstwo (...)-8” w D. w dniu 23 listopada 2000 roku, potwierdzającym wykonywanie przez niego stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prac w szczególnych warunkach w okresach od 10 grudnia 1976 roku do dnia 31 lipca 1978 roku i od dnia 1 kwietnia 1985 roku do 14 września 1989 roku na stanowiskach: spawacza, montera konstrukcji stalowych – spawacza, maszynisty maszyn do robót ziemnych, tj. prac wymienionych w wykazie A dziale XIV i V poz. 12, 3, 5 pkt. 1,1,1 stanowiącym załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 roku w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę.

Organ rentowy nie kwestionował wystawionego świadectwo wykonywania pracy
w warunkach szczególnych i okresy wskazane w nim, jako okresy wykonywania pracy
w warunkach szczególnych zaliczył wnioskodawcy do stażu pracy w warunkach szczególnych, tj. okresy od 10 grudnia 1976 roku do dnia 31 lipca 1978 roku i od dnia
1 kwietnia 1985 roku do 14 września 1989 roku, co wynika wprost z treści odpowiedzi na odwołanie. Świadectwo de facto zakwestionował wnioskodawca wskazując, iż w całym okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...)-8” w D. wykonywał te same prace, w tym również podczas pracy na budowie eksportowej w Czechosłowacji.

W tym miejscu wskazać należy, iż świadectwo pracy nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 k.p.c., nie korzysta zatem z domniemania prawdziwości i autentyczności, a jest tylko dokumentem prywatnym, który stanowi jedynie dowód tego, że osoba która go podpisała złożyła oświadczenie w nim zawarte (art. 245 k.p.c. ). Świadectwo pracy samo przez się nie tworzy zatem praw podmiotowych ani ich nie pozbawia.

Skoro wnioskodawca wskazywał, że pracował w warunkach szczególnych, poza okresem wynikającym z treści świadectwa pracy z dnia 23 listopada 2000 roku, winien to udowodnić. Wnioskodawca nie sprostał temu obowiązkowi. W toku postępowania, mimo pouczenia o treści art. 5 k.p.c., nie przedstawił bowiem żadnych, poza własnym zeznaniami, dowodów potwierdzających charakter wykonywanej przez niego pracy w spornych okresach od 1 sierpnia 1978 roku do 30 marca 1985 roku na stanowiskach: montera maszyn-spawacza, ślusarza remontowego, mechanika napraw sprzętu, mechanika napraw maszyn budowlanych, w tym również charakteru wykonywanej przez niego pracy na budowie eksportowej w Czechosłowacji.

W ocenie Sądu, zeznania wnioskodawcy w części, w jakiej twierdzi on, że przez cały okres zatrudnienia, wykonywał te same prace (poza jedynie okresem od 1 grudnia 1984 roku do 31 marca 1985 roku kiedy pracował jako mechanik), w świetle dokumentacji zawartej w jego aktach osobowych, nie są wiarygodne. Szereg dokumentów zawartych w tych aktach wskazuje, iż wnioskodawca w trakcie swojego zatrudnienia pracował na różnych stanowiskach pracy. I tak od 10 grudnia 1976 roku wnioskodawca pracował jako spawacz, od dnia 1 września 1977 roku był zatrudniony na stanowisku montera konstrukcji stalowych –spawacza, od dnia 1 sierpnia 1978 roku wnioskodawcy zostały powierzone obowiązki montera maszyn – spawacza, zaś od dnia 1 września 1980 roku spawacza w Zespole (...). W okresie od 1 sierpnia 1982 roku do 1 sierpnia 1983 roku wnioskodawca przebywał na urlopie bezpłatnych w związku z pracą na budowie eksportowej w Czechosłowacji. Po zakończeniu pracy za granicą wnioskodawca powrócił do pracy w (...) (...)” na stanowisko ślusarza remontowego. Na tym stanowisku pracował do dnia 31 listopada 1984 roku, następnie z dniem 1 grudnia 1984 roku wnioskodawcy zostały powierzone obowiązki mechanika napraw sprzętu, zaś z dniem 1 marca 1985 roku stanowisko mechanika napraw maszyn budowlanych. Od dnia 1 kwietnia 1985 roku wnioskodawca pracował na stanowisku maszynisty robót ziemnych w Zakładach (...) (operatora koparki). W okresie od dnia 29 kwietnia 1986 roku do dnia 31 maja 1988 roku wnioskodawca przebywał na budowie eksportowej w ZSRR, przy budowie C. Elektrowni (...) w N., gdzie pracował jako operator koparki. Po powrocie z pracy na budowie eksportowej wnioskodawca od dnia 17 sierpnia 1988 roku został zatrudniony na stanowisku maszynisty maszyn robót ziemnych. Na tym stanowisku pracował do końca zatrudnienia tj. do dnia 14 września 1989 roku.

Mając powyższe ustalenia na uwadze, Sądu Okręgowy uznał, iż nie pozwalają one uznać, iż wnioskodawca wykonywał prace w warunkach szczególnych w całym okresie zatrudnienia, albowiem wykonywał także prace, które takiego charakteru nie miały. Jednocześnie nieprecyzyjne określenie stanowisk w angażu, uniemożliwiało ustalenie, czy była to praca w warunkach szczególnych wykonywania w pełnym wymiarze czasu pracy, czy też nie.

Nie są bowiem pracami wykonywanymi w warunkach szczególnych prace na stanowiskach montera maszyn-spawacza, montera, ślusarza remontowego, mechanika napraw sprzętu, mechanika napraw maszyn budowlanych. Odnosząc się natomiast do okresu zatrudnienia wnioskodawcy na budowie eksportowej w Czechosłowacji, to wskazać należy, iż z dokumentów zebranych w jego aktach osobowych, w tym: umowy o pracę z dnia 7 września 1983 roku, pisma z dnia 2 sierpnia 1983 roku, podania o urlop bezpłatny, nie wynika w jakim charakterze był tam zatrudniony.

W tym miejscu wskazać również należy, iż dowód tylko z zeznań wnioskodawcy, z uwagi na szczególny i wyjątkowy charakter prawa do emerytury w obniżonym wieku, nie może przesądzać o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach zwłaszcza, gdy fakty wynikające z tych zeznań, nie znajdują potwierdzenia w dokumentacji pracowniczej. W ocenie Sądu, zeznania strony w sprawie o takim charakterze jak niniejsza, nie spełniają wymogu dowodów pewnych, jednoznacznych i precyzyjnych. Dlatego też, nie można wyłącznie na takim dowodzie oprzeć orzeczenia pozytywnego dla wnioskodawcy. Należałoby bowiem założyć, że dokumentacja pracownicza była świadomie przez pracodawcę prowadzona wadliwie. Tymczasem brak jest jakichkolwiek przesłanek nawet na uprawdopodobnienie takiej tezy. Podkreślić również należy, iż wnioskodawca nie prostował zapisów w zakresie swojego stanowiska pracy, ani w licznych angażach i innych dokumentach znajdujących się w jego aktach osobowych, w świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 23 listopada 2000 roku jak i 4 lipca 2012 roku.

W tym miejscu wskazać należy jeszcze dodatkowo, że przepisy ustawy emerytalnej ustanawiają zasadę, wedle której emerytura przysługuje mężczyźnie po ukończeniu 65 roku życia (art.24 ust.1 i art.27 pkt 1) Prawo do emerytury w wieku obniżonym (w tym związane z pracą w warunkach szczególnych) jest więc wyjątkiem od ww. reguły. W konsekwencji obowiązek udowodnienia wszystkich przesłanek do ziszczenia się tego wyjątku spoczywa na ubezpieczonym. Co więcej, wszelkie istotne wątpliwości, które pojawią się w toku postępowania dowodowego muszą skutkować przyjęciem, że przesłanki uzyskania prawa do wyjątkowego wszak świadczenia nie zostały wykazane. Nie budzi wątpliwości, iż głównym motywem przyświecającym ustawodawcy w stworzeniu instytucji przewidzianej w art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS a następnie jej zachowaniu w kształcie wynikającym z obwiązujących przepisów było założenie, że praca wykonywana w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku przyczynia się do szybszego obniżenia wydolności organizmu. Osoba wykonująca taką pracę ma prawo do emerytury wcześniej niż inni ubezpieczeni. Służy to swoistemu „wyrównaniu szans” na skorzystanie z prawa do emerytury. W przypadku osób wykonujących prace szczególnie wyniszczające organizm, obniżenie wieku jest skutkiem uzasadnionego medycznie wniosku, iż organizm wcześniej traci wydolność umożliwiającą dalszą aktywność zawodową. Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się więc pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Praca w warunkach szczególnych to praca, w której pracownik w znaczny sposób jest narażony na niekorzystne dla zdrowia czynniki. Wszystkie obowiązki dowodowe w zakresie wykazania, że wykonywana praca w spornym okresie miała charakter pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43, ze zm.) obciążają wnioskodawcę a nie organ rentowy. To więc nie organ rentowy ma obowiązek wykazania, że praca wykonywana przez wnioskodawcę nie miała charakteru pracy w warunkach szczególnych, lecz wnioskodawca ma obowiązek udowodnić, że taki charakter miała. Pochodzące od pracodawcy zaświadczenie o pracy w warunkach szczególnych jest jedynym dowodem jaki może być przedstawiony w postępowaniu administracyjnym przed ZUS.

Wnioskodawca w przedmiotowej sprawie dysponował świadectwem wykonywania pracy w warunkach szczególnych, potwierdzającym wykonywanie takiej właśnie pracy w okresie od 10 grudnia 1976 roku do 31 lipca 1978 roku i od 1 kwietnia 1985 roku do 14 września 1989 roku i okres ten został zaliczony wnioskodawcy do stażu pracy w warunkach szczególnych.

Sąd zauważa, że w sprawie o emeryturę w obniżonym wieku z tytułu pracy w warunkach szczególnych, gdzie przedmiotem ustaleń Sądu ma być charakter zatrudnienia w okresie dawnym, gdzie większość dokumentów jest niekompletna, a więc wysoce utrudnione jest ustalenie faktów wyłącznie w oparciu o istniejące dokumenty, dokonywanie ustaleń stanu faktycznego odbywa się z reguły poprzez przeprowadzenie dowodów osobowych. Jednak inicjatyw dowodowa w tym zakresie spoczywa na ubezpieczonym. To on bowiem musi złożyć stosowny wniosek o przesłuchanie w sprawie świadków. Brak stosownego wniosku ze strony ubezpieczonego, wyklucza możliwość działania przez Sąd z urzędu w tym zakresie. Osobowe źródła dowodowe, w tym zeznania strony procesowej, muszą być skonfrontowane z istniejącą dokumentacją i dopiero uzyskanie przekonania graniczącego z pewnością co do przebiegu zatrudnienia, może pozwolić na pozytywne rozstrzygnięcie o prawie do emerytury. Oceniając tak zebrany materiał dowodowy, Sąd musi mieć na względzie, nie tylko oczywiste zacieranie się w pamięci ubezpieczonego pewnych istotnych faktów, ale także i naturalne dążenie do złożenia zeznań przychylnych, celem uwzględnienia swojego odwołania. Tym samym oparcie rozstrzygnięcia tylko na zeznaniach wnioskodawcy, wbrew dokumentacji zawartej w aktach osobowych i wbrew wystawionemu świadectwu wykonywania pracy w warunkach szczególnych, że w spornych okresach pracował on w warunkach szczególnych, nie było możliwe. Skoro organ rentowy z okresu zatrudnienia Z. S. od 10 grudnia 1976 roku do dnia 14 września 1989 roku w Przedsiębiorstwie (...)-8” w D. do stażu pracy w warunkach szczególnych zaliczył mu okres od 10 grudnia 1976 roku do 31 lipca 1978 roku i od 1 kwietnia 1985 roku do 14 września 1989 roku (zgodnie z wystawionym świadectwem wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 23 listopada 2000 roku k. 13 akt emerytalnych) i wnioskodawca nie przedstawił żadnych, poza własnymi zeznaniami, że również w pozostałym okresie pracował w takich warunkach, to Sąd uznał, iż wnioskodawca tej okoliczności nie udowodnił.

Odnosząc się natomiast do kwestii zaliczenia służby wojskowej, jako okresu pracy w warunkach szczególnych, stwierdzić należy, iż również ten okres nie może być zaliczony Z. S. do pracy w warunkach szczególnych. Wnioskodawca odbywał służbę wojskową w okresie od 7 października 1973 roku do dnia 13 października 1975 roku o w czasie zatrudnienia w Fabryce (...). Przed powołaniem do wojska tj. w okresie od 22 listopada 1972 roku do 26 października 1973 roku pracował na stanowisku oczyszczacza odlewów i okres ten został zaliczony mu do pracy w warunkach szczególnych (odpowiedź na odwołanie). Po odbyciu służby wojskowej wnioskodawca został zatrudniony od dnia 4 listopada 1975 roku na stanowisku ucznia spawacza, a od dnia 2 stycznia 1975 roku zostały już mu powierzone obowiązki spawacza elektrycznego. Z powyższego wynika, że wnioskodawca w warunkach szczególnych pracował jedynie przed powołaniem do wojska. Zgodnie bowiem z art. 108 ust. 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony (Dz.U. z 1967 r. Nr 44, poz. 440) stanowił o zaliczaniu okresu odbytej służby wojskowej do wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem, pracownikom, którzy po odbyciu służby podjęli - w zakreślonym ustawowo terminie - zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym byli zatrudnieni przed powołaniem do służby, albo w tej samej gałęzi pracy. Wydane na podstawie art. 108 ust. 4 powołanej ustawy rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz.U. Nr 44, poz. 318) regulowało w sposób szczegółowy uprawnienia żołnierza, który w terminie 30 dni po zwolnieniu ze służby zgłosił powrót do zakładu pracy i w wyniku tego podjął w nim zatrudnienie.

Zgodnie z § 5 powołanego rozporządzenia żołnierzowi, który podjął zatrudnienie na stanowisku poprzednio zajmowanym lub równorzędnym, pod względem rodzaju pracy oraz zaszeregowania osobistego, wlicza się czas odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął zatrudnienie, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem w tym zakładzie oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie. Wnioskodawca zaś po powrocie z wojska nie kontynuował zatrudnienia na dotychczasowym stanowisku, lecz rozpoczął przyuczanie do zawodu spawacza, jako uczeń. Niezależnie od powyższych rozważań wskazać należy, iż nawet zaliczenie okresu służby wojskowego do okresu pracy w szczególnych warunkach nie pozwoli wnioskodawcy na uzupełnienie brakującego okresu pracy w tym charakterze.

Biorąc pod uwagę powyższe uznać należało, iż w toku procesu wnioskodawca nie udowodnił, by spełnił przesłankę wykonywania pracy w warunkach szczególnych, w ilości co najmniej 15 lat. Fakt ten skutkował koniecznością przyjęcia, że nie spełnia on wymaganych prawem warunków do uzyskania prawa do emerytury zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., orzekł jak w sentencji.