Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 czerwca 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach w II Wydziale Karnym w składzie:

przy udziale Prokuratora Prok. Apel. Tadeusza Trzęsimiecha

po rozpoznaniu w dniu 11 czerwca 2015 r. sprawy

D. K. s. K. i B., ur. (...) w T.

oskarżonego z art. 64 ust. 2 ustawy z 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii i inne

na skutek apelacji obrońcy oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Bielsku - Białej z dnia 16 lutego 2015 roku

sygn. akt III K 165/14

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

1.  łagodzi karę pozbawienia wolności wymierzoną oskarżonemu w punkcie 2 za przestępstwo z art. 18§3 kk w zw. z art. 55 ust. 3 ustawy z 29 lipca 2005 roku
o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 kk do 1 (jednego) roku i 10 (dziesięciu) miesięcy, przyjmując, że podstawą nadzwyczajnego złagodzenia kary orzeczonej za to przestępstwo jest art. 60§1, §2 pkt 2 i §6 pkt 2 kk w zw. z art. 19§2 kk;

2.  uchyla orzeczenia zawarte w punktach 3 i 4;

3.  na podstawie art. 85 kk i art. 86§1 kk orzeka wobec oskarżonego karę łączną
w wymiarze 1 (jednego) roku i 10 (dziesięciu) miesięcy pozbawienia wolności i na podstawie art. 63§1 kk zalicza na jej poczet okres tymczasowego aresztowania od 7 października 2014 roku do 16 lutego 2015 roku;

II.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych postępowania odwoławczego, obciążając nimi Skarb Państwa.

Sygn. akt II Aka 182/15

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 16 lutego 2015 r. Sąd Okręgowy w Bielsku – Białej uznał oskarżonego D. K. za winnego tego, że:

1.  w nieustalonym dniu w kwietniu 2014 r. w C., woj. (...), na (...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, zabrał w celu przywłaszczenia M. W. środki odurzające w znacznej ilości w postaci marihuany w ilości nie mniejszej niż 3 kg, wyczerpującego ustawowe znamiona przestępstwa z art. 64 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii i za to, na mocy powołanego przepisu, skazał go na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności,

2.  w okresie od lutego 2014 r. do kwietnia 2014 r., działając w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w zamiarze aby M. W. dokonał czynu zabronionego określonego w art. 55 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2015 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, udzielił mu pomocy do dokonania, wbrew przepisom tej ustawy, wewnątrzwspólnotowego przemieszczania środków odurzających w znacznych ilościach w postaci marihuany nabytej uprzednio od obywatela Republiki Czeskiej o ps. (...) w łącznej ilości nie mniejszej niż 8 kilogramów z terenu Republiki Czeskiej na teren Rzeczpospolitej Polskiej w ten sposób, iż:

- w nieustalonym dniu w lutym 2014 r. przewiózł M. W. z K. do O. przez przejście graniczne w C., po zakup środka odurzającego w postaci marihuany w ilości co najmniej 5 kg, a następnie przywiózł go wraz z zakupionym środkiem odurzającym na teren Rzeczpospolitej Polskiej,

- w nieustalonym dniu w kwietniu 2014 r. przewiózł M. W. z K. do O. przez przejście graniczne w C. po zakup środka odurzającego w postaci marihuany w ilości co najmniej 3 kg, a następnie przywiózł go wraz z zakupionym środkiem odurzającym na teren Rzeczpospolitej Polskiej,

czym wyczerpał ustawowe znamiona przestępstwa z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 55 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 k.k. i za to, na mocy art. 19 § 1 k.k. w zw. z art. 55 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, przy zastosowaniu art. 19 § 2 k.k. oraz art. 60 § 6 ust. 2 k.k., jak również art. 33 § 1 i 3 k.k. skazał go na karę 2 (dwóch) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności oraz wymierzył mu grzywnę w wysokości 150 (stu pięćdziesięciu) stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 10 (dziesięciu) złotych,

3.  na mocy art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. połączył kary pozbawienia wolności wymierzone oskarżonemu D. K. w punktach 1 oraz 2 i orzekł wobec niego karę łączną 3 lat pozbawienia wolności,

4.  na mocy art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej w punkcie 3 kary łącznej pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu D. K. okres rzeczywistego pozbawienia wolności w niniejszej sprawie od dnia 7 października 2014 r. do dnia 16 lutego 2015 r.,

5.  na mocy art. 624 § 1 k.p.k. i art. 17 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. z 1983r. nr 49 poz. 223 z zm.) zwolnił oskarżonego D. K. w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych.

Apelację od części powyższego wyroku wywiódł obrońca oskarżonego zarzucając Sądowi I instancji rażącą niewspółmierność kary jednostkowej wymierzonej w pkt. 2 oraz kary łącznej orzeczonej w pkt. 3.

Podnosząc powyższy zarzut skarżący domagał się zmiany zaskarżonego wyroku w zakresie kary pozbawienia wolności orzeczonej w jego pkt. 2 poprzez jej obniżenie i wymierzenie kary 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności, a w konsekwencji wymierzenie nowej kary łącznej w wymiarze 2 lat pozbawienia wolności.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego zasługiwała na uwzględnienie.

Przed przystąpieniem do wskazania przyczyn zmiany zaskarżonego wyroku wyjaśnienia wymaga, że Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw by, wychodząc poza określone w art. 433 § 1 k.p.k. granice środka odwoławczego, rozpoznać przedmiotową sprawę w zakresie szerszym niż zostało to określone przez obrońcę oskarżonego we wniesionej apelacji, a zatem poza rozstrzygnięciem o karze.

W niniejszej sprawie nie występują bowiem jakiekolwiek bezwzględne przyczyny odwoławcze, o których mowa w art. 439 § 1 k.p.k., a zaskarżone orzeczenie nie może być kwalifikowane jako rażąco niesprawiedliwe, co wymagałoby ingerencji w trybie art. 440 k.p.k.

Przechodząc zaś do rozważenia zawartego w apelacji zarzutu należy zgodzić się ze skarżącym, iż kara 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności - wymierzona oskarżonemu przez Sąd I instancji za przestępstwo z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 55 ust. 3 ustawy z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 k.k. – jest karą rażąco niewspółmierną.

W rezultacie Sąd Apelacyjny złagodził karę wymierzoną za ww. przestępstwo do 1 roku i 10 miesięcy pozbawienia wolności. Rozstrzygnięcie to skutkowało z kolei koniecznością uchylenia wymierzonej oskarżonemu kary łącznej i orzeczenia jej na nowo, o czym będzie mowa w dalszej części uzasadnienia.

Wyjaśnienie motywów zmiany zaskarżonego wyroku w tej części należy bowiem poprzedzić wskazaniem przyczyny zmiany podstawy prawnej zastosowanego przez Sąd I instancji nadzwyczajnego złagodzenia kary.

Wymierzając karę pozbawienia wolności poniżej najniższej przewidzianej kary za ww. przestępstwo Sąd Okręgowy wskazał w pkt 2 zaskarżonego wyroku, że podstawą tego rozstrzygnięcia są jedynie przepisy art. 19 § 2 k.k. oraz art. 60 § 6 ust. 2 k.k.

Tymczasem, art. 60 § 6 k.k. po pierwsze nie zawiera ustępu drugiego – na który powołał się Sąd I instancji - a po drugie, nawet gdyby przyjąć, że wskazanie ustępu drugiego zamiast punktu drugiego stanowiło wyłącznie oczywistą omyłkę pisarską, to wyjaśnienia wymaga, że art. 60 § 6 pkt. 2 k.k. nie przewiduje podstawy do nadzwyczajnego złagodzenia kary, a jedynie określa dopuszczalny jej wymiar.

Biorąc zatem pod uwagę ujawnione w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku motywy, którymi Sąd I instancji kierował się łagodząc karę w trybie nadzwyczajnym, a także zawarte w pkt 2 zaskarżonego wyroku odwołanie do art. 19 § 2 k.k., Sąd Apelacyjny przyjął, że podstawę do wymierzenia kary poniżej dolnego zagrożenia ustawowego stanowiły przepisy:

- art. 60 § 1 k.k. w zw. z art. 19 § 2 k.k. (stanowiące ogólną podstawę złagodzenia kary w przypadkach przewidzianych w ustawie, a do których należy popełnienie przestępstwa w formie pomocnictwa),

- art. 60 § 2 pkt. 2 k.k. (uprawniający do złagodzenia kary z uwagi na postawę sprawcy) oraz

- art. 60 § 6 pkt 2 k.k. (określający dopuszczalny wymiar kary nadzwyczajnie złagodzonej).

Odnosząc się z kolei do kwestionowanego przez skarżącego wymiaru kary orzeczonej przez Sąd I instancji za drugie z przypisanych oskarżonemu przestępstw wyjaśnienia wymaga, że z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika, iż Sąd ten prawidłowo dostrzegł i uwzględnił wszystkie okoliczności, które przemawiały w przedmiotowej sprawie za jej nadzwyczajnym złagodzeniem, a na które podkreśla obrońca we wniesionym środku odwoławczym.

Sąd Okręgowy słusznie bowiem wskazał w tym kontekście zarówno na okoliczności przedmiotowe - a zatem dotyczące samego czynu - jak również podmiotowe, tj. dotyczące postawy oskarżonego.

Jeśli chodzi o pierwsze z nich, Sąd I instancji prawidłowo uwzględnił jako okoliczność łagodzącą zarówno fakt, iż oskarżony dopuścił się zarzucanego czynu w formie pomocnictwa, jak również, że z jego popełnienia osiągnął jedynie nieznaczną korzyść majątkową (5-10 porcji marihuany).

Ponadto, nie bez znaczenia na jej wymiar miał również fakt, iż przedmiotem przypisanego oskarżonemu przestępstwa była marihuana, a zatem środek odurzający o stosunkowo niskim - na tle innych substancji zabronionych przez ustawę o przeciwdziałaniu narkomanii - poziomie społecznej szkodliwości.

Jeśli zaś chodzi o okoliczności podmiotowe również i w tym zakresie Sąd I instancji prawidłowo dostrzegł postawę oskarżonego, który nawiązał współpracę z organami wymiaru sprawiedliwości. Już przy pierwszym przesłuchaniu przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu, złożył obszerne wyjaśnienia, w których opisał kontakty z dilerem, któremu pomógł dokonać wewnątrzwspólnotowego nabycia marihuany, rozpoznał podczas okazania osobę, od której diler ten nabył środki odurzające na terenie Czech, a także wskazał na osoby, które następnie zleciły mu ich kradzież.

W tym kontekście uwzględnienia również wymagało, że oskarżony jest osobą stosunkowo młodą, nie karaną uprzednio za przestępstwo o charakterze kryminalnym, a z materiału dowodowego nie wynika by poza jednorazowym incydentem był zaangażowany w ogólnie rozumiany proceder handlu narkotykami.

Pomimo zatem, że skarżący wskazał w środku odwoławczym na te same okoliczności łagodzące, które zostały uprzednio uwzględnione przez Sąd I instancji, wniesiona apelacja okazała się trafna. Dostrzegając bowiem te okoliczności oraz łagodząc oskarżonemu karę w trybie nadzwyczajnym, Sąd I instancji nie nadał im znaczenia odpowiedniego do ich ilości oraz wagi, a w rezultacie, nie znalazły one odpowiedniego przełożenia na jej wymiar.

W konsekwencji, wymierzoną karę 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności – a zatem nadzwyczajnie złagodzą jedynie o 6 miesięcy w stosunku do najniższej kary przewidzianej za przestępstwo przypisane w pkt. 2 wyroku – Sąd Apelacyjny zakwalifikował jako rażąco surową.

Słusznie zatem wskazał skarżący, że kara ta wymagała złagodzenia. Prawidłowe zaś nadanie znaczenia wszystkim omówionym wyżej okolicznościom łagodzącym wskazywało, że karą właściwą za ww. przestępstwo jest kara 1 roku i 10 miesięcy pozbawienia wolności.

Modyfikacja zaskarżonego wyroku w zakresie orzeczenia o karze za jedno z przypisanych oskarżonemu przestępstw wymagała uchylenia orzeczonej przez Sąd I instancji kary łącznej i ponownego jej wymierzenia.

Łącząc zatem kary pozbawienia wolności za przestępstwa przypisane oskarżonemu na mocy zaskarżonego wyroku i wymierzając karę łączną 1 roku i 10 miesięcy pozbawienia wolności, Sąd Apelacyjny zastosował – inaczej niż miało to miejsce na mocy zaskarżonego wyroku - zasadę absorpcji kar.

Sąd Apelacyjny miał przy tym na uwadze, że ukształtowanie kary łącznej metodą absorbowania kar przez karę najsurowszą ma charakter wyjątkowy - zarezerwowany dla przypadków szczególnych - jednakże bez wątpienia można stwierdzić, że przypadek tego typu ma miejsce w przedmiotowej sprawie.

Jeśli bowiem przy wymiarze kary łącznej bierze się pod uwagę przede wszystkim stopień związku między poszczególnymi przestępstwami, tj. ich łączność przedmiotową i podmiotową, to podkreślenia wymaga, że oba przypisane oskarżonemu przestępstwa pozostają ze sobą w ścisłym związku, który uzasadniał pełną absorpcję kary łagodniejszej.

Co istotne, związek ten miał charakter nie tylko czasowy (pierwsze z przypisanych oskarżonemu przestępstw zostało popełnione bezpośrednio po ostatnim z zachowań składającym się na czyn ciągły przypisany oskarżonemu na mocy pkt. 2 zaskarżonego wyroku).

Więź ta wyrażał się również w tożsamości przedmiotu czynności wykonawczej. W ramach drugiego z przypisanych mu czynów oskarżony pomógł bowiem dokonać wewnątrzwspólnotowego przemieszczenia środków odurzających, a następnie – w ramach pierwszego z przypisanych mu czynów – dokonał ich zaboru w celu przywłaszczenia.

Co więcej, biorąc pod uwagę okoliczności przedmiotowej sprawy należy stwierdzić, że oba ww. czyny godziły w to samo dobro prawne. Jeśli bowiem wziąć pod uwagę, że oskarżony dokonał zaboru w celu przywłaszczenia środków odurzających, którymi ich posiadacz dysponował wbrew obowiązującym w tym zakresie przepisom prawa, wówczas jego czyn nie może być postrzegany w kategoriach zamachu na własność, lecz jako naruszenie wartości jaką jest zdrowie publiczne. To zaś dobro prawne – w odniesieniu do tych samych środków odurzających - zostało naruszone przez oskarżonego na skutek czynu, którego dopuścił się bezpośrednio wcześniej, a który polegał na pomocnictwie do ich wewnątrzwspólnotowego przemieszczenia.

Orzekając zaś nową karę łączną Sąd Apelacyjny - w trybie art. 63 § 1 k.p.k. - na jej poczet zaliczył okres tymczasowego aresztowania od 7 października 2014 r. do 16 lutego 2015 r.

Na podstawie zaś art. 624 § 1 k.p.k. Sąd Apelacyjny zwolnił oskarżonego od obowiązku uiszczenia kosztów sądowych mając na uwadze jego trudną sytuację majątkową.