Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 października 2013 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 października 2013 roku w S.

sprawy z powództwa M. A.

przeciwko R. K.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Świnoujściu

z dnia 6 listopada 2012 r., sygn. akt I C 701/12

1.  prostuje oczywistą omyłkę pisarską w zaskarżonym wyroku w ten sposób, że nazwisko pozwanego oznacza jako (...) zamiast (...);

2.  oddala apelację.

Sygn. akt II Ca 221/13

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Świnoujściu wyrokiem z dnia 6 listopada 2012 roku oddalił powództwo M. A. wytoczone przeciwko R. K. o zasądzenie rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. (...) w M. kwoty 2.199,50 zł z ustawowymi odsetkami. Podając podstawę faktyczną powództwa powód podniósł, że jako członek Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. (...) w M. żąda odszkodowania od pozwanego za nadużycie udzielonych jemu uprawnień. Pozwany w 2011 roku zawarł umowę ze Wspólnotą Mieszkaniową przy ul. (...) w M. podając się za licencjonowanego zarządcę nieruchomości; Sąd Rejonowy w Świnoujściu wyrokiem z dnia 28 października 2011 roku ustalił nieważność tej umowy i zasądził od R. K. i Wspólnoty Mieszkaniowej solidarnie kwotę 3.397 zł tytułem kosztów procesu. Pozwany wydał polecenie zapłacenia całości kosztów z rachunku bankowego Wspólnoty Mieszkaniowej. 20 lipca 2012 roku pozwany został ukarany mandatem karnym w kwocie 500 zł przez Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w K.. Zapłata za mandat nastąpiła ze środków pieniężnych Wspólnoty Mieszkaniowej.

Pozwany domagał się oddalenia powództwa twierdząc, że nigdy nie używał tytułu licencjonowanego zarządcy. Twierdził, że powód nie udowodnił, że Wspólnota Mieszkaniowa zapłaciła mandat karny. Wskazał, że zapłatę kosztów w kwocie 3397 zł zatwierdził Zarząd Wspólnoty Mieszkaniowej, co nie wymaga zgoda właścicieli

Sąd ustalił, że powód jest współwłaścicielem lokalu mieszkalnego położonego w M. w budynku przy ul. (...) w M.. Wyrokiem z dnia 28 października 2011 roku Sąd Rejonowy w Świnoujściu w sprawie o sygn. akt I C 250/11 uwzględnił powództwo M. K. przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej przy ul. (...) w M. i R. K. o ustalenie nieważności umowy z dnia 1 stycznia 2011 roku o sprawowanie zarządu nieruchomością wspólną położoną w M. przy ul. (...) jako zarządcą oraz umowy z dnia 21 stycznia 2011 roku o sprawowanie administrowania nieruchomością wspólną położoną w M. przy ul. (...) zawartej pomiędzy Wspólnotą Mieszkaniową przy ul. (...) w M. i R. K. jako administratorem. Sąd zasądził jednocześnie od Wspólnoty Mieszkaniowej i R. K. na rzecz M. K. kwotę 3.397 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. 9 marca 2012 roku Zarząd Wspólnoty Mieszkaniowej podjął uchwałę o wypłacie kwoty 3.397 zł na pokrycie kosztów zasądzonych wyrokiem Sądu Rejonowego w Świnoujściu z dnia 28 października 2011 roku ze środków wspólnoty.

Sąd oddalił powództwo stwierdzając po stronie powoda brak czynnej legitymacji procesowej. Przyjęto, że powód nie może skutecznie dochodzić zapłaty na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej. Bez znaczenia jest to, że powód jest członkiem wspólnoty mieszkaniowej, ponieważ żaden przepis prawa nie przyznaje członkowi wspólnoty dochodzenia należności na jej rzecz. Niezależnie od powyższego powództwo podlegało oddaleniu również dlatego, że na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie można było stwierdzić, aby istniał podmiot na rzecz którego miałaby być zasądzona kwota dochodzona pozwem. Orzekając o kosztach procesu Sąd uwzględnił koszty dojazdu pozwanego na rozprawę własnym samochodem w wysokości 180 zł.

Wyrok został zaskarżony apelacją przez powoda, który zarzucił naruszenie art. 140 k.c., 189 k.p.c., 344 i 410 k.c. przez przyjęcie, że powód nie jest czynnie legitymowany, art. 195 k.p.c. przez pominięcie udziału w sprawie Wspólnoty Mieszkaniowej oraz nierozpoznanie istoty sprawy. Powód domagał się uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie Sądowi Rejonowemu w Świnoujściu do ponownego rozpoznania. Powód podniósł także, że ma uzasadnienia przyznanie kosztów przejazdu samochodem, skoro jest dogodny i bardziej bezpieczny środek komunikacji publicznej.

W ocenie apelującego, istnieje podmiot, na rzecz którego powinno być zasądzone roszczenie. Nie istnieje podstawa do spełnienia przez Wspólnotę Mieszkaniową świadczenia związanego z działaniami wyłącznie pozwanego. Spełnione świadczenie było nienależne i stąd żądanie powoda o jego zwrot na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. (...) w M. lub na przecz powoda w kwocie odpowiadającej jego udziałowi w nieruchomości wspólnej. Legitymacja czynna ma wynikać z art. 140 k.c., gdyż wszelkie środki pieniężne zgromadzone i posiadane na rachunku bankowym wspólnoty mieszkaniowej pochodzą z comiesięcznych wpłat właścicieli i są własnością wszystkich właścicieli lokali. Stwierdzenie, że powód nie wykazał w żaden sposób zapłaty mandatu, można byłoby przyjąć, gdyby pozwany temu zaprzeczył.

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja jest bezzasadna.

Ponowne rozpoznanie sprawy w postępowaniu apelacyjnym, wyrażające się w ponownym ustaleniu stanu faktycznego sprawy i ocenie zasadności roszczenia na podstawie prawa materialnego prowadzi do wniosków analogicznych, jak przedstawione przez Sąd I instancji. Sąd Odwoławczy przyjmuje ustalony przez Sąd Rejonowy stan faktyczny za własne ustalenia, bez konieczności ponownego jego przytaczania. Podobnie materialnoprawna ocena powództwa wyrażona przez Sąd Rejonowy zasługuje w pełni na aprobatę.

Stosownie do art. 6 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 roku o własności lokali (tekst jednolity: Dz.U. z 2000 roku, Nr 80 poz. 903 z późn. zm.) ogół właścicieli, których lokale wchodzą w skład określonej nieruchomości, tworzy wspólnotę mieszkaniową. Wspólnota mieszkaniowa może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozwana. Trafnie Sąd I instancji wskazał, że wyłącznie Wspólnota Mieszkaniowa może dochodzić na drodze sądowej naprawienia wyrządzonej jej szkody.

Uprawnionym do żądania świadczenia, w tym na drodze postępowania cywilnego, jest co do zasady podmiot danego stosunku cywilnoprawnego; w takiej sytuacji legitymacja materialna pokrywa się z legitymacją formalną. Podmiot taki jest materialnie legitymowany, jego uprawnienie wynika z przepisów prawa materialnego. Wyjątkowo przepisy postępowania cywilnego przyznają podmiotom, które nie są materialnie legitymowane, legitymację procesową dla dochodzenia określonych roszczeń i imieniu albo na rzecz innych osób. W takiej sytuacji legitymacja procesowa odrywa się od uprawnienia materialnoprawnego; formalna legitymacja procesowa przysługuje temu podmiotowi, którego uprawnienie (żądanie, roszczenie) nie jest uzasadnione przepisami prawa materialnego. Sytuacja określana jest mianem podstawienia procesowego; jego istotą jest to, że w procesie zamiast podmiotu będącego stroną w znaczeniu materialnoprawnym występuje jako strona w znaczeniu procesowym inny (najczęściej wskazany w ustawie) podmiot. Nie istnieje norma prawna stanowiąca podstawę dla podstawienia procesowego członka wspólnoty mieszkaniowej w miejsce samej wspólnoty mieszkaniowej, stąd brak czynnej legitymacji procesowej po stronie powoda skutkujący oddaleniem powództwa.

W rozpoznanej sprawie powód nie żądał zasądzenia dochodzonej kwoty na swoją rzecz; żądanie to nie było przedmiotem procesu i zgodnie z wolą powoda nie było rozpoznawane przez Sąd.

Stwierdzając brak legitymacji procesowej czynnej Sąd I instancji prawidłowo nie badał istnienia roszczenia; czynności zmierzające do takiego ustalenia są zbędne i nie zmieniłyby rozstrzygnięcia. Zarzut nierozpoznania istoty sprawy jest nietrafny. Podobnie zarzuty naruszenia wskazanych przez powoda norma prawa materialnego, jako odnoszących się do istnienia roszczenia, są bezprzedmiotowe.

Sąd nie naruszył art. 195 k.p.c., który reguluje kwestię współuczestnictwa koniecznego, niezachodzącego w rozpoznanej sprawie. Zastosowanie mógł znaleźć art. 194 § 1 k.p.c., jednak stosowanie tej normy wymaga wniosku strony, którego nie złożono.

Sąd Rejonowy trafnie przyjął, że koszt dojazdu strony samochodem na rozprawę stanowi koszt procesu (art. 98 § 2 k.p.c.), którego wysokość określa się zgodnie z cytowanymi w uzasadnieniu wyroku tego Sądu normami prawnymi (art. 91, art. 85 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, tekst jednolity. Dz. U. z 2010 roku, poz. 594 z późn. zm., § 5 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 19 grudnia 2002 roku w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju, Dz. U. Nr 236, poz. 1990 z późn. zm., § 2 pkt 1 b rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca 2002 roku w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy, Dz.U. Nr 27, poz. 271 z późn. zm.).

Z powyższych przyczyn apelacja podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

W wyroku Sądu Rejonowego wskutek oczywistej omyłki pisarskiej błędnie wskazano nazwisko pozwanego; wyrok ten podlegał sprostowaniu z urzędu na podstawie art. 350 § 3 k.p.c.

SSO Marzenna Ernest SSO Robert Bury (spr.) SSO Wiesława Buczek Markowska