Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 czerwca 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 17 czerwca 2015 r. w Gliwicach

sprawy J. K. (K.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania J. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

z dnia 16 września 2014 r. nr (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu J. K. prawo do emerytury począwszy od 1 sierpnia 2014r.;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. na rzecz ubezpieczonego kwotę 60 zł (sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

(-)SSO Patrycja Bogacińska-Piątek

Sygn. akt VIII U 2240/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16 września 2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w C. odmówił ubezpieczonemu J. K. prawa do emerytury w niższym wieku w oparciu o art. 184 w związku z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz.U. z 2015r. poz. 748) w związku z tym, iż nie udowodnił on 15 – letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach przy pracach wymienionych w wykazie A, bowiem ZUS uwzględnił mu jedynie
4 lata, 11 miesięcy i 7 dni takiej pracy.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony domagał się jej zmiany poprzez przyznanie mu prawa do wcześniejszej emerytury. Podniósł, że zgodnie z przedłożonym przez niego świadectwem pracy w warunkach szczególnych i zeznaniami świadków,
o przesłuchanie których wnosił, wykonywał pracę w warunkach szczególnych w całym okresie zatrudnienia w (...) w R.. Nadto w toku procesu podnosił, że taki rodzaj pracy wykonywał też w Spółdzielni Kółek Rolniczych w Z. od 1 stycznia 1975r. do 31 października 1977r.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując swoje stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, a dodatkowo podniósł, że do okresów pracy w warunkach szczególnych nie zaliczył odwołującemu okresu zatrudnienia
w (...) w R. od 23 listopada 1987r. do 19 sierpnia 1991r. w charakterze maszynisty ciężkiego sprzętu budowlanego, operatora sprzętu budowlanego i operatora koparek jednonaczyniowych, a równocześnie zaliczył mu okres zatrudnienia u tego pracodawcy od 23 listopada 1977r. do 29 października 1982r. charakterze maszynisty ciężkich maszyn budowlanych i drogowych, ponieważ za ten okres przedstawił świadectwo wykonywania pracy w I kategorii zatrudnienia wystawione przez pracodawcę, zaś za sporne okresy nie przedstawił on świadectw wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Sąd ustalił co następuje:

Ubezpieczony J. K., urodzony (...) w dniu 28 sierpnia 2014r. złożył wniosek o emeryturę w wieku niższym niż 65 lat z tytułu zatrudnienia
w szczególnych warunkach.

Ubezpieczony 60 lat ukończył (...)

Skarżący, na dzień 1 stycznia 1999r., legitymuje się okresem składkowym
i nieskładkowym w wymiarze ponad 25 lat, z tym że w ocenie ZUS udowodnił jedynie 4 lata, 11 miesięcy i 7 dni pracy w szczególnych warunkach wymienionej w wykazie A.

Ubezpieczony nie jest członkiem OFE.

Po przeanalizowaniu sprawy ZUS wydał zaskarżoną decyzję.

W toku procesu Sąd ustalił, że organ rentowy nie uwzględnił odwołującemu do pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w R. od 23 listopada 1987r. do 19 sierpnia 1991r. na stanowisku maszynisty ciężkiego sprzętu budowlanego, operatora sprzętu budowlanego
i operatora koparek jednonaczyniowych, bowiem za ten okres nie przedstawił on świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Na okoliczność wykonywania pracy w warunkach szczególnych u tego pracodawcy, odwołujący, postępowaniu przed organem rentowym, przedłożył świadectwo wykonywania pracy w I kategorii zatrudnienia z dnia 29 października 1982r. (k.13 a.o.r.), gdzie
w potwierdzono, że w okresie od 23 listopada 1977r. do nadal J. K. wykonywał pracę w I kategorii zatrudnienia (obecnie zaliczaną do pracy w warunkach szczególnych) na stanowisku maszynisty ciężkich maszyn budowlanych i drogowych, wykonując prace operatora pompy do betonu, wymienione w dziale V, pod poz. 3, pkt 11 wykazu stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1981r. w sprawie prac zaliczanych do I kategorii zatrudnienia. Organ rentowy uwzględnił ubezpieczonemu jako okres pracy w warunkach szczególnych wyłącznie okres zatrudnienia przypadający do daty wystawienia tego świadectwa, jako daty niewątpliwej.

Z kolei na okoliczność faktu i charakteru wykonywania pracy w Spółdzielni Kółek Rolniczych w Z. od 1 stycznia 1975r. do 31 października 1977r., odwołujący przedstawił w ZUS świadectwo pracy z dnia 31 października 1977r., w którym wskazano, że u tego pracodawcy był zatrudniony w charakterze kierowcy ciągnika.

W toku procesu Sąd w oparciu o zeznania świadków i przesłuchanie ubezpieczonego ustalił, że Przedsiębiorstwo (...), w których zatrudniony był odwołujący, zajmowało się świadczeniem usług w zakresie wykonywania remontów wyłącznie pieców martenowskich na rzecz hut, na terenie całego kraju. Piece martenowskie używane w hutach podlegały remontom co 3 miesiące, a remont ten polegał na wyburzeniu sklepienia pieca, wybraniu żużla i wymurowaniu sklepienia na nowo. Z kolei remonty kapitalne pieców polegały na całkowitym wyburzeniu takiego pieca i wywozie pozostałego gruzu. Gruz był ładowany na specjale wagony poruszające się po szynach.

Odwołujący przez cały okres zatrudnienia w (...), w tym również w spornym okresie wykonywał takie same czynności. W szczególności pracował na stanowisku operatora sprzętu ciężkiego w bazie sprzętu ciężkiego. Do jego obowiązków należało wyburzenie pieca, bądź jego sklepienia i wybieranie cegieł oraz żużla. Prace te wykonywał na koparkach specjalistycznych typu G., które były maszynami ciężkimi i służyły do remontów pieców. Nie wykonywał pracy na innych maszynach i bez ich użycia. Pracę tę wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy dla tego stanowiska pracy. Zasadniczo każdy pracownik miał przydzieloną konkretną koparkę i pracował na niej 12 godzin na dobę.

Czynnikami szkodliwymi w jego miejscu pracy były głównie hałas, zapylenie
i wysoka temperatura. Pracownicy zatrudnieni na tym stanowisku otrzymywali dodatek szkodliwy, mleko, a także dodatkowe kartki na mięso. Dodatkowo też byli uprawnieni do urlopu zdrowotnego w wymiarze 6 dni w roku.

Razem z odwołującym w spornym okresie pracowali na tym samym stanowisku świadkowie W. B., który okres pracy u tego pracodawcy w szczególnych warunkach wykazał w postępowaniu przed tut. Sądem w sprawie VIII U 2523/13 i S. K., posiadający za okres swojego zatrudnienia w tym przedsiębiorstwie, świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych. W sprawie VIII U 2523/13 Sąd uznał, że W. B. u tego pracodawcy wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracę przy bieżącej konserwacji urządzeń na wydziale odlewni i stalowni w hucie gdzie jako podstawowe były wykonywane prace przy obsłudze pieców stalowniczych i rozlewaniu stali wymienioną pod poz. 25, dział XIV, wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983r.
Nr 8, poz. 43 ze zm.).

W dalszej kolejności w toku procesu, Sąd w oparciu o zeznania świadków
i przesłuchanie ubezpieczonego ustalił, że Spółdzielnia Kółek Rolniczych w Z.
w okresie spornym, tj. od 1 stycznia 1975r. do 31 października 1977r. prowadziła szereg różnych prac związanych ogólnie ze świadczeniem na rzecz innych podmiotów usług
w zakresie prac polowych przy użyciu maszyn rolniczych oraz prac transportowych i akcji odśnieżania. Zadania te były realizowane głównie przy użyciu ciągników rolniczych, do których doczepiano przyczepy do przewozu towarów masowych, jak również różnego rodzaju maszyny rolnicze do prac polowych, napędzane przez ten ciągnik, bądź też montowane na ciągniku urządzenia służące do odśnieżania.

Dalej Sąd ustalił, że z całym spornym okresie odwołujący faktycznie cały czas pracował jako kierowca ciągnika. W rzeczywistości jego dniówka robocza obejmowała około 10 - 14, a w czasie żniw nawet do 16 godzin. W trakcie takiej dniówki roboczej przez nie mniej niż 8 godzin dziennie jeździł zestawem składającym się z ciągnika rolniczego oraz przyczep do przewozu towarów masowych, z kolei w sezonie prac polowych obsługiwał ten ciągnik z doczepionym sprzętem do prac polowych.

W całym spornym okresie odwołujący, tak samo jak świadek M. P. będący również traktorzystą, był pracownikiem najemnym i nie był członkiem spółdzielni.

Razem z ubezpieczonym w spornym okresie pracowali H. S. – traktorzysta oraz M. P. – traktorzysta.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie: akt organu rentowego, zeznań świadków: W. B. i S. K. (zapis rozprawy z dnia 9 stycznia 2015r. minuty od 18.30 i nast.) oraz H. S. i M. P. przesłuchanych w ramach pomocy prawnej przez Sąd Rejonowy w Sieradzu (k.58), wyjaśnień ubezpieczonego (zapis rozprawy z dnia 9 stycznia 2015r. minuty od 10.25 i nast. oraz od 43.13 i nast.), a także akt osobowych ubezpieczonego dołączonych do akt sprawy i odpisu jego akt osobowych (k.12-24).

Zebrany materiał dowodowy Sąd uznał za kompletny i wystarczający do poczynienia ustaleń faktycznych oraz na rozstrzygnięcie sprawy. W szczególności Sąd dał w pełni wiarę zeznaniom świadków, gdyż są spójne i wzajemnie się potwierdzają. Należy również podkreślić, że świadkowie precyzyjnie i w sposób nie budzący najmniejszej wątpliwości określili charakter pracy odwołującego, a ponadto byli współpracownikami odwołującego, zatrudnionymi na takich samych stanowiskach.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego, J. K. zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2015r. poz. 748) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku
w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

W zakresie określenia wieku emerytalnego, o którym mowa w art. 32 ust. 1 ww. ustawy, rodzajów prac lub stanowisk oraz warunków, na podstawie których ubezpieczonym przysługuje prawo do emerytury art. 32 ust. 4 odsyła do uregulowań Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz.43 ze zm.).

Zgodnie z treścią § 2 ust. 1 i 2 ww. rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w tym akcie prawnym są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji,
w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

Natomiast jak stanowi § 1, ust 1 rozporządzenie stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wymienione
w § 4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia, zwanych dalej "wykazami".

W myśl § 3 i 4 rozporządzenia, pracownik który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w załączonym do rozporządzenia wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1. osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 60 lat dla mężczyzn

2. ma wymagany 25 letni okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy
w szczególnych warunkach.

Zaś do okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach, zalicza się także okresy pracy górniczej w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin oraz okresy zatrudnienia na kolei w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin.

Przedmiotem sporu pozostawało ustalenie, czy ubezpieczony J. K. przez okres co najmniej 15 lat pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach, a tym samym, czy ubezpieczony spełnia przesłanki do nabycia emerytury wcześniejszej z tytułu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, po ukończeniu 60 roku życia.

Warunkiem nabycia uprawnień emerytalnych według art. 184 jest spełnienie przesłanki stażu przed dniem 1 stycznia 1999r. Brak w treści art. 184 przesłanki końcowej daty spełnienia pozostałych warunków nabycia uprawnień emerytalnych (tj. na dzień
31 grudnia 2008r.) powoduje, że ubezpieczeni, którzy w chwili wejścia w życie ustawy
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych posiadali wymagany okres ubezpieczenia (szczególny i zwykły), mogą realizować prawo do emerytury na starych zasadach po osiągnięciu wieku emerytalnego określonego w art. 32 również po dniu
31 grudnia 2008r. oraz nieprzystąpieniu do OFE albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. Wszystkie przesłanki muszą zostać spełnione łącznie.

Zgodnie z wykazem A, dział VIII stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych, są pracami w szczególnych warunkach, uprawniającymi do niższego wieku emerytalnego. Również takimi pracami są wymienione w dziale XIV poz. 25 prace związane z bieżącą konserwacją agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe i budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie.

Według oceny Sądu postępowanie dowodowe przeprowadzone w tej konkretnej sprawie wykazało w sposób jednoznaczny, że ubezpieczony J. K. spełnia wszystkie przesłanki określone w ww. przepisach pozwalające na przyznanie mu prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach, bowiem bez wątpienia co najmniej przez okres 15 lat wykonywał prace w szczególnych warunkach – pozostałe warunki wynikające z treści art. 32 ust. 1 i art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2015r. poz. 748) są niesporne.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie pozostawało ustalenie charakteru pracy ubezpieczonego w wyżej wymienionych spornych okresach, za które to okresy nie zostały mu wydane świadectwa pracy w szczególnych warunkach.

Organ rentowy nie uwzględnił odwołującemu spornych okresów pracy, argumentując że świadectwo wykonywania pracy w I kategorii zatrudnienia zostało wydane przed spornym okresem, zatem nie może potwierdzać charakteru pracy odwołującego po jego wydaniu, zaś za drugi ze spornych okresów odwołujący nie przedłożył wymaganego świadectwa pracy
w szczególnych warunkach.

Trzeba jednak podkreślić, iż w myśl z ugruntowanego już stanowiskiem judykatury
i doktryny „sądy pracy i ubezpieczeń społecznych rozpoznając sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych dokonują kontroli zgodności decyzji administracyjnych wydanych w tych sprawach z prawem w trybie odrębnym określonym w kodeksie postępowania cywilnego,
w którym to trybie nie obowiązują ograniczenia dowodowe obowiązujące w postępowaniu administracyjnym toczącym się przed organami rentowymi ” (vide – wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 12 kwietnia 1996r., sygn. akt III AUr 235/96, Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 1997r., nr 1, poz. 2).

Tak więc w postępowaniu przed sądem ubezpieczeń społecznych mogą być przeprowadzane wszelkie dowody zmierzające do prawidłowego rozstrzygnięcia.

Z przeprowadzonego w niniejszej sprawie postępowania wynika jednoznacznie, że ubezpieczony w przez cały sporny okres zatrudnienia w (...) od 23 listopada 1977 roku do 19 sierpnia 1991 roku , bez względu na nazwę stanowiska pracy, faktycznie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace związane z bieżącą konserwacją agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe i budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie, tj. na wydziałach odlewniczych (dział III, poz. 10). Z kolei w trakcie całego okresu zatrudnienia w Spółdzielni Kółek Rolniczych w Z. od 1 stycznia 1975r. do 31 października 1977r. ubezpieczony faktycznie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace kierowcy ciągnika. Wszystkie wymienione rodzaje prac zostały wymienione w wykazie prac w warunkach szczególnych, uprawniających do wcześniejszego przejścia na emeryturę.

W związku z powyższym, uznając że ubezpieczony z dniem złożenia wniosku emerytalnego legitymuje się wymaganym okresem pracy w szczególnych warunkach oraz spełnia przesłankę posiadania 25 – letniego ogólnego stażu pracy, Sąd stwierdził, że jego odwołanie jest uzasadnione.

Biorąc wszystkie powyższe względy pod uwagę, Sąd na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł, jak w punkcie pierwszym sentencji wyroku, przyznając ubezpieczonemu prawo do emerytury od 1 sierpnia 2014r., tj. od miesiąca zgłoszenia wniosku. O kosztach orzeczono po myśli art. 98 k.p.c. w związku z § 12 ust 2 i § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.) w punkcie drugim orzeczenia.

(-) SSO Patrycja Bogacińska-Piątek