Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 sierpnia 2015r.

Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie Wydział III Karny

w składzie:

Przewodniczący – SSR Małgorzata Demianiuk-Dzik

Protokolant – sekretarz sądowy Aneta Sobiepanek, Anna Frydrychowska, sekretarz sądowy Paulina Jarczak, Magdalena Dor

przy udziale Prokuratora Michała Pomianowskiego, Tomasza Cieślaka, Dariusza Tałałaja, Ewy Sitarskiej

po rozpoznaniu na rozprawie w dniach 8.10.2014r., 18.11.2014r., 21.07.2015r., 18.08.2015r.

sprawy oskarżonego

S. J.

oskarżonego o to, że:

I.  w dniu (...) w W. w celu uzyskania dla siebie od (...) w W. pożyczki na cele mieszkaniowe w kwocie 85.000 zł przedłożył do zawarcia umowy pożyczki nr (...) poświadczające nieprawdę zaświadczenie o zatrudnieniu w (...) z/s w W. ul. (...) i osiąganych dochodach w wysokości 4000 zł netto, faktycznie takich dochodów nie osiągając, mające istotne znaczenie dla uzyskania tego kredytu

tj. o czyn z art. 297 § 1 kk

II.  w dniu (...) w W. w celu uzyskania dla siebie od (...) w W. pożyczki na cele mieszkaniowe w kwocie 33.000, 00 zł nr (...) oświadczył nieprawdę o zatrudnieniu w (...) z/s w W. ul. (...) i osiąganych dochodach w wysokości 4000 zł netto, faktycznie takich dochodów nie osiągając, co miało istotne znaczenie dla uzyskania tej pożyczki

tj. o czyn z art. 297 § 1 kk.

I.  oskarżonego S. J. uznaje za winnego tego, że w dniu (...) w W. w celu uzyskania dla siebie od (...) w W. pożyczki na cele mieszkaniowe w kwocie 85.000 zł przedłożył do zawarcia umowy pożyczki nr (...) poświadczające nieprawdę zaświadczenie o zatrudnieniu w (...) z/s w W. ul. (...) w zakresie osiąganych dochodów w wysokości 4000 zł netto, faktycznie takich dochodów nie osiągając, mające istotne znaczenie dla uzyskania tego kredytu tj. popełnienia czynu wyczerpującego dyspozycję art. 297 § 1 kk oraz tego, że w dniu (...) w W. w celu uzyskania dla siebie od (...) w W. pożyczki na cele mieszkaniowe w kwocie 33.000, 00 zł nr (...) oświadczył nieprawdę o osiąganych dochodach w wysokości 4000 zł netto z tytułu zatrudnienia w (...) z/s w W. ul. (...) faktycznie takich dochodów nie osiągając, co miało istotne znaczenie dla uzyskania tej pożyczki tj. popełnienia czynu wyczerpującego dyspozycję art. 297 § 1 kk i za to na podstawie art. 297 § 1 kk za każdy z tych czynów skazuje oskarżonego i wymierza mu za każdy z nich karę 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art. 85 kk i art. 86 § 1 kk wymierzone oskarżonemu kary pozbawienia wolności łączy i jako karę łączną wymierza mu karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

III.  na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk i art. 70 § 1 pkt 1 kk przy zastosowaniu art. 4 § 1 kk wykonanie wymierzonej oskarżonemu kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesza na okres 2 (dwóch) lat próby;

IV.  na podstawie 71 § 1 kk wymierza oskarżonemu karę grzywny w liczbie 20 (dwudziestu) stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10 (dziesięciu) złotych;

V.  na podstawie art. 230 § 2 kpk dowody rzeczowe szczegółowo opisane w wykazie dowodów rzeczowych Nr 1/09 pod poz. 38, 80-83 nakazuje zwrócić (...) w W. w upadłości;

VI.  na podstawie art. 627 kpk zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w kwocie 320 (trzystu dwudziestu) złotych, w tym 150 (stu pięćdziesięciu) złotych tytułem opłaty.

Sygn. akt III K 500/14

UZASADNIENIE

Na podstawie całokształtu zebranego i ujawnionego na rozprawie głównej materiału dowodowego Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

w dniu (...) S. J. złożył w (...) w W. wniosek o przyznanie pożyczki w kwocie 85.000 zł na okres 57 miesięcy. Przy złożeniu wniosku oskarżony wypełnił kwestionariusz wywiadu pożyczkowego, w którym wskazał jako cel pożyczki remont mieszkania oraz podał jako swoje wynagrodzenie miesięczne kwotę 4000 zł. Nadto do wniosku zostało przedłożone przez oskarżonego wystawione przez księgowego A. R. zaświadczenie o zatrudnieniu oskarżonego w (...) (...) s.c. w W. przy ul. (...) na stanowisku dyrektora administracyjnego z wynagrodzeniem miesięcznym netto 4000 zł. Na skutek złożonego przez oskarżonego wniosku w dniu (...) została zawarta umowa pożyczki na cele mieszkaniowe nr (...) pomiędzy (...) w W., a oskarżonym S. J., na podstawie której udzielono oskarżonemu pożyczki w kwocie 85000 zł na okres od dnia (...) do dnia (...) Przedłożone przez oskarżonego zaświadczenie o wysokości zarobków miało istotne znaczenie dla uzyskania przedmiotowego kredytu.

W dniu (...) oskarżony S. J. w (...) w W. złożył kolejny wniosek o przyznanie pożyczki w kwocie 33000 zł. Przy złożeniu wniosku przedłożył on wypełniony przez siebie kwestionariusz wywiadu pożyczkowego, w którym wskazał jako kwotę wynagrodzenia miesięcznego z tytułu zatrudnienia w (...) w W. przy ul. (...) 4000 zł. Na skutek złożonego przez oskarżonego wniosku w tym samym dniu została zawarta przez (...) w W. z oskarżonym umowa pożyczki na cele mieszkaniowe Nr (...), na mocy której udzielono S. J. pożyczki w kwocie 33000 zł na okres od dnia (...) do dnia (...) Wypełniony przez oskarżonego kwestionariusz wywiadu pożyczkowego, w którym wskazał wysokość dochodów miał istotne znaczenie dla uzyskania tego kredytu.

Zarówno zaświadczenie o zatrudnieniu i zarobkach jak i kwestionariusz wywiadu pożyczkowego poświadczały nieprawdę co do wysokości dochodów oskarżonego, albowiem oskarżony będąc zatrudnionym w (...) uzyskiwał miesięcznie dochód w wysokości ok. 500 zł.

Oskarżonego do wzięcia pożyczek namówiła siostrzenica B. P. i jej mąż A. P. (1) prowadzący (...), którym oskarżony przekazał środki finansowe uzyskane z pożyczek.

B. P. w sprawie 4 Ds. 1386/08/III postawiono zarzut udzielania pomocy S. J. do dokonania czynu z art. 297 § 1 kk.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił, w oparciu o następujące dowody: częściowo wyjaśnienia oskarżonego k. 331-333, 530-531, 532, zeznania świadka A. P. (2) k. 50v-51, 333-334, częściowo zeznania świadka B. P. oraz złożone przez nią wyjaśnienia jako podejrzana w innej sprawie k. 14v-16v, 391, częściowo zeznania świadka A. P. (1) k. 391-393 i złożone przez niego wyjaśnienia w innej sprawie 19v-20, częściowo zeznania świadka J. T. k. 527- 530, wnioski o przyznanie pożyczki k 27,28, kwestionariusz wywiadu pożyczkowego z dnia (...). i dokumentację dołączoną do wniosku k. 27, umowę pożyczki z dnia (...) k. 27, plan spłat pożyczki k. 27, kwestionariusz wywiadu pożyczkowego z dnia (...) i dokumentację dołączoną do wniosku k. 28, zaświadczenie k. 28, umowę pożyczki z dnia (...) k. 28, informację z ZUS k. 48, postanowienie z dnia (...) k. 65-66, opinię biegłego k. 74-213,

Oskarżony S. J. nie przyznał się do popełnienia zarzucanych mu czynów i złożył wyjaśnienia.

Sąd jedynie częściowo dał wiarę wyjaśnieniom oskarżonego, a mianowicie w tej części, w której przyznaje on, że złożył wnioski do (...) o udzielenie pożyczek na cele mieszkaniowe. Na wiarę zasługują również pierwsze wyjaśnienia, które oskarżony złożył w postępowaniu przed sądem, że samodzielnie wypełniał wnioski o przyznanie pożyczki i kwestionariusze wywiadów pożyczkowych, gdzie wpisał wysokość swoich zarobków 4000 zł. W tym względzie wyjaśnienia oskarżonego są logiczne i zgodne nie tylko z dokumentacją uzyskaną ze (...), ale także opinią biegłego z zakresu badania pisma ręcznego i podpisów z której wynika, że zapisy słowne i liczbowe na kwestionariuszach wywiadów pożyczkowych zarówno z dnia (...) jak i (...). zostały nakreślone przez oskarżonego (opinia k. 205-206). Z tego też względu Sąd nie dał wiary kolejnym wyjaśnieniom oskarżonego, w których zaprzeczył on, aby wpisywał kwotę swojego wynagrodzenia w kwestionariusz wywiadu pożyczkowego. W ocenie Sądu te wyjaśnienia oskarżonego stanowiły obraną przez niego linię obrony, która po pierwsze nie była konsekwentna, a po drugie sprzeczna przede wszystkim z opinia biegłego z zakresu badania pisma ręcznego.

Jako wiarygodne Sąd ocenił natomiast te wyjaśnienia oskarżonego, w których wskazał on, że do wzięcia pożyczki namówiła go siostrzenica B. P. z mężem i to dla nich miał przekazać pieniądze. Wyjaśnienia oskarżonego są w tym względzie konsekwentne i logiczne. Co prawda świadkowie B. i A. P. (1) w swoich zeznaniach nie potwierdzili wersji oskarżonego, nie mniej trzeba wziąć pod uwagę, że przeciwko nim toczy się postępowanie karne, w którym mają zarzuty pomocnictwa do przestępstw z art. 297 § 1 kk i art. 286 § 1 kk popełnionych właśnie na szkodę (...) w W..

Sąd w całości obdarzył wiarą zeznania świadka A. P. (2) – ówczesnego pracownika (...) w W.. Świadek zeznawała na okoliczność procedur zawarcia przez oskarżonego umów pożyczek. Świadek zetknęła się ze sprawą w związku z pełnieniem obowiązków służbowych. Jej zeznania są logiczne i spójne. Sąd nie dopatrzył się żadnego motywu, dla którego świadek w swoich relacjach miałaby się mijać z prawdą.

Świadek B. P., która w toczącej się przed tut. Sądem sprawie (...) jest oskarżona o pomocnictwo oskarżonemu do popełnienia przestępstwa z art. 297 § 1 kk skorzystała z przysługującego jej prawa do odmowy składania zeznań. Natomiast potwierdziła wyjaśnienia, które złożyła jako podejrzana w postępowaniu przygotowawczym. Wyjaśnienia te nie odnoszą się jednak bezpośrednio do zarzutu postawionego oskarżonemu. Po zmianie zarzutów B. P. postanowieniem z dnia (...) kiedy to obejmowało ono już także pomocnictwo oskarżonemu S. J. do popełnienia czynu z art. 297 § 1 kk B. P. nie przyznała się do popełnienia zarzucanych jej przestępstw i odmówiła składania wyjaśnień. Sąd obdarzył wiarą wyjaśnienia B. P. złożone w postępowaniu przygotowawczym, bo choć nie wiążą się one bezpośrednio z zarzutem postawionym oskarżonemu, to obrazują one motywy i mechanizm działania B. i A. P. (1), którzy do wzięcia kredytów na podobnych zasadach jak oskarżony skłonili również inne osoby wystawiając im poświadczające nieprawdę zaświadczenie o zatrudnieniu i zarobkach.

Zeznania świadka A. P. (1) zasługiwały na wiarę jedynie w tej części, w której przyznaje on, że S. J. był zatrudniony w (...) oraz wskazuje na kłopoty finansowe w jakie popadła prowadzona przez niego i żonę przychodnia. W tej części zeznania świadka korelują z informacją z ZUS co do zatrudnienia oskarżonego, a także koreluje z wyjaśnieniami B. P.. Niewiarygodne są natomiast zeznania świadka co do braku wiedzy na temat wziętych przez oskarżonego pożyczek oraz odnośnie wysokości zarobków oskarżonego. Zeznania świadka w tym względzie są nielogiczne i stanowią wyraz obranej przez niego postawy niechęci relacjonowania przed Sądem w niniejszej sprawie. Świadek tak jak jego żona chciał skorzystać w tej sprawie z prawa do odmowy składania zeznań, kiedy został poinformowany przez Sąd, że takie prawo mu nie przysługuje świadek w widoczny sposób nie chciał wywiązać się ze swojej funkcji i na pytania odpowiadał dość lakonicznie zasłaniając się w dużej mierze niepamięcią lub w ogóle brakiem wiedzy o zdarzeniach.

Sąd co do zasady dał wiarę zeznaniom świadka J. T., a mianowicie w tym zakresie, w którym świadek potwierdziła, że na okazanych jej przez Sąd na dokumentach nakreśliła podpisy jako poręczyciel pożyczek uzyskanych przez oskarżonego. W tej części zeznania świadka korelują z wnioskami opinii biegłego z zakresu badania pisma ręcznego i podpisów. Kwestia zaś stanu psychicznego i fizycznego świadka przy podpisywaniu tychże dokumentów oraz jej rzeczywistego zaangażowania i jej wzajemnych relacji z A. P. (1) pozostaje bez znaczenia dla niniejszej sprawy i w tym zakresie też Sąd pominął ocenę zeznań świadka.

Jako wiarygodne Sąd ocenił dowody z dokumentów uzyskanych od (...) w W. dotyczących zawarcia umów pożyczek przez oskarżonego, przy czym kwestionariusze wywiadów pożyczkowych oraz zaświadczenie o zarobkach wystawione przez księgowego (...) dla oskarżonego stanowiły jedynie dowód tego, że dokumenty takie zostały przedstawione przy wniosku o zawarcie poszczególnych pożyczek.

Nie zachodziły też żadne podstawy do kwestionowania informacji nadesłanej przez ZUS co do zatrudnienia oskarżonego i podstawy obliczenia składek, a także postanowień o przedstawieniu zarzutów A. i B. P..

W oparciu o tak zgromadzone i ocenione dowody Sąd uznał oskarżonego za winnego popełnienia czynów z art. 297 § 1 kk.

Przepis art. 297 § 1 kk stanowi, że karze podlega m.in. ten, kto, w celu uzyskania dla siebie od banku kredytu przedkłada podrobiony, przerobiony, poświadczający nieprawdę albo nierzetelny dokument albo nierzetelne, pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego.

Dokumentem zgodnie z art. 115 § 14 kk jest każdy przedmiot lub zapisany nośnik informacji, z którym jest związane określone prawo, albo, który ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód prawa, stosunku prawego lub okoliczności mającej znaczenie prawne.

Nierzetelne są dokument lub oświadczenie pisemne, gdy zawierają informacje nieprawdziwe lub niepełne bądź ujęte w taki sposób, że może sugerować adresatowi stan rzeczy niezgodny z rzeczywistością.

Podstawą odpowiedzialności jest przedłożenie podrobionego, przerobionego, poświadczającego nieprawdę dokumentu lub nierzetelnego pisemnego oświadczenia, mającego istotne znaczenie do uzyskania wymienionych w art. 297 § 1 k.k. form wsparcia finansowego. Istotność okoliczności związana jest z ich znaczeniem w procesie podejmowania decyzji o przyznaniu jednej z wymienionych w art. 297 § 1 k.k. form wsparcia finansowego. Okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania jednej z wymienionych w art. 297 § 1 k.k. form wsparcia finansowego, elektronicznego instrumentu płatniczego lub zamówienia publicznego to na przykład informacje o sytuacji majątkowo-osobistej. Stanowią one jedną z istotnych przesłanek przyznania świadczenia w postaci kredytu lub pożyczki (por. wyrok SA w Łodzi z 26 lipca 2000 r., II Aka 93/00, Prok. i Pr. 2002, nr 1, poz. 24).

Niewątpliwie zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwala na przypisanie oskarżonemu popełnienia przestępstw wyczerpujących dyspozycję art. 297 § 1 kk polegających w przypadku umowy pożyczki z dnia (...) na przedłożeniu zaświadczenia o zarobkach zawierającego nieprawdziwe informacje o wysokości wynagrodzenia oskarżonego, a w przypadku umowy pożyczki z dnia (...). na przedłożeniu kwestionariusza wywiadu pożyczkowego zawierającego tożsame nierzetelne informacje co do wysokości zarobków oskarżonego.

W obu przypadkach dokumenty te miały istotne znaczenie dla uzyskania pożyczki, co wynika po pierwsze wprost z wyjaśnień oskarżonego, który podał, że gdyby wpisał w kwestionariusz wywiadu pożyczkowego swoje prawdzie zarobki nie uzyskałby pożyczki we wnioskowanej wysokości, a po drugie z zeznań świadka A. P. (2), która podała, że na podstawie wysokości wynagrodzenia była wyliczana wysokość pożyczki, którą mógł uzyskać wnioskodawca.

Oskarżony działał umyślnie, wiedział bowiem, że zawierane w kwestionariuszu i zaświadczeniu informacje o jego zarobkach są nieprawdziwe, a mimo to w pełni tego świadom przedstawił w (...) informację o wysokości swoich zarobków w kwocie 4000 zł. W momencie podejmowania przypisanych oskarżonemu działań przestępnych był on osobą dojrzałą, w pełni poczytalną. Nie zachodziła żadna okoliczność wyłączająca bezprawność bądź winę oskarżonego. Bez znaczenia dla przestępczego zachowania oskarżonego pozostaje kwestia tego, że do wzięcia pożyczki został nakłoniony przez swoją siostrzenicę i jej męża, a nadto dla nich przekazał pobrane kwoty pożyczek. Przepis bowiem 297 § 1 kk penalizuje zachowanie przestępcze, które polega już na samym złożeniu czy wypełnieniu niezgodnego z prawdą pisemnego oświadczenia – nie różnicując, jaki skutek ma wywołać działanie sprawcy – a zatem dla bytu wskazanego przestępstwa nie są wymagane ani skutek, ani szkoda majątkowa.

Fakt, że oskarżony był zapewniony przez siostrzenicę, że pożyczki zostaną spłacone, a nawet okoliczność ich częściowej spłaty nie mają znaczenia dla oceny wypełnienia przez oskarżonego zmianom przestępstwa z art. 297 § 1 kk i nie stanowią okoliczności wyłączającej odpowiedzialność oskarżonego. Od oskarżonego można było wymagać zachowań zgodnych z prawem, a nie zachowań realizujących znamiona przestępstwa.

Sąd zmodyfikował opisy czynów w ten sposób, że nierzetelność zaświadczenia o zarobkach jak i kwestionariusza pożyczkowego sprowadzała się do wskazanej w nich wysokości wynagrodzenia oskarżonego, a nie faktu jego zatrudnienia w (...). Oskarżony bowiem, jak wynika z informacji ZUS, był w czasie ubiegania się o pożyczki w (...) zatrudniony w (...) przy czym jego zarobki stanowiły kwotę 500 zł.

Przy wymiarze kary Sąd kierował się kryteriami wymienionymi w art. 53 § 1 i 2 kk, a zatem swoim uznaniem, granicami przewidzianymi przez ustawę i uznał, iż wyważoną, sprawiedliwą a zarazem adekwatną do stopnia społecznej szkodliwości będzie za każdy czyn kara 4 miesięcy pozbawienia wolności.

Społeczna szkodliwość czynu popełnionego przez oskarżonego jest znaczna zważywszy zwłaszcza na kwoty pożyczek jakie uzyskał oskarżony. Przedmiotem ochrony, do którego odnosi się przestępstwo z art. 297 § 1 kk jest prawidłowość, rzetelność i uczciwość obrotu finansowego, a także wiarygodność dokumentów.

Stąd zdaniem Sądu wymierzona oskarżonemu kara pozbawienia wolności spełni swoją funkcję wychowawczą i zapobiegawczą wobec oskarżonego i środowiska, w którym żyje.

Jako karę łączną Sąd wymierzył oskarżonemu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności przy zastosowaniu zasady redukcji. Sąd wziął pod uwagę bliskość czasową popełnionych przestępstw, tożsamość podmiotu pokrzywdzonego, ale także nieco inny sposób działania oskarżonego przy składaniu obu wniosków o pożyczkę.

Kolejnym krokiem było rozważenie, czy w przedmiotowej sprawie zachodzą przesłanki z art. 69 § 1 i 2 kk skutkujące możliwością warunkowego zawieszenia orzeczonej kary. Uwzględniając wszystkie dyrektywy wymiaru kary, Sąd uznał za zasadne zastosowanie dobrodziejstwa w/w instytucji.

Oskarżony nie był dotychczas karany i mając to na uwadze Sąd uznał, iż należało dać oskarżonemu szansę, aby proces jego przystosowania do reguł obowiązujących w społeczeństwie przebiegał w warunkach wolnościowych.

W ocenie Sądu 2 – letni okres zawieszenia pozwoli oskarżonemu przemyśleć swoje niezgodne z prawem zachowanie oraz zweryfikować pozytywną prognozę postawioną w stosunku do niego. Oskarżony nauczony tym doświadczeniem, które dla niego również przyniosło konsekwencje materialne, powstrzyma się w przyszłości od zachowań naruszających normy prawa karnego.

Realną dolegliwością będzie dla oskarżonego, która wzmocni wychowawcze i zapobiegawcze oddziaływanie kary pozbawienia wolności będzie kara grzywny w liczbie 20 stawek dziennych po 10 złotych jedna stawka dzienna. Kara ta oscylująca w dolnych granicach ustawowego zagrożenia, przy uwzględnieniu sytuacji materialnej oskarżonego, który uzyskuje emeryturę i nie ma nikogo na utrzymaniu, nie jest z pewnością nadmierną dolegliwością dla oskarżonego, a dodatkowo uświadomi mu konieczność przestrzegania reguł obowiązujących w prawie karnym.

Stosownie do treści art. 230 § 2 kpk Sąd nakazał zwrot dokumentów stanowiących dowody rzeczowe (...) w W. w upadłości jako uprawnionemu podmiotowi, gdyż są one zbędne dla dalszego postępowania.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w oparciu o przepis art. 627 kpk.

Przepis art. 627 kpk stanowi, że od skazanego w sprawach z oskarżenia publicznego sąd zasądza koszty sądowe na rzecz Skarbu Państwa.

Na koszty w niniejszej sprawie składa się opłata od kar w wysokości 150 zł, koszty poniesione w postępowaniu przygotowawczym 120 zł, koszty uzyskania informacji z Krajowego Rejestru Karnego w wysokości 30 zł oraz koszy doręczeń w postępowaniu sądowym.

Sąd uwzględniając sytuację oskarżonego, który nie ma nikogo na utrzymaniu, uzyskuje emeryturę jest w stanie uiścić koszty sądowe bez uszczerbku dla koniecznego utrzymania.

Z tych wszystkich względów i w oparciu o powołane wyżej przepisy Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.