Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 8 grudnia 2014 roku w sprawie z powództwa B. (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego
w G. przeciwko U. I. o zapłatę Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi zasądza od U. I. na rzecz B. (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w G. kwotę 9 300,40 zł z tym zastrzeżeniem, że kwotę tę rozkłada na 19 miesięcznych rat w tym osiemnaście rat w wysokości po 500 zł każda a ostatnia rata w wysokości 300,40 zł płatne do dnia 10-go każdego miesiąca poczynając od stycznia 2015 roku, z ustawowymi odsetkami na wypadek uchybienia terminu płatności którejkolwiek z rat, oddalając powództwo w pozostałym zakresie, przyznaje i nakazuje wypłacić ze skarbu Państwa Sądu Rejonowego dla Łodzi Śródmieścia w łodzi na rzecz adwokata K. S. kwotę 2952 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego udzielonego pozwanej z urzędu oraz odstąpił od obciążenia pozwanej kosztami procesu.

Apelację od powyższego orzeczenia wywiodła powódka, zaskarżając go w części oddalającej powództwo. Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:

1.  naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 233 k.p.c. polegającej na przekroczeniu zasady swobodnej oceny dowodów wyrażającej się w błędnej ocenie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i uznaniu, że złożona przez powoda umowa zawarta przez pozwanego z poprzednim wierzycielem, wyciąg z ksiąg rachunkowych powoda oraz wyciąg z umowy cesji wierzytelności wraz z wyciągiem załącznika nie stanowią dowodu na okoliczność potwierdzenia wysokości nabytej wierzytelności przez powoda;

2.  naruszenie art. 232 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. polegające na błędnym uznaniu przez Sąd, że strona powodowa nie przedłożyła dowodów na poparcie swoich twierdzeń oraz wniosków, z których wywodzi skutki prawne, a tym samym nie udowodniła okoliczności nabycia wierzytelności co do wysokości, jakiej domagała się w pozwie;

3.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 353 ¹ k.c. poprzez jego niezastosowanie, polegające na dokonaniu przez Sąd ustaleń faktycznych sprzecznych z treścią zawartej przez strony umowy;

4.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 509 § 2 k.c. poprzez błędne jego zastosowanie i przyjęcie, że na powoda wskutek umowy cesji nie przeszło skutecznie roszczenie o zaległe koszty oraz odsetki;

5.  naruszenie art. 230 k.p.c. w zw. z art. 339 § 2 k.p.c. polegające na jego niezastosowaniu i uznaniu okoliczności istnienia oraz wysokości zadłużenia stopy pozwanej za nieudowodnioną, podczas gdy pozwany na żadnym etapie postępowania powyższego nie zakwestionował, co kwalifikowało uznanie przez Sad faktu zarówno istnienia, jak i wysokości zadłużenia za przyznany;

6.  naruszenie prawa materialnego, tj. art. 481 § 1 oraz § 2 k.c. przez niewłaściwe jego zastosowanie polegające na braku zasądzenia od kwoty głównej odsetek umownych w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP, wbrew żądaniu pozwu;

7.  nierozpoznanie istoty sprawy.

W oparciu o wskazane zarzuty powódka wniosła o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie w całości roszczenia zgłoszonego
w pozwie oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania za
I instancję wg norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego, a także kosztów procesu wg norm prawem przepisanych za II instancję, względnie
o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji oraz pozostawienie temu Sądowi orzeczenia o kosztach postępowania za obie instancje;

2.  przeprowadzenie w trybie art. 381 k.p.c. dowodu z regulaminu kredytu odnawialnego oraz tabeli odsetek i prowizji kredytu odnawialnego obowiązującego w (...) Bank S.A. na okoliczność wysokości obowiązujących odsetek, naliczanych od kwot niespłaconego kredytu, do których naliczania uprawniony był poprzedni wierzyciel, z uwagi na okoliczność, że potrzeba powołania się na ten fakt wynikła dopiero na obecnym etapie postępowania, wskazując przy tym, iż nie jest dowodem spóźnionym bowiem został on zgłoszony już w toku sprawy w pozwie.

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o jej oddalenie w całości z uwagi na jej oczywistą bezzasadność, niedopuszczenie powołanego przez stronę wnioskowanego dowodu oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

apelacja nie jest zasadna i podlega oddaleniu w całości.

Zaskarżone orzeczenie należało uznać za prawidłowe, stanowiące wynik właściwej oceny zebranego materiału dowodowego. Sąd Okręgowy podziela poczynione przez Sąd pierwszej instancji ustalenia i w konsekwencji przyjmuje za swoje, uznając za zbędne powielanie ich w treści uzasadnienia. Niniejsza sprawa podlega rozpoznaniu
w postępowaniu uproszczonym i z tego względu zgodnie z przepisem art. 505 ¹³ § 2 k.p.c., jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku tego sądu powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Przed przystąpieniem do merytorycznego rozpoznania podniesionych w apelacji zarzutów na wstępie należy odnieść się do wniosku powódki o dopuszczenie dowodu z regulaminu kredytu odnawialnego oraz tabeli odsetek i prowizji kredytu odnawialnego obowiązującego w (...) Bank S.A., który w ocenie Sądu Okręgowego jako spóźniony nie podlegał uwzględnieniu (art. 381 k.p.c.). Wskazać bowiem należy, że wykorzystanie przez sąd apelacyjny uprawnienia przewidzianego w art. 381 k.p.c. może wchodzić w rachubę tylko co do faktów i dowodów, które nie uległy prekluzji w pierwszej instancji. Strona powodowa w żaden sposób nie wykazała, by potrzeba powołania wskazanych dowodów powstała później. Z oczywistych względów fakt zapoznania się z uzasadnieniem niekorzystnego dla powódki orzeczenia nie może stanowić usprawiedliwienia dla spóźnionego przedstawienia dowodów. Obowiązkiem bowiem powoda było przedstawienie wszelkich dostępnych jej dowodów już na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego, celem wykazania zasadności dochodzonego roszczenia, czego jak wynika z akt sprawy nie uczyniła.

Ocenę argumentów strony apelującej wypada rozpocząć od najdalej idącego zarzutu nierozpoznania istoty sporu, która wyrażała się w naruszeniu przez Sąd wskazanych w apelacji przepisów. W przekonaniu Sądu Okręgowego zarzut ten jest jednak całkowicie chybiony, co wynika wprost z jego uzasadnienia. Nierozpoznanie istoty sporu skarżąca wiąże bowiem z naruszeniem przepisów wskazanych w treści apelacji, a zatem z wadliwą oceną materiału dowodowego. Tymczasem w orzecznictwie i doktrynie dominuje pogląd, iż nierozpoznanie istoty sprawy odnosi się do roszczenia będącego podstawą powództwa i zachodzi, gdy sąd pierwszej instancji nie orzekł w ogóle merytorycznie o żądaniach stron, zaniechał zbadania materialnej podstawy żądania pozwu albo pominął merytoryczne zarzuty pozwanego. W rozpoznawanej sprawie sytuacja taka nie miała miejsca. Jak podkreślił Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie I CZ 12/13 (Lex nr 1318308), oceny, czy sąd pierwszej instancji rozpoznał istotę sprawy, dokonuje się na podstawie analizy żądań pozwu i przepisów prawa materialnego stanowiących podstawę rozstrzygnięcia, nie zaś na podstawie ewentualnych wad postępowania prowadzącego do wydania zaskarżonego apelacją orzeczenia. Niewyjaśnienie okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, niewłaściwa ocena dowodów czy ewentualna błędna subsumcja nie są równoznaczne z nierozpoznaniem istoty sprawy. Analiza zaskarżonego wyroku jednoznacznie wskazuje, że Sąd Rejonowy odniósł się do roszczenia objętego żądaniem pozwu, wskazując jego podstawę faktyczną oraz prawną, uznając, iż w zakresie roszczenia obejmującego odsetki, jako nieudowodnione podlegało oddaleniu. Przekonanie apelującej o wadliwości powyższego stanowiska nie oznacza wcale, że istota sporu nie została rozpoznana. Sąd Rejonowy odniósł się bowiem do tego co było przedmiotem sprawy,
a jedynie konkluzja jego rozważań pozostaje odmienna od oczekiwań skarżącej, co jednak w żadnym razie nie uzasadnia przywołanego w apelacji zarzutu.

Powódka wśród zarzutów naruszenia prawa procesowego zakwestionowała dokonaną przez Sąd I instancji ocenę materiału dowodowego. Zarzuty apelacji w tej części, zmierzające do wykazania naruszenia przepisu art. 233 k.p.c. należało uznać za niezasadne. Generalnie zarzuty w tym zakresie sprowadzają się do forsowania własnej, korzystnej dla apelującej, oceny stanu faktycznego. W myśl zaś powołanego przepisu ustawy Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Ocena dowodów polega na ich zbadaniu i podjęciu decyzji, czy została wykazana prawdziwość faktów, z których strony wywodzą skutki prawne. Celem Sądu jest tu dokonanie określonych ustaleń faktycznych, pozytywnych bądź negatywnych i ostateczne ustalenie stanu faktycznego stanowiącego podstawę rozstrzygnięcia.

Ocena wiarygodności mocy dowodów przeprowadzonych w danej sprawie wyraża istotę sądzenia w części obejmującej ustalenie faktów, ponieważ obejmuje rozstrzygnięcie o przeciwnych twierdzeniach stron na podstawie własnego przekonania sędziego powziętego w wyniku bezpośredniego zetknięcia ze świadkami, stronami, dokumentami i innymi środkami dowodowymi. Powinna odpowiadać regułom logicznego rozumowania wyrażającym formalne schematy powiązań między podstawami wnioskowania i wnioskami oraz uwzględniać zasady doświadczenia życiowego wyznaczające granice dopuszczalnych wniosków i stopień prawdopodobieństwa ich występowania w danej sytuacji.

Jeżeli z określonego materiału dowodowego Sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i musi się ostać choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami, lub gdy wnioskowanie Sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych to przeprowadzona przez Sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona.

W kontekście powyższych uwag należy stwierdzić, iż wbrew twierdzeniom apelującej w rozpoznawanej sprawie Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych
w oparciu o cały zgromadzony materiał dowodowy i nie naruszył dyspozycji art. 233 § 1 k.p.c. Przeprowadzona przez tenże Sąd ocena materiału dowodowego jest w całości logiczna i zgodna z zasadami doświadczenia życiowego, zaś wszelkie podniesione w tym zakresie zarzuty stanowią w istocie jedynie niczym nieuzasadnioną polemikę z prawidłowymi
i nieobarczonymi jakimkolwiek błędem ustaleniami Sądu pierwszej instancji.

Przede wszystkim Sąd I instancji wbrew zarzutom apelacji słusznie uznał, iż roszczenie powódki obejmującej odsetki nie zostało przez nią udowodnione, co skutkowało oddaleniem w tym zakresie powództwa. Powódka nie załączyła bowiem do pozwu Tabeli Odsetek i Prowizji Kredytu Odnawialnego, stanowiącej integralną część umowy, z której miała wynikać wysokość odsetek umownych i łącznie z nimi dochodzonych opłat. Fakt ten przyznaje pośrednio sama powódka, wnosząc na etapie postępowania apelacyjnego wniosek o dopuszczenie przedmiotowego dowodu. Sąd słusznie również zważył, iż w załączonej umowie przelewu wierzytelności – załączniku nr 6 do postanowienia odnoszącego się do zasad naliczania odsetek dla wszystkich wierzytelności mają charakter blankietowy, zaś wyciąg z ksiąg rachunkowych na dzień 21 maja 2013 roku przedstawia łączną sumę odsetek, bez odpowiednio ich arytmetycznego wyliczenia. Tym samym nie można zweryfikować w tym zakresie zgłoszonego roszczenia. Stanowisko Sądu I instancji Sąd Okręgowy w pełni podziela, nie dostrzegając w nim żadnych nieprawidłowości.

Nietrafny był również zarzut naruszenia art. 230 k.p.c. w zw. z art. 339 § 2 k.p.c. sprowadzający się do wykazania przyznania przez stronę pozwaną zarówno zasadności jak i wysokości zadłużenia. Jak trafnie wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 lutego 2011 r., sygn. akt I CSK 298/10, opubl. LEX nr 950421 funkcją art. 230 k.p.c. nie jest wzmacnianie ustaleń co do faktów, które nie znajdują dostatecznego uzasadnienia w dowodach przeprowadzonych w sprawie. Zastosowanie tego przepisu wchodzi w rachubę jedynie wówczas, gdy jest to uzasadnione wynikiem całej rozprawy. Oznacza to konieczność uwzględnienia zarówno postawy procesowej strony, jak również ostatecznych wyników postępowania dowodowego. Z powyższego wynika zatem wyraźnie, iż nawet w przypadku, gdy jedna ze stron nie wypowie się w przedmiocie twierdzeń drugiej strony, uznanie tychże twierdzeń przez Sąd za prawdziwe będzie możliwe jedynie wówczas, gdy w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego twierdzenia te nie budzą uzasadnionych wątpliwości. Nie można zatem automatycznie uznawać za prawdziwe tych twierdzeń jednej ze stron, co do których strona przeciwna nie zajęła jakiegokolwiek stanowiska w sprawie.

Przechodząc do oceny zarzutów naruszenia przepisów prawa materialnego, wskazać należy, iż dotyczyły one naruszenia art. 353 ¹ k.c., art. 509 § 2 k.c. oraz art. 481 § 1 i 2 k.c. Zarzuty te nie są uzasadnione wobec niewątpliwego ustalenia stanu faktycznego poczynionego przez Sąd Rejonowy, a które nie zostało zakwestionowane rozpoznawaną apelacją. Zarzuty te zostały w istocie oparte były na twierdzeniach skarżącej, iż wysokość zgłoszonego roszczenia wynika z przedłożonych przez powódkę dokumentów. Twierdzenia te zostały jednak obalone. Materiał dowodowy przedmiotowej sprawy dostarczył bowiem podstawy do przyjęcia, iż żądanie powódki w części obejmującej roszczenie odsetkowe nie zostało przez nią udowodnione. Sama polemika z taką decyzją sądu, bez wskazania argumentów, które podważałyby jej trafność i uzasadniałyby przyjęcie tezy apelującej, czyni zarzut oczywiście bezzasadnym.

Odnosząc się do argumentacji zarzutu naruszenia art. 509 § 2 k.c. wskazać należy, iż Sad I instancji w żadnym zakresie nie uznał, jak sugeruje to strona skarżąca, iż wskutek umowy cesji nie przeszło na powódkę skutecznie roszczenie o zaległe koszty oraz odsetki. Uważna lektura treści uzasadnienia wskazuje jedynie, iż z całości materiału dowodowego przedłożonego do akt sprawy, w tym umowy cesji wierzytelności, w którym postanowienia odnoszące się do zasad naliczania odsetek dla wszystkich wierzytelności mają charakter blankietowy, nie można zweryfikować wysokości zgłoszonego w tym zakresie roszczenia. Sąd I instancji nie podważał faktu nabycia przez powódkę wierzytelności obejmującej należności odsetkowe, wskazując jedynie, iż przedłożone dokumenty nie są miarodajne do zweryfikowania ich wysokości.

Chybiony był również zarzut naruszenia art. 353 ¹ k.c. Był on o tyle niezasadny
a limine, iż w istocie sprowadzał się on do wykazania sprzeczności ustaleń faktycznych z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego. Wskazać również należy, iż Sąd I instancji nie mógł poczynić innych ustaleń faktycznych, niż te które wynikają z całości materiału dowodowego załączonego do akt sprawy. Poczynione zaś przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne znajdują pełne oparcie w przeprowadzonych dowodach z dokumentów. Sąd Okręgowy nie stwierdza w tym zakresie żadnych uchybień. Wskazać również należy, że apelująca zarzuca sprzeczność poczynionych ustaleń ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. Niemniej jednak sprzeczności tej nie wykazuje.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.

Zważywszy na wynik kontroli instancyjnej o kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. i zasądził od powódki na rzecz pozwanej kwotę 300 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego - § 6 pkt 3 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t. j. Dz. U. z 2013 r., poz. 461).