Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 13 lipca 2015 r.

Sąd Okręgowy w Kielcach Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Teresa Kołbuc

Sędziowie: SSO Elżbieta Ciesielska (spr.)

SSO Sławomir Buras

po rozpoznaniu w dniu 13 lipca 2015r. na posiedzeniu niejawnym sprawy

z wniosku

Skarb Państwa - Starosta (...)

z udziałem

I. S. , W. B. , M. B. (1)

o wpisy w księdze wieczystej

na skutek apelacji wnioskodawcy Skarb Państwa - Starosta (...)

od postanowienia Sądu Rejonowego w Busku - Zdroju

z dnia 27 kwietnia 2015 r. sygn. akt Dz.Kw(...), Dz. Kw. (...), Dz. Kw(...)

postanawia: oddalić apelację.

II Ca 702/15

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 27 kwietnia 2015 r. Sąd Rejonowy w Busku-Zdroju oddalił wniosek Skarbu Państwa – Starosty (...) o wpisanie w dziele I księgi wieczystej (...) w miejsce działek nr: (...) oraz działek nr (...) objętych dotychczas księgą wieczystą (...) działek nr: (...) położonych we wsi K. gmina S. i zamknięcie księgi wieczystej (...) oraz o wpisanie w dziale drugim księgi wieczystej (...) jako właścicielki I. S. na podstawie decyzji (...), wykreślenie na podstawie tej decyzji ostrzeżenia o wszczęciu postępowania scaleniowego obrębu K. gmina S. w obydwu księgach i ograniczonego prawa rzeczowego użytkowania gruntu o powierzchni 0,28 ha w działce (...) na rzecz W. B. i M. B. (2).

W uzasadnieniu Sąd Rejonowy wskazał, iż księga wieczysta (...) urządzona jest dla nieruchomości położonej w K. gmina S. składającej się z działek ewidencyjnych oznaczonych numerami: (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...) o łącznej powierzchni 7,5313 ha. Jako właściciel w dziale drugim w/w księgi wieczystej wpisana jest I. S.. W dziale trzecim tej księgi wieczystej wpisana jest służebność mieszkania oraz służebność użytkowania gruntu o powierzchni 0,28 ha w działce na rzecz W. B. i M. B. (1). Wpisane jest również ostrzeżenie o wszczęciu postępowania scaleniowego.

Księga wieczysta (...) urządzona jest dla ruchomości położonej we wsi K. gmina S. o powierzchni 1,1787 ha składającej się z działek ewidencyjnych oznaczonej numerami: (...). W dziale II tej księgi jako właściciel wpisana jest także E. S., w dziale III wpisana jest służebność polegająca na prawie łowienia ryb w stawie na działce nr (...) przysługująca W. B. i M. B. (1) a także ostrzeżenie o wszczęciu postępowania scaleniowego.

Postępowanie scaleniowe, którym objęta była wieś K. zostało już prawomocnie zakończone i w wyniku tego scalenia I. S. za działki objęte w/w księgami wieczystymi otrzymała działki nr (...) o powierzchni 9,0859 ha.

W ocenie Sądu Rejonowego Starosta B. nie jest jednak podmiotem legitymowanym do złożenia wniosku o dokonanie wpisów w w/w księgach wieczystych wpisów sprecyzowanych we wniosku inicjującym postępowanie w przedmiotowej sprawie. Zgodnie bowiem art. 626 ² § 5 k.p.c. „Wniosek o dokonanie wpisu może złożyć właściciel, albo wierzyciel jeżeli przysługuje mu prawo, które może być wpisane w księdze wieczystej. W sprawach dotyczących obciążeń powstałych z mocy ustawy, wniosek może złożyć uprawniony organ.” Przepis zaś art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 26 marca 1982 r. o scalaniu i wymianie gruntów (tekst jednolity Dz.U. z 2014r, poz. 700) zdaniem Sądu daje mu prawo wyłącznie do domagania się wykreślenia wzmianki o wszczęciu postępowania scaleniowego na podstawie art. 21 ust. 1 tej ustawy.

Sąd Rejonowy uznał również, iż nie zachodzi podstawa do tego by Sąd wieczystoksięgowy z urzędu, w trybie art. 27 ust. 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece, sprostował wpisy w księdze wieczystej w przypadku gdyby do wniosku były dołączone wymagane dokumenty, bowiem na podstawie decyzji scaleniowej powstają nowe nieruchomości jako nowy przedmiot władania i zmienia się ich stan prawny.. Uprawnionymi do złożenia wniosków o wpisy w księgach wieczystych nowego stanu prawnego wynikającego z decyzji zatwierdzających projekt scalenia są tylko osoby wskazane w art. 626 ² § 5 k.p.c.

Apelację od postanowienia złożył wnioskodawca Skarb Państwa – Starosta (...) Zarzucił:

- naruszenie art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 26 marca 1982 r. o scalaniu i wymianie gruntów przez jego niezastosowanie i w konsekwencji oddalenie wniosku;

- naruszenie art. 3 w/w ustawy przez jego niezastosowanie i w konsekwencji narażenie uczestników postępowania na konieczność ponoszenia kosztów związanych z ujawnieniem w księgach wieczystych decyzji zatwierdzającej projekt scalenia.

W oparciu o te zarzuty wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.

W dalszej części apelacji wywodził, iż przepis art. 1 ust. 2 pkt 8 litera c ustawy o scalaniu i wymianie gruntów uprawnia organ – Starostę (...) do wystąpienia z wnioskiem o ujawnienie w księgach wieczystych decyzji zatwierdzającej projekt scalenia. W ocenie skarżącego potwierdza to brzmienie art. 29 tej ustawy, z którego wynika, iż decyzja o zatwierdzeniu projektu scalenia stanowi tytuł do ujawnienia nowego stanu prawnego w księgach wieczystych. W prawdzie ustawodawca nie wskazuje podmiotu legitymowanego do złożenia odpowiednich wniosków, jednak zgodnie z art. 1 ust. 2 pkt 8c tej ustawy prace scaleniowe obejmują ujawnienie w księgach wieczystych decyzji zatwierdzającej projekt scalenia, a postępowanie scaleniowe zgodnie z art. 3 tej ustawy prowadzi starosta.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy podziela w całości ustalenia faktyczne i ocenę prawną zaprezentowaną przez Sąd Rejonowy.

Zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd I instancji prawidłowo stwierdził, iż Starosta (...)nie jest legitymowany do złożenia wniosku z jakim wystąpił w niniejszej sprawie. Po zakończeniu postępowania scaleniowego jest on jedynie uprawniony do złożenia wniosku o wykreślenie wpisu ostrzeżenia o toczącym się postępowaniu scaleniowym, ujawniając w związku z tym w księdze wieczystej decyzję o zatwierdzeniu scalenia, która zgodnie z art. 626 ^{( 2)} § 3 k.p.c. winna być załączona do wniosku o wykreślenie ostrzeżenia o toczącym się postępowaniu scaleniowym.

Podmioty legitymowane do złożenia wniosku o wpis w księdze wieczystej wymienia art. 626 ² § 5 k.p.c i jest to wyliczenie wyczerpujące. Przepisem ten jest przepisem szczególnym w stosunku do art. 510 k.p.c. i precyzuje w sposób wiążący, pojęcie podmiotu, którego praw dotyczy postępowanie wieczystoksięgowe. Przepisem zaś szczególnym w stosunku do artykułu 626 ² § 5 k.p.c. jest przepis art. 924 k.p.c. przewidujący, iż komornik może złożyć wniosek o dokonanie w księdze wieczystej wpisu o wszczęcie egzekucji z nieruchomości. (por. H. Ciepła [w:] H. Dolecki (red.) Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz , Tom III, Lex, 2013, E. Bałan-Gonciarz, H. Ciepła Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Komentarz po nowelizacji prawa hipotecznego. Wzory wniosków o wpis. Wzory wpisów do księgi wieczystej , Lex, 2011). W takiej sytuacji legitymacja do składania wniosku o wpis do księgi wieczystej, o ile nie wynika z art. 626 ² § 5 k.p.c , to dla określonego podmiotu musi być przewidziana wprost w przepisie szczególnym. Tego rodzaju wyjątki od o zasady muszą być jednak wyraźne i nie mogą być interpretowane rozszerzająco.

W ocenie Sądu Okręgowego wbrew wywodom apelacji, prawo do złożenia przez Starostę wniosku o dokonanie wpisu w szerszym zakresie, niż wpis ostrzeżenia o toczącym się postępowaniu scaleniowym, czy o ujawnienie decyzji zatwierdzającej projekt scalenia, nie wynika w szczególności z treści art. 1 ust. 2 pkt 8c ustawy o scalaniu i wymianie gruntów w zw. z art., 3 ust. 1 i art. 21 tej ustawy.

Przywołane w apelacji przepisy zawierają:

1)  definicję prac scaleniowych, przez które zgodnie z art. 1 ust.2 pkt 8 rozumieć należy prace i czynności niezbędne do wszczęcia postępowania scaleniowego, prowadzenia postępowania i ujawnienia w księgach wieczystych decyzji o zatwierdzeniu projektu scalenia;

2)  art. 3 przewiduje, iż postępowanie scaleniowe prowadzone jest przez starostę;

3)  art. 21 w ust. 1 wskazujący, iż Sąd właściwy do prowadzenia ksiąg wieczystych, na wniosek starosty, uczyni w księdze wieczystej wzmiankę o wszczęciu postępowania scaleniowego lub wymiennego, a jeżeli nieruchomość nie ma urządzonej księgi wieczystej, wniosek składa się do istniejącego zbioru dokumentów.

Zdaniem Sądu Okręgowego , analiza powyżej wskazanych przepisów, uprawnia do stwierdzenia, że żaden z nich nie daje Staroście legitymacji do złożenia wniosku o dokonanie w księdze wieczystej wpisu w dziale I czy II zmierzającego do ujawnienia wyniku tego postępowania. Jedynie przepis art. 21 ust. 1, jak słusznie przyjął Sąd Rejonowy, można traktować jako szczególny wobec art. 626 ² § 5 k.p.c., ale tylko w zakresie sprecyzowanego w nim wniosku.

Legitymacji Starosty w niniejszej sprawie nie można także wywieźć z treści art. 29 ustawy o scalaniu i wymianie gruntów. Przepis ten traktuje wyłącznie o charakterze samej decyzji nie wspominając o podmiotach uprawnionych do złożenia wniosku o wpis na jej podstawie.

W świetle powyższych rozważań, wbrew wywodom apelacji, uprawnienia takiego nie można wywodzić także z faktu, iż postępowanie scaleniowe prowadzone jest na koszt Skarbu Państwa, o czym stanowi art. 3 ust.1 powołanej ustawy o scalaniu i wymianie gruntów.

Reasumując powyższe rozważania, stwierdzić należy iż zarzuty podniesione w apelacji Sąd Okręgowy uznał za niezasadne, i w konsekwencji, na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. Z art. 13 § 2 k.p.c. oddalił apelację.

SSO E. Ciesielska SSO T. Kołbuc SSO Sł. Buras