Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 maja 2013 r.

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze w VI Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Andrzej Tekieli (spr.)

Sędziowie SO Barbara Żukowska

SO Tomasz Skowron

Protokolant Anna Potaczek

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej Roberta Remiszewskiego

po rozpoznaniu w dniu 17 maja 2013 r.

sprawy P. P.

oskarżonego z art. 244 kk w zw. z art. 91 § 1 kk, art. 278 § 1 kk w zw. z art. 12 kk

z powodu apelacji, wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Bolesławcu

z dnia 8 lutego 2013 r. sygn. akt IIK 1398/12

I.  zmienia zaskarżony wyrok wobec oskarżonego P. P.i na podstawie art. 435 kpk wobec oskarżonych K. L.i M. Ł.w ten sposób, że w pkt III i XI części dyspozytywnej uchyla rozstrzygnięcie dotyczące naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego R. L.kwot 451, 60 złotych oraz uchyla w całości rozstrzygnięcie z pkt VIII części dyspozytywnej,

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy wobec oskarżonego P. P.,

III.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe za postępowanie odwoławcze w kwocie 320 złotych.

Sygn.akt VI Ka 197)13

UZASADNIENIE

P. P.oskarżony był o to, że:

I.  w okresie od 18 stycznia do 13 lipca 2012 r. , działając w warunkach ciągu przestępstw, kierował pojazdem mechanicznym, pomimo orzeczonego prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Bolesławcu z dnia 2 października 2009 r. sygn. akt IIK 1509/09 zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres czterech lat oraz wyrokiem Sądu Rejonowego w Bolesławcu z dnia 13 października 2009 r. sygn. akt IIK 1279/09 zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres trzech lat, w tym:

- 18 stycznia 2012 r. w B.na ul. (...)kierował pojazdem marki F. (...)nr rej. (...),

- w dniu 30 kwietnia 2012 r. w B.na ul. (...)kierował pojazdem marki F. (...)nr rej. (...),

- w dniu 13 lipca 2012 r. w B. na ul. (...) kierował pojazdem marki F. (...) nr rej. (...), tj. o czyn z art. 244 kk w zw. z art. 91 § 1 kk.

II.  w maju 2012 r. w Ś., działając w czynie ciągłym, z terenu budowy ulic (...) dokonał zaboru w celu przywłaszczenia materiałów budowlanych, w tym:

- działając wspólnie i w porozumieniu z K. L. oraz M. Ł. kilkukrotnie dokonał zaboru w celu przywłaszczenia płyt granitowych o wymiarach 90 cm na 60 cm na 6 cm w ilości nie mniejszej niż 12 sztuk wartości nie mniejszej niż 1354, 80 zł,

- działając wspólnie i w porozumieniu z K. L. dokonał zaboru w celu przywłaszczenia krawężników granitowych w ilości nie mniejszej niż 4 sztuki wartości nie mniejszej 442, 80 zł, kostki brukowej granitowej szarej ilości nie mniejszej niż 1 tona wartości 282, 90 zł,

czym działał na szkodę właściciela firmy (...) R. L., łącznej wartości strat nie mniejszej niż 2080, 50 zł,

tj. o czyn z art. 278 § 1 kk w zw. z art. 12 kk.

M. Ł. oskarżony był o to, że:

III.  w maju 2012 r. w Ś., działając w czynie ciągłym, wspólnie i w porozumieniu z P. P.oraz K. L.z terenu budowy ulic (...)dokonał zaboru w celu przywłaszczenia materiałów budowlanych w postaci płyt granitowych o wymiarach 90 cm na 60 cm w ilości nie mniejszej niż 12 sztuk wartości nie mniejszej niż 1354, 80 zł, czym działał na szkodę właściciela firmy (...) R. L., tj. o czyn z art. 278 § 1 kk w zw. z art. 12 kk.

K. L. oskarżony był o to, że:

IV.  w dniu 30 kwietnia 2012 r. w Komendzie Powiatowej Policji w B.złożył fałszywe oświadczenie o kierowaniu samochodem marki F. (...) nr rej. (...), przyjmując mandat karny za spowodowanie kolizji drogowej w celu uniknięcia odpowiedzialności karnej przez P. P., który kierował przedmiotowym samochodem mimo prawomocnego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, tj. o czyn z art. 239 § 1 kk.

V.  w maju 2012 r. w Ś. działając w czynie ciągłym, z terenu budowy ulic (...) dokonał zaboru w celu przywłaszczenia materiałów budowlanych, w tym:

- działając wspólnie i w porozumieniu z P. P.oraz M. Ł.kilkakrotnie dokonał zaboru w celu przywłaszczenia płyt granitowych o wymiarach 90 cm na 60 cm na 6 cm w ilości nie mniejszej niż 12 sztuk wartości nie mniejszej niż 1354, 80 zł,

- działając wspólnie i w porozumieniu z P. P.dokonał zaboru w celu przywłaszczenia krawężników granitowych w ilości nie mniejszej niż 1 tona wartości 282, 90 zł

czym działał na szkodę właściciela firmy (...) R. L., łącznej wartości strat nie mniejszej niż 2080, 50 zł,

tj. o czyn z art. 278 § 1 kk w zw. z art. 12 kk.

Sąd Rejonowy w Bolesławcu wyrokiem z dnia 8 lutego 2013 r. w sprawie o sygn. akt IIK 1398/12:

I.  oskarżonego P. P.uznał za winnego popełnienia czynu opisanego w punkcie pierwszym części wstępnej wyroku i za to na podstawie art. 244 kk w zw. z art. 91 § 1 kk wymierzył mu karę 1 roku pozbawienia wolności,

II.  oskarżonego P. P.uznał za winnego popełnienia czynu opisanego w punkcie drugim części wstępnej wyroku i za to na podstawie art. 278 § 1 kk w zw. z art. 12 kk wymierzył mu karę 1 roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności,

III.  na podstawie art. 46 § 1 kk zobowiązał oskarżonego P. P.do naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego R. L.:

- 1/3 z kwoty 1354, 80 zł, tj. kwoty 451, 60 zł,

- 1/2 z kwoty 752, 50 zł , tj. kwoty 362, 85 zł,

IV.  na podstawie art. 85 kk, art. 86 § 1 kk i art. 91 § 2 kk orzekł wobec oskarżonego P. P., za zbiegające się przestępstwa, karę łączną 1 roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności,

V.  na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk , art. 70 § 1 pkt 1 kk warunkowo zawiesił oskarżonemu P. P.wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności na okres próby wynoszący 2 lata,

VI.  oskarżonego M. Ł. uznał za winnego popełnienia czynu opisanego w punkcie trzecim części wstępnej wyroku i za to na podstawie art. 278 § 1 kk w zw. z art. 12 kk wymierzył mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności,

VII.  na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk, art. 70 § 1 pkt 1 kk warunkowo zawiesił oskarżonemu M. Ł. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności na okres próby wynoszący 3 lata,

VIII.  na podstawie art. 46 § 1 kk zobowiązał oskarżonego M. Ł. do naprawienia szkody przez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego R. L. 1/3 z kwoty 1354, 80 zł, tj. kwoty 451, 60 zł,

IX.  oskarżonego K. L. uznał za winnego popełnienia czynu opisanego w punkcie czwartym części wstępnej wyroku i za to na podstawie art. 239 § 1 kk wymierzył mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności,

X.  oskarżonego K. L. uznał za winnego popełnienia czynu opisanego w punkcie piątym części wstępnej wyroku i za to na podstawie art. 278 § 1 kk w zw. z art. 12 kk wymierzył mu karę 1 roku pozbawienia wolności,

XI.  na podstawie art. 46 § 1 kk zobowiązał oskarżonego K. L. do naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego R. L.:

- 1/3 z kwoty 1354, 80 zł, tj. kwoty 451, 60 zł,

- 1/2 z kwoty 725, 50 zł , tj. kwoty 362, 85 zł,

XII.  na podstawie art. 85 kk , art. 86 § 1 kk orzekł wobec oskarżonego K. L. za zbiegające się przestępstwa, karę łączną 1 roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności,

XIII.  na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk, art. 70 § 1 pkt 1 kk warunkowo zawiesił oskarżonemu K. L. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności na okres próby wynoszący 2 lata,

XIV.  na podstawie art. 627 kpk zasądził od każdego z oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa po 1/3 kosztów sądowych i zwolnił oskarżonych od uiszczenia opłaty w sprawach karnych.

Apelację od powyższego wyroku złożył obrońca oskarżonego P. P., który zarzucił:

1)  na podstawie art. 438 pkt 2 kpk obrazę przepisów postępowania mająca wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia w szczególności art. 341 § 3 kpk w zw. z art. 335 kpk polegającą na uwzględnieniu wadliwego w części wniosku prokuratora w kwestii środka karnego z art. 46 § 1 kki zobowiązaniu oskarżonego P. P.do naprawienia szkody w wysokości 1/3 z kwoty 1354, 80 zł stanowiącej równowartość 12 sztuk płyt granitowych o wymiarach 90 cm na 6 cm tj. sumy 451, 60 zł przy braku przesłanek w tym zakresie wobec odzyskania i zabezpieczenia 12 sztuk płyt granitowych /k – 255 a.s./ w trakcie toczącego się postępowania zgodnie z wykazem 1/12 dowodów rzeczowych,

2)  w oparciu o treść przepisu art. 438 pkt 4 kpk

rażącą niewspółmierność wymierzonych kar jednostkowych i kary łącznej w sytuacji gdy oskarżony P. P.współdziałający z innymi osobami w dniu 24.07.2012 r. ujawnił wobec organu powołanego do ścigania przestępstw informacje dotyczące zarówno faktu popełnienia drugiego z zarzucanych czynów, istotne okoliczności związane z jego pełnieniem oraz osoby uczestniczące w popełnieniu drugiego z zarzucanych mu czynów co umożliwiało mu skorzystanie z dobrodziejstwa nadzwyczajnego złagodzenia kary w oparciu o treść przepisu art. 60 § 3 kk.

Stawiając powyższe obrońca oskarżonego wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w części odnoszącej się do zobowiązania oskarżonego P. P.w oparciu o treść przepisu art. 46 § 1 kk do naprawienia szkody na rzecz pokrzywdzonego R. L.w kwocie 451, 60 zł stanowiącej 1/3 kwoty 1354, 80 zł oraz o złagodzenie wymierzonych kar jednostkowych i wymierzonej kary łącznej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest pozbawiona racji odnośnie zarzutu odnoszącego się do uwzględnienia częściowo wadliwego wniosku prokuratora odnośnie środka karnego z art. 46§1 kk, w pozostałej części skarżący niesłusznie twierdzi, iż doszło do orzeczenia kary rażąco niewspółmiernej z uwagi na nieuwzględnienie dyspozycji art. 60 § 3kk.

Na wstępie stwierdzić należy, iż Sąd Rejonowy przeprowadził w przedmiotowej sprawie prawidłowe postępowanie, a zgromadzone dowody poddał obiektywnej ocenie, i na tej podstawie poczynił trafne ustalenia faktyczne.

Autor apelacji wywodzi, iż w konsekwencji obrazy przepisów postępowania mającą wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia tj. naruszenia art. 46§1 k poprzez orzeczenie wobec oskarżonego P. P.środka karnego w postaci zobowiązania do naprawienia szkody w wysokości 1/3 z kwoty 1.354,80 zł stanowiącej równowartość 12 sztuk płyt granitowych o wymiarach 90 cm na 60 cm na 6 cm tj. sumy 451,60 zł przy braku przesłanek w tym zakresie wobec odzyskania i zabezpieczenia tychże granitowych płyt.

Sąd Okręgowy zgadza się z apelującym, który trafnie wskazał iż z dokumentów zgromadzonych w postępowaniu przygotowawczym wynika, że przedmiotowe płyty zostały odzyskane oraz zabezpieczone. Wskazać należy, iż obowiązek naprawienia szkody jako środek karny będący formą reakcji na przestępstwo, realizuje podobne cele jak kara, aczkolwiek w różnym stopniu, prócz funkcji penalnych spełnia on bowiem cele kompensacyjne. Funkcja kompensacyjna dla osób pokrzywdzonych przestępstwem wynika już samej nazwy przedmiotowego środka. Jego istotą jest więc naprawienie szkody, a cel ten jest dominujący i posiada pierwszoplanowe znaczenie. Umożliwia ofierze przestępstwa otrzymania należnej jej satysfakcji materialnej oraz moralnej. Co oczywiste, warunkiem orzeczenia tego środka karnego jest więc powstanie szkody w wyniku przestępstwa oraz istnienie tejże szkody w chwili orzekania.

Jak trafnie wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 29 marca 2011 (I II KK 392/10) do celów (postępowania karnego) należy uwzględnienie prawnie chronionych interesów pokrzywdzonego ( art. 2 § 1pkt 3 kpk.), w tym naprawienie już w postępowaniu karnym, gdy to możliwe, szkody wyrządzonej przestępstwem. Tym samym jednak, wykluczone jest przysporzenie nienależnej mu korzyści. Naprawienie szkody, o którym mowa w art. 46 § 1 kk., to w szczególności wyrównanie straty, którą poszkodowany poniósł. Sąd karny musi zatem uwzględnić w chwili wyrokowania rozmiary pokrytej już szkody, w szczególności wartość uprzednio odzyskanego mienia. Nie zmienia powyższego fakt, iż w ramach instytucji, o której mowa w art. 335 kpk uzgodniono orzeczenie także w/w środka karnego.

Na gruncie przedmiotowej sprawy doszło więc do sytuacji, w której szkoda pokrzywdzonego zostałby niejako dwukrotnie zaspokojona- poprzez odzyskanie płyt granitowych oraz poprzez wyrównanie części szkody przed oskarżonego. Z uwagi na powyższe wyrok Sądu Rejonowego zmieniono uchylając wobec oskarżonego P. P. rozstrzygnięcie z pkt III części dyspozytywnej w części dotyczącej naprawienia szkody poprzez zapłatę kwoty 451, 60 zł. Co oczywiste uchylenie nie dotyczy pozostałej części rozstrzygnięcia tj. kwoty 362, 85 zł.

Mając na uwadze, iż te same względy przemawiają na korzyść współoskarżonych Sąd Okręgowy na podstawie art. 435 kpk zmienił zaskarżony wyrok w tym samym zakresie wobec oskarżonych K. L. oraz M. Ł., którzy nie wnieśli środków odwoławczych.

Odnośnie natomiast drugiego zarzutu apelującego wskazać należy, iż niesłusznie skarżący twierdzi że doszło do naruszenia dyspozycji art. 60 § 3 kk poprzez nieuwzględnienie dobrodziejstwa nadzwyczajnego złagodzenia kary wobec ujawnienia przez oskarżonego informacji dotyczących faktu popełnienia drugiego z zarzucanych mu czynów oraz osób uczestniczących w jego popełnieniu. Apelujący twierdzi, iż z uwagi na zeznania oskarżonego P. P., w których ujawnił on wobec organu powołanego do ścigania przestępstw informacje dotyczące istotnych okoliczności popełnienia przestępstwa winien on obligatoryjnie zostać objęty instytucją nadzwyczajnego złagodzenia kary z art. 60 § 3 kk.

Zdaniem Sądu Okręgowego nie doszło do spełnienia ustawowych przesłanek obligatoryjnego złagodzenia kary. Statusu małego świadka koronnego z gwarantowanym ustawowym dobrodziejstwem wymiaru kary z nadzwyczajnym jej złagodzeniem możne uzyskać tylko osoba, która dopuściła się przestępstwa nie sama lecz współdziałając przynajmniej z dwiema innymi osobami. Ujawnienie informacji dotyczących osób współdziałających przy popełnieniu przestępstwa, aby skutkowało nadzwyczajnym złagodzeniem kary, musi dotyczyć wszystkich, a nie tylko niektórych ze znanych sprawcy osób współdziałających przy popełnieniu przestępstwa ze wskazaniem ich roli, aktywności, a także ewentualnej partycypacji w korzyściach odniesionych z przestępstwa. Przekazywane informacje dotyczące współdziałających w popełnieniu przestępstwa powinny być jak najpełniejsze i rzetelne, a więc nie mogą łączyć się ze świadomym fałszywym oskarżeniem, gdyż to eliminuje prawo do skorzystania z dobrodziejstwa obligatoryjnego nadzwyczajnego złagodzenia kary( wyr. SA w Katowicach II AK 4/05 ). Na gruncie przedmiotowej sprawy oskarżony w swoich wyjaśnieniach z dnia 24 lipca 2012 r. (akta sprawy RSD 771/12, 1 DS. 793/12) wskazał, iż jedną z osób uczestniczących w kradzieży płyt granitowych miał być K. Ł.. Okoliczność ta nie została potwierdzona przez pozostałych współsprawców w następstwie czego nie doszukano się podstawy do przedstawienia K. Ł.zarzutów oraz nie objęto go aktem oskarżenia. Już tylko ta okoliczność wyklucza objęcie oskarżonego P. P.instytucją obligatoryjnego, nadzwyczajnego złagodzenia kary.

Jak trafnie wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 25 września 2012 r.,(II AKa 133/12) art. 60 § 3 kk obliguje sąd do stosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary, gdy spełnione są warunki ujawnienia przez sprawcę współdziałającego z innymi osobami istotnych okoliczności popełnienia przestępstwa. Chodzi tu o okoliczności prawdziwe, pozwalające ustalić i udowodnić popełnienie go przez wszystkich sprawców. Zaprzeczenie przez oskarżonego jego pierwotnym wyjaśnieniom stanowi przeszkodę do skorzystania przezeń z dobrodziejstwa tej instytucji. Zmieniając wyjaśnienia, oskarżony starał się utrudnić ustalenie rzeczywistego przebiegu przestępstwa, by umożliwić swemu wspólnikowi uniknąć odpowiedzialności. Na gruncie przedmiotowej sprawy oskarżony podczas konfrontacji z K. Ł. z dnia 2 listopada 2012 r. zmodyfikował swoje pierwotne wyjaśnienia z dnia 24 lipca 2012 r. wskazując „nie mam pojęcia, kiedy on brał udział, a kiedy nie brał, i czy w ogóle brał udział w kradzieżach. Byłem zastraszany, żeby to wszystko mówić”. Z treści takich wyjaśnień wynika, iż oskarżony wycofał się więc ze złożonych wcześniej wyjaśnień co bezwzględnie wyklucza zastosowanie wobec niego instytucji opisanej w art. 60§3 kk.

Sąd I Instancji trafnie przyjął jako okoliczność obciążającą wysoki stopień szkodliwości społecznej popełnionych czynów oraz fakt uprzedniej karalności oskarżonego. Zdaniem Sądu Okręgowego zasadnie przyjęto okoliczności łagodzące w postaci przyznania się oskarżonego do popełnionych czynów, a także dobrowolnego poddania się karze. Mając na uwadze powyższe, Sąd uznał, że okoliczności przestępstw nie budzą wątpliwości, a podstawa oskarżonego wskazuje, że cele postępowania zostaną osiągnięte. Z tych względów zasadnym było przychylenie do wniosku Prokuratora o wydanie wyroku skazującego obejmującego uzgodnione z oskarżonym kary pozbawienia wolności bez przeprowadzenia rozprawy. Wskazać należy, iż kary w wymiarze dolnego przedziału zagrożenia ustawowego w odniesieniu do poszczególnych czynów jak i kara łączna pozbawienia wolności wydają się odpowiednie.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy w pozostałej części utrzymał w mocy zaskarżony wyrok wobec P. P..

O kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 635 kpk w zw. z art. 627 kpk , a opłatę za postępowanie odwoławcze ustalono na podstawie art. 2 ust. 4 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych w wysokości 300 zł orzekając ponadto kwotę 20 zł tytułem ryczałtu za doręczenia.

AP