Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 czerwca 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Ewa Cyran

Sędziowie: SSA Jolanta Cierpiał (spr)

del. SSO Izabela Halik

Protokolant: insp.ds.biurowości Beata Tonak

po rozpoznaniu w dniu 24 czerwca 2015 r. w Poznaniu

sprawy J. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P.

o emeryturę

na skutek apelacji J. G.

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 7 lipca 2014 r. sygn. akt VIII U 1377/14

oddala apelację.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 3 grudnia 2013 gr., znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. odmówił J. G. prawa do emerytury.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł J. G..

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Wyrokiem z dnia 7 lipca 2014 r., wydanym w sprawie o sygn. VIII U 1377/14, Sąd Okręgowy w Poznaniu, Wydział VIII Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie J. G. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. z dnia 3 grudnia 2013 r., znak (...).

Podstawę rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego stanowiły następujące ustalenia faktyczne:

Odwołujący J. G. urodził się w dniu (...), zatem wiek (...) lat ukończył w dniu (...) r. Sąd Okręgowy ustalił, że na dzień 1 stycznia 1999 r. odwołujący udowodnił łącznie 25 lat i 4 miesiące okresów składkowych i nieskładkowych, w tym okresy składkowe w ilości 24 lat, 4 miesiące i 17 dni oraz okresy nieskładkowe w ilości 11 miesięcy i 13 dni. Odwołujący nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

Nadto Sąd I instancji ustalił, iż w okresie od dnia 17.05.1973 r. do 30.04.1994 r. odwołujący był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w T., (obecnie zakład pracy nosi nazwę Przedsiębiorstwo Produkcyjne (...) S.A. w T.), przy czym w okresie od dnia 24.10.1973 r. do 14.10.1975 r. odwołujący odbywał zasadniczą służbę woskową. Jak wynika z treści świadectwa pracy (...) (...) z dnia 19.03.2003 r., J. G. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w T. w pełnym wymiarze czasu pracy i w okresie zatrudnienia wykonywał pracę samodzielnego referenta do spraw kooperacji, mistrza, kierownika wydziału. Odwołujący nie przedłożył świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

Następnie odwołujący w okresie od 1.07.1995 r. do 31.12.1998 r., z wyłączeniem urlopu bezpłatnego w dniach od 1.02.1998 r. do 28.02.1998 r., wykonywał pracę w szczególnych warunkach w PPHU (...)

Sąd Okręgowy ustalił, iż w dniu 31.10.2013 r. ubezpieczony J. G. wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z wnioskiem o przyznanie emerytury w wieku(...) lat w związku z pracą w szczególnych warunkach. Do wniosku odwołujący dołączył świadectwa potwierdzające okresy zatrudnienia. Na podstawie przedłożonej dokumentacji, organ rentowy uwzględnił staż pracy w szczególnych warunkach/charakterze w ilości 3 lat i 5 miesięcy w PPHU (...), tj. od 1.07.1995 r. do 31.12.1998 r., z wyłączeniem urlopu bezpłatnego w dniach od 1.02.1998 r. do 28.02.1998 r. Organ rentowy nie uznał natomiast za pracę w szczególnych warunkach okresu od 1.09.1973 r. do 31.12.1985 r. w Lasach Państwowych na stanowisku mechanik samochodowy, ponieważ wnioskodawca nie posiada świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach, a na podstawie przedłożonych dokumentów nie można stwierdzić, że była to praca w kanałach remontowych, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. Sąd I instancji ustalił ponadto, iż w spornym okresie odwołujący nie pracował w pełnym wymiarze czasu pracy, przez 8 godzin dziennie, w szczególnych warunkach na stanowisku spawacza. Odwołujący pracował bowiem na stanowisku spawacza maszyn leśnych, jako mistrz działu i weryfikator i wykonywał różne czynności - pracując jako mistrz, odwołujący kontrolował pracowników, sprawdzał, jak pracują, wydawał polecenia; pracując jako weryfikator, odwołujący pracował przy taśmie demontażowej, na której umieszczane były rozebrane części, które przechodziły przez myjkę w roztworze sody kaustycznej i na końcu odwołujący sortował części oczyszczone z sody. Odwołujący zajmował się też innymi pracami - jako stażysta pracował przy demontażu samochodów ciężarowych, pracował też jako samodzielny referent do spraw kooperacji, a także jeździł po zakładach i załatwiał części, zawoził części, jeździł Ż. do 3,5 tony oraz pracował na stanowisku mistrza zmianowego i kierownika działu.

Z uwagi na powyższe, w ocenie Sądu I instancji odwołujący nie udowodnił okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wynoszącego co najmniej 15 lat.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego Sąd Okręgowy wydał zaskarżony wyrok, w którym uznał odwołanie J. G. za bezzasadne.

Sąd Okręgowy wskazał bowiem, powołując się na treść art. 24 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r., Nr 153 poz. 1227 tj. ze zm.), zwanej dalej „ustawą”, iż odwołujący, jako ubezpieczony urodzony po dniu 31.12.1948 r., nie osiągnął wymaganego przez ten przepis wieku co najmniej 65 lat, zatem nie mógł uzyskać prawa do emerytury na podstawie tego przepisu.

Ponadto, powołując się na treść art. 184 ustawy w związku z § 4 ust.1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., Nr 8 poz. 43), Sąd I instancji stwierdził, iż co prawda ubezpieczony legitymuje się wiekiem 60 lat, posiada na dzień 1.01.1999 r. wymagany przepisami okres składkowy i nieskładkowy ponad 25 lat oraz nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, jednakże nie legitymuje się 15 letnim okresem pracy w szczególnych warunkach. Do stażu pracy w szczególnych warunkach odwołującemu zaliczony został bowiem jedynie okres praca w PPHU (...), tj. od 1.07.1995 r. do 31.12.1998 r., z wyłączeniem urlopu bezpłatnego w dniach od 1.02.1998 r. do 28.02.1998 r., co dało łącznie tylko 3 lata i 5 miesięcy pracy w szczególnych warunkach. Do stażu pracy w szczególnych warunkach odwołującemu nie został natomiast zaliczony okres pracy odwołującego w Przedsiębiorstwie (...) w T., tj. od 1.09.1973 r. do 31.12.1985 r. W toku postępowania sądowego ustalono bowiem, że praca odwołującego w spornym okresie w Przedsiębiorstwie (...) w T. nie była pracą w szczególnych warunkach – odwołujący nie zajmował bowiem wówczas stanowisk pracy, enumeratywnie określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., Nr 8 poz. 43 ze zm.). Praca spawacza nie była bowiem jedyną pracą, jaką odwołujący wykonywał w spornym okresie – odwołujący wykonywał bowiem w Przedsiębiorstwie (...) w T. różne prace, w tym takie, które nie były pracami w szczególnych warunkach, zaś warunkiem uznania zatrudnienia w szczególnych warunkach jest wykonywanie takiej pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Z uwagi na powyższe Sąd Okręgowy stwierdził, iż odwołujący nie spełnił wymaganych warunków, aby uzyskać prawo do wcześniejszej emerytury na podstawie art. 184 ustawy, gdyż nie spełnił ustawowego wymogu 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Mając powyższe na uwadze, Sąd I instancji na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego oraz art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., oddalił odwołanie J. G..

Apelację od powyższego wyroku wywiódł J. G., zaskarżając go w całości i zarzucając mu:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, iż odwołujący w okresie od 1.09.1973 r. do 31.12.1985 r. w Lasach Państwowych (...) w T. pracował na stanowisku spawacz, spawacza maszyn leśnych, jako mistrz działu, weryfikator części samochodowych oraz samodzielny referent do spraw kooperacji, podczas gdy z przedłożonych do sprawy dokumentów postaci angaży oraz z zeznań świadków wynika, że w okresie tym odwołujący zatrudniony był jako weryfikator, monter – mechanik samochodowy, spawacz maszyn leśnych, natomiast jako mistrz działu oraz samodzielny referent do spraw kooperacji, zatrudniony był po 1 stycznia 1986 r.

2.  naruszenie przepisów postępowania - art. 264 k.p.c., polegające na dopuszczeniu przez Sąd obecności na sali rozpraw świadków, którzy nie złożyli jeszcze zeznań w sprawie, podczas przesłuchania innych świadków, co doprowadziło do składania zeznań świadków w sposób wykluczający swobodną i spontaniczną wypowiedź.

Wskazując na powyższe zarzuty, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie odwołania, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje :

Wniesioną przez odwołującego apelację uznać należy za bezzasadną.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd I instancji przeprowadził wyczerpujące postępowanie dowodowe, a zebrany materiał poddał wszechstronnej ocenie z zachowaniem granic swobodnej oceny dowodów, przewidzianej przez art. 233 § 1 k.p.c. Dokonując tej oceny, Sąd Okręgowy dokonał prawidłowej oceny materiału dowodowego w świetle zasady sędziowskiej oceny materiału dowodowego, wyczerpująco wskazując, które dowody uznał za wiarygodne i dlaczego, a które nie, co logicznie i spójnie uzasadnił. W wyniku powyższego, Sąd Okręgowy wyjaśnił wszystkie istotne okoliczności sprawy. Z uwagi na powyższe, w ocenie Sądu Apelacyjnego wszystkie ustalenia faktyczne, dokonane przez Sąd Okręgowy, znajdują oparcie w zgromadzonym materiale dowodowym, który Sąd I instancji właściwie ocenił na podstawie jego wszechstronnego rozważenia, polegającego na rzetelnej, bezstronnej ocenie wyników postępowania i ich prawidłowej interpretacji, przy uwzględnieniu zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego.

Odnosząc się zaś do zarzutów podniesionych w apelacji, wskazać należy, iż chybiony jest zarzut naruszenia przepisu postępowania - art. 264 k.p.c., polegającego na dopuszczeniu przez Sąd obecności na sali rozpraw świadków, którzy nie złożyli jeszcze zeznań w sprawie, podczas przesłuchania innych świadków, co doprowadziło do składania zeznań świadków w sposób wykluczający swobodną i spontaniczną wypowiedź. Wskazać należy bowiem, iż apelujący nie wskazał w ogóle w jaki sposób to uchybienie miało wpłynąć na treść rozstrzygnięcia, a ponadto jednocześnie w treści uzasadnienia apelacji powołuje się on na treść zeznań powyższych świadków, żądając oparcia na nich rozstrzygnięcia (a więc sam również nie kwestionuje wiarygodności zeznań tych świadków). W konsekwencji nie sposób uznać, iż powyższe naruszenie miało charakter istotny, zwłaszcza, że treść zeznań świadków złożonych przed Sądem Okręgowym podczas rozprawy w dniu 23 czerwca 2014 r. odpowiadała treści zeznań tych świadków, złożonych pisemnie przed organem rentowym w dniu 23 grudnia 2014 r. (k. 8)

Chybiony jest również zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, polegającego na przyjęciu, iż odwołujący w okresie od 1.09.1973 r. do 31.12.1985 r. w Lasach Państwowych (...) w T. pracował na stanowisku spawacz, spawacza maszyn leśnych, jako mistrz działu, weryfikator części samochodowych oraz samodzielny referent do spraw kooperacji, podczas gdy z przedłożonych do sprawy dokumentów postaci angaży oraz z zeznań świadków wynika, że w okresie tym wnioskodawca zatrudniony był jako weryfikator, monter – mechanik samochodowy, spawacz maszyn leśnych, natomiast jako mistrz działu oraz samodzielny referent do spraw kooperacji, zatrudniony był po 1 stycznia 1986 r. Wskazać należy, bowiem, iż nawet, gdyby przyjąć, iż apelujący w latach 1980 – 1985 wykonywał pracę w warunkach szczególnych jako spawacz (choć przeczy temu treść dokumentów z lat 1980-1985 wystawionych na rzecz odwołującego przez zakład pracy Lasy Państwowe - Przedsiębiorstwo (...) w T., z których wynika, iż odwołujący był w tych okresie zatrudniony na stanowisku „monter”, „mechanik”, „mechanik samochodowy”, „monter weryfikator”, „monter samochodowy” (k. 7 i 39), a nie jako spawacz, jak wynika z zeznań świadków H. S. i J. W. oraz samego wnioskodawcy), to w dalszym ciągu i tak brak jest podstaw do uznania za pracę w warunkach szczególnych, uprawniającą do wcześniejszej emerytury na podstawie art. 184 ustawy, pracy wykonywanej przez apelującego w latach 1973 – 1980. Pracy w szczególnych warunkach przy naprawie pojazdów mechanicznych wykonywanych w kanałach remontowych (jako tzw. mechanik kanałowy) nie potwierdzają bowiem ani żadne dokumenty zgromadzone w aktach sprawy (wynika z nich jedynie, że wnioskodawca był w tym okresie zatrudniony na stanowisku „kontroler techniczny” i „weryfikator” - k. 7 i 37- 40), ani też zeznania świadków, które w ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd I instancji słusznie uznał za wiarygodne. Świadkowie H. S. i J. W. w ogóle bowiem nie odnosili się w swoich zeznaniach do tego okresu (z ich zeznań wynika, iż zaczęli pracować z apelującym dopiero w 1980 r.), zaś świadek J. K., który pracował z wnioskodawcą w latach 1973 – 1980 zeznał, iż apelujący pracował w tym okresie na stanowisku weryfikatora, którego praca polegała na tym, iż pracował przy taśmie demontażowej, na której umieszczane były rozebrane części, które przechodziły przez myjkę w roztworze sody kaustycznej i na końcu wnioskodawca sortował części oczyszczone z sody. Z uwagi na powyższe brak było podstaw do uznania – jak żąda tego apelujący – iż w latach 1973 – 1980 wykonywał pracę w warunkach szczególnych jako monter – mechanik samochodowy pracujący w warunkach szczególnych, albowiem ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika ani to, że wnioskodawca w okresie tym pracował jako mechanik, ani tym bardziej, iż pracę tę wykonywał w kanałach remontowych.

W konsekwencji Sąd Apelacyjny w pełni podzielił wszelkie ustalenia Sądu I instancji i przyjął je za własne, bez potrzeby ponownego ich przytaczania.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego, Sąd Apelacyjny podzielił również w całości ocenę prawną dokonaną przez Sąd Okręgowy.

Zgodnie bowiem z treścią przepisu art. 24 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 1998 r., Nr 162 poz. 1118 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego co najmniej 65 lat dla mężczyzn. W niniejszej sprawie bezspornym jest, iż odwołujący wieku tego nie osiągnął (urodził się bowiem w dniu 28 sierpnia 1953 r.).

Zgodnie zaś z przepisem art. 184 ust. 1 i 2 w zw. z art. 32 i art. 27 ust. 1 pkt 2 ustawy w zw. z § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., Nr 8 poz. 43 ze zm.), zwanego dalej „rozporządzeniem”, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura (tzw. wcześniejsza emerytura), jeśli spełnią następujące warunki: osiągną wiek 60 lat dla mężczyzn, na dzień wejścia w życia ustawy, tj. 1 stycznia 1999 r. osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 15 lat wykonywania prac w szczególnych warunkach, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy oraz nie przystąpią do otwartego funduszu emerytalnego.

Jak słusznie wskazał Sąd I instancji (co było z resztą bezsporne), J. G. osiągnął wiek (...)lat, posiadał na dzień 1 stycznia 1999 r. wymagany przepisami okres składkowy i nieskładkowy ponad 25 lat i nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego. Jednakże z prawidłowo ustalonego przez Sąd Okręgowy stanu faktycznego wynika, iż wnioskodawca nie osiągnął wymaganego okresu co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Wskazać należy w tym zakresie (co prawidłowo stwierdził Sąd I instancji), iż bezspornym było, iż J. G. pracował w szczególnych warunkach w PPHU (...) w okresie od 1.07.1995 r. do 31.12.1998 r., z wyłączeniem urlopu bezpłatnego w dniach od 1.02.1998 r. do 28.02.1998 r., co dało łącznie 3 lata i 5 miesięcy pracy w szczególnych warunkach.

Spornym było natomiast, czy wnioskodawca pracował w szczególnych warunkach w okresie od 1.09.1973 r. do 31.12.1985 r. w Lasach Państwowych Przedsiębiorstwo(...) w T.. Zgodzić należy się w tym zakresie z Sądem Okręgowym, iż – jak szczegółowo wyjaśniono już powyżej – brak było jakichkolwiek podstaw do zaliczenia apelującemu, jako pracy w warunkach szczególnych, okresu pracy w Lasach Państwowych (...) w T. w latach 1973-1980, albowiem brak jest jakichkolwiek dowodów na to, by w okresie tym wnioskodawca wykonywał pracę tzw. mechanika kanałowego (tj. pracę przy naprawie pojazdów mechanicznych wykonywanych w kanałach remontowych), która na podstawie pkt 16 działu XIV Wykazu A załącznika do rozporządzenia zaliczana jest do pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze. Zatem nawet, gdyby apelującemu mógł być zaliczony jako okres pracy w szczególnych warunkach okres 1980-1985, to nadal apelujący nie dysponowałby łącznie wymaganym okresem co najmniej 15 lat wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (łącznie dysponowałby bowiem wówczas okresem jedynie ok. 9 lat pracy w szczególnych warunkach/charakterze).

Reasumując, wnioskodawca nie osiągnął wymaganego przez art. 184 ust. 1 i 2 w zw. z § 4 ust. 1 rozporządzenia dla uzyskania prawa do emerytury w wieku (...) lat okresu co najmniej 15 lat wykonywania prac w szczególnych warunkach, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. W konsekwencji w ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy słusznie uznał zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. z dnia 3 grudnia 2013 r., znak (...) za prawidłową i oddalił wniesione do niej odwołanie J. G..

Kierując się powyższymi względami, apelację należało uznać za bezzasadną i na podstawie art. 385 k.p.c. oddalić, co uczynił Sąd Apelacyjny w sentencji wydanego wyroku.