Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Konin, dnia 17-09-2015 r.

Sąd Okręgowy w Koninie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący - Sędzia – SO Anna Walczak- Sarnowska

Protokolant: Starszy sekretarz sądowy Lila Andrzejewska

przy udziale

po rozpoznaniu w dniu 17-09-2015 r. w Koninie

sprawy A. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

o wyższą rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania A. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

z dnia 17-06-2014r. znak: (...)

I.  Oddala odwołanie

II.  Zasądza od odwołującego na rzecz pozwanego kwotę 60 zł - tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego .

Sygnatura akt III U 735/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17 czerwca 2014 r., znak :(...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. przyznał A. B. rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy wskazując, że orzeczeniem komisji lekarskiej ZUS został uznany za osobę częściowo niezdolną do pracy.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył A. B. zarzucając brak wskazania podstawy prawnej decyzji oraz brak uwzględnienia całego zgromadzonego materiału dowodowego. W oparciu o przedmiotowe zarzuty wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez wydanie orzeczenia o przyznaniu renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy ewentualnie o uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu odwołujący w pierwszej kolejności wskazał, że zaskarżona decyzja nie spełnia wymogów określonych w art. 107 § 1 i 3 k.p.a. gdyż nie zawiera uzasadnienia prawnego i wskazania konkretnych przepisów ustawy, nie wskazuje także dowodów na których organ rentowy się oparł oraz przyczyn z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, a uzasadnienia prawnego nie zawiera w najmniejszym stopniu. Dalej odwołujący podał, że posiadał przyznaną przez organ rentowy rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i stan zdrowia nie uległ poprawie, a jedynie pogorszeniu. Podkreślił, że pomimo braku zmiany okoliczności w stanie zdrowia dokonano na jego niekorzyść zmiany orzeczenia, a dodatkowo o prawie do renty rozstrzygano na podstawie niepełnej dokumentacji medycznej.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego ponownie wskazując, że Komisja Lekarska ZUS z dnia 10 czerwca 2014 r. uznała odwołującego za osobę częściowo niezdolną do pracy.

Sąd ustalił i zważył, co następuje :

A. B. urodził się (...) Odwołujący zajmował różne stanowiska i pracował m.in. jako robotnik placowy, technolog w mieszalni pasz, starszy magazynier, belowacz makulatury, robotnik gospodarczy, magazynier oraz zastępca kierownika hurtowni.

Decyzją z dnia 29 kwietnia 2010 r. odwołujący miał przyznaną do dnia
30 kwietnia 2012 r. rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku ze stanem narządu wzroku. Świadczenie zostało przedłużone decyzją z dnia 18 kwietnia 2012 r. do dnia 31 marca 2014 r. Podstawą do uznania u odwołującego dalszej całkowitej niezdolności do pracy była wysoka krótkowzroczność obu oczu.

W dniu 16 stycznia 2014 r. A. B. wystąpił o przyznanie prawa
do renty z tytułu niezdolności do pracy na dalszy okres wskazując, że nie pracuje.

Orzeczeniem Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 28 lutego 2014 r. odwołujący został uznany za osobę trwale częściowo niezdolną do pracy, która to niezdolność pozostaje w związku ze stanem narządu wzroku. Wobec przywrócenia terminu
do wniesienia sprzeciwu, Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 10 czerwca 2014 r. podtrzymała stanowisko o trwałej częściowej niezdolności do pracy odwołującego pozostającej w związku ze stanem narządu wzroku. Orzeczenie o częściowej niezdolności do pracy wynika z przebytej operacji zaćmy obu oczu i poprawy zdrowia.

Mając na uwadze powyższe organ rentowy zaskarżoną decyzją przyznał odwołującemu rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

Po wniesieniu odwołania, z uwagi na konieczność dokonania oceny stanu zdrowia wnioskodawcy w kontekście niezdolności do pracy, Sąd na podstawie art. 278 k.p.c. dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych okulisty oraz laryngologa na okoliczność tego czy odwołujący jest nadal całkowicie niezdolny do pracy i na jaki okres, a jeżeli nie jest całkowicie niezdolny do pracy, to na czym polega poprawa jego stanu zdrowia.

Biegły specjalista chorób oczu P. D. stwierdził, że odwołujący jest częściowo niezdolny do pracy, gdyż możliwym jest wykonywanie przez niego pracy lekkiej dla osób jednoocznych. Stwierdził również brak możliwości uzyskania poprawy widzenia.

Biegła otolaryngolog M. O. rozpoznała u odwołującego przewlekłe zapalenie ucha środkowego prawego z perforacją błony bębenkowej, niedosłuch typu mieszanego ucha prawego, niedosłuch odbiorczy ucha lewego, skrzywienie przegrody nosa. U odwołującego następuje stopniowe pogarszanie słuchu ucha prawego ze względu na przewlekły stan zapalny z okresowymi wyciekami treści patologicznej, natomiast niedosłuch ucha lewego jest na średnim poziomie i pozwala na dość dobry kontakt z otoczeniem. Powyższe schorzenia powodują, że odwołujący nie może pracować w hałasie ponadnormatywnym, na wysokości i obsługiwać urządzeń w ruchu. Biegła otolaryngolog przychyliła się do opinii biegłego okulisty o orzeczeniu trwałej częściowej niezdolności do pracy.

Zastrzeżenia pod adresem opinii biegłych złożył odwołujący podnosząc, aby biegli konkretnie wskazali co zmieniło się w jego stanie zdrowia od czasu uznania go za osobę całkowicie niezdolną do pracy, wnosząc o przesłuchanie biegłych na rozprawie.

Biegła M. G. podtrzymała swoją opinię, że odwołujący może pracować na poziomie „0”. Z kolei biegły P. D. wyjaśnił, że ostrość wzroku u odwołującego była zawsze słaba i z wadą wzroku odwołujący wszedł w zatrudnienie. Biegły podkreślił, że odwołujący przechodził operacje i aktualnie w prawym oku ostrość występuje na poziomie 50-60 % normalnej ostrości wzroku z odpowiednią korekcją okularową, natomiast oko lewe widzi na poziomie 10 % ostrości wzorku. Odwołujący jest trwale częściowo niezdolny do pracy i nie może wykonywać ciężkich prac fizycznych.

Akcentowana przez biegłych zachowana częściową niezdolność do pracy odwołującego uzasadniała dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego o specjalności medycyny pracy. Biegły sądowy J. G. rozpoznał u odwołującego stan po usunięciu zaćmy obuczonej, stan po odwarstwieniu siatkówki oka lewego – leczonym operacyjnie w 2009 r. i 2010 r., praktyczną jednooczność, obustronny niedosłuch, nadciśnienie tętnicze, przewlekły nikotynizm. Biegły wskazał, że odwołujący jest trwale częściowo niezdolny do pracy. Podkreślił, że z uwagi na głębokie niedowidzenie okiem lewym jest on od 2009 r. osobą jednooczną z jednoczesnym głębokim niedosłuchem typu mieszanego ucha prawego. Odwołujący może wykonywać proste prace o charakterze administracyjno – biurowym z ograniczonym wykorzystywaniem monitora ekranowego komputera oraz dowolne lekkie prace fizyczne o charakterze produkcyjnym, usługowym i handlowym odpowiednie dla posiadanych kwalifikacji i po przyuczeniu stanowiskowym. Kilkuletnia adaptacja do jednooczności w skojarzeniu z brakiem progresji niedosłuchu powodują, że aktualnie nie jest on całkowicie niezdolny do pracy tak jak to miało miejsce w okresie od 19 kwietnia 2010 r. do 31 marca 2014 r.

Odwołujący złożył zastrzeżenia do opinii powyższego biegłego wskazując, aby biegły konkretnie wskazał, co w stanie zdrowia zmieniło się od czasu uznania go za niezdolnego do pracy oraz podniósł zarzuty pod adresem sposobu przeprowadzenia badania przez biegłego. Odnosząc się do stawianych zarzutów biegły podkreślił, że z uwagi na fakt, iż od 2009 r. odwołujący stał się praktycznie osobą jednooczną to wcześniejszy okres przyznanego świadczenia rentowego służyć miał przede wszystkim zaadaptowaniu do jednooczności i okres czterech lat był w tym przypadku wystarczający. Dodatkowo biegły podtrzymał swoje stanowisko, że odwołujący legitymujący się wykształceniem średnim technicznym może wykonywać proste prace biurowe z ograniczonym wykorzystaniem do 4 godzin dziennie monitora ekranowego. Jednocześnie nie jest wykluczone, aby odwołujący mógł wykonywać proste prace fizyczne o charakterze produkcyjnym, usługowym i handlowym odpowiednie dla posiadanych kwalifikacji i po przyuczeniu stanowiskowym. Przy świadczeniu rentowym z tytułu częściowej niezdolności do pracy może wykonywać je w niepełnym wymiarze czasu pracy.

Odwołujący wskazał, że nie zgadza się z powyższą opinią uznając, że jest ona sprzeczna z opinią lekarza okulisty i nie jest możliwym wykonywanie przez niego pracy przy komputerze. Dodatkowo ponownie wskazał, że biegły badał go przez okres jedynie 3, a nie 30 minut co wpływa na rzetelność badania.

Pozwany organ rentowy nie składał natomiast zastrzeżeń pod adresem opinii biegłych.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach ZUS, przedłożonych przez odwołującego dokumentów (k.6-18), opinii biegłych sądowych : okulisty P. D. (k.33, 51), otolaryngologa M. G. (k.34, 51), specjalisty medycyny pracy J. G. (k.61-63, 90-91).

Wartość dowodowa dokumentów nie budziła wątpliwości Sądu i nie była kwestionowana przez strony.

Sąd uznał opinie biegłych za jasne, przekonujące, wyczerpujące oraz w pełni przydatne do rozstrzygnięcia sprawy. Opinie te sporządzone bowiem zostały przez specjalistów posiadających gruntowną wiedzę medyczną, a także doświadczenie zawodowe. Opinie są należycie uzasadnione, zawierają rozpoznanie schorzeń, stopnia ich zaawansowania oraz wpływ na naruszenie sprawności organizmu u odwołującego, przy jednoczesnym uwzględnieniu posiadanego przez niego wykształcenia oraz kwalifikacji zawodowych. Istotnym jest, że biegli byli zgodni, że odwołujący jest trwale częściowo niezdolny do pracy i opinie ich były stanowcze oraz jednoznaczne.

Nadto przy sporządzaniu opinii biegli uwzględnili pełną dokumentację medyczną oraz przeprowadzili bezpośrednie badanie odwołującego. Odnośnie tej ostatniej okoliczności to Sąd nie podzielił zarzutów odwołującego, aby na rzetelność opinii biegłego J. G. wpłynął wskazany przez odwołującego czas jego badania przez biegłego. Istota sporu odnosiła się bowiem do oceny czy na dzień wydawania decyzji przez organ rentowy odwołujący był osobą częściowo niezdolną do pracy. Biegli sądowi w tego typu sprawach wydają opinię na podstawie analizy przedłożonej dokumentacji medycznej, zawierającej również wyniki badań. Natomiast badanie odwołującego ma jedynie charakter pomocniczy przy wydaniu opinii. Ich rolą nie jest diagnozowanie schorzeń stron, lecz opis rodzaju występujących (zdiagnozowanych schorzeń), stopnia ich zaawansowania i nasilenia, związanych z nimi dolegliwości stanowiących łącznie o zdolności do wykonywania zatrudnienia lub jej braku, biegli nie zastępują lekarzy, a jedynie ograniczają się do ustalenia kwestii niezdolności do pracy odwołującego się (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 28 maja 2013 r. III AUa 218/2013, Lex nr 1322638). Sąd nie zauważa podnoszonej przez odwołującego sprzeczności pomiędzy opiniami biegłego specjalisty medycyny pracy a okulisty. Zdaniem Sądu opinia biegłego specjalisty medycyny pracy jest zgodna ze stanowiskiem okulisty, że brak jest możliwości uzyskania przez odwołującego poprawy widzenia, albowiem użyte stwierdzenie odnosi się do okoliczności, iż częściowa niezdolność do pracy odwołującego ma charakter trwały i w tym sensie nie rokuje on poprawy zdrowia. Z kolei odnośnie oceny na czym polega
u odwołującego poprawa stanu zdrowia w porównaniu do okresów stwierdzonej całkowitej niezdolności do pracy to opinie biegłego okulisty oraz specjalisty medycyny pracy jednoznacznie wyjaśniły tą kwestię i wiązać to należy, że upływem okresu, który był konieczny do zaadaptowania się do jednooczności po przebytych operacjach narządu wzroku.

W ustawie z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U.2015.748) prawo do renty reguluje art. 57, który stanowi, że renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1) jest niezdolny do pracy;

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-3, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

W niniejszej sprawie okolicznością sporną było to, czy wnioskodawca jest nadal całkowicie niezdolny do pracy, albowiem organ rentowy nie kwestionował częściowej niezdolności do pracy odwołującego.

Definicja niezdolności do pracy zawarta jest w art. 12 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, który stanowi, że niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie, lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.

Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (art. 12 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS), zaś częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (art. 12 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS).

Zgodnie z treścią art. 13 ustawy o emeryturach i rentach z FUS przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się: stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Zgodnie z treścią art. 107 wyżej cytowanej ustawy prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy oraz wysokość tych świadczeń ulega zmianie, jeżeli w wyniku badania lekarskiego przeprowadzonego na wniosek lub z urzędu ustalono zmianę stopnia niezdolności do pracy, brak tej niezdolności, lub jej ponowne powstanie.

Przy rozpoznawaniu spraw o dalsze prawo do renty, zgodnie z art. 107 ustawy emerytalnej bada się, czy aktualny na dzień wydania decyzji stan zdrowia zmienił się w stosunku do stanu od wygaśnięcia prawa do ostatniego świadczenia.

Dodać trzeba, że ustalenie niezdolności do pracy wymaga wiadomości specjalnych w rozumieniu art. 278 § 1 k.p.c., dlatego Sąd w realiach sprawy był zobligowany przeprowadzić dowód z opinii biegłych sądowych o specjalnościach odpowiadających schorzeniom ubezpieczonego (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 października 2005 r., I UK 356/04, publ. LEX nr 276241; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 2008 r., sygn. akt I UK 356/07, publ. LEX nr 490392).

Na podstawie wniosków zawartych w opiniach biegłych, w szczególności opiniach biegłego okulisty oraz specjalisty medycyny pracy Sąd ustalił, że stan zdrowia ubezpieczonego, w porównaniu do okresu od wygaśnięcia prawa
do ostatniego świadczenia wskazuje, że jest on osobą częściowo niezdolną do pracy.

Biegli przedstawili w niniejszej sprawie wyczerpujące uzasadnienie swego stanowiska i opinie biegłych stanowiące podstawę rozstrzygnięcia, spełniają kryteria, które opinie biegłych powinny spełniać tj. logiczności, spójności, odpowiedzi na postawione tezy dowodowe. Ugruntowanym w orzecznictwie jest pogląd, że z istoty i celu dowodu z opinii biegłego wynika, że jeśli rozstrzygnięcie wymaga wiadomości specjalnych, dowód z opinii jest konieczny. W takim zaś wypadku Sąd nie może poczynić ustaleń sprzecznych z opinią biegłego, jeśli jest ona prawidłowa i jeżeli odmienne ustalenia nie mają oparcia w pozostałym materiale dowodowym (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 27 listopada 1974 r. II CR 748/74 LEX nr 7618).

Biegli odnosili się do aktualnych wyników badań odwołującego, konfrontowali je z wynikami leczenia, które stanowiły podstawę orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy. W związku z tym, iż dotychczas orzekana całkowita niezdolność do pracy miała związek ze schorzeniem narządu wzroku istotnym była kwestia czy doszło w tym przypadku do poprawy stanu zdrowia odwołującego. Biegli w sposób jednoznaczny wypowiedzieli się na ten temat zgodnie wskazując, że po przebytych operacjach, upływie czasu potrzebnego do adaptacji do stanu jednooczności odwołujący jest aktualnie częściowo niezdolny do pracy. Jednocześnie w świetle wniosków opinii biegłych stan ten ma charakter trwały i nie rokuje poprawy zdrowia.

Powyższe rozważania prowadzą do uznania, że w chwili orzekania przez organ rentowy ubezpieczony był osobą częściowo, a nie całkowicie niezdolną do pracy, wobec czego decyzja organu rentowego była prawidłowa.

Odnośnie natomiast zarzutów pod adresem naruszenia przez organ rentowy przepisów postępowania administracyjnego to z utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że sąd ubezpieczeń społecznych - jako sąd powszechny - może i powinien dostrzegać jedynie takie wady formalne decyzji administracyjnej, które decyzję tę dyskwalifikują w stopniu odbierającym jej cechy aktu administracyjnego, będącego przedmiotem odwołania (por. uchwały Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 1980 r., III CZP 43/80, OSNCP 1981 nr 8, poz. 142; z dnia 27 listopada 1984 r., III CZP 70/84, OSNCP 1985 nr 8, poz. 108 oraz z dnia 21 września 1984 r., III CZP 53/84, OSNCP 1985 nr 5-6, poz. 65). W ocenie Sądu zaskarżona decyzja nie jest dotknięta wadami formalnymi, która odbierałyby jej cechę aktu administracyjnego. Wprawdzie organ rentowy rzeczywiście odwołał się ogólnie do przepisów ustawy emerytalnej, lecz z uzasadnienia decyzji wynika jednoznacznie, że organ rentowy przyznał odwołującemu rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy mając na uwadze orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS. Biorąc pod uwagę treść odwołania,
Sąd nie miał wątpliwości co stanowiło przedmiot niniejszego sporu i w jakim zakresie należało dokonać oceny trafności stanowiska organu rentowego. Na marginesie Sąd pragnie zauważyć, że od momentu wniesienia odwołania od decyzji organu rentowego sprawa staje się sprawą cywilną, podlegającą rozpoznaniu według zasad właściwych dla tej kategorii spraw. Odwołanie od decyzji pełni rolę pozwu, a zasadność odwołania musi być oceniona według przepisów prawa materialnego. Postępowanie sądowe skupia się zatem na tego rodzaju wadach decyzji, a wady spowodowane naruszeniem przepisów postępowania przed organem rentowym, pozostają w zasadzie poza przedmiotem postępowania sądowego. Podstawą rozstrzygnięcia sądowego mogą być tylko przepisy prawa materialnego i ewentualnie przepisy postępowania cywilnego, a nie przepisy procedury administracyjnej (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 23 stycznia 2014 r. III AUa 3285/13 Lex nr 1425401).

W związku z powyższym Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie A. B. – punkt I wyroku.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z § 2 ust. 2, § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t.j. Dz.U.2013.490) – punkt II wyroku.

SSO A. Walczak - Sarnowska