Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II Ca 219/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

K., dnia 3 września 2015 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący:

SSO Wojciech Vogt (spr.)

Sędziowie:

SSO Henryk Haak

SSO Marian Raszewski

Protokolant:

st. sekr. sąd. Jolanta Bąk

po rozpoznaniu w dniu 03 września 2015r. w Kaliszu

na rozprawie

sprawy z powództwa M. S.

przeciwko E. B.

o uchylenie alimentów

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Kaliszu

z dnia 6 lutego 2015r. sygn. akt III RC 291/14

1. oddala apelację,

2. zasądza od pozwanej E. B. na rzecz powoda M. S. kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

II Ca 219/15

UZASADNIENIE

Powód M. S. wniósł o uchylenie alimentów należnych pozwanej E. B., ustalonych w wyroku Sądu Okręgowego w Kaliszu wydanym w dniu 12.05.2010 r w sprawie I C 249 / 09 , z dniem 3.09.2012 r. Nadto wniósł o zasądzenie od pozwanej kosztów postępowania,, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwana E. B. wniosła o oddalenie powództwa .

Sąd Rejonowy w Kaliszu wyrokiem z dnia 16.01.2014 r uwzględnił żądanie pozwu i nie obciążył pozwanej kosztami postępowania.

Od tego wyroku pozwana E. B. wywiodła apelację domagając się uchylenia zaskarżonego orzeczenia, względnie jego zmiany poprzez oddalenie powództwa w całości.

Sąd Okręgowy w Kaliszu wyrokiem z dnia 8.05.2014 r uchylił zaskarżony wyrok Sądu I instancji i przekazał go Sądowi Rejonowemu w Kaliszu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy w Kaliszu wyrokiem z dnia 6 lutego 2015 r. uchylił obowiązek alimentacyjny powoda M. S. wobec pozwanej E. B. ustalony w wyroku Sadu Okręgowego w Kaliszu wydanym w sprawie I C 249/09 - z dniem 3 września 2012 r. i nie obciążył pozwanej kosztami postępowania.

Apelację od tego rozstrzygnięcia złożyła pozwana zarzucając naruszenie prawa materialnego, to jest przepisu art. 138 k.r.o. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu iż uzyskane przez nia spłaty w ramach podziału majątku wspólnego stron stanowi przesłankę uzasadniająca uchylenie obowiązku alimentacyjnego oraz błąd w ustaleniach faktycznych polegających na przyjęciu iż jej sytuacja materialna uległa poprawie i od dnia 3 września 2012 r. nie pozostaje w niedostatku. W oparciu o te zarzuty wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i umorzenie wszystkich kosztów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy w całości podziela ustalenia faktyczne i rozważania dokonane przez Sąd Rejonowy i uznaje je za własne. W takiej sytuacji gdy sąd odwoławczy orzeka na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w pierwszej instancji i aprobuje dotychczasowe ustalenia, nie musi ich powtarzać (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2007 r., II CSK 18/07, Lex nr 966804; orzeczenie Sadu Najwyższego z dnia 13 grudnia 1935 r., C III 680/34. Zb. Urz. 1936, poz. 379, z dnia 14 lutego 1938 r.., C II 21172/37, Przegląd Sądowy 1938, poz. 380 i z dnia 19 listopada 1998 r., III CKN 792/98, OSNC 1999, nr 4, poz. 83; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2006 r., I CSK 147/05).

Stosując prawo Sad Rejonowy nie naruszył prawa materialnego w szczególności art. 138 k.r.o. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Zmianę stosunków powoduje także zdarzenie wskutek którego obowiązek alimentacyjny wygasa.

Pozwanej przysługiwało świadczenie alimentacyjne od powoda na podstawie art. 60 § 1 k.r.o., który wiąże powstanie tego prawa z nieuznaniem za wyłącznie winnego rozkładu pożycie – który to warunek spełnia pozwana – i z istnieniem po stronie uprawnionego niedostatku, w którym to w chwili orzekania rozwodu znajdowała się pozwana.

W niniejszej sprawie chodzi więc o odpowiedź na pytanie, czy niedostatek, w którym znajdowała się E. B. istnieje nadal po dniu 3 września 2012 r., czyli po dokonaniu między byłymi małżonkami podziału majątku wspólnego.

Stwierdzenie braku takiego niedostatku byłby samodzielna podstawą wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego zupełnie niezależnie od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego M. S..

E. B. bowiem była również winna rozkładu pożycia małżeńskiego, co wynika z prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Kaliszu z dnia 12 maja 2009 r., sygn.. akt I C 249/09 i dlatego przysługuje jej jedynie słabsze prawo wynikające z cytowanego przepisu.

Należy podkreślić, że niedostatek jest pojęciem niedookreślonym. Najogólniej biorąc, w niedostatku znajduje się ten , kto nie może własnymi siłami zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb, o których mowa w art. 135 § 1 k.r.o., w szczególności nie ma niezbędnych ku temu środków i nie może ich uzyskać przy wykorzystaniu swoich możliwości zarobkowych i majątkowych. Jeżeli własnymi siłami może zaspokoić swoje potrzeby częściowo, obowiązek alimentacyjny zobowiązanego ogranicza się do ich niezaspokojonej części. W taki oto sposób wypełnia to pojęcie treścią orzecznictwo Sądu Najwyższego, które w tym zakresie jest stabilne ( wyrok SN z dnia 20 lutego 1974 r., III CRN 388/73; wyrok SN z dnia 19 maja 1975 r., III CRN 55/75; wyrok SN z dnia 20 stycznia 2000 r., I CKN 1187/99).

Stan niedostatku usuwają wszelkie dochody, jaki uprawniony do alimentacji może osiągnąć i zużyć na zaspokojenie swych potrzeb, w szczególności wynagrodzenie za pracę lub świadczenie usługi, dochody, które małżonek może uzyskać z posiadanego majątku, świadczenia emerytalne lub rentowe itp. (por. J. Pietrzykowski /w/ Komentarz do k.r.o. pod redakcją J. Pietrzykowskiego, Warszawa 2010, s. 1108)

W spornej kwestii, czy uprawniony do alimentów obowiązany jest zużyć na swoje utrzymanie substancje swojego majątku, należy podzielić zapatrywanie Sądu Najwyższego, że o istnieniu takiego obowiązku decydują okoliczności konkretnej sprawy (por. wyrok SN z 12.12.1975 r., III CRN 338/75 oraz uzasadnienie tezy III wytycznych Sądu Najwyższego z 1987 r., )

Sąd Okręgowy stoi zdecydowanie na stanowisku, że uprawniony małżonek nie jest zobowiązany do zbycia przedmiotów służących mu bezpośrednio do zaspokojenia jego usprawiedliwionych potrzeb. Natomiast jest zobowiązany do zużycia na swoje utrzymanie pozostałego majątku i dokonanie takiego zarządu majątkiem, aby w miarę możliwości przynosił on dochód, który może przeznaczyć na swoje utrzymanie.

Nie ulega wątpliwości – czego skarżąca zdaje się wcale nie dostrzegać - że jej sytuacja majątkowa po dniu 3 września 2012 r. uległa diametralnej zmianie i to zmianie korzystnej.

Z § 3 aktu notarialnego z dnia 3 września 2012 r. sporządzonego przed notariuszem K. K., który E. B. podpisała, bezspornie wynika, że w wyniku podział majątku otrzymała ona mieszkanie położone w K. przy ul. (...) o wartości 100.000 zł i spłatę pieniężna na ogólna kwotę 100.000 zł. Ponadto, co Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił, w chwili podział majątku pozwana uzyskiwała wyższe dochody (nie licząc alimentów) i dlatego ustalenia Sądu Rejonowego, że z chwilą podziału majątku wspólnego stan niedostatku ustał jest prawidłowe.

Twierdzenie, że powyższa zmiana sytuacji majątkowej pozwanej nie spowodowała, że przestała ona znajdować się w niedostatku jest nie do zaakceptowania i pozostaje w sprzeczności z niespornymi okolicznościami. Natomiast okoliczność w jaki sposób pozwana zadysponowała posiadanym majątkiem nie może decydować o ocenie jej niedostatku.

Brak niedostatku po stronie pozwanej zwalnia Sąd od badania możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego i dlatego wszystkie zarzuty dotyczące tych okoliczności nie maja znaczenia dla rozstrzygnięcia.

Mając na uwadze powyższe okoliczności należało, zgodnie z art. 385 k.p.c. orzec jak w sentencji.

II Ca 219/15

Podstawa prawna:

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE