Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 września 2015 r.

Sąd Okręgowy w Lublinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Jacek Chaciński

Protokolant sekretarz sądowy Anna Łempicka

po rozpoznaniu w dniu 15 września 2015 roku w Lublinie

sprawy S. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do emerytury pomostowej

na skutek odwołania S. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

z dnia 18 lutego 2015 roku znak (...)

oddala odwołanie

Sygn. akt VII U 732/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 lutego 2015 roku, znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił S. B. prawa do emerytury pomostowej na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 roku, poz. 1440 ze zm.) oraz ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2008 roku, Nr 237, poz. 1656) z uwagi na to, że wnioskodawca nie udowodnił co najmniej 15 - letniego okresu pracy w warunkach szczególnych oraz iż po dniu 31 grudnia 2008 roku nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i ust. 3 ustawy o emeryturach pomostowych. Zakład nie uwzględnił w stażu pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia od dnia 1 czerwca 1990 roku do dnia 31 grudnia 2008 roku w Zakładzie(...) w Ś., z uwagi na to że charakter pracy – „spawanie detali oraz zespołów części zamiennych motocykla oraz przyczep samochodowych” oraz stanowisko pracy „spawacz gazowy” podane w świadectwie pracy w szczególnych warunkach z dnia 22 stycznia 1999 roku nie były tożsame ze stanowiskiem wymienionym w wykazie powołanego aktu resortowego, tzn. Zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 roku, wykaz A, dział XIV, poz. 12, pkt 8, tj. prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowo – wodorowym na stanowisku spawacz (decyzja – k. 11 tom IV akt ZUS).

W odwołaniu pełnomocnik S. B. zaskarżył wskazaną decyzję w całości podnosząc zarzut obrazy prawa materialnego, tj. przepisu art. 49 ustawy o emeryturach pomostowych poprzez niezastosowanie go w odniesieniu do ubezpieczonego w sytuacji spełnienia przez niego wymienionych w tym przepisie przesłanki warunkującej prawo do emerytury pomostowej oraz błędne uznanie, że wskazany w świadectwie pracy ubezpieczonego charakter pracy – spawacz gazowy – nie jest pracą wykonywaną w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 3 ust. 1 powołanej ustawy. Mając na uwadze podniesione zarzuty pełnomocnik wnosił o zmianę zaskarżonej decyzji w całości i przyznanie S. B. prawa do emerytury pomostowej od dnia(...) roku oraz o zasądzenie od organu rentowego na rzecz ubezpieczonego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu odwołania pełnomocnik wskazał, że w okresie od dnia 1 czerwca 1990 roku do dnia 14 stycznia 2009 roku pracował w Zakładzie (...)w Ś. (uprzednio (...)) w ramach którego wykonywał pracę w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych jako spawacz. Wskazał, że w dniu wejścia w życie ustawy o emeryturach pomostowych ubezpieczony miał 15 – letni staż pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 3 ust. 1 tejże ustawy, przed dniem 1 stycznia 1999 roku wykonywał prace w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych, a z dniem (...) roku osiągnął wiek 60 lat. W związku z tym, że przesłanki określone w art. 4 pkt 1, 4 i 7 powołanej ustawy nie były kwestionowane przez organ rentowy, powyższe uzasadniało w ocenie pełnomocnika zastosowanie art. 49 ustawy o emeryturach pomostowych (odwołanie – k. 2 - 4 akt sądowych).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie, argumentując jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji (odpowiedź na odwołanie – k. 19 – 20 a.s.).

Na posiedzeniu w dniu 15 września 2015 roku ubezpieczony wyjaśnił, że pracował w warunkach szczególnych w (...) Ś. od 1979 roku z przerwą na stan wojenny do 1982 roku, a następnie od 1990 roku (wyjaśnienia – k. 37v. a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

S. B., urodzony (...), w dniu (...) roku złożył wniosek o emeryturę pomostową w którym zawarł oświadczenie o tym, że nie pozostaje w stosunku pracy oraz że po dniu 31 grudnia 2008 roku wykonywał pracę w szczególnych warunkach. Na podstawie dokumentów dołączonych do wniosku oraz znajdujących się w aktach Zakładu, organ rentowy ustalił łączny okres podlegania ubezpieczeniom w wymiarze 40 lat, 8 miesięcy i 8 dni, w tym 39 lat, 11 miesięcy i 24 dni okresów składkowych oraz 8 miesięcy i 14 dni okresów nieskładkowych. Organ rentowy nie uwzględnił do stażu pracy w warunkach szczególnych żadnego okresu zatrudnienia. Rozwiązanie stosunku pracy przed osiągnięciem wieku emerytalnego przewidzianego dla mężczyzn nastąpiło w dniu 31 lipca 2010 roku (okoliczności bezsporne).

W okresie od dnia 4 października 1979 roku do dnia 20 maja 1982 roku S. B. był zatrudniony w Wytwórni (...) na stanowisku hydraulika spawacza w pełnym wymiarze czasu pracy. We wskazanym podmiocie ponownie pozostawał w zatrudnieniu w okresie od dnia 1 czerwca 1990 roku do dnia 31 grudnia 1994 roku, a w okresie od dnia 1 stycznia 1995 roku do dnia 14 stycznia 2009 roku w Zakładzie (...) Sp. z o.o. w pełnym wymiarze czasu pracy jako spawacz gazowy. We wskazanych okresach świadczył pacę na wydziale 200, zajmując się spawaniem gazowym rur wykonanych z metali kolorowych, tj. brązu i mosiądzu oraz cięciem blach do samolotów. Natomiast w okresie od dnia 15 stycznia 2009 roku do dnia 31 lipca 2010 roku pozostawał w zatrudnieniu w (...) Sp. z o.o. na stanowisku spawacza gazowego w pełnym wymiarze czasu pracy.

Prawomocnym wyrokiem z dnia 2 kwietnia 2014 roku Sąd Okręgowy w Lublinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie S. B. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L. z dnia 26 lutego 2013 roku, znak: (...), odmawiającej wnioskodawcy prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych na podstawie art. 32 ust. 2 i 3 w związku z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 roku, poz. 748).

(świadectwa pracy – k. 8, 18, 20 tom II a.ZUS; umowy o pracę – k. 5, 20, pismo ws. rozwiązania stosunku pracy – k. 17 akt osobowych – k. 30 a.s.; wyrok – k. 52 akt sprawy o sygn. VII U 829/13; zeznania S. B. – k. 37v. a.s.)

Stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił w oparciu o powołane dowody z dokumentów. Ich autentyczność w toku procesu nie była kwestionowana przez strony. Ich forma oraz treść nie wzbudziła ponadto wątpliwości co do ich autentyczności z urzędu, wobec czego zostały one uznane za wiarygodne w całości i jako takie stanowiły pełnowartościowe źródło informacji o okolicznościach faktycznych w sprawie. Ustalenia Sąd Okręgowy poczynił również w oparciu o zeznania ubezpieczonego, które obdarzono wiarą w całości. W ocenie Sądu brak było jakichkolwiek przesłanek do ich kwestionowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie S. B. nie jest zasadne i nie zasługuje na uwzględnienie.

Do okoliczności spornych w rozpoznawanej sprawie, biorąc pod uwagę treść zaskarżonej decyzji oraz odwołania należy ocena spełnienia przez ubezpieczonego warunków wymaganych do ustalenia prawa do emerytury pomostowej określonych w art. 4 pkt 2, 5 i 6 oraz art. 49 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2015 roku, poz. 965 ze zm.) – zwanej dalej ustawą emerytalną.

Zgodnie z treścią art. 4 ustawy emerytalnej prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5 - 12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1)  urodził się po dniu 31 grudnia 1948 roku;

2)  ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

3)  osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

4)  ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5 - 9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5)  przed dniem 1 stycznia 1999 roku wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

6)  po dniu 31 grudnia 2008 roku wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

7)  nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

Zasadnicze znaczenie na gruncie cytowanego przepisu ma okoliczność, iż przewidziane w nim przesłanki nabycia prawa do emerytury pomostowej powinny się ziścić łącznie.

Bezspornym było, że ubezpieczony spełnia warunki przewidziane w pkt 1, 3, 4 i 7 powołanego przepisu. Ubezpieczony bowiem urodził się po dniu 31 grudnia 1948 roku, tj. (...) roku, osiągnął wiek wynoszący dla mężczyzn co najmniej 60 lat w dniu(...) roku, legitymuje się okresem składkowym i nieskładkowym wynoszącym 40 lat, 8 miesięcy i 8 dni oraz nie pozostaje w stosunku pracy.

Co do warunku określonego w pkt 2 art. 4 ustawy emerytalnej w postaci legitymowania się okresem pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszącym co najmniej 15 lat, należy wskazać, że okres wykonywania tak kwalifikowanej pracy powinno się ustalać z uwzględnieniem art. 3 ust. 4 - 7 ustawy emerytalnej. Do okresu tego wlicza się okresy pracy kwalifikowanej osiągnięte zarówno przed dniem 1 stycznia 2009 roku, jak i po wejściu w życie ustawy emerytalnej, tj. po dniu 1 stycznia 2009 roku. Do okresu uprawniającego do emerytury pomostowej osiągniętego przed dniem 1 stycznia 2009 roku wlicza się okresy pracy w szczególnych warunkach oraz w szczególnym charakterze, o których mowa w art. 32 ust. 2 i 3 i art. 33 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 roku, poz. 748) – zwaną w dalszej części ustawą emerytalną FUS oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.), jak również okresy takiej pracy w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy emerytalnej. Natomiast co do warunku określonego w pkt 6 ustawy emerytalnej w postaci wykonywania po dniu 31 grudnia 2008 roku pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy emerytalnej, należy wskazać, że do wymaganego okresu tak kwalifikowanej pracy zalicza się wyłącznie te okresy, o których mowa w art. 3 ust. 1 i 3 ustawy emerytalnej.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe, w którym Sąd Okręgowy oparł się na dokumentach znajdujących się w aktach organu rentowego i osobowych ubezpieczonego oraz jego zeznaniach złożonych w trybie art. 299 k.p.c., pozwoliło ustalić w sposób pewny, że w okresie zatrudnienia w Zakładzie(...) Sp. z o.o. od dnia 1 stycznia 2009 roku do dnia 14 stycznia 2009 roku w pełnym wymiarze czasu pracy w charakterze spawacza gazowego nie wykonywał pracy w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy emerytalnej. Z poczynionych ustaleń wynika bowiem, że we wskazanym okresie świadczył pacę na wydziale 200, zajmując się spawaniem gazowym rur wykonanych z metali kolorowych, tj. brązu i mosiądzu oraz cięciem blach do samolotów. Opisane prace te nie mogą być uznane za wykonywane w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy emerytalnej z uwagi na to, że nie zostały wymienione w wykazie takich prac, stanowiącym załączniki nr 1 do ustawy emerytalnej, który w zakresie prac spawalniczych pod poz. 28 kwalifikuje jako wykonywane w szczególnych warunkach jedynie prace wykonywane bezpośrednio przy spawaniu łukowym lub cięciu termicznym w pomieszczeniach o bardzo małej kubaturze, z utrudnioną wentylacją (podwójne dna statków, zbiorniki, rury itp.). Środowisko pracy ubezpieczonego oraz rodzaj wykonywanych przez niego prac w żadnej mierze nie odpowiada opisanemu w załączniku środowisku pracy i rodzajowi prac. Z tych względów należało uznać, że ubezpieczony nie spełnił warunku określonego w art. 4 pkt 6 ustawy emerytalnej.

Wobec nie spełnienia przez ubezpieczonego w sposób łączny warunków do przyznania emerytury pomostowej przewidzianych w art. 4 ustawy emerytalnej należało rozważyć możliwość ustalenia skarżącemu prawa do świadczenia na podstawie art. 49. W stosunku do ubezpieczonego prawomocnie oddalono odwołanie od decyzji omawiającej skarżącemu prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych wykonywanej do dnia 31 grudnia 1998 roku. Jednakże nawet przy założeniu, że skarżący pracował w wymaganym wymiarze 15 lat w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 32 ust. 2 i 3 ustawy emerytalną FUS, to jednak nie spełnia wszystkich warunków określonych w art. 49 ustawy emerytalnej.

Zgodnie z jego treścią prawo do emerytury pomostowej przysługuje również osobie, która:

1)  po dniu 31 grudnia 2008 roku nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

2)  spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1 - 5 i 7 i art. 5 - 12;

3)  w dniu wejścia w życie ustawy miała wymagany w przepisach, o których mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

Jak wynika z cytowanego przepisu warunkiem skutecznego ubiegania się o emeryturę pomostową w świetle wykładni językowej art. 4 i 49 ustawy emerytalnej jest legitymowanie się określonym stażem pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu tej ustawy lub przepisów dotychczasowych, tj. ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz kontynuowanie pracy w tych warunkach po wejściu w życie ustawy emerytalnej, a więc po 1 stycznia 2009 roku. W przypadku kiedy osoba ubiegająca się o to świadczenie nie kontynuuje pracy w warunkach szczególnych, co miało miejsce w niniejszej sprawie, i legitymuje się w związku z tym jedynie stażem pracy w warunkach szczególnych według poprzednio obowiązujących przepisów, to może nabyć prawo do "nowego" świadczenia jedynie wówczas, gdy dotychczasowy staż pracy można kwalifikować jako prace w warunkach szczególnych w rozumieniu aktualnie obowiązujących przepisów, tj. art. 3 ust. 1 ustawy emerytalnej (wyrok Sądu Najwyższego z 13 marca 2012 roku, II UK 164/11). Oznacza to, że art. 49 w miejsce warunku z art. 4 pkt 6 wprowadza wymaganie, aby zainteresowany spełniał w dniu wejścia w życie ustawy (1 stycznia 2009 roku) warunek posiadania co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy emerytalnej (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 2013 roku, II UK 159/13). Innymi słowy, brak jest podstaw prawnych do przyznania emerytury pomostowej takiemu ubezpieczonemu, którego dotychczasowy okres pracy w warunkach szczególnych dziś nie może być kwalifikowany w ten sposób. Nie spełnia przesłanki określonej w przepisie art. 49 pkt 3 ubezpieczony, którego dotychczasowy okres pracy nie jest okresem pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu przepisu art. 3 ust. 1 ustawy emerytalnej. Jeśli więc prace wykonywane przez uprawnionego we wskazywanych przez niego okresach nie były pracami w szczególnych warunkach w rozumieniu aktualnie obowiązujących przepisów, tj. art. 3 ust. 1, to ubezpieczonemu nie przysługuje prawo do emerytury pomostowej. Podsumowując określenie "okres pracy w szczególnych warunkach, w rozumieniu art. 3 ust. 1" zawarte w art. 49 pkt 3 ustawy o emeryturach pomostowych oznacza okres pracy wskazany w art. 3 ust. 1 tej ustawy bez wliczania do niego okresów pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 32 ustawy FUS (wyrok Sądu Najwyższego z 4 września 2012 roku, I UK 164/12).

Z poczynionych ustaleń wynika, że w okresach od dnia 4 października 1979 roku do dnia 20 maja 1982 roku oraz od dnia 1 czerwca 1990 roku do dnia 31 grudnia 2008 roku ubezpieczony świadczył pacę na wydziale 200, zajmując się spawaniem gazowym rur wykonanych z metali kolorowych, tj. brązu i mosiądzu oraz cięciem blach do samolotów. Opisane prace te nie mogą być uznane za wykonywane w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy emerytalnej z tych samych względów z których za pracę w rozumieniu tego przepisu nie została uznana praca po dniu 1 stycznia 2009 roku w związku dokonaniem przez Sąd oceny spełnienia przez skarżącego przesłanki określonej w pkt 6 art. 4 ustawy emerytalnej, wskazanych we wcześniejszej części uzasadnienia. Tym samym nie było podstaw do przyjęcia, że ubezpieczony spełnił warunek określony w pkt 3 art. 49 ustawy emerytalnej, skoro w dniu 1 stycznia 2009 roku, tj. wejścia w życie ustawy emerytalnej nie miał wymaganego co najmniej 15 – letniego okresu pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy emerytalnej. Z tych względów za bezzasadny należało uznać podniesiony przez pełnomocnika ubezpieczonego zarzut obrazy przepisów prawa materialnego, tj. art. 49 ustawy emerytalnej poprzez niezastosowanie go w odniesieniu do skarżącego w sytuacji spełnienia przez niego wymienionych w nim przesłanek warunkujących prawo do emerytury pomostowej. Poczynione ustalenia w sposób oraz ich ocena w sposób nie budzący wątpliwości usprawiedliwiają wniosek o tym, że wykonywana przez skarżącego praca na stanowisku spawacza gazowego nie była pracą wykonywaną w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy emerytalnej. Zaskarżona decyzja odpowiada zatem prawu.

Z tych względów Sąd na mocy wyżej wskazanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.