Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Wrocław, dnia 17-03-2015 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Hreczańska-Cholewa

Protokolant: Krzysztof Musiał

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17-03-2015 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa (...) S.A. we W.

przeciwko J. S. (1)

o zapłatę

I.  uchyla nakaz zapłaty z dnia 14.02.2012 r. ponad kwotę 60 451 zł 59 gr;

II.  zasądza od pozwanej J. S. (1) na rzecz strony powodowej (...) S.A. we W. kwotę 179 044 zł 18 gr ( sto siedemdziesiąt dziewięć tysięcy czterdzieści cztery złote osiemnaście groszy) z ustawowymi odsetkami od dnia 20.12.2011 r. do dnia zapłaty a nadto ustawowe odsetki od kwoty 60 451,59 zł od dnia 20.12.2011 r. do dnia zapłaty;

III.  dalej idące powództwo oddala;

IV.  zasadza od pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 6 730,36 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

V.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 4 202,88 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego udzielonego z urzędu;

Sygn. akt I C 571/12

UZASADNIENIE

Strona powodowa (...) S.A. we W. domagała się zasądzenia od pozwanej J. S. (1) kwoty 458.088,61 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 20 grudnia 2011roku.

W uzasadnieniu żądania pozwu strona powodowa wskazała, że zawarła z pozwaną umowę leasingu nr (...). W związku z zawarciem umowy pozwana na zabezpieczenie roszczeń strony powodowej wystawiła weksel in blanco i upoważniła stronę powodową do jego wypełnienia zgodnie ze złożoną łącznie z wekslem deklaracją wekslową. W związku z zaległościami w spłacie należności z umowy leasingu strona powodowa rozwiązła umowę i po jej rozliczeniu, wypełniała weksel zgodnie z deklaracją wekslową, wzywając pozwaną do jego wykupienia. Weksel nie został jednak przez pozwaną wykupiony w terminie.

W dniu 14 lutego 2012 r. tutejszy Sąd nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu nakazowym nakazał pozwanej J. S. (1), aby zapłaciła na rzecz powoda kwotę 458 008,61 złotych wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 20 grudnia 2011 r. do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania w kwocie 5 727 złotych w terminie dwutygodniowym od dnia doręczenia nakazu, albo wniósł w tym terminie zarzuty do tutejszego Sądu.

Od powyższego nakazu pozwana wniosła zarzuty, zaskarżając nakaz zapłaty w części dotyczącej uwzględnienia powództwa ponad uznaną przez nią kwotę 60 451,59 zł. Jednocześnie wniosła o uchylenie nakazu zapłaty w zaskarżonej części i oddalenie powództwa w zakresie żądania zasadzenia kwoty 397 557,02 zł oraz zasądzenie od strony powodowej kosztów procesu według norm przepisanych. Ponadto wniosła o wstrzymanie wykonania nakazu zapłaty co do roszczenia w wysokości 397 557,02 zł.

W uzasadnieniu przyznała, że w dniu 26 sierpnia 2008 r. zawarła z powodem umowę leasingu operacyjnego, której przedmiotem był kombajn do zbioru buraków cukrowych H. (...)o wartości 744 350,03 zł brutto. Pozwana przyznała również, że ze względu na problemy finansowe nie była w stanie uiścić w terminie wszystkich opłat leasingowych, co skutkowało rozwiązaniem umowy przez powoda z dniem 3 sierpnia 2008 r. Pozwana przyznała, że z tytułu nieuiszczonych opłat leasingowych do daty rozwiązania umowy stan zaległości wyniósł 60 451,59 zł i w tym zakresie powództwo uznaje. Jednocześnie pozwana zarzuciła, że strona powodowa nie miała żadnych podstaw prawnych, by wypełnić weksel kwotą 458 008,61 zł. Pozwana przyznała również, że podpisała deklaracje wekslową, jednakże z jej treści nie wynikała górna granica kwoty do jakiej weksel mógł zostać uzupełniony. Ponadto pozwana wskazała, że nie podpisała ogólnych warunków umowy leasingowej. Wobec tego uznaje za bezpodstawne i niezgodne z porozumieniem wekslowym obciążenie jej przyszłymi ratami wraz z wartością wykupu w łącznej wysokości 216.016,31 CHF, stanowiącej równowartość 650.015,92 zł, odsetkami od nieterminowych płatności oraz kosztami ekspertyzy i windykacji.

Pozwana zarzuciła dodatkowo, iż całkowicie bezpodstawne jest obciążenie pozwanej kosztami windykacji w wysokości 8 000 zł, bowiem nie wynika to z zawartej przez strony umowy leasingowej ani deklaracji wekslowej.

Z ostrożności procesowej pozwana dodatkowo zarzuciła, że w dacie rozwiązania umowy leasingu wartość kombajnu H. (...)wynosiła co najmniej 500 000 zł plus podatek VAT. Podana natomiast przez stronę powodową cena jego sprzedaży netto w wysokości 280 000 zł jest rażąco zaniżona w stosunku do jego wartości rynkowej. W związku z tym, iż powód o cenę wartości netto pomniejszył dochodzone od pozwanej przyszłe opłaty leasingowe, okoliczność ta w zasadniczy sposób wpływa na wysokość dochodzonego roszczenia.

W odpowiedzi na zarzuty strona powodowa wniosła o utrzymanie w mocy nakazu zapłaty z dnia 14 lutego 2012 r. oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz strony powodowej zwrot kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podniosła, że zgodnie z deklaracją wekslową złożoną do umowy leasingu nr (...), strona powodowa była uprawniona do wypełnienia weksla w każdym czasie na sumę odpowiadającą zadłużeniu pozwanej z tytułu przedmiotowej umowy łącznie z odsetkami oraz kosztami z jakiego bądź tytułu powstałymi. Na sumę wekslową składa się więc zadłużenie pozwanej wynikające z zawartej przez strony umowy. Powód za bezzasadny uznał zarzut, iż weksel został wypełniony niezgodnie z deklaracją wekslową. Przedmiotem umowy leasingowej, był używany kombajn do zbioru buraków cukrowych H. T. (...). Na mocy tej umowy pozwana była zobowiązana do zapłaty 60 miesięcznych opłat leasingowych określonych w załączniku do umowy. Wartość wykupu strony ustaliły na 1%. Przedmiot leasingu został wydany pozwanej w dniu 27 sierpnia 2008 r. Natomiast w dniu 8 marca 2009 roku strona powodowa rozwiązała z pozwaną umowę. W 2010 roku umowa pomiędzy stronami została wznowiona i pozwana nadal nie uiszczała terminowo należności wynikających z umowy leasingu, a całkowitej spłaty pozwana zaprzestała począwszy od 22 raty. Z dniem 2 sierpnia 2010 r. powodowa Spółka rozwiązała z pozwaną umowę leasingu na podstawie § 20 Ogólnych Warunków Umowy Leasingu Operacyjnego z powodu naruszenia przez pozwaną §17,§18 i § 19 ogólnych warunków umowy. Na dzień rozwiązania umowy z maja 2010 r. zaległości pozwanej wynosiły 60 451,59 zł. Ponieważ pozwana nie zwróciła przedmiotu leasingu dobrowolnie strona powodowa zleciła jego odbiór (...) Finanse Sp. z o.o. Przedmiot leasingu, w wyniku przeprowadzonych czynności windykacyjnych, odzyskany został 17 grudnia 2010 r. Strona powodowa dokonała jego wyceny po uwzględnieniu stanu technicznego pojazdu oraz zadłużenia pozwanej z tytułu przedmiotowej umowy początkowo na cenę 650 000 zł, następnie z uwagi na brak zainteresowania, obniżono cenę do kwoty 550 000 zł. Sprzedaż pojazdu prowadzona była w drodze licytacji internetowej. Ostatecznie przedmiot leasingu sprzedany został za kwotę 280 000 zł netto. Powodowa Spółka rozliczyła umowę leasingu i wypełniła weksel in blanco na kwotę 458 008,61 zł. Na kwotę tę składają się 370 015,92 zł naliczona zgodnie z § 20 Ogólnych warunków umowy obejmująca przyszłe raty leasingowe wraz wartością wykupu w wysokości 216 016,22 CHF zdyskontowane według stopy 0,1117 % co dało kwotę 215 458,22 CHF następnie przeliczoną według kursu 1 CHF=3 0169 zł, co dało kwotę 650 015,92 zł, która to kwota została pomniejszona o wartość sprzedaży przedmiotu leasingu netto, tj. o kwotę 280 000 zł. Powód domaga się zatem zapłaty wszystkich przewidzianych w umowie a niezapłaconych jeszcze opłat leasingowych obliczonych z uwzględnieniem dyskonta według stawki LIBOR dla depozytów trzymiesięcznych z ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego rozwiązanie umowy. Powód wskazał, iż wartość odsetek od nieterminowych płatności naliczonych na dzień 23 sierpnia 2011 r, wynikająca z faktur VAT wystawionych w trakcie obowiązywania umowy, wyniosła 19 341,10 zł. Natomiast koszty ekspertyzy poniesione w związku koniecznością ustalenia wartości przedmiotu leasingu strona powodowa określiła na 200 zł. Koszty windykacji wyniosły natomiast 8 000 zł.

Powodowa Spółka podniosła ponadto, że pozwana w umowie leasingowej oświadczyła, nie wnosząc żadnych zastrzeżeń, że zapoznała się z Ogólnymi Warunkami Umowy Leasingu Operacyjnego. Pozwana do dnia rozwiązania umowy leasingu realizowała umowę w oparciu o ten regulamin, z tego względu zarzut, że nie podpisała Ogólnych Warunków Umowy, nie zwalnia pozwanej z obowiązku realizowania zobowiązań wynikających z umowy leasingu.

W przedmiocie wysokości przewidzianych w umowie, a nie zapłaconych rat leasingowych, zgodnie z postanowieniami przywołanych ogólnych warunków umowy jest pomniejszona o cenę sprzedaży netto uzyskaną za przedmiot leasingowy, a nie o jego „wartość rynkową”, jak wskazuje pozwana. Powodowa Spółka podniosła, że pozwana była uprawniona do uczestniczenia w procedurze sprzedaży przedmiotu leasingu i mogła wskazywać osoby zainteresowane nabyciem kombajnu, z czego nie skorzystała. Zarzut pozwanej, że sprzedaż przedmiotu leasingu została zaniżona jest, zdaniem strony powodowej, roszczeniem odszkodowawczym pozwanej z tytułu nienależytego wykonania umowy, jednakże wobec postanowień art. 493 § 3 i 4 k.p.c. kwestie te nie mogą być rozpoznawane w niniejszym procesie.

W piśmie procesowym z 24 października 2013 r. pozwana wskazała, że z tytułu wiążącej strony umowy uregulowała faktury na łączną kwotę 566 998,19 zł, natomiast powód sprzedał przedmiot leasingu za 344 400 zł, a zatem odzyskał po podpisaniu z pozwaną umowy z 26 sierpnia 2008 r. łącznie kwotę 911 398,19 zł. Skoro zatem kombajn wyceniono w umowie na 744 350,03 zł, uzyskane przez stronę powodową od pozwanej oraz ze sprzedaży kombajnu kwoty przekroczyły jego wartość.

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 26 sierpnia 2008 r. strona powodowa (...) S.A.we W.(leasingodawca) zawarła z pozwaną J. S. (1)(leasingobiorczyni) umowę leasingu operacyjnego nr (...), której przedmiotem był kombajn do zbioru buraków cukrowych H. (...) (...)nr fabryczny (...)o wartości 373 932,50 CHF brutto co stanowiło kwotę 744 350,03 zł brutto. Czas trwania umowy określono na 60 rat. Pozwana zobowiązana była uiścić opłatę manipulacyjną w wysokości 1%. Wartość wykupu określono na 1%. Liczbę rat leasingowych określona na 60, pierwsza rata oprocentowana w wysokości 9% , a pozostałe w wysokości 1,8617%. Wysokość poszczególnych rat określono w harmonogramie do umowy. Pierwsza rata określona została na kwotę 33.653,92 zł brutto, pozostałe raty na kwotę 6.961,50 zł brutto. Warunki realizacji umowy określone zostały w Ogólnych Warunkach Umowy Leasingu Operacyjnego (dalej OWULO), z którymi leasingobiorczyni zapoznała się i je zaakceptowała. § 19 ust. 1 stanowi, że leasingobiorca przejmuje na siebie wszelkie opłaty, podatki i inne należności pozostające w bezpośrednim związku z umową leasingu operacyjnego lub leasingowanym przedmiotem leasingu. Podatek od środków transportu w wysokości odpowiedniej dla miejsca rejestracji uiszcza leasingodawca na koszt leasingobiorcy ( ust.2). W przypadku rozwiązania umowy wysokość pozostałych do uiszczenia opłat pomniejsza się o wartość netto, uzyskaną ze sprzedaży przedmiotu leasingu, o ile sprzedaż ta odbędzie się w terminie 60 dni od daty przejęcia przedmiotu leasingu. Leasingobiorcy przysługuje prawo uczestniczenia w poleasingowej sprzedaży przedmiotu leasingu, w szczególności poprzez wskazywanie leasingodawcy osób zainteresowanych nabyciem własności przedmiotu leasingu. Zgodnie z § 20 ust.1 OWULO w przypadku opóźnienia w zapłacie którejkolwiek z opłat leasingowych L.ponosi odsetki w podwójnej ustawowej wysokości. Niezależnie od tego Leasingodawca może rozwiązać tę umowę oraz inne umowy leasingowe zawarte przez L.z Leasingodawcą ze skutkiem natychmiastowym, po uprzednim wyznaczeniu Leasingobiorcy dodatkowego terminu na piśmie, o ile opóźnienie w zapłacie którejkolwiek opłaty przekroczy 14 dni. W takim przypadku Leasingodawca ma prawo do natychmiastowego przejęcia posiadania przedmiotu leasingu, żądania zapłaty wszystkich pozostałych do zapłaty opłat leasingowych wraz z równowartością ceny sprzedaży poleasingowej obliczonych z uwzględnieniem dyskonta według stawki WIBOR dla depozytów trzymiesięcznych. Zgodnie z § 22 ust.1 OWULO pojazdy ubezpiecza leasingodawca na swoją rzecz w pełnym zakresie przewidzianym dla środków transportu (AC, OC, NW) u wybranego przez siebie ubezpieczyciela. W myśl § 22 ust. 3 OWULO ubezpieczenie przedmiotu leasingu następuje na koszt leasingobiorcy. W § 30 OWUL strony postanowiły, że wszelkie koszty związane z odbiorem przedmiotu leasingu oraz z dochodzeniem od Leasingobiorcy świadczeń wynikających z umowy leasingowej pokrywa Leasingobiorca. Paragraf 16 ust.1 OWULO stanowił, że na żądanie leasingodawcy leasingobiorca wystawi weksel in blanco, który leasingodawca może wypełnić w razie powodującego szkodę nienależytego realizowania postanowień umowy, zgodnie z treścią deklaracji wekslowej.

Wraz z umową pozwana podpisała deklarację wekslową wskazującą, że składa do dyspozycji strony powodowej weksel in blanco bez protestu, który może być wypełniony w każdym czasie na sumę odpowiadająca zadłużeniu strony pozwanej z tytułu umowy leasingu operacyjnego nr (...) łącznie z odsetkami oraz kosztami z jakiego bądź tytułu powstałymi oraz weksel ten opatrzyć datą płatności według swego uznania zawiadamiając o tym listem poleconym, nie później niż 7 dni przed datą płatności weksla. Weksel in blanco i deklaracja wekslowa zostały podpisane przez pozwaną J. S. (1) w obecności K. K..

W latach 2005-2007 pojazd był eksploatowany przez pierwszego leasingobiorcę Agencję (...) w R.. Udziałowcami w tej spółce byli między innymi pozwana oraz jej ojciec i brat a także M. T.. W związku z zaprzestaniem regularnych wpłat rat leasingowych (...) rozwiązało umowę z dniem 25 lutego 2008r. Pozwana zdecydowała się przejąć leasingowany przez Agencję pojazd i użytkować go w ramach prowadzonej przez nią działalności gospodarczej.

Dowód: kserokopia weksla – k. 4, deklaracja wekslowa – k. 5, umowa leasingu nr (...) z dnia 26 sierpnia 2008 roku k. 29-31, Ogólne Warunki Umowy Leasingu Operacyjnego k. 32-34, harmonogram rat k. 64-65,harmonogram spłat k. 66-68, opinia biegłego sądowego z zakresu wyceny pojazdów wraz z opiniami uzupełniającymi k. 242-247, 287-290, ostateczne wezwanie do zapłaty k. 212, rozwiązanie umowy k. 213, zeznania świadka M. T., elektroniczny protokół rozprawy z 25.10.2013r. , k. 217, zeznania świadka E. S., elektroniczny protokół rozprawy z 8.03.2013r. k.144.przesłuchanie pozwanej ,elektroniczny protokół rozprawy z 20.08.2013r., k.166

W dniu 1 września 2008 roku powód wystawił fakturę VAT za opłatę leasingową nr(...) na kwotę brutto 71.790,55 zł z terminem płatności do 15 września 2009 roku.

W dniu 1 października 2008 roku powód wystawił fakturę VAT za opłatę leasingową nr (...) na kwotę brutto 15.430,17 zł płatną do dnia 15 października 2008 roku.

W dniu 3 listopada 2008 roku powód wystawił fakturę VAT za opłatę leasingową nr (...) na kwotę brutto 17.095,58 zł płatną do dnia 15 listopada 2008 roku.

W dniu 1 grudnia 2008 roku powód wystawił fakturę VAT za opłatę leasingową nr (...) na kwotę brutto 17.752,81 zł płatną do dnia 15 grudnia 2008 roku.

W dniu 2 stycznia 2009 roku powód wystawił fakturę VAT za opłatę leasingową nr (...) na kwotę brutto 19.969,53 zł płatną do dnia 15 stycznia 2009 roku.

W dniu 2 lutego 2009 roku powód wystawił fakturę VAT za opłatę leasingową nr(...) na kwotę brutto 21.536,77 zł z terminem płatności do dnia 15 lutego 2009 roku.

W dniu 2 marca 2009 roku powód wystawił fakturę VAT za opłatę leasingową nr (...) na kwotę brutto 22.865,96 zł z terminem płatności do dnia 15 marca 2009 roku.

W dniu 1 kwietnia 2009 roku powód wystawił fakturę VAT za opłatę leasingową nr (...)na kwotę brutto 22.198,90 zł z terminem płatności do dnia 15 kwietnia 2009 roku.

W dniu 4 maja 2009 roku powód wystawił fakturę VAT za opłatę leasingową nr (...) na kwotę brutto 20.866,90 zł z terminem płatności do dnia 15 maja 2009 roku.

W dniu 1 czerwca 2009 roku powód wystawił fakturę VAT za opłatę leasingową nr(...) na kwotę brutto 21.484,10 zł z terminem płatności do dnia 15 czerwca 2009 roku.

W dniu 1 lipca 2009 roku powód wystawił fakturę VAT za opłatę leasingową nr (...) na kwotę brutto 21.065,62 zł z terminem płatności do dnia 15 lipca 2009 roku.

W dniu 3 sierpnia 2009 roku powód wystawił fakturę VAT za opłatę leasingową nr (...) na kwotę brutto 19.645,84 zł z terminem płatności do dnia 15 sierpnia 2009 roku.

Dowód: faktury VAT k.182-201

Bezspornym w sprawie jest, że pozwana nie regulowała w terminie rat leasingowych. Pismem z dnia 3 sierpnia 2009 (...) S.A. z siedzibą we W. rozwiązał umowę leasingu nr (...) zawartą z J. S. (1), wzywając ją jednocześnie do natychmiastowego i bezwarunkowego zwrotu przedmiotu leasingu

Dowód: pismo z dnia 03.08.2009 r. – k. 28

Pismem z 31 maja 2010 (...) S.A. poinformował J. S. (1) o ponownym aktywowaniu umowy leasingu nr (...). Do pisma dołączony harmonogram o zmienionej wysokości spłat.

Dowód: pismo z 31 maja 2010 roku k. 20, harmonogram spłaty rat z 31 maja 2010 r. k.7.

W dniu 31 maja 2010 roku powód wystawił fakturę VAT za opłatę leasingową nr (...) na kwotę brutto 191.192,82 zł płatną do dnia 31 maja 2010 roku.

W dniu 8 czerwca 2010 roku powód wystawił fakturę VAT za opłatę leasingową nr (...) na kwotę brutto 21.522,72 zł płatną do dnia 22 czerwca 2010 roku.

W dniu 1 lipca 2010 roku powód wystawił fakturę VAT za opłatę leasingową nr(...) na kwotę brutto 22.777,49 zł z terminem płatności do dnia 15 lipca 2010 roku.

Dowód: faktury VAT k. 202, 205-207

Strona powodowa obciążyła nadto pozwaną fakturą VAT z dnia 31 maja 2010 z tytułu opłaty za obsługę w zakresie polisy ubezpieczeniowej do umowy leasingu w kwocie brutto 5.463,92 zł, kosztami windykacyjnymi do umowy w kwocie brutto 28.161,65 zł oraz wznowieniem fakturowania po reaktywacji w kwocie brutto 244 zł.

Dowód: faktury VAT k. 203-204, 207

Wobec dalszego zalegania z zapłatą rat leasingowych ppismem z dnia 2 sierpnia 2010 r. (...) S.A. rozwiązał umowę z J. S. (1).

Pozwana nie zwróciła leasingowego pojazdu. Strona powodowa zleciła zatem (...) Finanse Spółce z o.o. z siedzibą we W. podjęcie czynność windykacyjnych. Dnia 17 grudnia 2010 r. nastąpił odbiór pojazdu. Po odebraniu strona powodowa dokonała wyceny zarówno przedmiotu leasingu jak i innego urządzenia nie leasingowanego przez pozwaną. Koszt wyceny wyniósł łącznie 488 zł. Powodowa Spółka nie powiadomiła pozwanej o działaniach podjętych w celu sprzedaży przedmiotu leasingu. Kombajn H. wystawiony został do sprzedaży, początkowo na kwotę 650 000zł. Z uwagi na brak zainteresowania cenę kombajnu obniżono do kwoty 550 000 zł. Pierwsza oferta wpłynęła dopiero w lipcu 2011 r. i opiewała na kwotę 320 000 zł, jednakże oferent wycofał się z uwagi na zły stan techniczny sprzedawanego pojazdu. W dniu 12 sierpnia 2011 r. strona powodowa sprzedała przedmiot leasingu za kwotę 280 000 złotych netto..

Dowód: rozwiązanie umowy k. 72,rozliczenie umowy leasingu k. 74-75, protokół odbioru pojazdu k.78, faktura VAT nr (...) k. 79, potwierdzenie wykonania operacji k. 80, faktura VAT nr (...) k. 114-119, oferta sprzedaży k. 76, faktura VAT nr (...) k. 77,zeznania świadka M. P. i świadka M. S., elektroniczny protokół rozprawy z 13.07.2012r., k. 109, przesłuchanie pozwanej J. S. (2), elektroniczny protokół rozprawy z 20.08.2013, k. 166,

Protokół zdawczo-odbiorczy przejęcia pojazdu przez pozwaną nie zawierał żadnych opisów stanu technicznego pojazdu, ani spisu stanu liczników pomiarowych z dotychczasowej eksploatacji.

Wartość rynkowa kombajnu ustalona na podstawie notowań rynkowych wynosiła w połowie 2011 r. 488 000 zł.

Dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu wyceny pojazdów wraz z opiniami uzupełniającym

i k. 242-247, 287-290

W związku z nieuregulowaniem należności wynikających z umowy leasingu, pismem z dnia 1 grudnia 2011 r. (...) S.A wezwał J. S. (1) do wykupienia w dniu 19 grudnia 2011 r. weksla własnego. Weksel został wypełniony na sumę 458 008,61 zł i złożony do wykupienia w siedzibie (...) S.A z siedzibą we W., przy ul. (...). Na wskazaną w wezwaniu kwotę składały się:

-zaległości wynikające z wystawionych faktur w kwocie 60 451,59 zł,

-przyszłe raty wraz z wartością wykupu w wysokości 216 016, 30 CHF zdyskontowane według stopy 17% co dało kwotę 215 458,22 CHF przeliczoną według kursu 1 CHF=3,0169 zł wyniosło łącznie 650 015,92 zł,

-odsetki od nieterminowych płatności na dzień 2 sierpnia 2010 r. w kwocie 19 341,10zł,

-koszty eksploatacji w kwocie 200 zł,

-koszty windykacji w kwocie 8 000 zł,

-wartość sprzedaży netto-pomniejszona o przyszłe raty – 280000 zł.

Wraz z wezwaniem doręczono pozwanej notę odsetkową z tytułu nieterminowych spłat rat leasingowych.

Dowód: wezwanie do wykupu weksla k. 6, nota odsetkowa k. 7,zeznania świadka M. P., elektroniczny protokół rozprawy z 13 lipca 2012r., k. 109.

Sąd zważył, co następuję:

Strona powodowa wniosła o zasądzenie od pozwanej kwoty 458 008,61 złotych wynikającej z weksla własnego in blanco podpisanego przez pozwaną i wypełnionego przez stronę powodową na sumę odpowiadającą zadłużeniu, które powstało w związku z rozwiązaniem umowy leasingu nr (...). Zgodnie z twierdzeniami strony powodowej suma wekslowa, na jaką weksel został wypełniony, odpowiadała faktycznemu zadłużeniu z tytułu umowy leasingu. Pozwana podniosła w zarzutach bezzasadność wypełnienia weksla.

W niniejszej sprawie bezspornym było, że strony wiązała umowa leasingu nr (...), której przedmiotem był kombajn do zbioru buraków cukrowych H. T. (...) . Spór pomiędzy stronami sprowadzał się do oceny, czy istniały, w oparciu o umowę leasingu, podstawy do wypełnienia weksla in blanco na dochodzoną pozwem kwotę.

Odnosząc się do podniesionego przez pozwaną zarzutu niewłaściwego wypełnienia przez stronę powodową weksla, należy przypomnieć, że stosownie do art. 10 ustawy z 28 kwietnia 1936 r. prawo wekslowe (Dz. U. z 1936 r., nr 376, poz. 282 ze zm.) jeżeli weksel niezupełny w chwili wystawienia uzupełniony został niezgodnie z zawartym porozumieniem, nie można wobec posiadacza zasłaniać się zarzutem, że nie zastosował się do tego porozumienia, chyba że nabył on weksel w złej wierze albo przy nabyciu dopuścił się rażącego niedbalstwa. Z treści cytowanego przepisu wynika zatem, że zarzut wypełnienia weksla in blanco niezgodnie z zawartym porozumieniem może być skuteczny wobec osoby, która otrzymała weksel bezpośrednio od wystawcy i uzupełniła go albo nabyła weksel in blanco niewypełniony. Ciężar dowodu zawarcia umowy regulującej sposób wypełnienia weksla oraz wypełnienia weksla niezgodnie z umową ciąży na wekslowo zobowiązanym ( vide: orzeczenie Sądu Najwyższego z 24 lutego 1928 r., sygn. akt I C 2161/27, Zbiór Orzeczeń Sądu Najwyższego 1928, poz. 40). Jednocześnie podkreślić trzeba, że skutecznie podniesiony zarzut wypełnienia weksla in blanco niezgodnie z zawartym porozumieniem, nie powoduje nieważności weksla, jak też nie uchyla w każdym przypadku w całości zobowiązania wekslowego wystawcy, lecz je jedynie ogranicza bądź modyfikuje. Dłużnik będzie odpowiadał ale wyłącznie w takich granicach, jakie odpowiadają jego woli, wyrażonej w porozumieniu wekslowym ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z 22 czerwca 2006 r., sygn. akt V CSK 70/06, OSN 2007, nr 4, poz. 59).

Strona powodowa wskazała, że na sumę wekslową składały się: kwota zaległości wynikających z wystawionych faktur w wysokości 370 015,92 zł, która obejmuje przyszłe raty leasingowe wraz z wartością wykupu w wysokości 216 016,22 CHF zdyskontowane według stopy 0,1117% co dało kwotę 215 458,22 CHF przeliczoną według kursu 1 CHF 3,0169 zł wyniosło łącznie 650 015,92 zł, którą to kwotę strona powodowa pomniejszyła o wartość sprzedaży przedmiotu leasingu netto, tj. 280 000 zł. Oprócz tego powodowa spółka doliczyła odsetki od nieterminowych płatności na dzień 2 sierpnia 2010 w kwocie 19 341,10 zł, koszty ekspertyzy w kwocie 200 zł oraz koszty windykacji w kwocie 8 000 zł, oraz zaległości wynikające z wystawionych faktur w kwocie 60 451,59 zł, co łącznie dało kwotę 458 008,61zł.

W ocenie Sądu sposób rozliczenia umowy leasingu częściowo jest sprzeczny z łączącą strony umową leasingu oraz art. 709 ¹⁵ k.c. Odnośnie podnoszonego przez pozwaną zarzutu, że nie otrzymała od strony powodowej tekstu Ogólnych warunków Umowy leasingu Operacyjnego wskazać należy, że fakt zapoznania się przez pozwaną z ich treścią i przyjęcia jej bez zastrzeżeń potwierdziła stosownym oświadczeniem i swoim podpisem. Niezależnie od powyższego, w ocenie Sądu, strona powodowa dokonała niewłaściwego rozliczenia umowy leasingu, powiększając kwotą przyszłych rat leasingowych o kwotę z tytułu wykupu przedmiotu sprzedaży w wysokości 1 % wartości umowy tj. 3 739,32 CHF, po drugie pomniejszając ją o cenę netto uzyskaną ze sprzedaży przedmiotu leasingu. W przypadku należności z tytułu wartości wykupu wskazać należy, że wykup przedmiotu leasingu po zakończeniu umowy stanowi uprawnienie leasingobiorcy nie zaś jego obowiązek. Co więcej, możliwość zrealizowania tego uprawnienia dotyczy tylko sytuacji, gdy uiścił on wszystkie opłaty leasingowe i inne należności wynikające z umowy. Sytuacja ta nie występuje w rozpoznawane sprawie.

Odnośnie pomniejszenia należnej stronie powodowej kwoty o cenę netto uzyskaną ze sprzedaży wskazać należy, że zgodnie z § 20 ust.3 OWULO (…) wysokość pozostałych do uiszczenia opłat pomniejsza się o wartość netto (bez podatku VAT) uzyskaną ze sprzedaży przedmiotu leasingu, o ile sprzedaż ta odbędzie się w terminie 60 dni od daty przejęcia przedmiotu leasingu. Wskazany przepis ma zatem zastosowanie, gdy sprzedaż przedmiotu leasingu nastąpi w ściśle określonym terminie. Strona powodowa przejęła przedmiot leasingu dnia 17 grudnia 2010 r., a jego sprzedaż miała miejsce dnia 22 sierpnia 2011 r., a więc po upływie 8 miesięcy. Oznacza to, że wskazana regulacja nie ma zastosowania w niniejszej sprawie i rozliczając umowę strona powodowa powinna winna kierować się dyspozycją art. 709 ¹⁵k.c., który stanowi, że w razie wypowiedzenia przez finansującego umowy leasingu na skutek okoliczności, za które korzystający ponosi odpowiedzialność, finansujący może żądać od korzystającego natychmiastowego zapłacenia wszystkich przewidzianych w umowie a niezapłaconych rat, pomniejszonych o korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem i rozwiązania umowy leasingu. Przyjęcie odmiennej koncepcji powoduje, że leasingobiorca nie tylko zobowiązany jest zapłacić na rzecz leasingodawcy wszystkie należne mu w przyszłości raty, które jak wskazano wyżej nie mogą być niższe niż wynagrodzenie leasingodawcy za nabycie przedmiotu leasingu, ale nadto oddaje do dyspozycji leasingodacwy przedmiot leasingu przedstawiający konkretną wartość. W rozpoznawanej sprawie leasingodawca dochodzi należnych w przyszłości rat wraz z zawartością wykupu w wysokości 639 703,08 zł i jednocześnie uzyskuje do dyspozycji przedmiot leasingu – ową podlegającą rozliczeniu korzyść o wartości 488 000 zł. W ocenie Sądy w ramach swobody umów strony mogą szczegółowo uregulować w umowie kwestie rozliczenia z poszanowaniem reguły zawartej w art. 709 ¹⁵ k.c. Przy rozliczeniu umowy leasingu tego nie uczyniono i z tych względów Sąd przyjął do rozliczenia korzyść, jaką stanowiło dla strony powodowej wartość odzyskanego przedmiotu leasingu ( por. Sąd Apelacyjny w Warszawie, wyrok z dnia 26.09.2012 r., I A Ca 255/12) i pomniejszył o tą kwotę zadłużenie pozwanej. Biorąc jednakże pod uwagę realne możliwości sprzedaży (sierpień 2011 r.) czy też ewentualne wyleasingowanie zwróconego przedmiotu leasingu, Sąd przyjął średnią wartość rynkową kombajnu (...) wyliczoną przez biegłego na połowę 2011 r. w wysokości 488 000 zł. W ocenie Sądu zaproponowany przez biegłego I wariant ustalenia wartości pojazdu – kombajn H. nie znajduje uzasadnienia w okolicznościach rozpoznawanej sprawy. Nie chodzi bowiem o ustalenia wartości tego pojazdu przy uwzględnieniu stopnia jego amortyzacji czy też sposobu i zakresu jego wykorzystania w czasie trwania umowy leasingu lecz jego wartość, jaka przedstawiał dla leasingodawcy, który mógł ją następnie sprzedać czy też oddać w kolejny leasing – a więc wartość rynkowa.

W ocenie Sądu niezasadnym było także żądanie przez stronę powodową zapłaty kosztów ekspertyzy technicznej. Po pierwsze obowiązek jej wykonania i pokrycie jej kosztów przez leasingobiorcę nie wynika z treści umowy. Po drugie strona powodowa nie wykazała, w jakiej wysokości koszty te poniosła w zakresie pojazdu leasingowanego przez pozwaną. Do akt przedłożono jedynie zbiorczą fakturę – z dnia 27 grudnia 2010 r. obejmującą dwa pojazdy.

Zasadne natomiast było żądanie strony powodowej w zakresie zwrotu kosztów windykacji, jakie poniosła w związku z odbiorem przedmiotu leasingu w wysokości 8 000 zł. Poza sporem pozostawało bowiem, że pozwana nie zwróciła pojazdu niezwłocznie po rozwiązaniu umowy, do czego była zobowiązana na podstawie OWULO. Pojazd został odebrany przez firmę windykacyjną z miejsca działalności gospodarczej leasingobiorcy w dniu 17 grudnia 2010 r. protokołem odbioru pojazdu sporządzonym przez firmę windykacyjną - (...) Spółkę z o.o. Podstawą żądania zapłaty tych kosztów stanowi przepis § 30 OWULO.

Reasumując – Sąd uznał, że strona powodowa prawidłowo wypełniła weksel podpisany przez pozwaną na zabezpieczenie roszczeń strony powodowej z tytułu zadłużenia z tytułu umowy leasingu operacyjnego nr (...) w zakresie kwoty 239 495, 77 zł. Na kwotę tą składa się suma należności z tytułu przyszłych niezapłaconych rat określona przez stronę powodową wraz z wartością wykupu na kwotę 216 016,30 CHF, co po odjęciu wartości, stanowiącej 1 % wartości przedmiotu umowy brutto 373 932,50 CHF, a więc kwoty 3739,32 CHF, stanowi kwotę 212 276,98 CHF. Kwota ta zdyskontowana według stopy 0,1117 % daje kwotę 212 039,87 CHF i stanowi po przeliczeniu według kursu (...) z dnia wypełnienia weksla ( 3,0169 zł) równowartość kwoty 639 703,08 zł. Do sumy tej należy doliczyć kwotę 19 341,10 zł z tytułu skapitalizowanych odsetek od nieterminowo płaconych rat, kwotę 8 000 zł tytułem zwrotu kosztów windykacji oraz kwotę 60 451,59 zł z tytułu zaległych rat leasingowych płatnych do dnia rozwiązania umowy ( kwota uznana przez pozwaną). Łącznie stanowi to kwotę 727 495,77 zł, od której należy odjąć wartość ustalonego przez biegłego kombajnu w wysokości 488 000 zł, co ostatecznie daje kwotę 239 495,77 zł.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 496 k.p.c., uchylono nakaz zapłaty w zaskarżonej przez pozwana części tj. ponad kwotę 60 451,59 zł ( pkt I wyroku), zasądzając pozostałą wynikającą z powyższych rozliczeń kwotę 179 044,18 zł ( 239 495,77 – 60 451,59 zł ) ( pkt II wyroku) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 20 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty, a nadto ustawowe odsetki od kwoty 60.451,59 zł zasądzonej nakazem zapłaty z 14 lutego 2012 roku od dnia 20 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty, uwzględniając w tym zakresie żądanie pozwu. Pozwana zaskarżyła bowiem nakaz zapłaty ponad kwotę 60 451,59 zł a więc także w zakresie roszczenia odsetkowego od tej kwoty. W pozostałej części powództwo podlegało oddaleniu ( pkt III).

O zasadności żądania odsetek od dochodzonej należności wekslowej przesądza treść art. 481 § 1 k.c., wg którego jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek nie została z góry oznaczona, nalezą się odsetki ustawowe (art. 481 § 2 k.c.). Ponieważ termin płatności weksla został oznaczony na 19 grudnia 2011 roku., zasadne było naliczanie odsetek od dnia następnego, gdyż od tej chwili wobec opóźnienia w zapłacie wierzycielowi należą się odsetki.

Orzeczenie o kosztach zamieszczono w pkt. IV, V i VI wyroku z uwagi na częściowe uwzględnienie żądania strony powodowej i udział po stronie pozwanej pełnomocnika działającego z urzędu, który zgłosił wniosek o zwrot kosztów nieopłaconej pomocy sądowej udzielonej z urzędu. W tej sytuacji, Sąd w pkt. IV zasądził od pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 6 730,37 zł, stanowiącej 52 % ( w takim stosunku strona powodowa wygrała niniejszy proces) poniesionych przez nią kosztów w wysokości 12 943 zł ( 7 217 zł ) koszty pełnomocnictwa oraz 5 726 zł tytułem opłaty od pozwu). W pkt. V zasadzono od strony powodowej na rzecz pozwanej kwotę 4 202,88 zł, stanowiącej 48 % kosztów w wysokości opłaty kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w wysokości 8 756 zł ( 7 200 zł + 1656 zł 23% VAT). Pozostałą część należnych pełnomocnikowi z urzędu kosztów w wysokości 4 533,12 zł ( 52 %) przyznano na jego rzecz ze Skarbu Państwa ( pkt VI wyroku) stosownie do art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 ze zm).

Kosztami wynagrodzenia biegłego w wysokości 2.982,12 zł oraz brakującą częścią opłaty od pozwu w kwocie 17.175 zł obciążono stronę powodową, biorąc pod uwagę udział, w jakim strona powodowa przegrała proces ( 48 %) i na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28.07.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych , nakazując jej uiścić na rzecz Skarbu Państwa kwotę 9.675,41 zł ( pkt VII wyroku).