Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 lipca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu, II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: PSO Robert Pelewicz (spraw.)

Sędziowie: SSO Grzegorz Zarzycki

SSO Adam Bąk

Protokolant: st. sekr. sąd. Renata Rękas

przy udziale prokuratora Prokuratury Okręgowej w Tarnobrzegu – Roberta Religi

rozpoznał sprawę E. B.

oskarżonego z art. 286 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Stalowej Woli

z dnia 23 marca 2015r., w sprawie sygn. akt II K 320/1

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że w pkt I ustala wysokość niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem przez M. B. na kwotę 7.800 zł (siedem tysięcy osiemset) złotych;

II.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od oskarżonego E. B. na rzecz oskarżycielki posiłkowej M. B. 1.300 zł (tysiąc trzysta) złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego adw. D. C. w postępowaniu odwoławczym;

IV.  zasądza od oskarżonego E. B. na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe za postępowanie odwoławcze w kwocie 200 (dwieście) złotych.

Sygn. akt II Ka 201/15

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu, z dnia 8 lipca 2015 r.

Prokuratura Rejonowa w Stalowej Woli oskarżyła E. B. o to, że :

w dniu 28 lipca 2010r. w miejscowości A., woj. (...), jako właściciel salonu (...), doprowadził do niekorzystnego rozporządzania własnym mieniem M. B., w ten sposób, że podczas transakcji kupna - sprzedaży samochodu m-ki S. (...) nr rej. (...) za kwotę 36.000 zł., wprowadził pokrzywdzoną w błąd co do stanu technicznego i faktycznego przebiegu przejechanych kilometrów pojazdu, czym działał na szkodę M. B.,

tj. o przestępstwo z art. 286 § l kk.

Sąd Rejonowy w Tarnobrzegu wyrokiem z dnia 23 marca 2015 r. w sprawie II K 320/14 orzekł następująco:

I.  uznał oskarżonego E. B. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu, a stanowiącego przestępstwo z art. 286 § 1 kk i za to na mocy art. 286 § 1 kk i art. 33 § 2 kk skazał go na karę 1 roku pozbawienia wolności i grzywnę w wymiarze 100 stawek dziennych, ustalając na mocy art. 33 § 3 kk wysokość 1 stawki dziennej na kwotę 10 złotych;

II.  na mocy art. 69 § 1 i § 2 kk i art. 70 § 1 pkt 1 kk wykonanie orzeczonej w pkt I wyroku kary pozbawienia wolności wobec oskarżonego E. B. warunkowo zawiesił na okres próby wynoszący 3 lata;

III.  na mocy art. 46 § 1 kk zobowiązał oskarżonego E. B. do naprawienia w całości szkody wyrządzonej przestępstwem poprzez zapłatę na rzecz oskarżycielki posiłkowej M. B. kwoty 7.800 zł;

IV.  zasądził od oskarżonego E. B. na rzecz oskarżycielki posiłkowej M. B. kwotę 1.300 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego;

V.  zasądził od oskarżonego E. B. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 380 zł tytułem opłaty oraz kwotę 1.880,81 zł tytułem wydatków.

Powyższy wyrok zaskarżył obrońca oskarżonego E. B., w całości na korzyść oskarżonego.

Zaskarżonemu rozstrzygnięciu obrońca zarzucił:

1.  Obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 167 kpk w zw. z art. 366 § 1 kpk poprzez nieustalenie rzeczywistego przebiegu pojazdu oraz tego, w jakim stopniu przypuszczalnie większy rzeczywisty przebieg od wskazanego na liczniku drogomierza miałby wpłynąć na wartość samochodu, bowiem wyjaśnienie tej okoliczności decyduje o odpowiedzialności oskarżonego za zarzucany mu czyn.

2.  Obrazę przepisów postępowania mogącą mieć wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie: art. 413 § 2 pkt l kpk, przez nieokreślenie w opisie czynu wysokości szkody, która to ma istotne znaczenie dla odpowiedzialności oskarżonego.

3.  Obrazę przepisów postępowania mogącą mieć wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 2 § 1 pkt 1 kpk oraz art. 4 kpk w zw. z art. 5 § 1 i 2 kpk oraz art. 7 kpk poprzez przyjęcie, przekraczając swobodną ocenę dowodów z naruszeniem zasady domniemania niewinności, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwala na przyjęcie, że oskarżony E. B. dopuści się zarzucanego mu czynu.

Wskazując powyższe podstawy obrońca oskarżonego wniósł o:

- zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego E. B. od przypisanego mu czynu,

- ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu stwierdził, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego E. B. zasługuje na uwzględnienie jedynie w niewielkiej części - wskazującej na brak określenia w opisie czynu wysokości szkody wyrządzonej przestępczym zachowaniem oskarżonego E. B. zakwalifikowanym jako przestępstwo z art. 286§1 kk.

Na samym wstępie stwierdzić należy, iż zdaniem Sądu Odwoławczego, Sąd I instancji przeprowadził przewód sądowy w sposób wnikliwy i wszechstronny. Przeprowadzono wszelkie niezbędne czynności dowodowe, które były konieczne dla prawidłowego rozstrzygnięcia o odpowiedzialności karnej oskarżonego, natomiast ocena zgromadzonego materiału dowodowego mieściła się w granicach sędziowskiej swobody i należycie uwzględniała zasady logiki i prawidłowego rozumowania oraz wskazania wiedzy i doświadczenia życiowego. Pozostawała ona wobec powyższego pod pełną ochroną dyspozycji art. 7 kpk, spotykając się w związku z tym z całkowitą akceptacją Sądu Okręgowego. Z tego względu nie mogły odnieść oczekiwanego przez skarżącego skutku zarzuty, w zakresie błędów popełnionych przy rekonstrukcji stanu faktycznego, a wynikających z rzekomego naruszenia przepisów rządzących zasadami oceny materiału dowodowego oraz zasadami wyrokowania (art. 4 kpk, art. 5§1 i 2 kpk i art. 7 kpk). Zarzuty te ograniczały się w istocie do gołosłownej negacji faktu popełnienia przestępstwa po stronie oskarżonego oraz do przedstawienia własnej polemicznej oceny materiału dowodowego.

Pisemne uzasadnienie zaskarżonego wyroku sporządzone zostało zgodnie ze wszystkimi wymogami, zakreślonymi treścią art. 424 kpk, pozwalając tym samym Sądowi II instancji na pełną i właściwą ocenę motywów, jakimi kierował się Sąd Rejonowy przy wydaniu orzeczenia. W szczególności w uzasadnieniu tym w sposób niebudzący wątpliwości przedstawione zostały poczynione ustalenia faktyczne, jak i ocena zebranych dowodów.

Ze względu na to, że Sąd Rejonowy w uzasadnieniu wyroku szczegółowo uzasadnił, dlaczego uznał E. B. za winnego zarzucanego mu czynu, Sąd Odwoławczy nie widzi potrzeby powtarzania w tym miejscu argumentacji tam zawartej i ograniczy się jedynie do kilku uwag w tym zakresie.

Należy przede wszystkim zauważyć, że pokrzywdzona M. B., decydując się na zakup auta S. (...) od oskarżonego E. B. za kwotę 36.000 zł, na skutek zapewnień sprzedającego była przekonana, że :

- auto ma oryginalny przebieg 16.600 km,

- auto jest w idealnym stanie technicznym.

Kwota 36.000 zł w dacie zakupu była wyższa od średniej kwoty rynkowej za auto tego typu, jednak ze względu na ww. zalety samochodu oraz ze względu na to, że sprzedaż prowadzona była przez autoryzowany salon (...) zdecydowała się na dokonanie zakupu tego pojazdu.

Po sfinalizowaniu transakcji okazało się jednak, że auto nie jest w idealnym stanie technicznym, niektóre elementy blacharskie były malowane, a zużycie podzespołów pojazdu i jego wnętrza świadczyło o dużo większym od deklarowanego przez sprzedającego E. B. przebiegu pojazdu. Ceną adekwatną do rzeczywistego stanu technicznego pojazdu, przy uwzględnieniu ww. defektów była kwota 28.200 zł, co zostało ustalone na podstawie opinii biegłego sądowego L. K. (k.103-122).

Oczywistym jest, że stan techniczny pojazdu, stan jego wnętrza i blacharki oraz jego przebieg są istotnymi elementami, które są brane pod uwagę przy ustalaniu ceny auta. Zazwyczaj stan techniczny jest powiązany z okresem użytkowania samochodu i ilością przejechanych kilometrów (im gorszy stan techniczny tym większy przebieg samochodu). Niemniej jednak nawet w przypadku aut w idealnym stanie, posiadających jednak duży przebieg cena rynkowa jest niższa. W tym konkretnym przypadku stan techniczny kupionego przez pokrzywdzoną pojazdu znacznie odbiegał od stanu idealnego i sugerował eksploatację auta poprzez przejechanie dystansu znacznie większego niż 16.600 km. Na dokonywanie zmian w zapisach licznika wskazywały również dokładnie opisane przez Sąd Rejonowy znaczne rozbieżności w dokumentacji zawierającej wskazania licznika. Okoliczności te w powiązaniu ze sobą i przy uwzględnieniu zasad logiki i doświadczenia życiowego słusznie doprowadziły Sąd Rejonowy do przekonania, że licznik w aucie został cofnięty.

Faktem jest, że biegli nie byli w stanie wskazać, w jakim stopniu przypuszczalnie większy był rzeczywisty przebiega auta, ale dla oceny zachowania oskarżonego E. B. pod kątem wypełnienia znamion z art. 286 § 1 kk jest to bez znaczenia. Istotne jest natomiast to, że E. B. świadomie wprowadził pokrzywdzoną w błąd co do istotnych cech pojazdu, czym doprowadził ją do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Gdyby bowiem oskarżycielka posiłkowa M. B. posiadała prawdziwe informacje o rzeczywistym stanie pojazdu, ta nie zdecydowałaby się na dokonanie tego zakupu, a z pewnością nie za cenę 36.000 zł – a więc cenę zawyżoną w stosunku do rzeczywistego stanu pojazdu, który biegły wycenił na kwotę 28.200 zł. Ze względu na powyższe w żadnym razie nie można zgodzić się z tym, że w sprawie tej występowały wątpliwości w rozumieniu art. 5 § 1 i 2 kpk. Dla oceny, czy nie został naruszony zakaz in dubio pro reo, nie są bowiem miarodajne wątpliwości zgłaszane przez stronę, ale jedynie to, czy wątpliwości co do treści ustaleń faktycznych lub wykładni prawa powziął sąd orzekający w sprawie – co nie miało miejsca w realiach niniejszej sprawy.

Rację ma natomiast obrońca oskarżonego E. B. wskazując, że Sąd Rejonowy nie określił w opisie czynu wysokości szkody wyrządzonej zachowaniem oskarżonego E. B. zakwalifikowanym jako przestępstwo z art. 286§1 kk. Wysokość szkody została prawidłowo ustalona przez Sąd Rejonowy - na co wskazuje pkt III zaskarżonego wyroku oraz jego uzasadnienie. Jednakże z uwagi na treść art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k. Sąd Rejonowy zobowiązany był do wskazania wysokości tej szkody również w opisie czynu przypisanego oskarżonemu w zaskarżonym wyroku. Wyrok skazujący powinien zawierać dokładne określenie przypisanego obwinionemu czynu (art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k.). Powołany przepis nie wyjaśnia jednak, na czym ma polegać dokładne określenie przypisanego obwinionemu czynu. Wymogi opisu czynu zarzucanego w akcie oskarżenia wskazane zostały w art. 332 § 1 pkt 2 k.p.k. W tym przepisie posłużono się zwrotem „dokładne określenie zarzucanego oskarżonemu czynu”, co odpowiada sformułowaniu zawartemu w art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k. w postaci „dokładnego określenia przypisanego oskarżonemu czynu”. Porównanie tych dwóch przepisów prowadzi zaś do wniosku, że czyn zarzucany, jak i czyn przypisany powinny zostać „dokładnie określone”. Części składowe opisu czynu wskazane zostały w art. 332 § 1 pkt 2 k.p.k.: „dokładne określenie zarzucanego oskarżonemu czynu ze wskazaniem czasu, miejsca, sposobu i okoliczności jego popełnienia oraz skutków, a zwłaszcza wysokości powstałej szkody”.

Oczywistym jest zatem, że przy przestępstwie stypizowanym w art. 286 § 1 kk (do znamion którego należy m.in. doprowadzenie innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem), niezbędnym z punktu widzenia wypełnienia ustawowych znamion czynu zabronionego, jest ustalenie konkretnej wartości mienia (wysokości szkody) objętego tym niekorzystnym rozporządzeniem. Wskazanie w opisie czynu wysokości szkody poniesionej przez podmiot pokrzywdzony tym przestępstwem jest z kolei niezbędne z uwagi na inne rozstrzygnięcia sądu orzekającego, chociażby w zakresie zobowiązania oskarżonego do naprawienia tej szkody, czy też ustalenia okoliczności łagodzących lub obciążających przy ustalaniu rodzaju i rozmiaru instrumentów reakcji karnoprawnej.

Z uwagi na uwzględnienie wskazanego zarzutu apelacyjnego Sąd Odwoławczy zobowiązany był do dokonania stosownych zmian w zaskarżonym wyroku, m. in. poprzez doprecyzowanie opisu czynu zarzucanego oskarżonemu E. B. i wskazanie konkretnej kwoty szkody rzeczywistej poniesionej przez oskarżycielkę posiłkową M. B., stanowiącej wartość niekorzystnego rozporządzenia jej mieniem, w rozumieniu art. 286 § 1 kk. Sąd Rejonowy słusznie ustalił, że kwotę szkody rzeczywistej stanowi różnica w cenie pojazdu, pomiędzy ceną zapłaconą przez pokrzywdzoną, a rzeczywistą wartością pojazdu nabytego, przy uwzględnieniu właściwego przebiegu oraz stanu technicznego (k.396). W tym konkretnym przypadku stanowiło to różnicę pomiędzy kwotą 36.000 zł zapłaconą przez pokrzywdzoną, a rzeczywistą wartością pojazdu w dniu nabycia ustaloną w oparciu o opinię biegłego na kwotę 28.200 zł i wynoszącą 7.800 zł.

W konsekwencji przedstawionych powyżej ustaleń, ocen i zapatrywań prawnych Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu, w oparciu o treść przepisów art. 437§1 i 2 kpk i art. 456 kpk, zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że w punkcie I swojego orzeczenia przyjął, iż wysokość niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem przez M. B. obejmuje kwotę 7.800 zł, a w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymał w mocy.

W punkcie III wyroku Sąd Odwoławczy zasądził od oskarżonego E. B. na rzecz oskarżycielki posiłkowej M. B. kwotę 1.300 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym. W tej kwestii Sąd działał na podstawie art. 627 kpk w zw. z art. 634 kpk w zw. z § 2 ust. 1 i 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. nr 163, poz. 1348 ze zm.).

Kosztami sądowymi za postępowanie odwoławcze obciążony został oskarżony E. B. (pkt IV wyroku). Orzeczenie w tym przedmiocie zapadło po myśli art. 636 § 1 kpk, a w części dotyczącej opłaty także art. 3 ust. 1 w zw. z art. 8 ustawy z dnia 23.06.1973r. o opłatach w sprawach karnych (t.j.: Dz.U. nr 49, poz.223 z 1983r., ze zm.).