Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 sierpnia 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 14 sierpnia 2013 r.

na rozprawie

sprawy z wniosku S. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w J.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek apelacji wniesionej przez stronę pozwaną

od wyroku Sądu Okręgowego w Krośnie

z dnia 7 marca 2013 r. sygn. akt IV U 413/12

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krośnie .

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 14 sierpnia 2013r.

Decyzją z dnia 23 lutego 2012 r. , Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w J. wstrzymał z dniem 1 marca 2012r. wypłatę renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy S. S.. Powołując ogólnie w podstawie prawnej decyzji przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), organ rentowy naprowadzał, że powyższe jest skutkiem orzeczenia (...) z dnia 8 lutego 2012r. , uznającego wnioskodawcę za zdolnego do pracy.

Wnioskodawca S. S. odwołał się od w/w decyzji ZUS do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krośnie . W odwołaniu
z dnia 20 marca 2012r., wnosząc o zmianę decyzji poprzez potwierdzenie uprawnienia do świadczenia rentowego wnioskodawca zarzucał ,że stanowisko ZUS oparte zostało na błędnej ocenie stanu jego zdrowia Komisji Lekarskiej Zakładu, w sytuacji uprzedniego diametralnie różnego orzeczenia lekarza orzecznika , stanowiącego podstawę przyznania mu prawa do renty . Jednocześnie odwołujący podawał na jakie schorzenia cierpi , oraz jaka była dotychczasowa specyfika jego zatrudnienia , konkludując ,iż w aktualnym stanie zdrowia nie jest zdolny do wykonywania tej pracy.

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 29 marca 2012r. ,pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w J. , wnosił o oddalenie żądania wnioskodawcy z tego samego względu jaki powołany został w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Jednocześnie pozwany organ rentowy wyjaśniał, że decyzja wydana została w trybie nadzoru Prezesa Zakładu nad wykonywaniem orzecznictwa o niezdolności do pracy ( art.14 ust.4 i 5 ustawy emerytalno-rentowej) , stąd też pobieranie przez wnioskodawcę S. S. renty w okresie od 30 września 2011r.
do 1 marca 2012r. w oparciu o – jak się ostatecznie ,w świetle orzeczenia Komisji Lekarskiej Zakładu z dnia 8 lutego 2012r. ,miało okazać - wadliwą decyzję ZUS
z dnia 18 października 2011r.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krośnie, po rozpoznaniu odwołania wnioskodawcy S. S. , wyrokiem z dnia 7 marca 2013r. (sygn. akt IV U 413/12) zmienił zaskarżoną decyzję ZUS , przywracając wnioskodawcy prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres do 30 września 2012r. , przy jednoczesnym stwierdzeniu odpowiedzialności organu rentowego za wstrzymanie wypłaty świadczenia.

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd Okręgowy ustalił, że wnioskodawca S. S. ur. (...) z zawodu cieśla ,
w całym okresie swego długoletniego zatrudnienia w (...) w J. ( do 1 września 1977r. do 26 października 2011r.) zajmował stanowisko pomocnika wiertacza otworowego , co wiązało się z ciężką pracą fizyczną wymagającą dłuższego stania , chodzenia ,jak też podnoszenia ciężarów.
Z uwagi na zaostrzenie objawów choroby zwyrodnieniowej kolana prawego
( z późniejszą jego artroskopią), jak też towarzyszące dolegliwości związane z chorobą zwyrodnieniową kręgosłupa ( z dyskopatią szyjną i lędźwiową ) ,wnioskodawca przebywał na długotrwałym zwolnieniu lekarskim ,a następnie świadczeniu rehabilitacyjnym – począwszy od 6 kwietnia 2010r. do 29 września 2011r. Zgłoszony zaś przez S. S. wniosek o rentę z dnia 22 sierpnia 2011r. skutkował przyznaniem prawa do tak określonego świadczenia - renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od 30 września 2011r. do 30 września 2012r.- decyzją ZUS z dnia 18 października 2011r. Wdrożone jednak przez Prezesa Zakładu postępowanie wyjaśniające , w trybie przewidzianego w art.14 ust.4 i 5 ustawy emerytalno-rentowej- nadzoru nad wykonywaniem orzecznictwa o niezdolności do pracy , skutkowało wydaniem przez organ rentowy w dniu 23 lutego 2012r. – zaskarżonej w niniejszym postępowaniu -decyzji o wstrzymaniu wypłaty renty z dniem 1 marca 2012r. wskutek odmiennej oceny stanu zdrowia wnioskodawcy dokonanej zarówno przez lekarza konsultanta ortopedę jak i następnie (...)w orzeczeniach –kolejno- z dnia 4 stycznia 2012r. i 8 lutego 2012r. uznających S. S. za zdolnego do pracy. Opierając się następnie na opinii biegłego lekarza ortopedy
z listy Sądu Okręgowego w Przemyślu -K. P. , Sąd Okręgowy
w Krośnie- dokonując w postępowaniu sądowym weryfikacji przeprowadzonej przez ZUS oceny stanu zdrowia odwołującego- ustalił ,że S. S. z uwagi na stopień zaawansowania występujących u niego schorzeń narządu ruchu ( chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego oraz stawów kolanowych z artroskopią obu kolan ) w znacznym stopniu utracił zdolność do pracy wymagającej dużego wysiłku fizycznego , połączonej z dźwiganiem czy wykonywanej w pozycji wymuszonej, co – zdaniem Sądu I instancji , pomimo braku w opinii wyrażonego wprost tego stwierdzenia- odnieść należało do pracy wnioskodawcy na stanowisku pomocnika wiertacza otworowego , jako jedynie faktycznie wykonywanej w całym przebiegu jego zatrudnienia , przy jednoczesnym uwzględnieniu jej specyfiki wynikającej z treści wywiadu zawodowego zalegającego w aktach rentowych wnioskodawcy. W konsekwencji, powyższe stanowić więc miało o występującej u S. S. częściowej niezdolności do pracy w rozumieniu art.12 ust. 3 ustawy emerytalno-rentowej , tak jak przyjął to pierwotnie pozwany organ rentowy w decyzji z dnia 18 października 2011r. Przyjmując pełną miarodajność opinii biegłego P. dla przyjęcia powyższego ustalenia ,Sąd I instancji odmówił jednocześnie uznania tak określonej mocy dowodowej odmiennej w swej konkluzji opinii łącznej biegłych lekarzy z listy Sądu Okręgowego w Rzeszowie : neurologa i specjalisty z zakresu medycyny pracy J. K. , oraz ortopedy W. P. , przy stwierdzeniu ,iż biegli
ci w nieuprawniony sposób dokonali zawężonej oceny stanu zdrowa odwołującego bo tylko i wyłącznie w aspekcie możliwości wykonywania przez niego pracy w wyuczonym zawodzie cieśli , której to pracy jednak nigdy faktycznie nie wykonywał , abstrahując zupełnie od specyfiki faktycznego zatrudnienia wnioskodawcy na stanowisku pomocnika wiertacza otworowego. W świetle zaś powyższych ustaleń , Sąd Okręgowy w Krośnie ,dokonując oceny prawnej sprawy , uznał żądanie odwołania za
w pełni zasadne , a zaskarżoną decyzję ZUS za naruszającą prawo tj. art.57 ust.
1 pkt.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS (tekst jedn. Dz. U. 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), przez bezpodstawne przyjęcie przez organ rentowy , iż odwołujący nie spełnił przewidzianej w tym przepisie przesłanki warunkującej nabycie prawa do renty , co jednocześnie oznaczało przypisanie ZUS przewidzianej w art.118 ust.1aw/w ustawy , odpowiedzialności za niezasadne w tej sytuacji wstrzymanie wypłaty świadczenia z dniem 1 marca 2012r. W podstawie prawnej wyroku , oprócz wyżej wskazanych przepisów prawa materialnego, powołany także został art. 477 ^{( 14)} § 2 kpc.

Wyrok Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krośnie z dnia 7 marca 2013r. zaskarżony został przez pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w J. . W apelacji z dnia 23 kwietnia 2013r.
( v.k-62 ) pozwany organ rentowy zarzucając oparcie rozstrzygnięcia Sądu I instancji na niepełnej oraz wewnętrznie sprzecznej opinii biegłego lekarz ortopedy , wnosił
o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Krośnie, względnie o zmianę tego orzeczenia poprzez oddalenia odwołania wnioskodawcy ,po uprzednim uzupełnieniu materiału dowodowego
w postępowaniu odwoławczym o dowód z opinii innego biegłego lekarza sądowego . W uzasadnieniu wniesionego środka odwoławczego skarżący w szczególności podnosił, że już w świetle samej literalnej treści opinii biegłego brak było podstaw do uznania jej miarodajności , skoro konkluzja o częściowej niezdolności do pracy wnioskodawcy pozostawała w oczywistej sprzeczności z uzasadnieniem opinii w którym biegły w zupełności podzielił stanowiska orzecznicze zarówno Komisji Lekarskiej Zakładu jak też uprzednio opiniujących w sprawie biegłych uznających zgodnie S. S. za zdolnego do pracy. Niezależnie od tego pozwany organ rentowy podkreślał ,że omawiana opinia w żaden sposób nie odnosiła się też wprost do wykonywanego przez wnioskodawcę zatrudnienia na stanowisku pomocnika wiertacza otworowego , tym samym wyprowadzony przez Sąd I instancji wniosek o niezdolności do tak określonej pracy odwołującego był nie tylko zupełnie dowolny ale też nieuprawniony , bo była to kwestia do rozstrzygnięcia wyłącznie przez biegłego ( przywołując na poparcie tej tezy wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 września 2009r. II UK 1/09 LEX nr 574538) .W końcu skarżący zauważał ,że opinia ta pozostawała odosobniona w swej konkluzji wobec odmiennego stanowiska tak lekarza ortopedy konsultanta ZUS, Komisji Lekarskiej Zakładu , jak również łącznej opinii biegłych lekarzy neurologa i ortopedy z listy Sądu Okręgowego w Rzeszowie.

Wnioskodawca S. S. w złożonym na rozprawie apelacyjnej oświadczeniu wniósł o oddalenie apelacji organu rentowego ( v. e-protokół 00:11:57 ) .

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie , rozpoznając apelację pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w J., zważył co następuje;

Wniesiony przez pozwany organ rentowy środek odwoławczy skutkować musi –
w ocenie tut. Sądu- uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Wyrok bowiem Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w Krośnie z dnia 7 marca 2013r. jest zdecydowanie wyrokiem co najmniej przedwczesnym , skoro- jak słusznie zarzuca w apelacji skarżący- nie wyjaśnione jak dotąd zostały wszystkie okoliczności faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia sprawy związane z oceną stanu zdrowia odwołującego jako stanu mającego sięgać granic –koniecznej do przyznania renty- niezdolności do pracy, przy czym popełnione przez Sąd I Instancji uchybienia w ocenie materiału dowodowego jak i przyjętego trybu procedowania ( o czym poniżej) czynią – zdaniem tut. Sądu- koniecznym przeprowadzenie postępowania dowodowego na nowo w całości.

I tak przede wszystkim już na wstępie zauważyć przyjdzie ,iż Sąd Okręgowy
w Krośnie przyznając wnioskodawcy prawo do renty na czas do 30 września 2012r.
, a więc tak jak stanowiła o tym pierwszorazowa decyzja ZUS z dnia 18 października 2011r., przyjął już w założeniu błędną koncepcję rozpoznawania sprawy , uznając – jak się zdaje ( bo nic bliżej na ten temat w pisemnych motywach rozstrzygnięcia)- że zakres kontroli sądowej ograniczony jest treścią w/w decyzji. Tymczasem choć formalnie pozwany ZUS nie uchylił tego rozstrzygnięcia pomimo wdrożonego w oparciu o art.114 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) postępowania związanego z ponowną oceną uprawnień wnioskodawcy do przyznanego uprzednio świadczenia rentowego ( wskutek przewidzianego w art.14ust.4 i 5 w/w ustawy nadzoru Prezesa Zakładu nad wykonywaniem orzecznictwa o niezdolności do pracy ) , to jednak skutek taki wyprowadzić należało z zaskarżonej w niniejszym postępowaniu decyzji z dnia 23 lutego 2012r. wstrzymującej samą wypłatę renty , jako opartej na przewidzianym w art.134 ust.1 pkt 4 ustawy emerytalno -rentowej przypadku stwierdzenia braku prawa do świadczenia ( tak też wprost w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 2012r. II UK 264/11 LEX nr 1227968) .Ta uwaga jest zaś o tyle istotna , że w aktualnym postępowaniu sądowym ocena uprawnień odwołującego do świadczenia rentowego winna być dokonana w pełnym czasokresie tj. tak na dzień złożenia wniosku rentowego jak i w dniu wyrokowania .Takiej więc zaś oceny Sąd I instancji nie przeprowadził. Z kolei dokonana przez Sąd Okręgowy w Krośnie ocena dowodów była – jak słusznie zarzuca skarżący –zupełnie dowolna i naruszająca obowiązujące w tym przedmiocie reguły przewidziane w art.233 §1kpc. Otóż tak jak słusznie podnosi apelujący ,zasadniczy dowód na jakim oparł się w swoim rozstrzygnięciu Sąd I instancji tj. opinia biegłego lekarza ortopedy K. P. - wbrew temu co przyjął Sąd Okręgowy- nie mogła być uznana za
w pełni miarodajną i to z kilku niezależnych od siebie względów :

-po pierwsze – co słusznie zarzuca skarżący –konkluzja opinii pozostawała w jaskrawej sprzeczności z jej uzasadnieniem ( stwierdzenie częściowej niezdolności do pracy wnioskodawcy przy jednoczesnym podzieleniu odmiennych w tym względzie stanowisk zarówno uprzednio opiniujących w sprawie biegłych jak
i Komisji Lekarskiej Zakładu – przy czym już część wstępna uzasadnienia opinii wskazywała na nieznajomość przez biegłego przedmiotu sporu , jako ,że jego zdaniem dotyczyć on miał wyłącznie samej kwestii stopnia niezdolności do pracy odwołującego ),

-

po drugie, z uzasadnienia opinii nie wynika aby biegły dokonywał oceny stanu zdrowia wnioskodawcy w aspekcie wszystkich określonych w art.13 ustawy

z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) przesłanek – tu
w szczególności przy uwzględnieniu jego kwalifikacji zawodowych i ostatnio wykonywanej pracy . W tej więc sytuacji wyprowadzenie przez Sąd Okręgowy samodzielnego wniosku o niezdolności S. S. do pracy zgodnej z poziomem jego kwalifikacji zawodowych było tak dowolne jak i wkraczało w dziedzinę zastrzeżoną w tego rodzaju sprawach wyłącznie dla biegłych ( tak też wprost w przywoływanym przez skarżącego wyroku Sądu Najwyższego z dnia 15 września 2009r. II UK 1/09 LEX nr 574538),

- w końcu zauważyć nie sposób, iż zgłoszone przez organ rentowy ustnie do protokołu rozprawy w dniu 7 marca 2013r. ( v.e-protokół-00:05:35) wyżej podniesione zarzuty do omawianej opinii biegłego nie doczekały się nie tylko swego wyjaśnienia, ale zostały wręcz zignorowane przez Sąd I instancji, który oddalając wniosek dowodowy ZUS ,tak ustnie na rozprawie jak i w pisemnych motywach swego rozstrzygnięcia nie podał z jakich względów uznał niezasadność tego wniosku.

W tak opisanej sytuacji procesowej wydawać by się mogło ,iż podstawą orzeczenia w sprawie S. S. może być –poprzedzająca omawianą opinię biegłego- opina łączna biegłych lekarzy neurologa i specjalisty z zakresu medycyny pracy J. K. , oraz ortopedy W. P. z listy Sadu Okręgowego
w Rzeszowie o zdolności do pracy odwołującego ( choć takiego wniosku nie wyprowadza sam apelujący) . W tym jednak względzie należy podzielić stanowisko Sądu
I instancji o braku pełnej mocy dowodowej opinii tych biegłych i to tak z uwagi na brak oceny stanu zdrowia wnioskodawcy w aspekcie jego faktycznych kwalifikacji zawodowych i charakterystyki zatrudnienia zobrazowanej wywiadem zawodowym
( k-13 akt rentowych) , jak też ze względu na niedostateczne odniesienie się przez nich ( a praktycznie wyłącznie przez biegłego lekarza ortopedę) do zaistniałego
w toku procedowania faktu przebycia przez wnioskodawcę kolejnej operacji kolana - tym razem lewego ( nader lakoniczne stwierdzenie w/w biegłego ,że nic to do sprawy nie wnosi ). W tym stanie rzeczy , i z wyżej naprowadzonych względów należało więc ostatecznie uznać - tak jak zaznaczono to już na wstępie-, iż rozstrzygnięcie istoty sporu w przedmiotowej sprawie wymaga przeprowadzenia na nowo całego postępowania dowodowego. W ponownym więc postępowaniu rzeczą Sądu Okręgowego Krośnie będzie– przy uwzględnieniu wszystkich powyższych uwag tut. Sądu -przeprowadzenie dowodu z opinii innego zespołu biegłych lekarzy neurologa i ortopedy ( względnie jeszcze przy zapewnieniu współudziału biegłego lekarza specjalisty z zakresu medycyny pracy) na okoliczność przesądzenia , czy wnioskodawca S. S. tak na dzień złożenia wniosku rentowego jak i na chwilę obecną jest niezdolny do pracy ,przy uwzględnieniu w tej ocenie kryteriów przewidzianych
w art.12 i 13 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych , jak też przy odniesieniu się przez biegłych do treści wszystkich wydanych dotąd w sprawie odwołującego stanowisk orzeczniczych tak
z postępowania sądowego jak i uprzednio przed ZUS . Dopiero zaś tak przeprowadzone postępowanie dowodowe pozwolić może Sądowi Okręgowemu na poczynienie prawidłowych ustaleń , a w efekcie na właściwą ocenę prawną sprawy w kontekście określonych w art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) przesłanek warunkujących nabycie przez S. S. prawa do świadczenia rentowego.

Mając więc powyższe na uwadze , na podstawie art. 386 § 4 kpc orzeczono jak w sentencji.