Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 września 2015 r.

Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Małgorzata Adamek-Rogowska

Protokolant: Justyna Ferenc

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 września 2015 r. w K.

sprawy z powództwa G. C., A. Z., A. G. wspólników P.U.H. (...) s. c. w T.

przeciwko P. R. (1)

o zapłatę

I  zasądza od pozwanego P. R. (1) na rzecz powodów G. C., A. Z., A. G. wspólników P.U.H. (...) s. c. w T. kwotę 880,24 zł (osiemset osiemdziesiąt 24/100 złotych) wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP od dnia 11.07.2014 r. do dnia zapłaty;

II  dalej idące powództwo oddala;

III  zasądza od pozwanego na rzecz powodów kwotę 304,09 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

IV  wyrokowi w punkcie I i III nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt IC454/15

UZASADNIENIE

Powodowie G. C., A. Z., A. G. wspólnicy P.U.H. (...) spółki cywilnej w T. wnieśli o zasądzenie od pozwanego P. R. (1) kwoty 1876,24 zł z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP od kwoty 1686,24 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztami procesu

W uzasadnieniu żądania twierdzili, że w dniu 24.02.2014r. została przelana na ich rzecz wierzytelność wynikająca z zawartej przez pozwanego P. R. w dniu 26.11.2012r. umowy pożyczki. Umowa została zawarta na kwotę 2 800 zł. Pozwany nie wywiązał się z obowiązku spłaty pożyczki w związku z tym doszło do wypowiedzenia umowy, a następnie przelewu wierzytelności z tego tytułu na stronę powodową.

Dochodzona pozwem kwota obejmuje 1498,06 zł z tytułu niespłaconego kapitału pożyczki, 40 zł z tytułu wezwań do zapłaty, 150 zł z tytułu kosztów windykacji i pozostałą sumę z tytułu skapitalizowanych odsetek kapitałowych i karnych.

Pozwany P. R. (1) nie stawił się na rozprawę, ani też nie zajął stanowiska na piśmie, wobec czego sąd na podstawie art. 339 § 1 k.p.c. wydał wyrok zaoczny, którym powództwo uwzględnił jedynie w części. Fakt bowiem, że pozwany nie wdaje się w spór nie oznacza, że sąd jest zwolniony z oceny zasadności żądania opartego na twierdzeniach zgłoszonych w pozwie (zob. min. orzeczenia S.N. z 15.09.1967 r. w sprawie III CRN 175/67 , Biuletyn S.N. 1974 nr 1 poz. 4, z 21. 05.1971 r. III CRN 99/71B. S..N. 1971, nr 7 -8 , poz. 123, z 7.06. 1972 , (...) 30/72 , LEX nr 7094 ). Wątpliwości Sądu co do zasadności całego żądania przemawiały za przeprowadzeniem postępowania dowodowego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 26.11.2012r. pomiędzy M. D. zwanym pożyczkodawcą reprezentowanym przez A. Z., G. C., A. G., prowadzących działalność gospodarczą pod firmą (...) spółka cywilna w T. A. Z. G. C., A. G., zwaną dalej pośrednikiem, w imieniu którego działała M. K. a pozwanym P. R. (1) została zawarta umowa pożyczki. Zgodnie z zapisem umowy jej przedmiotem było udzielenie pożyczki gotówkowej w kwocie 2 800 zł na okres do 15.06.2014r., płatnej w 18 comiesięcznych ratach w wysokości ustalonej w harmonogramie spłat. Od kwoty pożyczki pożyczkodawca pobrał prowizję w wysokości 150 zł. Umowa przewidywała ustanowienie zabezpieczenia w postaci przystąpienia do umowy ubezpieczenia. Koszt ustanowienia zabezpieczenia został ustalony na 666 zł. Ustanowienie zabezpieczenia warunkowało uruchomienie pożyczki. Kwota pożyczki z potrąceniem prowizji i kosztów ustanowienia zabezpieczenia podlegała wypłacie na rzecz pozwanego. Umowa przewidywała oprocentowanie według zmiennej stopy procentowej w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP ustalonej na 594,16 zł. Rzeczywista roczna stopa procentowa pożyczki została określona na 111.98 % w stosunku rocznym. Niespłacenie raty pożyczki w całości bądź części w terminie, skutkowało uznaniem zadłużenia za przeterminowane i naliczaniem odsetek w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP.

Zgodnie z umową w przypadku niezapłacenia przez pożyczkodawcę w ustalonym terminie raty pożyczki, pośrednik po upływie 7 dni od terminu płatności wzywał pożyczkodawcę do zapłaty na koszt pożyczkobiorcy. W przypadku niezapłacenia drugiej kolejnej raty pośrednik wszczynał postępowanie windykacyjne, którego koszt ponosił także pożyczkodawca. Za wezwanie do zapłaty ustalona została opłata wysokości 20 zł, za czynności windykacyjne 150 zł.

Dowód: umowa pożyczki wraz z harmonogramem

k. 10-12

W dniu zawarcia 26.11.2012r. od pozwanego została także odebrana deklaracja zgody na przystąpienie do umowy generalnej między Towarzystwem (...) a (...). Ubezpieczenie opiewało na sumę 2800 zł. Dotyczyło zryczałtowanych kosztów pogrzebu. Opłata za ubezpieczenie została ustalona miesięcznie, w wysokości 37 zł. Okres ubezpieczenia wynosił 1 miesiąc i miał ulegać przedłużeniu automatycznie na następne miesięczne okresy, w sytuacji spłaty pożyczki. Pozwany na mocy umowy przeniósł na rzecz (...) swoje prawa do odszkodowania z ubezpieczenia w razie wystąpienia zdarzenia objętego ochroną ubezpieczeniową, w przypadku braku spłaty zadłużenia wynikającego z pożyczki.

Generalna umowa ubezpieczenia z dnia 1.04.2011r zawarta między Towarzystwem (...) a (...) zwanym dalej ubezpieczającym lub pożyczkodawcą, częściowo zmieniona aneksem nr (...) stanowiła min., że składka za każdy miesiąc ochrony ubezpieczeniowej dla jednego ubezpieczonego w przypadku umowy pożyczek na kwotę 2 800zł z miesięcznym okresem spłaty, wynosi 37 zł i jest płatna jednorazowo za każdy miesiąc. Przy tym umowa zawiera zapis, iż należną Towarzystwu (...) składkę, pomniejszoną o kwotę przysługującej ubezpieczającemu prowizji na zasadach i w wysokości określonej w odrębnej umowie , ubezpieczający jest obowiązany przekazać (...) do 5 każdego miesiąca.

Dowód: deklaracja zgody k.40, generalna umowa ubezpieczenia wraz z aneksem k.41-45

Pismem z 23.12.2013r. umowa pożyczki została wypowiedziana.

W dniu 24.02.2014r. pomiędzy M. D. jako cedentem a A. Z., G. C., A. G., prowadzącymi działalność gospodarczą pod firmą (...) w T. jako cesjonariuszem, w imieniu którego działała jako pełnomocnik I. K. została zawarta umowa przelewu wierzytelności. Jej przedmiotem była wierzytelność w stosunku do pozwanego P. R. (1) na kwotę 1791,53 zł wynikająca z umowy pożyczki z dnia 26.11.2012r.

Dowód: wypowiedzenie umowy k.19, umowa przelewu k.8

Sąd zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie pozwany, zawierając umowę pożyczki działał jako konsument. Ochrona konsumentów jako słabszej strony stosunków zobowiązaniowych znalazła swoje odzwierciedlenie nie tylko w przepisach ustawowych, ale i w art.76 Konstytucji RP, zgodnie z którym władze publiczne chronią konsumentów, użytkowników i najemców przed działaniami zagrażającymi ich zdrowiu, prywatności i bezpieczeństwu oraz przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi. Zakres tej ochrony określa ustawa. Zawierając przedmiotową umowę pożyczki z pozwanym posłużono się wzorcem umowy wykorzystywanym przez powoda - co sądowi wiadomo z urzędu - przy zawieraniu umów pożyczki.

Zgodnie z art. 385 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, jeżeli zostały sformułowane jednoznacznie. Nie uzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu.

Wynagrodzeniem za korzystanie przez pożyczkobiorcę z pożyczki są zasadniczo odsetki, których górny pułap w celu zapobieżenia lichwie, został wyznaczony przepisem art. 359 § 2 ¹ k.c. jako czterokrotność wysokości stopy kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym. Wysokość pozostałych opłat, powinna być ekwiwalentem tego rodzaju usługi i co do zasady odpowiadać rzeczywistym kosztom poniesionym z tego tytułu.

Z treści umowy zawartej z pozwanym wynika, że jej przedmiotem była pożyczka w wysokości 2800 zł. Faktycznie jednak pozwany nie otrzymał takiej sumy bowiem poza prowizją wysokości 150 zł, z kwoty pożyczki została „potrącona" również suma 666 zł z tytułu ustanowienia zabezpieczenia w postaci przystąpienia do ubezpieczenia. Żądanie w tym zakresie nie zostało uwzględnione. Jakkolwiek z deklaracji zgody podpisanej przez pozwanego wynika, że wyraża on zgodę na przystąpienie do ubezpieczenia ze składką miesięczną w kwocie 37 zł, to jednak kwota którą faktycznie miała być poniesiona z tytułu ubezpieczenia nie odpowiadała tej sumie. Wynika to z zapisu w umowie generalnej ubezpieczenia, o tym iż, należną Towarzystwu (...) składkę, pomniejszoną o kwotę przysługującej ubezpieczającemu prowizji na zasadach i w wysokości określonej w odrębnej umowie, ubezpieczający jest obowiązany przekazać (...) do 5 każdego miesiąca. Oznacza to, iż określona jako składka ubezpieczeniowa kwota nie odpowiada rzeczywistym kosztom ubezpieczenia, a zawiera w istocie dodatkową ukrytą prowizję. W sytuacji kiedy przedmiotowa umowa przewiduje odsetki od pożyczki w maksymalnej wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP, zapis ten jako zmierzający do obejścia ustawy - art. 359 § 2 ¹ k.c. – należy uznać za nieważny na podstawie art. 58 k.c. Przy tym deklaracja zgody podpisana przez pozwanego w dniu zawarcia umowy pożyczki, która od razu przenosiła prawa do odszkodowania na rzecz N. (...)”, przewidywała, inaczej niż umowa pożyczki, płatność składki co miesiąc i automatyczne przedłużenie w okresie spłaty pożyczki. Zgodnie z zasadą wynikającą z art. 385 §2 k.c. wszelkie niejednoznaczne postanowienia należy tłumaczyć na korzyść konsumenta. Strona powodowa nie przedstawiła ponadto dowodu na to, aby składka faktycznie została zapłacona. Niezależnie od powyższego obciążenie konsumenta tak wysokimi opłatą, poza odsetkami i prowizją należy ocenić jako sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Żądanie pozwu obejmuje ponadto należności z tytułu wezwań do zapłaty w wysokości po 20 zł za każde wezwanie oraz sumę 150 zł z tytułu czynności windykacyjnych. Tymczasem koszty z tytułu czynności związanych z wezwaniami do zapłaty czy czynnościami windykacyjnymi powinny zasadniczo odpowiadać kosztom rzeczywiście poniesionym z tego tytułu. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w wyroku z dnia 15.06.2012r., XVII Amc 5345/11 uznał za niedozwolone i zakazał jednemu z banków wykorzystywania min. postanowienia dotyczącego opłat za wysłanie wezwań do zapłaty w wysokości 15 zł. Klauzula w tym zakresie jest zapisana w rejestrze klauzul niedozwolonych pod poz. 5331. W wyroku Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 16.01.2013r., (...), za niedozwoloną została uznana opłata za wysłanie monitu w wysokości 10 zł. Decyzją z 8.09.2014r., nr (...). Z kolei w wyroku z 19.12.2014r., (...), Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów za niedozwolony uznano zapis ustalający opłatę za bezpośrednią wizytę w miejscu zamieszkania klienta w przypadku nieterminowej spłaty w wysokości 50 zł.

Prawomocne wyroki w zakresie klauzul niedozwolonych korzystają z prawomocności rozszerzonej, stosownie do art.479 ⁴³ k.p.c. i sąd uwzględnia je z urzędu. Z tych przyczyn, w sytuacji kiedy powód nie wskazał rzeczywistych kosztów poniesionych w związku z niewywiązaniem się przez pozwanego ze spłaty, sąd nie uwzględnił także naliczonych kwot z tytułu wezwań do zapłaty oraz kosztów windykacji. Z rozliczenia wskazanego przez stronę powodową w piśmie z dnia 24.07.2015r. (k.46) wynika, że z wpłat dokonanych przez pozwanego pięciokrotnie naliczono mu opłaty za wezwania do zapłaty w wysokości po 20 zł, dwukrotnie kwoty po 40 zł, co należy wobec abuzywności tych zapisów uznać za bezpodstawne. W konsekwencji żądanie podlegało uwzględnieniu na podstawie art.720 § 1 k.c., 510 k.c. w zakresie kwoty 880,24 zł wraz z odsetkami. Z dochodzonej kwoty z przyczyn wyżej opisanych nie uwzględniono kwoty 666 zł z tytuł zabezpieczenia pożyczki, 40 zł tytułu wezwań do zapłaty, 150 zł z tytułu kosztów windykacji ponadto wobec nieprawidłowego zarachowania z wpłat dokonanych przez pozwanego kwoty 180 zł na poczet wezwań do zapłaty, z dochodzonej kwoty potrącono także tę sumę ( (...),24-666-150 – 40- 20x5- 150).

Z przytoczonych względów orzeczono jak w sentencji.

Postanowienie o kosztach wydano na podstawie art.100 k.p.c. , zasadzając je proporcjonalnie do uwzględnionego żądania (647x47%).