Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 czerwca 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie Wydział I Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 27 czerwca 2013 r. na rozprawie

sprawy z powództwa Z. M.

przeciwko (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w P.

o uchylenie uchwały

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Przemyślu

z dnia 3 grudnia 2012 r., sygn. akt I C 357/12

I.  o d d a l a apelację,

II.  z a s ą d z a od powoda na rzecz strony pozwanej kwotę 135 zł (sto trzydzieści pięć) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

UZASADNIENIE

Powód Z. M. pozwem skierowanym przeciwko (...) Spółdzielni Mieszkaniowej domagał się uchylenia uchwały nr (...) Rady Nadzorczej Spółdzielni, podtrzymującej stanowisko Zarządu Spółdzielni w sprawie ustalenia norm zużycia wody oraz stawek odpłatności za jej zużycie obowiązujących od dnia 1 kwietnia 2012r. w lokalach nie posiadających wodomierzy.

Sąd Okręgowy w Przemyślu orzekając o żądaniu powoda wyrokiem z dnia 3 grudnia 2013r. powództwo oddalił i zasądził od powoda na rzecz pozwanego koszty procesu.

W uzasadnieniu wyroku Sąd Okręgowy wskazał, że oparł rozstrzygniecie o następujące ustalenia faktyczne:

Powód zajmuje lokal mieszkalny położony w budynku nr (...) przy ulicy (...) w P., należący do zasobów mieszkaniowych (...) Spółdzielni Mieszkaniowej. Lokale znajdujące się w zasobach Spółdzielni, za wyjątkiem lokalu powoda, zostały opomiarowane wodomierzami, które służą do odczytu zużycia wody. Powód nie wyraził zgody na zamontowanie wodomierza. W związku z tym w dniu 27 stycznia 2011r. Rada Nadzorcza podejmując uchwałę w sprawie Regulaminu rozliczenia kosztów gospodarki zasobami mieszkaniowymi i zasad ustalenia opłat za lokale przewidziała w § 3 Regulaminu zasady rozliczania zużycia wody w lokalach nie posiadających wodomierzy.

Działając w oparciu o Regulamin Zarząd Spółdzielni w dniu 7 grudnia 2011r. podjął uchwałę którą zatwierdził miesięczne normy zużycia wody oraz zasady odpłatności za jej zużycie od dnia 1 kwietnia 2012r. w lokalach nie posiadających wodomierzy. Dla lokalu mieszkalnego powoda ustalono ryczałt w kwocie 197,8 zł, w miejsce dotychczasowego w wysokości 189,98 zł. Od uchwały Zarządu powód złożył odwołanie, po rozpoznaniu którego Rada Nadzorcza uchwałą nr (...) podtrzymała stanowisko Zarządu Spółdzielni. Powodowi doręczono odpis uchwały w dniu 17 kwietnia 2012r. Z ustaleń Sądu Okręgowego wynika, że powód w dacie wyrokowania nie był już członkiem (...) Spółdzielni Mieszkaniowej na skutek wykreślenia z rejestru członków.

Rozważając zasadność żądania powoda w kontekście art. 42 ustawy Prawo spółdzielcze Sąd Okręgowy wskazał na możliwość zaskarżenia uchwał organów spółdzielni w drodze odrębnych powództw, uwzględnienie których wymaga spełnienia odmiennych przesłanek. Na podstawie treści oświadczenia powoda złożonego do protokołu rozprawy precyzującego ostatecznie żądanie pozwu ocenił, że przedmiotem żądania powoda było uchylenia zaskarżonej uchwały na podstawie art. 42 § 3 ustawy Prawo spółdzielcze. Sąd ocenił, że zaskarżona przez powoda do sądu uchwała Rady Nadzorczej, jak i poprzedzająca ją uchwała Zarządu Spółdzielni miały swoje umocowanie w obowiązującym Statucie spółdzielni. Sąd Okręgowy ocenił, że uchwała nie została podjęta z pokrzywdzeniem powoda. Wskazał, że zastosowanie wobec powoda sposobu rozliczenia zużycia wody wynika wyłącznie z nie wyrażenia zgody przez powoda na zamontowanie w jego lokalu urządzenia mierzącego zużycie wody. Rozważając żądanie powoda w kontekście treści przepisów art. 26 ust. 2 i innych ustawy z dnia 7 czerwca 2001r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków Sąd Okręgowy ocenił, że zastosowany w zaskarżonej uchwale przez Spółdzielnię sposób rozliczania zużycia wody w lokalu powoda odpowiada metodzie zawartej w ustawie.

Na koniec Sąd Okręgowy stwierdził, że gdyby ocenić żądanie powoda jako żądanie o stwierdzenie nieważności uchwały to również podlegałoby ono oddaleniu z uwagi na brak interesu prawnego.

Wyrok Sądu Okręgowego zaskarżył w całości powód, wnosząc apelację i zarzucając zaskarżonemu wyrokowi:

- naruszenie art. 232 § 1 k.p.c. poprzez nie dopuszczenie dowodów zgłoszonych w pozwie i piśmie z dnia 3 grudnia 2012r. oraz ustnie do protokołu rozprawy w postaci faktur i rachunków za dostawę wody i ciepła, informacji o liczbie ludzi zamieszkałych w budynkach przy ulicy (...) w celu stwierdzenia, że żądania Spółdzielni dotyczące opłat za wodę są rażąco wysokie i nałożone bez żadnej podstawy prawnej, bowiem Statut Spółdzielni jest sprzeczny z ustawą z dnia 7 czerwca 2001r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę(…) i zasadami współżycia społecznego;

- naruszenie art. 232 § 1 i 2 k.p.c. poprzez przyjęcie na korzyść pozwanej za prawdziwe pewnych zdarzeń mających kluczowe znaczenie dla sprawy jak to, że ustalone uchwałą opłaty są naliczane na podstawie art. 26 ustawy z dnia 7 czerwca 2001r., wodomierze wskazują rzeczywiste zużycie wody bez żadnych błędów, sposób rozliczania wody jest zgodny ze Statutem i ustawą z dnia 7 czerwca 2001r. o zaopatrzeniu w wodę (…). oraz nie uwzględnienie, że spółdzielnia pod groźbą kar wykorzystując swoją pozycję zmusza do instalowania wodomierzy, co łączyć się może z możliwością egzekwowania kar za ich uszkodzenie;

- naruszenie art. 233 punkt 1 k.p.c. poprzez jednostronną ocenę dowodów i niewłaściwą interpretację art. 26 ustawy z dnia 7 czerwca 2001r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę (…) i nie dopuszczenie wnioskowanych przez powoda dowodów dotyczących rzeczywistych kosztów dostawy wody i ciepła i ich rozliczenia oraz na skutek tego, że przeprowadzona przez Sąd ocena zawiera nieścisłości i przekłamania, co miało wpływ na końcową ocenę materiału dowodowego.

Ponadto apelujący zarzucił naruszenie art. 6 ust. 1, ust. 3 litera c i d również w powiązaniu z art. 13, 14 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności oraz protokołu dodatkowego z dnia 10 października 1994 nr 1 do Konwencji.

W uzasadnieniu apelacji powód argumentował, że Sąd dokonał nieprawidłowej interpretacji ustawy z dnia 7 czerwca 2001r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę, a zwłaszcza art. 26 ustawy. W jego ocenie ustawa obligowała pozwaną do obliczenia rzeczywistego zużycia wody na człowieka z uwzględnieniem wszelkich ubytków co powinno nastąpić zgodnie z przepisami art. 6 ust. 6 punkt 3 i 4, art. 6a, art. 27 ust. 2 i 3. Apelujący podnosił, że Spółdzielnia przyznała sobie wszystkie prawa przez co pozbawiła powoda korzystania z gwarancji konstytucyjnych określonych w art. 75, 76 i art. 2 Konstytucji R.P.

Apelujący wywodził, że możliwa jest mimo zainstalowania wodomierza sytuacja poboru wody bez jakichkolwiek wskazań wodomierza. Zarzucał, że wielkość opłat nie jest dostosowana do wysokości kosztów faktycznie ponoszonych przez Spółdzielnię. Powoływał się na okoliczność, że Zarząd ukrywa informacje o kosztach ponoszonych przez Spółdzielnię. Wskazywał na nierówne traktowanie w czasie procesu, faworyzowanie strony pozwanej dyskryminację powoda ze względu na wiek i zawód, niepełnosprawność, siłę ekonomiczną i prawną. Powoływał się na przytoczone w uzasadnieniu apelacji poglądy orzecznictwa sądowego i Trybunału Konstytucyjnego.

Pozwana (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa w odpowiedzi na apelację domagała się oddalenia apelacji powoda i zasadzenia od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie rozpoznając apelację powoda zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Apelujący formułując zarzut naruszenia prawa procesowego wskazał na naruszenie przepisów 232 § 1 i 2 i 233 punkt 1 k.p.c., które nie występują w ustawie z dnia 17 listopada 1964r. Kodeks postępowania cywilnego. Biorąc jednak pod uwagę treść sformułowanych przez powoda zarzutów Sąd Apelacyjny ocenił, że przedmiotem zarzutu powoda jest naruszenie przepisów postępowania poprzez nie przeprowadzenie dowodów wnioskowanych przez powoda i w wyniku tego poczynienie błędnych ustaleń faktycznych w szczególności, że opłaty naliczane przez Spółdzielnię w stosunku do powoda są rażąco wysokie. Jak wynika z protokołu rozprawy poprzedzającej ogłoszenie wyroku (k. 95v.) Sąd Okręgowy nie uwzględnił wniosku powoda o zobowiązanie strony przeciwnej do przedłożenia faktur i wyliczeń. Ostatecznie rozliczenie takie przedstawione zostało powodowi przez Spółdzielnię, a powód przedstawił je w postępowaniu apelacyjnym. Zawarte w rozliczeniu dane są bezsporne bowiem zostały przez strony wzajemnie przyznane. Jednak wbrew stanowisku powoda przedstawione rozliczenie nie ma znaczenia jako dowód potwierdzający zasadność żądania zgłoszonego przez powoda. W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd I instancji wskazał ustalony w sposób prawidłowy stan faktyczny w oparciu o który dokonał rozstrzygnięcia. Odnosząc się do treści żądania określonego przez powoda na rozprawie w dniu 3 grudnia 2012r. Sąd wskazał przesłanki jakimi ustawodawca obwarował skuteczność żądania o uchylenie uchwały organu spółdzielni na podstawie art. 42 § 3 ustawy Prawo spółdzielcze.

Nie można podzielić stanowiska prezentowanego przez powoda o istnieniu podstaw faktycznych i prawnych do uznania zaskarżonej uchwały jako podjętej z pokrzywdzeniem powoda, z wykorzystaniem przez Spółdzielnię, jak to określił powód, jej dominującej roli. Dokonany przez Spółdzielnię sposób rozliczenia powoda za zużycie wody jak to prawidłowo ocenił Sąd Okręgowy odpowiada postanowieniom Statutu i regulaminu. Co prawda powód podnosił, że również postanowienia statutu spółdzielni pozostają w sprzeczności z obowiązującym porządkiem prawnym, jednak nie było to przedmiotem żądania powoda. Okoliczności sprawy dają natomiast podstawę do ustalenia, że kwestionowane przez powoda postanowienia statutu i regulaminu nie były przedmiotem zaskarżenia przez powoda w trybie art. 42 ustawy Prawo Spółdzielcze. Ponadto jak to wyjaśnione zostało w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie w sprawie sygnatura akt I ACa 170/12 przedmiotem której była ocena uchwały wykluczającej powoda z członkostwa Spółdzielni, ustawa z dnia 7 czerwca 2001r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę (…) art. 6 ust. 6 daje możliwość zawarcia umowy z osobą korzystającą z lokalu tylko w przypadku spełnienia kumulatywnie wszystkich warunków określonych w punktach 1 – 7 art. 6 ust. 6.

Z uwagi na brak zgody powoda na zamontowanie wodomierza nie może być spełniony warunek określony w art. 6 ust. 6 punkt 1. W tej sytuacji rozliczenia zużycia wody może nastąpić tylko przez samą Spółdzielnię jako zarządcę nieruchomości i to w trybie określonym w art. 27 ust. 1 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę (…). W sytuacji gdy z okoliczności bezspornych w sprawie wynika, że w budynku w którym znajduje się lokal mieszkalny powoda zainstalowany jest wodomierz główny to brak jest podstaw do stosowania przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 14 stycznia 2002r. o przeciętnych normach zużycia wody dla poszczególnych grup odbiorców (Dz.U. z 31 stycznia 2002r. 2002.8.70). W takiej sytuacji do decyzji właściciela budynku t.j. Spółdzielni pozostawiona jest decyzja wyboru metody rozliczania kosztów różnicy między wskazaniami wodomierza głównego a wodomierzami w poszczególnych lokalach, a także lokalach w których wodomierze nie zostały zamontowane (art. 26 ust. 3 w związku z art. 6 ust. 6 punkt 3 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę (…).

Podniesiony przez apelującego zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. poprzez jednostronną i tendencyjną ocenę dowodów jest w ocenie Sadu odwoławczego zarzutem nieusprawiedliwionym w okolicznościach niniejszej sprawy. Powód formułując ten zarzut po raz kolejny powołał się na okoliczność nie uwzględnienia wniosków dowodowych powoda, które jak to już powiedziano wyżej nie miały istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Z okoliczności faktycznych ustalonych przez Sąd Okręgowy na podstawie dowodów z dokumentów wynika, że przyczyną podjęcia zaskarżonej uchwały była zmiana taryfy przez przedsiębiorstwo wodociągowo kanalizacyjne w zakresie opłat za dostarczona wodę obowiązującą od 18 marca 2011r. na terenie miasta P.. Poza sposobem rozliczenia kosztów zużycia wody i ustalonymi przez Spółdzielnie normami przyjętymi do rozliczenia mieszkań nie mających zamontowanych wodomierzy, wszystkie pozostałe okoliczności sprawy pozostawały niesporne. Prawidłowo zatem postąpił Sąd Okręgowy ograniczając swoje zainteresowanie do okoliczności spornych wymagających poczynienia stosownych ustaleń. Do dokonania tych ustaleń nie było konieczne przeprowadzenie dowodu z faktur za dostarczenie wody. Sąd Apelacyjny zwraca uwagę, że przedmiotem żądania w niniejszej sprawie nie była wysokość opłat, ale kwestionowanie przez powoda uchwały ustalającej ryczałt za zużycie wody i podstaw do ustalenia tego ryczałtu. Jak to trafnie zauważył powód pozwana Spółdzielnia miała w niniejszym postępowaniu obowiązek wykazania podstaw faktycznych i merytorycznych podjętej uchwały i w ocenie Sądu Apelacyjnego zadaniu temu sprostała. Okoliczność, że przedstawione przez Spółdzielnię rozliczenie nie jest satysfakcjonujące dla powoda, bo nie odpowiada jego twierdzeniom pozostaje bez znaczenia dla oceny przez Sąd Apelacyjny prawidłowości zaskarżonego wyroku.

Na koniec odnosząc się do podniesionego przez apelującego zarzutu naruszenia wskazanych przez niego postanowień Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z dnia º listopada 1950r. ratyfikowaną przez Polskę w dniu 19 stycznia 1993r. Sąd Apelacyjny zauważa, że zgodnie z aktualnym orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka konwencja uznawana jest za instrument konstytucyjnego europejskiego porządku publicznego w dziedzinie praw człowieka. Mechanizm kontroli wypełniania przez państwa – strony konwencji zobowiązań wynikających z Konwencji jest sprawowany wyłącznie przez Europejski Trybunał Praw Człowieka, który ma status sadu międzynarodowego, a jego wyroki są wiążące. Konwencja pełni funkcję ochronną wobec praw człowieka o charakterze absolutnym, co przejawia się w zakazie ingerencji państwa w prawa i podstawowe wolności człowieka. Zakaz ten odnosi się tylko do t.z.w. praw absolutnych (zakaz tortur, poniżającego nieludzkiego traktowania albo karania, trzymania w niewoli lub poddaństwie, karania bez podstawy prawnej. Większość praw wymienionych w Konwencji ma charakter t.z.w. praw względnych kwalifikowanych do ochrony ze względu na ochronę interesu społecznego (prawo do poszanowania życia rodzinnego i prywatnego, wolności myśli, sumienia, wyznania, wolności wypowiedzi, zgromadzeń i zrzeszania się, prawo do ochrony mienia. Prawo do sprawiedliwego procesu jako całość traktowane jest jako prawo absolutne, ale składające się na nie gwarancje mogą podlegać ograniczeniom.

Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd Apelacyjny ocenił, biorąc pod uwagę wskazane przez apelującego przepisy Konwencji, które w jego ocenie zostały naruszone, to z uwagi na brak ich abstrakcyjnego charakteru nie znalazł podstaw do kwestionowania przez apelującego krajowych przepisów prawnych ze względu na ich niezgodność z Konwencją.

Wobec braku podstaw faktycznych i prawnych do uwzględnienia apelacji powoda Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł o jej oddaleniu.

Rozstrzygając o kosztach postępowania apelacyjnego na podstawie art. 98 § 1 w związku z 391 § 1 k.p.c. Sąd Apelacyjny biorąc pod uwagę niekorzystny dla powoda wynik sprawy obciążył go poniesionymi przez stronę przeciwną kosztami w postaci kosztów zastępstwa radcy prawnego w wysokości wynikającej z § 12 ust. 1 punkt 2 w związku z § 10 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (…).

Z tych wszystkich względów orzeczono jak w sentencji.