Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 października 2015 r.

Sąd Okręgowy w Zamościu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 13 października 2015 r. w Zamościu

sprawy z powództwa K. L. i G. L.

przeciwko Bankowi (...) S.A. (...) w K.

o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego

I. pozbawia wykonalności, w całości, tytuł wykonawczy w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego, wystawionego przez (...) Bank (...) SA w W. Oddział w Z., w dniu 13 kwietnia 2000 r., nr (...), któremu Sąd Rejonowy w Hrubieszowie nadał klauzulę wykonalności postanowieniem z dnia 21 kwietnia 2000 r , sygn. akt I Co 114/00, postanowieniem z dnia 1 września 2006 r , sygn. akt I Co 411/06 oraz postanowieniem z dnia 25 czerwca 2007 r , sygn. akt I Co 318/08

II. nakazuje ściągnąć od pozwanego Banku (...) SA w K. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Zamościu kwotę 10.558 ( dziesięć tysięcy pięćset pięćdziesiąt osiem )zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

UZASADNIENIE

Powodowie K. L. i G. L. wnieśli o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego i bankowego tytułu egzekucyjnego nr (...) z dnia 13 kwietnia 2000 r, wystawionego przez (...) Bank (...) S.A. w W. Oddział w Z., któremu nadana została klauzula wykonalności na rzecz Banku (...) S.A. w K..

Powodowie kwestionowali istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem wykonawczym oraz podnieśli zarzut przedawnienia.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa. Zaprzeczył okolicznościom mającym świadczyć o przedawnieniu wierzytelności. Podniósł, iż powód wielokrotnie dokonał uznania długu i zrzekł się zarzutu przedawnienia. ( k. 62)

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje.

Postanowieniem z dnia 21 kwietnia 2000 r Sąd Rejonowy w Hrubieszowie nadał klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nr (...), wystawionemu w dniu 13 kwietnia 2000 r przez (...) Bank (...) S.A. w W. Oddział w Z., przeciwko dłużnikowi K. L..( k. 18 akt I Co 114/00 Sądu Rejonowego w Hrubieszowie ). Wniosek w tym przedmiocie złożony został do Sądu w dniu 20 kwietnia 2000 r, ze skutkiem przerwania w tej dacie biegu przedawnienia. Następnie wierzyciel złożył wniosek o wszczęcie, na podstawie w/w tytułu wykonawczego, postępowania egzekucyjnego. Czynność ta podjęta została w dniu 28 września 2000 r ( k. 1 akt Km 479/2000 Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Hrubieszowie B. K.). Postanowieniem z dnia 2 grudnia 2002 r Komornik zawiesił to postępowanie, na wniosek wierzyciela. Po upływie roku, to jest 19 grudnia 2003 r organ egzekucyjny stwierdził umorzenie postępowania z mocy prawa, na podstawie art. 823 kpc, wobec braku wniosku wierzyciela o podjęcie egzekucji.(k. k. 46 w/w akt egzekucyjnych).

Kolejną czynnością przerywającą bieg przedawnienia był wniesiony do Sądu w dniu 13 sierpnia 2006 r wniosek o nadanie klauzuli wykonalności wobec przejścia uprawnień, w trybie art. 788 kpc. Postanowieniem z dnia 1 września 2006 r Sąd Rejonowy w Hrubieszowie nadał w/w tytułowi wykonawczemu klauzulę wykonalności na rzecz Banku (...) S.A. , na którego przeszło uprawnienie poprzedniego wierzyciela. ( k. 22 akt I Co 411/06 Sądu Rejonowego w Hrubieszowie ). Na podstawie tego tytułu, opatrzonego w klauzulę wykonalności w dniu 30 maja 2007 r., wierzyciel w dniu 23 lipca 2007 wystąpił do Komornika ( wówczas I Rewiru) przy Sądzie Rejonowy w Hrubieszowie, o wszczęcie egzekucji ( k. 1 akt Km 820/2007). Postępowanie zostało częściowo umorzone postanowieniem z dnia 22 października 2007 r, wobec bezskuteczności egzekucji. ( k. 56 w/w akt), w pozostałym zakresie, z tego samego powodu, egzekucja umorzona została w dniu 11 maja 2009 r. ( k. 87 w/w akt).

Postanowieniem z dnia 25 czerwca 2008, sygn. akt I Co 318/08, Sąd Rejonowy w Hrubieszowie r , nadał klauzulę wykonalności powyższemu tytułowi wykonawczemu także przeciwko małżonce dłużnika, G. L.. Pozwany składał na tej podstawie kolejne wnioski o wszczęcie egzekucji do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Hrubieszowie B. K.: w dniu 19 sierpnia 2010 r ( sprawa toczyła się pod sygnaturą akt Km 1648/10, zakończona w 2011 r i Km 1649/10, zakończona w 2013 r k 113-115 ) , w dniu 17 czerwca 2013 r- Km 899/13, w dniu 17 lipca (...) - 971/14.).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 840. § 1 pkt 2 kpc dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane. Okolicznością uzasadniającą powództwo w tym trybie jest przedawnienia wierzytelności. Powództwo w sprawie niniejszej jest zasadne wobec uwzględnienia przez Sąd podniesionego przez powodów zarzutu przedawnienia.

Jak wynika z opisanych wyżej ustaleń, wierzyciel wystąpił po raz pierwszy o wszczęcie egzekucji w oparciu o bankowy tytuł egzekucyjny nr (...), wystawiony w dniu 13 kwietnia 2000 r przez (...) Bank (...) S.A. w W. Oddział w Z., przeciwko dłużnikowi K. L. i opatrzony klauzulą wykonalności , składając wniosek egzekucyjny w dniu 28 września 2000 r ( k. 1 akt Km 479/2000 Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Hrubieszowie B. K.). Postanowieniem z dnia 2 grudnia 2002 r Komornik zawiesił to postępowanie, na wniosek wierzyciela, a po upływie roku, to jest 19 grudnia 2003 r stwierdził umorzenie postępowania z mocy prawa, na podstawie art. 823 kpc, wobec bezczynności wierzyciela (braku wniosku wierzyciela o podjęcie egzekucji.(k. k. 46 w/w akt egzekucyjnych). W tym stanie rzeczy ostatecznie wniesienie do Komornika wniosku egzekucyjnego i wszczęcie tego postępowania, nie odnosi skutku w postaci przerwania biegu przedawnienia. Kolejną czynnością podjętą w celu dochodzenia roszczenia był natomiast dopiero wniesiony do Sądu w dniu 13 sierpnia 2006 r wniosek o nadanie klauzuli wykonalności wobec przejścia uprawnień, w trybie art. 788 kpc.

Wobec powyższego uznać należy, iż wierzytelność określona w/w tytułem wykonawczym uległa przedawnienie z upływem trzech lat, licząc od dnia wydania postanowienia Sądu Rejonowego w Hrubieszowie z dnia 21 kwietnia 2000 r o nadaniu klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nr (...), wystawionemu w dniu 13 kwietnia 2000 r przez (...) Bank (...) S.A. w W. Oddział w Z., przeciwko dłużnikowi K. L..( k. 18 akt I Co 114/00 Sądu Rejonowego w Hrubieszowie ). W tym okresie wierzyciel nie podjął czynności, które obecnie mogły by zostać uznane za przerywające bieg terminu przedawnienia.

Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu Najwyższego, wyrażone w wyroku z dnia 10 października 2003 r. II CK 113/02, iż termin przedawnienia roszczenia banku wobec osoby niebędącej przedsiębiorcą wynosi trzy lata. Złożenie przez bank wniosku o wszczęcie egzekucji przerywa bieg przedawnienia. Do oceny skutków prawnych wniosku o wszczęcie egzekucji w razie jej umorzenia na podstawie art. 823 k.p.c. stosuje się odpowiednio art. 182 § 2 k.p.c. ( orzeczenie publikowane w OSP 2004/11/141, Pr. Spółek 2004/6/59.) W uzasadnieniu powołanego wyroku Sąd Najwyższy stwierdził, iż jeżeli pozwany bank (jego poprzednik prawny) wszczął egzekucję na podstawie wystawionego przez siebie wyciągu z ksiąg bankowych, a następnie egzekucja ta została umorzona z powołaniem się na art. 823 k.p.c., to stosując w oparciu o art. 13 § 2 k.p.c., przepis art. 182 § 2 k.p.c., uznać należy, iż wszczęcie postępowania egzekucyjnego nie może być traktowane jako przerwa biegu przedawnienia. Skoro przedawnienie to skończyło się w określonym dniu, to ponowne wszczęcie egzekucji nie mogło przerwać biegu przedawnienia. Przerwa biegu przedawnienia jest bowiem możliwa tylko wtedy, gdy nie nastąpił upływ terminu przedawnienia, czyli jak wynika z wyraźnego brzmienia art. 123 k.c., gdy przedawnienie jeszcze biegnie. Czym innym jest bowiem zdarzenie, które przerywa bieg przedawnienia i które musi zajść przed upływem terminu przedawnienia, czym innym zaś - uregulowane w art. 117 § 2 k.c. zrzeczenie się zarzutu przedawnienia, które może nastąpić tylko po upływie terminu przedawnienia (podobnie Sąd Najwyższy w wyroku z 29.X.1998 r. II UKN 282/98, OSNAP 1999/23/758. Skoro do egzekucji prowadzonej na podstawie bankowego tytułu wykonawczego stosuje się przepisy k.p.c., to uznać należy, iż w razie bezczynności wierzyciela-banku, który w ciągu roku nie dokonuje czynności potrzebnej do dalszego prowadzenia egzekucji lub nie zażąda podjęcia zawieszonego postępowania, postępowanie egzekucyjne ulega umorzeniu z mocy prawa (art. 823 k.p.c.). Za uzasadnione w świetle art. 13 § 2 k.p.c. uznać należy stosowanie do art. 823 k.p.c. odpowiednio przepisu art. 182 § 2 k.p.c. Przepis art. 182 § 2 k.p.c. stanowi wyraźne opowiedzenie się ustawodawcy za tym, aby bezczynność osoby dochodzącej roszczenia przed sądem nie obciążała drugiej strony postępowania. Jeżeli więc, pomimo wszczęcia procesu, postępowanie zostaje umorzone ze względu na bezczynność powoda, to pozew nie wywołuje żadnych skutków prawnych. Oznacza to, iż przedawnienie, które zostało przerwane na skutek wniesienia powództwa, traktuje się tak jakby tej przerwy nie było. Powód musi więc złożyć ponownie pozew przed upływem terminu przedawnienia, jeżeli nie chce narazić się na skuteczny zarzut przedawnienia ze strony swojego dłużnika. W literaturze przedmiotu słusznie wskazuje się, że przepis art. 182 § 2 k.p.c. powinno się odpowiednio stosować do art. 823 k.p.c. Podstawę normatywną dla takiego zabiegu stanowi art. 13 § 2 k.p.c., który przewiduje, że przepisy o procesie stosuje się odpowiednio do innych rodzajów postępowań unormowanych w tym kodeksie, chyba że co innego wynika z przepisów szczególnych. W przypadku postępowania egzekucyjnego brak regulacji szczególnej, która wykluczałaby odpowiednie zastosowanie do bezczynności wierzyciela, na wniosek którego wszczęto egzekucję, regulacji przewidzianej w art. 182 § 2 k.p.c. Podobnie jak w procesie, te same względy przemawiają w postępowaniu egzekucyjnym za tym, aby interesy drugiej strony tego postępowania nie były narażone na szwank, gdy wierzyciel pozostaje bezczynny przez znaczny okres czasu. Dlatego, jeżeli na skutek bezczynności wierzyciela postępowanie egzekucyjne zostało umorzone z mocy prawa, to stosując odpowiednio art. 182 § 2 k.p.c. przyjąć należy, iż wniosek o wszczęcie egzekucji nie wywiera żadnych skutków, jakie ustawa wiąże ze złożeniem tego wniosku. W konsekwencji jeżeli złożenie przez bank wniosku o wszczęcie egzekucji, na podstawie wyciągu z ksiąg banku, przerywa bieg przedawnienia, to umorzenie tej egzekucji z mocy prawa na podstawie art. 823 k.p.c., powoduje że z wnioskiem o wszczęcie egzekucji przestajemy łączyć taki skutek. Przedawnienie roszczeń banku należy więc liczyć tak jakby nie nastąpiła przerwa biegu przedawnienia. Bank, nie chcąc narazić się na zarzut przedawnienia swoich roszczeń, musi więc złożyć ponowny wniosek o wszczęcie egzekucji przed upływem okresu przedawnienia.

Nie znajduje również uzasadnienia twierdzenie pozwanego, iż powód skutecznie zrzekł się zarzutu przedawnienia. O takim zrzeczeniu, w trybie art. 117 § 2 kc, nie mogą świadczyć powołane w odpowiedzi na pozew pisma, w których dłużnik uznawał istnienie swojego zobowiązania a nawet proponował spłatę w ratach ( k. 135 - 145).

Wobec sporu w doktrynie i orzecznictwie, odnośnie tego, jakie zachowanie spełniające warunki uznania niewłaściwego, może być potraktowane jako zrzeczenie się zarzutu przedawnienia, Sąd Okręgowy opowiada się za stanowiskiem, iż warunkiem uznania oświadczenia lub zachowania dłużnika za zrzeczenie się prawa do skorzystania z zarzutu przedawnienia, jest świadome i wyraźne wyrażenie woli co rezygnacji z tego uprawnienia. Pogląd ten znajduje uzasadnienie w treści wyroku Sądu Najwyższego z dnia 15 października 2004 r. II CK 68/04, ( publ. LEX nr 500196.), zgodnie z którym składający oświadczenie o zrzeczeniu się przedawnienia musi wprost lub w sposób dorozumiany objawić swoją wolę, że rezygnuje z przywileju, jaki stwarza przedawnienie, tzn. iż pomimo upływu okresu przedawnienia można będzie dalej skutecznie dochodzić od niego spełnienia świadczenia. Nie wystarczy, aby było to tylko oświadczenie wiedzy, tak jak to jest przy uznaniu roszczenia, lecz oświadczenie o zrzeczeniu się zarzutu przedawnienia powinno zawierać wyraźny zamiar rezygnacji przez dłużnika z możliwości podniesienia wobec wierzyciela tego zarzutu. Ponadto jak uznał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 października 2006 r., I CSK 119/06, LEX nr 395217, uznanie przedawnionego roszczenia może zawierać także zrzeczenie się zarzutu przedawnienia, jeżeli z treści oświadczenia lub okoliczności, w których zostało złożone, wynika taka wola dłużnika. Podobnie wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 czerwca 2002 r., IV CKN 1013/00, publ. LEX nr 80261. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 1997 r., II CKN 46/97, OSNC 1997, nr 10, poz. 143, formułuje tezę, zgodnie z którą: „Zawarcie przez dłużnika w odpowiedzi na pozew stwierdzenia, że uznaje roszczenie «za zasadne», nie wyklucza późniejszego podniesienia zarzutu przedawnienia".

Uzasadniając stanowisko wskazać również należy na treść wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 30 września 2005 r. I ACa 693/05, LEX nr 164623, który stwierdza, iż zrzeczenie się przedawnienia winno być wyraźne, a podjęcie negocjacji w sprawie zasad spłaty zadłużenia i zawarcia ugody sądowej nie może być wprost zinterpretowane jako rezygnacja ze zgłoszonego zarzutu przedawnienia i nie może być utożsamiane ze zrzeczeniem się zarzutu przedawnienia (art. 117 § 2 k.c.).

Aprobując cytowane poglądy prezentowane w orzecznictwie i uwzględniając zarzut przedawnienia, Sąd uznał powództwo za zasadne.

Z tych względów należało orzec, jak w sentencji wyroku.

Orzeczenie o kosztach sądowych znajduje podstawę w art. 113 ust 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych - Dz.U.2014.1025 j.t. W skład kosztów sądowych, których strona powodowa nie miała obowiązku uiścić ( k. 38), a które zgodnie z wynikiem postępowania obciążają pozwanego, wchodzi opłata od pozwu ( 10.558 zł).