Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 27 października 2015 r.

Sąd Rejonowy w Jaśle I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Dorota Myśliwiec

Protokolant: st. sekr. sądowy Stanisława Synowiec

po rozpoznaniu w dniu 13 października 2015 r. w Jaśle

przy udziale –

na rozprawie

sprawy z wniosku M. Ś. zam. (...)-(...) D., C. 207

z udziałem: J. Ś. (1) zam. (...)-(...) D., C. 206; G. W. zam. (...)-(...) D., C. 285; J. W. zam. (...)-(...) D., W. (...); Z. G. zam. (...)-(...) D., C. 285; S. M. (1) zam. (...)-(...) D., (...); I. T. zam. (...)-(...) K., ul. (...); S. M. (1) zam. (...)-(...) D., (...)

o ustanowienie drogi koniecznej

p o s t a n a w i a:

I. na nieruchomościach położonych w C. oznaczonych (...) ustanowić służebność drogi koniecznej- przejazdu i przechodu szlakiem oznaczonym literami i cyframi C-8-9-3-4-10-E-F na szkicu biegłego geodety J. D. (1) z dnia 12 maja 2014r.(...)na rzecz każdoczesnego właściciela nieruchomości położonej w C. oznaczonej nr ewidencyjnym (...);

II. zasądzić od wnioskodawczyni M. Ś. na rzecz:

-uczestników G. W., J. W. i Z. G. kwoty po 575,33 zł (pięćset siedemdziesiąt pięć złotych 33/100), tytułem wynagrodzenia za ustanowienie służebności drogi koniecznej,

-uczestnika J. Ś. (1) kwotę 1149zł ( jeden tysiąc sto czterdzieści dziewięć złotych), tytułem wynagrodzenia za ustanowienie służebności drogi koniecznej;

III. przyznać biegłej U. Z. wynagrodzenie za czynności związane z uczestnictwem w oględzinach sądowych w kwocie 63,94zł (sześćdziesiąt trzy złote 94/100);

IV. nakazać aby Skarb Państwa - Sąd Rejonowy w Jaśle ściągnął:

- od wnioskodawczyni M. Ś. kwotę 1095,59 zł (jeden tysiąc dziewięćdziesiąt pięć złotych 59/100)

- od uczestnika J. Ś. (1) kwotę 500 zł (pięćset złotych)

- tytułem pokrycia wydatków związanych z opiniami biegłych;

V. ustalić, że pozostałe koszty postępowania w tym również koszty zastępstwa procesowego strony ponoszą w granicach własnych wydatków.

Sygn. Akt I Ns 553/13

Uzasadnienie postanowienia Sądu Rejonowego w Jaśle

z dnia 27 października 2015r.

Wnioskodawczyni M. Ś. złożyła wniosek o ustanowienie służebności drogi koniecznej przechodu i przejazdu na rzecz działki (...), położonej w C. istniejącym szlakiem drożnym o szerokości 3 metrów biegnącym od wschodniej granicy działki (...) w kierunku wschodnim przez działkę (...) a następnie (...) aż do drogi publicznej nr (...) w C..

W uzasadnienie wniosku podniosła, że komunikacja jej nieruchomości z drogą publiczną zawsze odbywała się tym szlakiem zaś ostatnio uczestniczka G. W. kwestionuje uprawnienia wnioskodawczyni do wykonywania przejazdów i przechodów powyższym szlakiem co sprawia, że konieczne jest prawne uregulowanie dojazdów. Wnioskodawczyni wniosła o ustalenie wynagrodzenia za służebność według biegłej U. Z. i rozważenia rozłożenia na raty wynagrodzenia w związku z trudną sytuacją wnioskodawczyni.

Uczestnicy G. W. i J. W. wnieśli o ustanowienie służebności drogi koniecznej za budynkiem gospodarczym na ich nieruchomości oraz w kierunku północnym przez działkę S. M. (1) do drogi publicznej (...). Wnieśli oni o przyjęcie wynagrodzenia za ustanowienie służebności według opinii uzupełniającej biegłego T. D. oraz o nieobciążanie ich kosztami postępowania i zasądzenie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Swoje stanowisko w sprawie uczestniczka G. W. która wraz z rodziną zamieszkuje na nieruchomości (...) uzasadniała podnosząc, że ustanowienie służebności w sposób proponowany przez wnioskodawczynię a więc przez środek podwórka pomiędzy budynkiem mieszkalnym a gospodarczym będzie bardzo uciążliwe dla nieruchomości obciążonej.

Uczestnik J. Ś. (1) jako właściciel działki (...) wniósł o nieobciążanie jego nieruchomości służebnością podnosząc że od wykonywania przejazdów niszczy się jego budynek mieszkalny. Podniósł również, że jeżeli droga ma biec po jego działce to on nie chce odszkodowania lecz chce by wnioskodawczyni przepisała na niego działkę (...). Uczestnik wniósł by sąd nie obciążał go kosztami postępowania.

Uczestniczka S. M. (1) działająca również jako pełnomocnik uczestnika S. M. (1) wniosła o nieobciążanie działki jej syna (...) żadną służebnością i nieobciążanie ich kosztami postępowania.

Uczestniczka I. T. wyraziła na piśmie swe stanowisko w sprawie nie wyrażając zgody by służebność drogi konicznej obciążała jej nieruchomość nr ew. (...). Ostatecznie w niniejszej spawie strony nie podtrzymywały wariantu drogi koniecznej obciążającej działkę tej uczestniczki. ( wariant taki był zgłoszony w spawie I Ns 342/08 która została prawomocnie umorzona)

Uczestniczka Z. G. będąca współwłaścicielką działki (...) nie zajęła stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Nieruchomość oznaczona nr ewidencyjnym (...) położona w C. stanowiła własność męża wnioskodawczyni F. Ś. na podstawie Aktu Własności Ziemi (...)wydanego dnia 5 maja 1974r przez Naczelnika Powiatu w J. akta I Ns 342/08 – koperta -k4). Spadek po F. Ś. zmarłym 24 grudnia 1980 r nabyły żona M. Ś. oraz córki B. B. i S. N. po 1/3 części (potwierdzona za zgodność kopia postanowienia SR w Jaśle z dnia 23 listopada 2006r I Ns 614/06- akta I Ns 342/08 – koperta – k4 ). Działka ta ma powierzchnię 0,18ha i stanowi pastwisko – zabudowana jest budynkiem mieszkalnym – działka ta nie ma bezpośredniego połączenia z drogą publiczną

(opinia biegłego geodety J. D. – akta INs 342/08).

Działką (...) położona w C. przylega do wschodniej granicy działki wnioskodawczyni zabudowana jest budynkiem mieszkalnym oraz gospodarczym. Stanowi własność E. W. na podstawie treści księgi wieczystej (...) ( k 10 –akt I Ns 342/08). Spadek po E. W. na podstawie postanowienia SR w Jaśle z dnia 6 października 2000r sygn. akt I Ns 757/00 nabyli córka Z. G., córka G. W. i syn J. W. po 1/3 części (odpis postanowienia – koperta k 147 akt I Ns 342/08).

Działka (...) położona w C. stanowi drogę o powierzchni 0,03ha i jest własnością uczestnika J. Ś. (2) na mocy umowy darowizny z dnia 25 września 2008 r sporządzonej w kancelarii Notarialnej w J. przed notariuszem H. G. (...)( kopia umowy k 102-104 akt I Ns 342/08, odpis z księgi wieczystej (...)- k 10 akt I Ns 342/08).

Działka (...) położona w C. według treści księgi wieczystej (...) stanowi własność S. M. (1) syna A. i S. w wyniku umowy darowizny dokonanej na jego rzecz przez matkę S. M. (1) w toku niniejszego postępowania w dniu 7 kwietnia 2015 (odpis z księgi wieczystej – koperta k -226).

Działka (...) według treści księgi wieczystej (...) stanowi własność uczestniczki I. T. (odpis z księgi wieczystej –koperta – k 200).

W tym miejscu sąd pranie zauważyć że pod sygn. akt I Ns 342/08 toczyła się sprawa z wniosku M. Ś. o ustanowienie drogi koniecznej na rzecz nieruchomości nr ew. (...) położonej w C. – która została prawomocnie umorzona.

Istniejący szlak komunikacyjny łączący działkę wnioskodawczyni nr (...) z drogą publiczną (...) przez działkę drogową (...) własności J. Ś. (1), a następnie przez działkę (...) stanowiącą siedlisko uczestniczki G. W. na której to nieruchomości zamieszkuje ona ze swoją rodziną został przedstawiony na planie sytuacyjnym biegłego D. w sprawie I Ns 342/08 z dnia 7października 2008r (k 25 akt I Ns 342/08) oraz na planie sytuacyjnym (1) tego biegłego z dnia 12 maja 2014r (k 92) kolorem zielonym i oznaczony jako wariant wnioskodawczyni. Przedmiotowy szlak jest utwardzony na całej długości w miejscach kolein a na jego przebiegu przy wjeździe na działkę (...) znajdują się bramy wjazdowe. Na działce (...) szlak biegnie przez środek podwórka pomiędzy budynkiem mieszkalnym a usytuowanym w północno- zachodniej części działki budynkiem gospodarczym.

Droga według tego wariantu nie wymaga żadnych nakładów w celu jej urządzenia, zaś wynagrodzenie należne właścicielom działek obciążonych w tym wariancie zostało wyszacowane przez biegłego rzeczoznawcę majątkowego na kwoty 3891 zł na rzecz właścicieli działki (...) oraz 1149zł na rzecz właściciela działki (...).- łącznie na kwotę 5040zł (dowód oględziny przedmiotu postępowania w sprawie I Ns 342/08 –k 15-16 tych akt oraz w sprawie niniejszej – k 76-78, opinie biegłego D. k 23-26 akt I Ns 342/08 oraz k 84-94 niniejszej sprawy, opinia biegłego rzeczoznawcy majątkowego T. D. – k 164-176)

W toku sprawy strony zgłosiły alternatywne do istniejącego na gruncie warianty służebności.

Uczestniczka G. W. zgłosiła wariant oznaczony jak II który łączy nieruchomość wnioskodawczyni z drogą publiczną nr (...) poprze działki drogową (...) należącą do uczestnika J. Ś. (1) a następnie skręca w kierunku północno- zachodnim przy wjeździe na działkę (...) i biegnie wzdłuż północnej granicy działki nr ew. (...) za budynkiem gospodarczym aż do granicy z działką (...).

Urządzenie drogi według tego wariantu wymaga dokonania nakładów w odcinku zachodnim tego wariantu oznaczonym 8-9-3-4-10-E a polegających na niwelacji terenu z przemieszczeniem mas ziemnych oraz wykonaniu nawierzchni żwirowej z uwagi na znaczne spadki terenu. Koszt wykonania powyższych prac systemem gospodarczym w zakresie minimalnym do przejezdności drogi wynosi 2845,31zł.

Wynagrodzenie za obciążenie służebnością według tego wariantu dla właścicieli nieruchomości obciążonych wynosi 1726zł dla właścicieli działki (...) oraz 1149zł dla właściciela działki (...).( opinie geodezyjne i biegłego rzeczoznawcy j.w oraz opinia biegłego rzeczoznawcy majątkowego mająca na celu wycenę nakładów koniecznych na urządzenie drogi według przedstawionych wariantów- k 117-120)

Uczestniczka G. W. przedstawiła alternatywnie wariant oznaczony jako I który ma łączyć działkę wnioskodawczyni z drogą publiczną nr (...) i prowadzić przez działki (...) własności S. M. (1) jej zachodnim krańcem, a następnie na wysokości działki (...) skręcać na zachód i prowadzić wzdłuż północnej granicy działki (...) za budynkiem gospodarczym aż do granicy z działką (...) wnioskodawczyni.

Urządzenie drogi według tego wariantu wymaga dokonania nakładów polegających na niwelacji terenu z przemieszczeniem mas ziemnych, zagęszczenia gruntu, wykonania podbudowy z kruszywa naturalnego, oraz wykonania koryta i przepustu betonowego. Koszt wykonania powyższych prac systemem gospodarczym w zakresie minimalnym do przejezdności drogi wynosi 5855,80zł. Wynagrodzenie za obciążenie służebnością według tego wariantu dla właścicieli nieruchomości obciążonych wynosi 1933zł dla właścicieli działki (...) oraz 1022zł dla właściciela działki (...) (opinie geodezyjne i rzeczoznawcy majątkowego j.w.)

Uczestnik J. Ś. (2) zgłosił wariant III służebności drogi koniecznej w taki sposób by w jak najmniejszym zakresie obciążała ona jego działkę (...) i biegła po istniejącym szlaku drogowym na działce (...) a następnie w zachodniej części działki (...) skręcała ostro na północ i prowadziła przez działkę S. M. (1) nr ew. (...) do drogi publicznej (...). Szlak ten oznaczony jest literami i cyframi 1-2-8-B-A-D-E-12-11-7 na powołanym wyżej szkicu sytuacyjnym biegłego J D. z dnia 12.05.2014r. Urządzenie drogi według tego wariantu również wymaga dokonania określonych prac polegających na niwelacji terenu z przemieszczeniem ziemi, wykonania przepustu betonowego oraz podsypki żwirowej. Koszt wykonania powyższych prac to kwota 5041,52zł. Wynagrodzenie za ustanowienie służebności drogowej według tego wariantu na rzecz właścicieli nieruchomości obciążonych wynosi

1142zł na rzecz właścicieli działki (...), 116zł na rzecz właściciela działki (...) i 1161zł na rzecz właściciela działki (...).

Działki (...) (działka siedliskowa J. Ś. (1) zabudowana budynkiem mieszkalnym ) i (...) kiedyś stanowiły całość gospodarczą i należały do poprzedników prawnych męża wnioskodawczyni F. Ś. oraz uczestników G. W., J. W., Z. G. i J. Ś. (1). (...) te należały bowiem do braci A. Ś. – teścia wnioskodawczyni i J. Ś. (3) – dziadka ucz. G. W. J. W., Z. G. i J. Ś. (1). – okoliczności przyznane w toku sprawy przez wnioskodawczynię M. Ś. i uczestników G. W., oraz J. Ś. (1).(oświadczenia stron na rozprawie dnia 9 października 2014r – k 136v, zeznania stron wnioskodawczyni M Ś.- k 243-243v, uczestniczki G. W. – k 244v-245, uczestnika J. Ś. (1) – k 243v-244 )

Dawniej działka wnioskodawczyni miała połączenie z droga publiczną w kierunku północno- zachodnim przez rzekę. Przejazdy odbywały się przez tak zwany bród, a wyjazd znajdował się w okolicach kościoła. Obecnie przejazd taki jest niemożliwy z uwagi na uregulowanie rzeki i zlikwidowanie zjazdu z posesji wnioskodawczyni w tamtym kierunku- zeznania stron jak wyżej za wyjątkiem zeznań wnioskodawczyni oraz zeznania uczestniczki S. M. (1) – k 244v a także zeznania świadka P. W. (1) – k 242v-243). Oprócz tego funkcjonował istniejący na gruncie szlak drożny komunikujący tę działkę z droga publiczną nr (...) przez działkę (...).

Na tle korzystania z tego szlaku dochodzi do konfliktów między stronami, pojawiają się złośliwości takie jak nie zmykanie bramy przez wnioskodawczynię po skorzystaniu z prawa przejazdu czy zaczepki słowne.

Na działce (...) która stanowi współwłasność uczestników G. W. , J. W. i Z. G. faktycznie zamieszkuje G. W. ze swoją rodziną w tym synem, synową i niedawno narodzona wnuczką. Syn wnioskodawczyni chciałby kiedyś urządzić dla córki bezpieczne podwórko z piaskownicą czy małym placem zabaw. Zdaniem uczestniczki droga przebiegająca przez środek podwórka uniemożliwia jakiekolwiek bezpieczne dla dziecka zagospodarowanie nieruchomości natomiast jej przesunięcie za budynek gospodarczy sprawi że przestanie być ona uciążliwa zaś uczestniczka nie tylko pomoże w urządzeniu tej drogi ale i postara się od niej odgrodzić tak by w ogóle przejazd szlakiem biegnącym przy północnej granicy działki (...) nie był zagrodzony bramą wjazdową.(zeznania świadków P. W. (2) – k 236-236v, P. W. (1) – k 242v-243, zeznania uczestniczki G. W. – k 244v-245)

Na nieruchomości (...) wnioskodawczyni zamieszkuje samotnie wykonuje ona istniejącym szlakiem drogowym przechody i przejazdy rowerem, zaś kilka razy w roku przyjeżdżają do niej córki, a przed sezonem zimowym samochód z opałem.(zeznania wnioskodawczyni M. Ś. ).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane wyżej dowody. Dowody z dokumentów przedłożonych przez strony do niniejszej sprawy czy też do sprawy I Ns 342/08 nie wzbudziły wątpliwości sądu co do ich wiarygodności, ich treść nie była kwestionowana przez żadną ze stron. R. dowód z zeznań uczestników sąd uznał za wiarygodny bowiem przedstawili oni swoje stanowisko w sprawie oraz swoje preferencje co do szlaku służebnego uwzględniając ,co jest oczywiste swój własny interes. Sąd nie w pełni dał wiarę zeznaniom wnioskodawczyni w zakresie w jakim zaprzeczała istnieniu wcześniejszych przejazdów przez rzekę podczas gdy okoliczność tę potwierdzali wszyscy uczestnicy w tym również obca w stosunku do rodziny Ś.

(następców prawnych A. i J. ) uczestniczka S. M. (1). Zaprzeczanie tym faktom przed sądem chociaż nie mają one istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy stawia jednak w wątpliwość zeznania wnioskodawczyni również co do sposobu korzystania przez nią z nieruchomości uczestniczki G. W. i J. Ś. (1) w zakresie związanym z konfliktami pojawiającymi sie między stronami na tle wykonywania przejazdów.

W zakresie przeprowadzonych dowodów z opinii biegłych sąd uznał złożone przez biegłych opinie za rzetelne obiektywne i sporządzone przy wykorzystaniu wiedzy, warsztatu pracy i wieloletniego doświadczenia biegłych.

W zakresie dowodu z opinii biegłego geodety zdaniem sądu opinie złożone w obu sprawach są rzetelne, obiektywne. Stanowisko biegłego wyrażone w opinii ustnej ( k 137v), a dotyczące wariantu II drogi koniecznej jest w pełni uzasadnione biorąc pod uwagę ukształtowanie terenu tj jego znaczny spadek. W takiej sytuacji niecelowym byłoby, by szlak służebny skręcał dwukrotnie na krótkim odcinku pod kątem prostym.

W zakresie kwestii związanych z oszacowaniem kosztów urządzenia służebności drogi koniecznej według poszczególnych wariantów a także w zakresie oszacowania wynagrodzenia z ustanowienie służebności według poszczególnych wariantów sąd oparł się na opiniach biegłego rzeczoznawcy T. D..

Wprawdzie w początkowym etapie postępowania biegła U. Z., która wydawała opinię w sprawie I Ns 342/08 dokonała aktualizacji opinii jednakże miało to miejsce jeszcze przed dodatkowymi oględzinami w sprawie i przed zgłoszeniem dodatkowych wariantów drogi służebnej. Ostatecznie biegła wniosła o zwolnienie jej z obowiązku wykonania w niniejszej sprawie kompleksowej opinii dotyczącej wynagrodzenia za poszczególne warianty zaś zadanie to sąd powierzył biegłemu rzeczoznawcy majątkowemu T. D., który również był obecny na oględzinach nieruchomości. Biegły rzeczoznawca majątkowy T. D. powyższe czynności wykonał prawidłowo- wyceny wynagrodzenia za ustanowienie służebności dokonał w oparciu o wskazaną w treści opinii metodę, a wszelkie wątpliwości stron do opinii wyjaśnił rzeczowo i jasno w uzupełniającej opinii złożonej na rozprawie w dniu 12 maja 215r - k 228. w ocenie sądu wydane przez biegłego opinie są merytoryczne, obiektywne i poparte logiczną argumentacją przedstawioną w treści opinii. W tym miejscu należy podkreślić, że biegły T. D. jest uprawnionym rzeczoznawcą majątkowym z wieloletnim doświadczeniem zawodowym, co również w ocenie sądu przemawia za przyznaniem jego opiniom wydanym w niniejszej sprawie zarówno w przedmiocie oszacowania wynagrodzenia za poszczególne warianty drogi koniecznej jak też w przedmiocie oszacowania kosztów urządzenia poszczególnych wariantów waloru dowodów w oparciu o które sąd może czynić ustalenia w niniejszej sprawie.

Sąd zważył co następuje:

Zgodnie z dyspozycją art. 145 § 1 kc: „jeżeli nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich, właściciel może żądać od właścicieli gruntów sąsiednich ustanowienia za wynagrodzeniem potrzebnej służebności drogowej (droga konieczna)”. Natomiast z treści art. 145 § 2 i § 3 kodeksu cywilnego wynika, że Sąd ustanawiając służebność drogi koniecznej – winien uwzględnić potrzeby nieruchomości nie mającej dostępu do drogi publicznej, stopień uciążliwości dla nieruchomości, przez które droga ma prowadzić oraz interes społeczno-gospodarczy. Ponadto, jeżeli potrzeba ustanowienia drogi jest następstwem sprzedaży gruntu lub innej czynności prawnej, a między interesowanymi nie dojdzie do porozumienia, sąd zarządzi, o ile to jest możliwe, przeprowadzenie drogi przez grunty, które były przedmiotem tej czynności prawnej.

W tym miejscu należy wskazać że wnioskodawczyni jako współwłaścicielka nieruchomości władnącej może w myśl art. 209 kc występować z wnioskiem o ustanowieni drogi koniecznej.

Oczywiście mówiąc o dostępie do drogi publicznej przez pryzmat normy wyrażonej w przepisie art. 145kc nie można mówić tylko o hipotetycznie możliwym połączeniu z siecią dróg publicznych, bowiem art. 145 kc mówi o odpowiednim dostępie do sieci dróg publicznych. Wyrażenie „odpowiedni dostęp” nie zostało zdefiniowane przez ustawodawcę i w związku z powyższym konieczne jest sięgnięcie do potocznego znaczenia tego wyrażenia, a przede wszystkim należy się odnieść do konkretnych okoliczności danej sprawy. Odpowiedni dostęp do dogi publicznej oznacza bezpieczną, nieskrępowaną wolą innych osób możliwość komunikacji nieruchomości z siecią dróg publicznych.

Odnosząc powyższe do stanu faktycznego sprawy należy stwierdzić z całą stanowczością, że nieruchomość wnioskodawczyni nie ma odpowiedniego dostępu do sieci dróg publicznych, i nie zmienia tego faktu okoliczność że kiedyś komunikacja tej nieruchomości z siecią dróg publicznych odbywała się przez bród na rzece. O ile taka komunikacja była do przyjęcia w dawnych czasach kiedy poruszano sie wozem konnym czy też ciągnikiem o tyle w dobie współczesnych środków transportu taki sposób komunikacji na pewno nie zapewniałby odpowiedniego dostępu do drogi publicznej - co zresztą w ocenie sądu wszystkie strony w niniejszej sprawie wzięły pod uwagę bowiem nie zgłaszano wariantu przejazdu przez rzekę. Zdaniem sądu spełniona jest zatem zasadnicza przesłanka dopuszczająca w świetle art. 145 możliwość ustanowienia drogi koniecznej, a mianowicie brak odpowiedniego dostępu nieruchomości wnioskodawczyni do drogi publicznej.

Wobec tego rozważenia i analizy wymaga kwestia wyboru drogi koniecznej. Przy podejmowaniu decyzji w tym przedmiocie sąd jest zobowiązany kierować się kryteriami wskazanymi w treści art. 145kc.

Jak wynika z ustalonego w oparciu o powołane wyżej dowody stanu faktycznego komunikacja działki wnioskodawczyni z drogą powiatową odbywała się po działce (...) szlakiem istniejącym na gruncie oznaczonym jako wariant wnioskodawczyni - kolorem zielonym . W latach wcześniejszych nieruchomości te, a także przylegająca do nich działka siedliskowa uczestnika J. Ś. (1) nr (...) należały do poprzedników prawnych męża wnioskodawczyni oraz uczestników G. W., J. W., Z. G., J. Ś. (1). Strony bowiem zgodnie zeznały, że cały ten kompleks należał do rodziców A. Ś. - teścia wnioskodawczyni i J. Ś. (3) dziadka pozostałych wymienionych wyżej uczestników. (...) te zatem stanowiły kiedyś jeden kompleks gospodarczy i w ręce następców prawnych dostawały się w wyniku kolejno dokonywanych czynności prawnych. Wprawdzie w sprawie nie ustalono jak konkretnie przebiegała historia podziałów nieruchomości jednakże w oparciu o zeznania stron nie ulega wątpliwości że grunty te kiedyś stanowiły jeden kompleks gospodarczy należący do poprzedników prawnych stron co przemawia za tym by szlak służebny prowadził właśnie po tych macierzystych gruntach.

Istniejący szlak oznaczony kolorem zielonym jako wariant wnioskodawczyni choć niewątpliwie wykorzystywany w przeszłości do komunikacji z działką wnioskodawczyni z drogą powiatową w pierwszym odcinku biegnie od drogi gminnej (...) po działce drogowej (...) - która według ewidencji stanowi szlak komunikacyjny i oznaczona jest jak droga. W dalszej jednak części w kierunku zachodnim szlak biegnie przez środek działki siedliskowej na której z rodziną mieszka uczestniczka G. W., a dokładnie pomiędzy budynkiem mieszkalnym, a gospodarczym uniemożliwiając praktycznie zagospodarowanie podwórza np przez przystosowanie go chociażby do potrzeb małego dziecka w celu urządzenia dla niego bezpiecznego miejsca do zabawy- w budynku z uczestniczką G. W. zamieszkuje jej syn z synową i niedawno narodzoną córką. Oczywiści szlak drogowy według wariantu wnioskodawczyni zapewnia dla nieruchomości władnącej bardzo wygodny i nie wymagający praktycznie żadnych nakładów dojazd do drogi publicznej. W ocenie sądu ustanowienie szlaku służebnego według tego wariantu nie spełnia jednak kryteriów z art. 145kc z uwagi na to, że stanowi zbyt duże obciążenie nieruchomości obciążonej oznaczonej nr ewidencyjnym (...). Zarówno w komentarzach do kodeksu cywilnego jak i bogatym orzecznictwie na tle przepisu art 145 kc podnosi się, że z reguły powinno się unikać przeprowadzenia szlaku drogi koniecznej przez siedlisko. Reguła ta jest dość oczywista jeżeli spojrzeć na nią przez pryzmat ustawowej przesłanki jak najmniejszej uciążliwości dla nieruchomości obciążonej. Sposób przeprowadzenia drogi koniecznej przez siedlisko stanowi bowiem zawsze znaczne obciążenie nieruchomości. Oceniając tę kwestię na gruncie okoliczności faktycznych niniejszej sprawy należy wskazać, że przeprowadzenie szlaku drogi koniecznej według wariantu wnioskodawczyni czyli przez środek siedliska w zasadzie pod oknami i wejściem do budynku mieszkalnego na działce gdzie zamieszkuje uczestniczka G. W. byłoby z punktu widzenia normy zawartej w art 145§1i 3 niedopuszczalne w szczególności w sytuacji kiedy istnieje możliwość przeprowadzenia drogi służebnej według innego wariantu przy zachowaniu zasady by droga prowadziła przez nieruchomości które kiedyś stawiły grunty macierzyste.

W tym miejscu sąd pragnie zauważyć, że właśnie kierując się ustawową przesłanką prowadzenia drogi koniecznej w miarę możliwości po gruntach z których dana nieruchomość pozbawiona drogi publicznej powstała sąd w niniejszej spawie odrzucił koncepcje obciążania drogą konieczną działki (...) stanowiącej własność S. M. (1) (wariant I i III). Uczestnik ten nie godził się na obciążanie służebnością jego nieruchomości i w ocenie sądu skoro jest możliwość przeprowadzenia drogi koniecznej po gruntach które powstały z podziałów kiedyś nieruchomości macierzystej należącej do przodków wnioskodawczyni i uczestników do których należą działki (...), to brak jest podstaw do obciążania działki (...) która do kompleksu tych nieruchomości nie należała. Za odrzuceniem tych propozycji drogi koniecznej przemawia również stosunkowo wysoki koszt urządzenia drogi według tych wariantów który przy wariancie I został oszacowany przez biegłego rzeczoznawcę majątkowego na kwotę 5855,80zł zaś przy wariancie III na kwotę 5041,52zł.

Biorąc pod uwagę podniesione wyżej argumenty optymalnym wariantem drogi koniecznej w niniejszej sprawie jest szlak według wariantu II. Droga służebna biegnie na pierwszym odcinku od drogi gminnej po istniejącym na gruncie szlaku który jest urządzony - działka drogowa (...), zaś w dalszej części szlak służebny odbija w kierunku północno- zachodnim, tak by nie prowadzić przez środek działki siedliskowej (...) ale biec przy jej północnej granicy za budynkiem gospodarczym - szlak ten został wyznaczony literami i cyframi C-8-9-3-4-10-E-F na szkicu sytuacyjnym biegłego geodety J. D. (1). Szlak ten ma szerokość od 2,5 do 3m na działce drogowej (...), poszerza się do 5metrów szerokości przy zjeździe w kierunku północno zachodnim na działce (...) i dalej w kierunku zachodnim zwęża się do szerokości ok. 2,70 za budynkiem gospodarczym na działce (...) osiągając szerokość 3m przy granicy z działką władnąca nr (...).

Droga poprowadzona w ten sposób wymaga pewnych nakładów oszacowanych przez biegłego na kwotę 2845,31zł niemniej jednak jej przeniesienie na skraj siedliska zapewni dogodne połączenie z działką władnącą, a mieszkańcom siedliska na działce (...) stworzy możliwość zagospodarowania podwórza w szczególności przestrzeni bezpośrednio przed budynkiem mieszkalnym i urządzenia go zgodnie z wolą właścicieli nieruchomości bez naruszania przy tym uprawnień osób korzystających z dojazdu do nieruchomości władnącej. W tym miejscu warto przypomnieć dość znamienne zeznania uczestniczki G. W., która wprost zeznała że nie ma dla niej znaczenia kto wygra czy przegra sprawę lecz chce by przejazdy i przechody odbywały się bez wzajemnych konfliktów i dlatego wyraża zgodę na dojazd przy północnej granicy działki obiecując pomoc w urządzeniu tego dojazdu.

W ocenie sądu droga według wariantu drugiego jest optymalna również z punktu wiedzenia interesu społeczno gospodarczego- w sytuacji bowiem konfliktu sąsiedzkiego na tle wykonywanych przejazdów - przesunięcie szlaku ze środka nieruchomości ( sprzed budynku mieszkalnego) na północny skraj działki (...) sprawi, że wykonywanie przejazdów i przechodów nie będzie siłą rzeczy rodzić takich konfliktów jak dotychczas.

W tym miejscu sąd pragnie podkreślić że koszty urządzenia wariantu II drogi koniecznej praktycznie niewiele odbiegają od kosztów ustanowienia drogi według wariantu wnioskodawczyni który nie wymaga żadnego urządzenia. Jak bowiem wynika z opinii biegłego rzeczoznawcy majątkowego T. D. koszty urządzenia drogi według wariantu drugiego łącznie z wynagrodzeniem należnym za ustanowienie służebności dla właścicielu obu obciążonych nieruchomości to kwota ok 5600zł zaś koszty samego wynagrodzenia za wariant wnioskodawczyni to kwota 5040zł .

W tym miejscu podkreślić należy że mówiąc o szlaku drogi służebnej należy mieć na uwadze służebność a więc ograniczone prawo rzeczowe polegające na prawie przejazdu przechodu przez cudzą nieruchomość – nie ma więc tutaj mowy o drodze w rozumieniu przepisów ustawy o drogach publicznych ani konieczności zachowania przewidzianych prawem budowlanym odległości obiektów budowlanych od takiej drogi. Uprawnieniu każdoczesnego właściciela nieruchomości władnącej do wykonywania przejazdów czy przechodów po działce obciążonej odpowiada obowiązek znoszenia tego uprawnienia przez właściciela nieruchomości obciążonej i nie czynienia uprawnionym żadnych przeszkód w wykonywaniu przysługującego im prawa. Zauważyć trzeba, że z okoliczności faktycznych spawy wynika, że przejazdy do nieruchomości wnioskodawczyni nie są wykonywane często i zwykłe wykonywanie przejazdów czy też przechodów do działki siedliskowej wnioskodawczyni po działce drogowej (...) i (...) według wariantu II nie będzie stanowiło nadmiernej uciążliwości dla właścicieli nieruchomości obciążonych. W tym miejscu sąd pragnie podkreślić , że nie sposób zgodzić się z argumentacją uczestnika J. Ś. (1), że od wykonywania przejazdów po działce drogowej pęka jego budynek mieszkalny usytuowany na działce (...). Korzystanie bowiem przez wnioskodawczynię z przejazdów rowerem czy przechodów ewentualnie przejazdów samochodem kilka razy w roku z oczywistych względów nie może być przyczyną pękania ścian w budynku. Uczestnik sam zresztą przyznał że budynek jest nieodwodniony bo pani Ś. nie chce go puścić do rzeki. Działka (...) po której sąd ustanowił służebność jest działką drogową, a więc z istoty przeznaczoną do komunikacji. Mając na uwadze całość powyższych rozważań sąd uznał za zasadne ustanowić drogę służebną według wariantu II, o czym orzeczono w punkcie I sentencji postanowienia.

Orzekając zatem o ustanowieniu szlaku drogi koniecznej według wariantu II, sąd zasądził na rzecz właściciela działki (...) J. Ś. (1) oraz na rzecz współwłaścicieli działki (...) stosownie do wielkości ich udziałów we współwłasności tej nieruchomości wynagrodzenie zgodnie z opinią pisemną biegłego rzeczoznawcy T. D. z dnia 18 lutego k 176 - tabela dla wariantu II) - pkt II postanowienia.

Wyżej oceniając dowody w spawie sąd uzasadnił dlaczego oparł się na opinii biegłego T. D.. Odnosząc się do żądań uczestnika J. Ś. (1) że nie chce on wynagrodzenia tylko chce w zamian żeby wnioskodawczyni przeniosła na niego własność innej swojej nieruchomości to sad pragnie zauważyć że orzecznictwo dopuszcza różne formy wynagrodzenia za ustanowienie służebności ale niewątpliwe by wynagrodzeniem tym było przeniesienie własności innej nieruchomości na rzecz właściciela działki obciążonej konieczna byłaby w tym zakresie pełna zgoda właściciela działki władnącej- a w takim przypadku najprawdopodobniej właściciele nieruchomości dokonali by powyższych czynności w tym również ustanowienia służebności zgodnie ( przed notariuszem ) bez konieczności udziału sądu – ta sama uwaga dotyczy sytuacji w której strony porozumiałyby się z właścicielem działki (...)- S. M. (2) i urządziły za jego zgodą krótszy dojazd do drogi publicznej (...). Takie uzgodnienia nie zostały jednak poczynione co spowodowało konieczność rozpoznania spornej sprawy o przejazd przez sąd w niniejszym postępowaniu. Dlatego też orzekając o wynagrodzeniu za ustanowienie służebności sad oparł się o opinię biegłego T. D. i zasadził jednorazowe wynagrodzenie za ustanowienie służebności na rzecz właścicieli działek obciążonych według wartości wskazanych w opinii biegłego.

Sad przyznał biegłej U. Z. – która ostatecznie nie wydawała kompleksowej opinii w spawie wysokości wynagrodzenia za poszczególne warianty drogi koniecznej – wynagrodzenie za udział w oględzinach przedmiotu postępowania w niniejszej spawie zgodnie z przedłożonym w tym zakresie rachunkiem ma kwotę– 63,94zł ( art. 288 kpc w związku z art. 13§2 kpc)

Orzeczenie sądu w zakresie kosztów postępowania znajduje podstawę prawną w treści art. 520§2kpc. Nie ulega wątpliwości, że interesy wnioskodawczyni i uczestników były sprzeczne. Wnioskodawczyni nie wyrażała zgody na żadne ugodowe załatwienie spornej kwestii wnosząc by służebność ustanowiona była dotychczasowym szlakiem. Uczestniczka G. W. zainteresowana była przeniesieniem szlaku ze środka działki na północ ale zgłaszała również wariant mający obciążać działkę S. R. uczestnik J. Ś. (1) zgłaszał wariant obciążający działkę S. M. (1). Łączne koszty opinii biegłych w sprawie wyniosły 2595,59zł. W toku sprawy zaliczkę w kocie 1000zł uiściła G. W. i zdaniem sądu zasadne jest by w takim zakresie partycypowała w kosztach postępowania - to bowiem ona jako jedyny współwłaściciel nieruchomości (...) na niej zamieszkała była faktycznie zainteresowana w ustaleniu służebności z pominięciem środkowej części jej działki siedliskowej. W ocenie sądu biorąc po uwagę interesy stron i wynik postępowania uczestnik J. Ś. (1) winien partycypować w kosztach na kwotę 500zł, zaś pozostałe koszty w kocie 1095,59zł winny obciążać wnioskodawczynię. Zdaniem sądu biorąc pod uwagę wynik sprawy brak było podstaw do obciążania pozostałych uczestników kosztami tego postępowania. Oczywiście koszty zastępstwa procesowego oraz wszelkie inne wydatki związane z uczestnictwem stron w sprawie strony ponoszą w granicach poniesionych wydatków.