Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 7 października 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach w Wydziale I Cywilnym

w składzie następującym :

Przewodniczący : SSA Piotr Wójtowicz

Sędziowie : SA Lucyna Świderska-Pilis

SO -del. Ewa Solecka (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 7 października 2015 r.

na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi J. B.

na przewlekłość postępowania

w sprawie Sądu Okręgowego w Częstochowie sygn.akt I 1 RC 1627/13

z udziałem Skarbu Państwa- Prezesa Sądu Okręgowego w(...)

postanawia :

oddalić skargę.

SSO-del. Ewa Solecka SSA Piotr Wójtowicz SSA Lucyna Świderska-Pilis

UZASADNIENIE

J. B. wniósł 7 sierpnia 2015 r. skargę na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki, zarzucając przewlekłość postępowania toczącego się przed Sądem Okręgowym w Częstochowie sygn.akt I 1 RC 1627/13. Domagał się stwierdzenia, że w przedmiotowej sprawie nastąpiła przewlekłość postępowania w sprawie trzech wniosków pozwanego o zmianę zabezpieczenia złożonych 29 maja 2015 r. i przyznania mu od Skarbu Państwa kwoty 15.000 zł tytułem odszkodowania za nieuzasadnioną zwłokę w rozpoznaniu sprawy.

W uzasadnieniu J. B. wskazał, że na rozprawie dnia 22 maja 2015 r. został zobowiązany przez Sąd do sprecyzowania wniosków zawartych w jego piśmie z 12 maja 2015 roku, co uczynił w zakreślonym siedmiodniowym terminie, składając trzy wnioski o zmianę zabezpieczania i dokonując opłaty sądowej w dniu 29 maja 2015 r. Z niewiadomych powodów Sąd wyznaczył odległy termin rozprawy na 10 sierpnia 2015 r., naruszając tym samym art. 737 kpc. Podkreślił, że jeden z wniosków dotyczył zabezpieczenia osobistych kontaktów pozwanego z dziećmi w okresie wakacyjnym, zatem powinien był zostać rozpoznany jeszcze przed rozpoczęciem wakacji.

Prezes Sądu Okręgowego w (...) zgłosił swe przystąpienie do sprawy oraz wniósł o oddalenie skargi stwierdzając, że jej zarzuty są nieuzasadnione. Nie miało bowiem miejsca w toku przedmiotowego postępowania zjawisko nieuzasadnionej przewlekłości postępowania w rozumieniu art. 2 ustawy z 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki. Do długotrwałości postępowania w sposób istotny przyczynia się sam skarżący, który korzysta z różnych instytucji procesowych, w tym wniosku o wyłączenie sędziego i licznych zażaleń, co wpływa na konieczność podejmowania w sprawie dodatkowych czynności.

Sąd Apelacyjny ustalił, co następuje:

Wnoszący skargę zarzuca, iż przewlekłość postępowania w sprawie niniejszej miała miejsce w zakresie rozpoznania trzech jego wniosków złożonych w piśmie z 12 maja 2015 roku. W piśmie datowanym 11 maja 2015 r., noszącym prezentatę sądu z 12 maja 2015 r., pozwany złożył kilkanaście wniosków. W związku z ich niejasnością Sąd Okręgowy w Częstochowie na rozprawie w dniu 22 maja 2015 roku zobowiązał J. B. do sprecyzowania postulatów ujętych w wymienionym piśmie pod pozycjami 14,3,4,5 i 18, przez podanie czy należy je traktować jako wnioski o zmianę zabezpieczenia powództwa, a jeżeli tak - wskazanie żądania wraz z uzasadnieniem i uiszczenie opłaty od wniosku, w terminie siedmiu dni pod rygorem zwrotu wniosku ( pismo z 11 maja 2015 r.- k. 780- 790 akt, protokół rozprawy z 22 maja 2015 r.- k. 843 verte 844).

Dnia 29 maja 2015 r. do Sądu Okręgowego w Częstochowie wpłynął wniosek pozwanego o zmianę zabezpieczenia, w którym pozwany domagał się powierzenia mu władzy rodzicielskiej, ustalenia iż każdorazowym miejscem zamieszkania dzieci stron będzie adres zamieszkania pozwanego, ustalenia, że dzieci będą przebywały u pozwanego od niedzieli od godziny dwudziestej do piątku do godziny osiemnastej, a także ustalenia, że w okresie wakacyjnym dzieci będą pod opieką pozwanego w drugi i czwarty tydzień lipca, a także drugi i czwarty tydzień sierpnia ( k.849). Kilka dni wcześniej, bo 22 maja 2015 r. wydane zostało postanowienie o zmianie kontaktów pozwanego z małoletnimi dziećmi ( k.845 akt).

W dniu 1 czerwca 2015 r. wpłynęło zażalenie pozwanego na postanowienie z dnia 13 maja 2015 r. ( k.858). Dnia 17 czerwca 2015 roku wydane zostało zarządzenie sędziego o wyznaczeniu terminu rozprawy na dzień 10 sierpnia 2015 roku. Wniosek pozwanego z 29 maja 2015 r. doręczony został sędziemu referentowi w dniu 10 czerwca 2015 r., gdy już sędzia ten korzystał z urlopu wypoczynkowego w okresie od 1 do 8 czerwca 2015 r. i od 10 do 31 lipca 2015 roku (pismo Prezesa Sądu Okręgowego w (...) z 2 września 2015 r.). W dniu 6 lipca 2015 r. wpłynęło do akt zażalenie pozwanego na postanowienie z 22 maja 2015 roku. Równocześnie złożony został wniosek o wyłączenie sędziego referenta SSO A. G., który rozpoznany został 14 lipca 2015 roku; wydano postanowienie o oddaleniu tego wniosku ( k.884 i 911). Od 22 czerwca 2015 r. do 5 sierpnia 2015 r. akta znajdowały się w Sądzie Apelacyjnym w Katowicach, gdzie skierowane zostały z zażaleniem pozwanego na postanowienie z 20 października 2014 r. i apelacją pozwanego od wyroku, który zapadł w sprawie 19 lutego 2015 r. ( k.874,881).

W dniu 30 lipca 2015 roku wpłynęło zażalenie pozwanego na postanowienie z dnia 14 lipca 2015 r. w przedmiocie wyłączenia sędziego ( k.921). Rozprawa wyznaczona na dzień 10 sierpnia 2015 roku została w związku z tym odwołana, z uwagi na nieprawomocność postanowienia oddalającego wniosek o wyłączenie sędziego referenta. Kolejny termin rozprawy wyznaczony został w dniu 12 sierpnia 2015 r. na 10 września 2015 r. ( k.935). Na tej rozprawie wniosek pozwanego o zmianę postanowienia w zakresie powierzenia pieczy nad małoletnimi dziećmi został oddalony ( k.949).

W dniu 13 sierpnia 2015 r. akta sprawy wpłynęły do Sądu Apelacyjnego w Katowicach wraz ze skargą pozwanego na przewlekłość postępowania. Zostały przesłane do Sądu Okręgowego w Częstochowie dnia 31 sierpnia 2015 r. ze zobowiązaniem do ich bezzwłocznego zwrotu po terminie rozprawy wyznaczonej na 10 września 2015 roku ( k.936)

Sąd Apelacyjny zważył :

Skarga nie zasługiwała na uwzględnienie i jako bezpodstawna podlegała oddaleniu.

Pojęcie przewlekłości postępowania w rozumieniu ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz.U. Nr 179,poz. 1843) wynika z treści jej art. 2 ust. 1 . Przewlekłość miejsce wówczas , gdy postępowanie w sprawie trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, albo dłużej niż to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego. Zgodnie z dyspozycją art. 2 ust. 3 powołanej ustawy, dla stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, należy w szczególności ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd, w celu wydania w sprawie rozstrzygnięcia co do istoty uwzględniając charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania.

W kontekście powyższego stwierdzić należy, że w niniejszej sprawie przewlekłość nie miała miejsca.

Wnoszący skargę odwołał się do treści art. 737 kpc, który stanowi, że wniosek o udzielenie zabezpieczenia podlega rozpoznaniu bezzwłocznie, a jeżeli ustawa przewiduje rozpoznanie wniosku na rozprawie, należy ją wyznaczyć tak, aby rozprawa mogła odbyć się w terminie miesięcznym od dnia wpływu wniosku.

Faktem jest, że wnioski pozwanego o zmianę udzielonego zabezpieczenia nie zostały rozpoznane przez sąd w terminie jednego miesiąca, o którym mówi wymieniony przepis. Nie przesądza to jednak o tym, jakoby w sprawie miała miejsce nieuzasadniona zwłoka w rozumieniu ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. Na wstępie zaznaczyć należy, że niezasadnie wskazywał pozwany datę 12 maja 2015 roku jako początek biegu przedmiotowego miesięcznego terminu i stwierdzał w uzasadnieniu skargi, że Sąd Okręgowy w Częstochowie powinien był rozpoznać jego wnioski już na rozprawie w dniu 22 maja 2015 roku. Wnioski pozwanego zawarte w piśmie z 12 maja 2015 r. dotknięte były bowiem brakami formalnymi i w związku z tym w dniu 22 maja 2015 roku nie podlegały rozpoznaniu. Nie może budzić wątpliwości, że miesięczny termin do rozpoznania wniosku o udzielenie zabezpieczenia wskazany w art. 737 kpc rozpoczyna swój bieg dopiero wtedy, gdy wniosek o zabezpieczenie został prawidłowo zgłoszony, zatem wolny jest od braków.

Jak zgodnie przyjmuje się w orzecznictwie, terminy o których mowa w art. 737 kpc są terminami instrukcyjnymi, skierowanymi do sądu, lecz ich naruszenie nie powoduje automatycznie stwierdzenia przewlekłości (vide- postanowienie Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 8 sierpnia 2014 r., IIS 78/14,LEX nr 1569132, postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 30 września 2013 r., IS 117/13,LEX nr 1378727). O przewlekłości postępowania można mówić dopiero wówczas, gdy pomiędzy kolejnymi czynnościami procesowymi sądu występują długie i nieuzasadnione przerwy albo też pewne czynności są mało celowe lub nie są podejmowane w ogóle. Z przedstawionego powyżej kalendarium czynności podejmowanych przez Sąd w niniejszej sprawie po dniu 29 maja 2015 r., kiedy to pozwany uzupełnił braki formalne przedmiotowych wniosków, wynika, iż rozpoznanie tychże dopiero 10 września 2015 r. podyktowane było okolicznościami obiektywnymi, spowodowanymi w znacznym zakresie działaniami procesowymi samego pozwanego. Tok rozpoznania merytorycznego sprawy w pierwszej instancji nie jest niezależny od tego, jak często zachodzi konieczność przekazania akt postępowania do sądu instancji wyższej, wraz ze środkami odwoławczymi wnoszonymi przez strony. W sytuacji, gdy rozpoznaniu podlega, jak miało to miejsce w sprawie niniejszej, wiele zażaleń na różne orzeczenia, oznacza to bowiem, że Sąd pierwszej instancji doznaje ograniczeń przy dokonywaniu swych czynności i wyznaczaniu terminów, z uwagi na okresy, gdy nie dysponuje aktami sprawy. Pozwany wniósł (do dnia 30 lipca 2015 r.) jedenaście zażaleń na różne orzeczenia sądu. Także wnioski stron o wyłączenie sędziego są bezpośrednim powodem wstrzymania toku postępowania do czasu ich prawomocnego rozstrzygnięcia, gdyż zgodnie z wymogiem art. 50 § 3 kpc, aż do rozstrzygnięcia sprawy o wyłączenie sędzia może spełniać tylko czynności niecierpiące zwłoki. I taka sytuacja miała miejsce w niniejszym przypadku. Okresy pomiędzy poszczególnymi czynnościami sadowymi w przedmiotowym okresie postępowania nie były nadmierne, przy uwzględnieniu obciążenia sędziów Sądu Okręgowego w Częstochowie, okresu urlopowego i sytuacji procesowej (niemożność podejmowania czynności przez sędziego referenta objętego wnioskiem o wyłączenie).

Z podanych wyżej względów, na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki skargę należało oddalić.

SSO-del. Ewa Solecka SSA Piotr Wójtowicz SSA Lucyna Świderska-Pilis