Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 sierpnia 2015 roku

Sąd Apelacyjny w Łodzi, II Wydział Karny, w składzie:

przy udziale H. T., Prokuratora Prokuratury Apelacyjnej w Łodzi

po rozpoznaniu w dniu 20 sierpnia 2015 roku

sprawy

P. S.

oskarżonego z art. 148 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim

z dnia 8 kwietnia 2015 roku, sygn. akt III K 4/15

1.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

2.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. Ł. O. – Kancelaria Adwokacka w P. kwotę 738 (siedemset trzydzieści osiem) złotych tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu
z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

3.  zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych związanych z postępowaniem przed sądem apelacyjnym.

SSA Jarosław Papis SSA Piotr Feliniak SSA Krzysztof Eichstaedt

Sygn. akt II AKa 125/15

UZASADNIENIE

Prokurator oskarżył P. S. o to, że:

w dniu 26 października 2014 roku na Placu (...) w T. woj. (...) w godzinach 21.00 – 23.00 działając wspólnie i w porozumieniu z nieletnim, co do którego wyłączono materiały do odrębnego postępowania, w zamiarze ewentualnym pozbawienia życia, dokonał zabójstwa W. G. w ten sposób, że nieletni bił pokrzywdzonego rękoma po głowie i twarzy, a gdy ten od uderzeń upadł na asfalt, obaj kopali i bili rękoma pokrzywdzonego po głowie oraz tułowiu sprawdzając czy nadal żyje, powodując u pokrzywdzonego następujące obrażenia: wielomiejscowe stłuczenia powłok głowy w zakresie twarzy i części owłosionej z rozfragmentowaniem kości twarzoczaszki, odmą podskórną i powstaniem krwiaka podczepcowego, wybroczyny krwawe pod spojówką gałkową lewego oka, niewielki krwiak podtwardówkowy, krwiak podpajęczynówkowy i krwi ogłowie wewnętrzne, obecność krwi w drogach oddechowych, ogniska zachłystów krwią w płucach, wielomiejscowe złamania żeber po stronie lewej, złamania pojedynczego żebra po stronie prawej, wielomiejscowe podbiegnięcie krwawe pod opłucną ścienną, w worku osierdziowym i w przestrzeni około aortalnej, tłuczenie płuc, podbiegnięcia krwawe w tkankach miękkich grzbietu bez cech trwania, podbiegnięcia krwawe w tkankach miękkich szyi ze złamaniem kości gnykowej i podbiegnięciami krwawymi w błonie śluzowej krtani, pęknięcie wątroby, podbiegnięcia krwawe w więzadłach wątrobowych, niewielki krwiak jamy otrzewnej, podbiegnięcia krwawe w otrzewnej w okolicy pęcherza moczowego, pojedynczy siniec na grzbietowej powierzchni śródręcza, przy czym bezpośrednią przyczyną śmierci W. G. były obrażenia wielonarządowe w szczególności klatki piersiowej i głowy, tj. o czyn z art. 148 § 1 k.k.

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 8 kwietnia 2015 roku w sprawie, sygn. akt III K 4/15:

- P. S. uznano za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu wyczerpującego dyspozycję art. 148 § 1 k.k. z tą jedynie zmianą w jego opisie, iż przyjmuje, że oskarżony wielokrotnie kopał pokrzywdzonego w okolice tułowia i głowy i za to na podstawie powołanego przepisu wymierza oskarżonemu karę 12 (dwunastu) lat pozbawienia wolności;

- na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczono P. S. okres rzeczywistego pozbawienia wolności od dnia 27 października 2014 r. do dnia 20 stycznia 2015 r.

Zasądzono koszty obrony z urzędu oraz częściowy zwrot kosztów sądowych (wyrok k. 357-358).

Apelację od powyższego wyroku złożył obrońca oskarżonego.

I.  Na mocy art. 444 k.p.k. i art. 425 § 1-3 k.p.k. zaskarżył powyższy wyrok w całości na korzyść oskarżonego P. S..

II.  Wyrokowi zarzucił na mocy art. 438 pkt 3 k.p.k.:

III.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, a mający wpływ na jego treść przez przyjęcie na podstawie nieprawidłowej oceny dowodów, że oskarżony P. S. popełnił zarzucany mu czyn zabroniony określony w art. 148 § 1 k.k., w sytuacji gdy z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że oskarżony P. S. w dniu zdarzenia, wielokrotnie kopiąc w okolice tułowia i głowy pokrzywdzonego W. G., nie działał z zamiarem, nawet ewentualnym spowodowania jego śmierci o czym świadczy w szczególności niewielka siła zadanych pokrzywdzonemu przez oskarżonego ciosów obutą stopą, rodzaj obrażeń jakich doznał w wyniku zadanych mu ciosów pokrzywdzony, umiejscowienie tych obrażeń na ciele pokrzywdzonego, ilość zadanych ciosów oraz okoliczności w jakich doszło do przestępnego działania oskarżonego – oskarżony w dniu zdarzenia brał udział wspólnie z nieletnim P. I. w pobiciu pokrzywdzonego i tym samym swoim zachowaniem nie wyczerpał dyspozycji art. 148 § 1 k.k. a jedynie dopuścił się występku określonego w art. 158 § 1 i 3 k.k., gdyż Sąd nie ustalił indywidualnego sprawstwa skutku w postaci śmierci pokrzywdzonego w wyniku pobicia go przez oskarżonego P. S. i nieletniego P. I. a sprawca następstwo czynu w postaci śmierci ogarniał nieumyślnością. Z ostrożności procesowej, w wypadku niepodzielenia przez Sąd wskazanego powyżej zarzutu, zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił na podstawie art. 438 pkt 4 k.p.k.: a. rażącą niewspółmierność kary orzeczonej wobec P. S. a polegającą na wymierzeniu oskarżonemu przez Sąd kary 12 lat pozbawienia wolności.

IV.  Podnosząc te zarzuty, wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez uznanie, że czyn oskarżonego stanowi występek określony w art. 158 § 1 i 3 k.k. i wymierzenie mu za to stosownej kary pozbawienia wolności; z ostrożności procesowej w przypadku przyjęcia winy i sprawstwa oskarżonego P. S. wniósł o zmianę wyroku w części dotyczącej kary i wymierzenie oskarżonemu za czyn opisany w akcie oskarżenia kary 10 (dziesięciu) lat pozbawienia wolności ewentualnie wniósł o uchylenie sprawy i przekazanie jej do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Piotrkowie Tryb. (apelacja k. 411 – 416).

W aktach sprawy znajduje się pismo oskarżonego skierowane do sądu odwoławczego (k. 377).

Wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 20 sierpnia 2015 roku utrzymano zaskarżony wyrok w mocy (k. 459).

Wnioski o sporządzenie uzasadnienia wnieśli oskarżony (k. 474) oraz jego obrońca (k. 466).

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja nie jest zasadna zarówno co do zarzutu opartego na przesłance określonej w art. 438 pkt 3 k.p.k., jak i zarzutu, który zdaniem skarżącego znajduje oparcie w przesłance określonej w art. 438 pkt 4 k.p.k.
Na wstępie stwierdzić należy, iż skarżący podnosząc zarzut błędu w ustaleniach faktycznych ,w istocie kwestionuje zarówno ocenę dowodów dokonaną przez sąd I instancji, jak i w konsekwencji ocenę prawno – karną przypisanego oskarżonemu czynu, przy czym nie neguje udziału oskarżonego w przedmiotowym zdarzeniu. Należy więc przypomnieć, iż analiza zgromadzonych dowodów, wydany wyrok, jego pisemne uzasadnienie pozostają pod ochroną art. 7 k.p.k., bowiem dokonane przez sąd meriti ustalenia faktyczne oraz ocena zgromadzonego materiału dowodowego:

1)  została poprzedzona ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art.410 k.p.k.) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art.2 §2 k.p.k.);

2)  stanowi wynik rozważenia wszystkich okoliczności, przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego (art. 4 k.p.k.);

3)  jest wyczerpująco i logicznie, z jednoczesnym uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (art.424§1 pkt 1 k.p.k.) – podobnie wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 1990r., OSNKW 1991r. z. 7-9, poz. 41 oraz wyrok Sąd Najwyższy z dnia 3 września 1998r., Prok. i Pr. – wkł. 1999r., nr 2, poz. 6.

Treść uzasadnienia zaskarżonego wyroku prowadzi do wniosku, iż sąd meriti w sposób bardzo dokładny wskazał, jakim dowodom dał wiarę, a jakim odmówił waloru wiarygodności i dlaczego, kierując się przy tym zasadami omówionymi powyżej.

Skarżący w istocie nie kwestionuje poczynionych ustaleń, na co wskazuje uzasadnienie stawianego zarzutu. Cytuje bowiem obficie orzecznictwo Sądu Najwyższego dotyczące problematyki art. 148 § 1 oraz art. 158 § 3 k.k., a następnie podnosi, iż w jego ocenie, w realiach przedmiotowej sprawy, materiał dowodowy uzasadnia odpowiedzialność oskarżonego w oparciu o ten drugi przepis (k. 414).

Pomija więc w całości ocenę dowodów oraz rozważania prawne zawarte w treści uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia na k. 4-6, w tym najistotniejszą ich część wskazującą na fakt, iż zachowania obu sprawców spięte były przypisaną im konstrukcję współsprawstwa, w której to konstrukcji wykazano, iż oskarżony, w ramach przypisanego mu zamiaru ewentualnego obejmował swoim zamiarem nie tylko własne działanie, ale także działanie nieletniego współsprawcy.

Istotne przy tym jest to, że oskarżony włączył się do tego działania w jego pierwszej fazie i uczestniczył w nim aż do jego końca, przy czym w sumie trwało ono kilkadziesiąt minut. Zasadnie więc to działanie oceniono jako współsprawstwo w zakresie przypisanej oskarżonemu zbrodni zabójstwa.

Skarżący nie wykazał, aby ocena ta była błędna i aby powstała ona w oparciu o błędne ustalenia faktyczne. Środek odwoławczy nie dostarcza takiej argumentacji, bowiem jednoznacznie z niego wynika, iż skarżący chce, aby działania oskarżonego ocenione zostały indywidualnie, niezależnie od działań drugiego współsprawcy. Wynika więc z niego, iż ma on niepodlegający uwzględnieniu, w toku postępowania odwoławczego, charakter polemiki z prawidłowymi ustaleniami oraz ocenami sądu I instancji.

Nie podlega także uwzględnieniu zarzut oparty na przesłance z art. 438 pkt 4 k.p.k.

Rażąca niewspółmierność wymierzonej oskarżonemu kary zachodzi wtedy, gdy suma zastosowanych kar i środków karnych za przypisane oskarżonemu przestępstwo nie uwzględnia należycie stopnia społecznej szkodliwości czynu oraz nie realizuje w wystarczającej mierze celu kary w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, z jednoczesnym uwzględnieniem celów zapobiegawczych i wychowawczych, jakie kara ma osiągnąć w stosunku do skazanego (por. na gruncie kodeksu karnego z 1969 r. : wyr. SN z dnia 10.07.1974 r. OSNKW 1974, z. 11, poz. 213 ; zobacz też wyr. SN z dnia 14.11.1986 r. OSNPG 1987, z. 10, poz. 131 oraz z dnia 30.11.1990 r., OSNKW 1991, z. 7-9, poz. 39). Z uwagi na znaczne przewartościowanie tzw. dyrektyw sądowego wymiaru kary w art. 53 kk dodać należy, iż w każdym przypadku sąd powinien baczyć przede wszystkim na to, aby dolegliwość całokształtu represji nie przekraczała stopnia jego winy, albowiem każda kara nie spełniająca tego ostatniego wymogu uznana będzie za rażąco surową w rozumieniu art. 438 pkt 4 kpk.

Jak czytamy w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14.11.1973 r. (OSNPG 1974, z. 3-4, poz. 51), rażąca niewspółmierność kary, o której mowa w art, 387 pkt 4 (ob. 438 pkt 4) kpk, zachodzić może tylko wówczas, gdyby na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary, można było przyjąć, iż zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez sąd pierwszej instancji a karą, jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej, w następstwie prawidłowego zastosowania w sprawie dyrektyw wymiaru kary przewidzianych w art. 50 (ob. 53) kk oraz zasad ukształtowanych przez orzecznictwo Sądu Najwyższego (zob. też aprobujące uwagi M. Cieślaka i Z. Dody, Pal. 1975, nr 3, str. 64).

Na gruncie art. 438 pkt 4 kpk nie chodzi więc o każdą ewentualną różnicę w ocenach co do wymiaru kary, ale o różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby – również w potocznym znaczeniu tego słowa – „rażąco” niewspółmierną, to jest niewspółmierną w stopniu nie dającym się wręcz zaakceptować.

Przechodząc już bezpośrednio na grunt niniejszej sprawy nadmienić należy, iż sąd meriti prawidłowo ustalił katalog okoliczności łagodzących i obciążających i nadał im właściwe znaczenie, a więc brak jest podstaw do uznania, iż w przedmiotowej sprawie zaistniała sytuacja, o której mowa we wniesionym środku odwoławczym.

Z tych też względów orzeczono jak w sentencji wyroku.

O kosztach obrony z urzędu rozstrzygnięto przy uwzględnieniu nakładu pracy

obrońcy oraz obowiązujących stawek.

Zwolniono oskarżonego od obowiązku uiszczenia kosztów związanych z postępowaniem odwoławczym.