Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 września 2015 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie Wydział II Karny w składzie:

Przewodniczący: SSO Andrzej Borek

Sędziowie: SSO Mariusz Sztorc /spraw./

SSO Grażyna Artymiak

Protokolant: protokolant Anna Matuszkiewicz

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Rzeszowie – Danuty Czarnoty

oraz oskarżyciela posiłkowego - M. W.

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 września 2015 r.

sprawy W. S. oskarżonego o przestępstwo z art. 288 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Rzeszowie

z dnia 15 kwietnia 2015 r., sygnatura akt X K 738/14

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Rzeszowie do ponownego rozpoznania.

SSO Grażyna Artymiak SSO Andrzej Borek SSO Mariusz Sztorc

Sygn. akt II Ka 332/15

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Rzeszowie wyrokiem z dnia 15 kwietnia 2015 r., sygn. akt X K 738/14 uznał oskarżonego W. S. za winnego tego, że w dniu 15 listopada 2013 r. na ul. (...) w R. dokonał umyślnego uszkodzenia drzwi przednich lewych oraz klamki w/w drzwi w samochodzie marki C. (...) o nr rej. (...) poprzez kopnięcie w nich nogą w wyniku czego powstały straty w kwocie 5762 zł na szkodę M. W. tj. popełnienia czynu z art. z art. 288 § 1 kk, i za to na mocy art. 288 § 1 kk wymierza mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk i art. 70 § 1 pkt 1 kk warunkowo zawiesił na okres próby 2 lat.

Na podstawie art. 46 § 1 kk zobowiązał oskarżonego do naprawienia szkody w całości poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego M. W. kwoty 5.762 zł.

Na podstawie art. 627 kpk w zw. z §14 ust. 2 pkt 3 w zw. z §14 ust. 7 w zw. z §16 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2002 Nr 163 poz. 1348 z pozn. zm.) zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego M. W. wydatki związane z ustanowieniem pełnomocnika w kwocie 672 zł, natomiast na podstawie art. 627 kpk i art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz.U. tj. 1983 nr 49 poz. 223 z późn. zm.) zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w kwocie 90 zł tytułem zwrotu wydatków oraz w kwocie 120 zł tytułem opłaty.

Apelację od powyższego wyroku wniósł obrońca oskarżonego. Zaskarżając wyrok w całości zarzucił:

1.  obrazę przepisów postępowania, tj. art. 5 § 2 kpk poprzez uznanie, że oskarżony popełnił zarzucany mu czyn w sytuacji, w której brak było dowodów pozwalających usunąć kluczowe dla rozstrzygnięcia wątpliwości,

2.  obrazę przepisów postępowania, tj. art. 410 poprzez ustalenie stanu faktycznego przyjętego w zaskarżonym wyroku za postawę rozstrzygnięcia, w oparciu o dowody nieujawnione w toku rozprawy głównej,

3.  obrazę przepisów postępowania tj. art. 7 kpk poprzez sprzeczne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego uznanie dowodów w postaci rachunków przedstawionych przez pokrzywdzonego za wiarygodne oraz uznanie, że zachodziła konieczność wymiany całych drzwi, a przez to nieprawidłowe ustalenie poniesionej przez pokrzywdzonego szkody,

4.  obrazę przepisów postępowania tj. art. 167 w zw. z art. 193 § 1 kpk poprzez niepowołanie z urzędu biegłego rzeczoznawcy, który oceniłby rzeczywistą wartość poniesionej przez pokrzywdzonego szkody,

5.  rażącą niewspółmierność kary wymierzonej oskarżonemu.

Podnosząc powyższe zarzuty obrońca oskarżonego wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna, o ile skutkuje uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

W trakcie rozpoznawania niniejszej sprawy Sąd Rejonowy dopuścił się uchybień, które miały wpływ na treść wyroku powodując, że wydany wyrok jest w istocie przedwczesny.

Podzielić należy zarzut apelacji kwestionujący prawidłowość ustaleń faktycznych Sądu Rejonowego, które zostały oparte o dowody nieujawnione w toku rozprawy głównej. Apelujący podnosi tutaj, że Sąd I instancji ustalając wartość szkody wziął pod uwagę protokół oględzin rzeczy z dnia 15 listopada 2013r., paragon imienny z dnia 29 kwietnia 2014r. oraz rachunek nr 2/2014 z dnia 29 kwietnia 2014r. Tymczasem prokurator nie wnioskował w akcie oskarżenia o przeprowadzenie dowodu z paragonu imiennego oraz rachunku. Na rozprawie w dniu 15 kwietnia 2015r., przed zamknięciem przewodu sądowego, Sąd I instancji na podstawie art. 394 § 2 kpk uznał za ujawnione bez odczytywania dowody zawnioskowane aktem oskarżenia. Analiza protokołu rozprawy jak również treść aktu oskarżenia potwierdzają, że dowody te nie zostały w żaden sposób ujawnione na rozprawie, zarówno w jej końcowej fazie tuż przed zamknięciem przewodu sądowego, jak też w trakcie całego postępowania.

Przypomnieć należy, że zgodnie z art. 410 kpk przy wyrokowaniu Sąd może brać pod uwagę jedynie dowody przeprowadzone na rozprawie (przeprowadzone bezpośrednio, złożone przed sądem lub odczytane wyjaśnienia oskarżonego, zeznania świadków, opinie biegłych, przeprowadzone oględziny rzeczy, odczytane protokoły z takich oględzin, odczytane lub uznane za ujawnione bez ich odczytywania dokumenty (zob. J. Tylman w: T. Grzegorczyk, J. Tylman, Polskie postępowanie karne, str. 669).

Sąd ferując wyrok nie może opierać się na tym, co nie zostało ujawnione na rozprawie. Wyroku nie można wydawać na podstawie części materiału dowodowego, musi on być wynikiem analizy całokształtu ujawnionych okoliczności, a więc i tych, które tezę oskarżenia potwierdzają i tych, które ją podważają. Dopiero wszechstronna ocena wszystkich dowodów i wynikających z nich okoliczności może doprowadzić do wykrycia prawdy i poczynienia prawidłowych w tym zakresie ustaleń. Podstawę wyroku stanowią nie tylko dowody zebrane na rozprawie, ale również dowody z postępowania przygotowawczego, oczywiście jeżeli zostały ujawnione na rozprawie (wyrok SN z 1.02.1996r., III KRN 191/95, Prok. i Pr. 1996, nr 7-8, poz. 11).

W sprawie określenie wysokości szkody ma podstawowe znaczenie. Dlatego też dokonanie oceny wartości szkody na podstawie dowodu nieujawnionego podczas rozprawy przez Sąd I instancji stanowi zaskoczenie dla strony, gdy dowód taki oceniany jest przez Sąd w uzasadnieniu wyroku, w następstwie czego stronę dotykają określone skutki prawne. Z tego względu takiego uchybienia Sądu I instancji nie można uważać za błahe i przyjmować, że dowód z rachunku w sposób pełny odzwierciedla zawartą w nim treść, co sprawia, że nie musi być ujawniany i poddawany kontroli stron w trakcie postępowania. Zwrócić należy przy tym uwagę także na zasadność tej argumentacji apelacji obrońcy, w której podnosi, że niezależnie od wyceny szkody na podstawie dokumentów, w sprawie nie został przeprowadzony dowód z opinii biegłego rzeczoznawcy. W ocenie Sądu Okręgowego taki dowód jest w sprawie potrzebny. W dotychczas przeprowadzonym postępowaniu zabrakło rozważenia, czy uszkodzenia jakie powstały w samochodzie mogły być naprawione tylko poprzez całkowitą wymianę drzwi, czy też przeciwnie możliwa była wymiana samej klamki, bądź jej naprawa. Spotykaną praktyką napraw samochodów jest wymienianie całych uszkodzonych części bez podejmowania próby ich naprawy, co jednak nie wyklucza w okolicznościach sprawy, potrzeby przeprowadzenia dowodu dla wykazania jaki rodzaj naprawy był w tym konkretnym wypadku niezbędny. Okoliczność ta ma bowiem znaczenie dla zakresu odpowiedzialności oskarżonego. W tym także względzie, jak również z uwagi na nieujawnienie dowodu, na którym Sąd Rejonowy oparł swoje ustalenia, postępowanie zawiera luki dowodowe i nie mogło stanowić podstawy wydania wyroku.

Z powyższych przyczyn zaskarżony wyrok należało uchylić i sprawę przekazać Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

W ponownym postępowaniu rzeczą Sądu Rejonowego będzie przeprowadzenie wszystkich dowodów z należytą starannością, tak aby każdy dowód istotny dla rozstrzygnięcia został na rozprawie ujawniony. Tylko wtedy respektowana będzie dyspozycja art. 410 kpk. Przeprowadzając postępowanie Sąd Rejonowy uwzględni jednocześnie wytyczne wskazane wyżej przez Sąd Okręgowy. Dopiero tak przeprowadzone postępowanie dowodowe powinno doprowadzić do wydania prawidłowego wyroku.

Z tych względów Sąd Okręgowy orzekł jak w wyroku na podstawie art. 437 § 2 kpk, 444 kpk, 456 kpk.

SSO Grażyna Artymiak SSO Andrzej Borek SSO Mariusz Sztorc